Morgunblaðið - 26.02.1957, Blaðsíða 9

Þriðjudagur 26. febr. 1957
MORCUNBLAÐIÐ
t
Stjórn Múrarafélagsins
sjálfkjörin í annað sinn
Á AÐALFUNDI Múrarafélags
Beylcjavíkur, sem haldinn var
sunnudaginn 24. febrúar, var m.
a. lýst stjórnarkjöri. Aðeins einn
listi hafði komið fram, borinn
fram af meirihluta uppstilling-
arnefndar félagsins, og var hann
þvi sjálfkjörinn.
Stjórn og trúnaðarmannaráð
félagsins skipa því þessir menn:
Eggert G. Þorsteinsson form.,
Jón G. S. Jónsson varaformaður,
Ásmundur J. Jóhannsson, ritari,
Einar Jónsson gjaldkeri félags-
sj., Hreinn Þorvaldsson gjaldkeri
styrktarsjóðs og varastjórn: Bald
vin Haraldsson, Stefán B. Einars
son og Þorsteinn Ársælsson.
Trúnaðarmannaráð: Þorfinnur
Guðbrandsson, Hilmar Guðlaugs
son, Þorsteinn Einarsson, Árni
Grímsson, Erlendur Stefánsson
og Ingi E. Árnason. Varanienn:
Guðni Halldórsson, “igurður Lár
usson og Jón V. Tryggvason.
Farmgjöld Eimskip eru miklu
lægri en ú erlendum skipum
FYRIR skömmu voru erlend skip leigð til flutninga á fiskimjöli
til meginlandshafna og var leiga þeirra 105—125 shillingar
f.i.o.s. Er það helmingi hærra farmgjald, en það sem Eimskipa-
félagið tekur. Hafa fulltrúar Eimskipafélagsins skýrt Mbl. svo frá,
að farmgjöld með skipum þeirra séu miklu lægri en tíðkist erlendis.
Hafa farmgjöld hjá Eimskip staðið í stað í mörg ár, þótt allur kostn-
aður hafi mjög vaxið.
Eimskip greindi svo frá:
Farmgjöld á erlendum markaði
hafa stöðugt hækkað undanfarin
ár. Farmgjöld Eimskipafélagsins
á stykkjavörum, sekkjavörum og
útflutningsafurðum hafa á síð-
ustu 6—7 árum staðið í stað.
Til fróðleiks má geta þess að
síðan árið 1939 hafa farmgjöld
félagsins, sem eru verðlagsákvæð
um háð, hækkað að meðaltali um
270%. Á sama tíma hefir útgerð-
arkostnaður hækkað yfir 900%.
Fyrst framan af var hægt að vega
upp á móti hækkuninni með betri
skipum, hraðskreiðari og afkasta-
meiri, en hin gömlu skip félagsins
voru, en nú er svo komið að und-
anfarin ár hefir félagið verið rek-
ið með stórtapi.
Sökum aukins flutnings á mat-
vörum og stykkjavörum hefir
félagið ekki getað sent skipin 1
þungavöruflutninga, sem ekki eru
verðlagsákvæðurh háðir, t. d.
cement, timbur o. fl., en ef miðað
er við árið 1939, háfa fragtir
á cementi hækkað um 640%.
Til samanburðar á farmgjöld-
um, má geta þess að Eimskipa-
félagið hefir flutt undanfarið
fiskimjöl til reglubundinna við-
komuhafna á meginlandinu fyrir
70 sh., lestarvinna innifalin. Þeg-
ar lestarvinna er dregin frá hefir
flutningsgjaldið verið um 55 sh.
f.i.o.s.
Nýlega voru erlend skip leigð
fyrir fiskimjöl til meginlands-
hafna fyrir 105 sh. til 125 sh.
f.i.o.s., og er þess vegna fragtin
hjá erlendum skipum meira en
100% hærri en hjá Eéimskipafé-
laginu.
Samkvæmt amerískum siglinga
fréttum var nýlega athugað
hvað erlend skip mundu taka fyr-
ir að flytja um 3000 tonn af fóð-
urvörum frá Ameríku til íslands,
og kom þá í ljós, að þegar tillit
er tekið til flutnings á matvör-
um og fóðurvörum út á land, þá
reyndist flutningsgjald með er-
lendum skipum verða meira en
150% hærra en Eimskipafélagið
hefur reiknað.
Farmgjöld erlendra frystiskipa
á frystum fiski til hafna í Evrópu
munu vera um 80—100% hærri
en íslenzk skip fá. Hvað innfluttri
stykkjavöru viðkemur þá eru
farmgjöld hærri en á sekkjavör-
um, þó má geta þess, að erlend
skipafélög, sem hófu siglingar eft-
ir stríð gáfust upp á þeim flutn-
ingum, sökum þess hvað þeir gáfu
lítið í aðra hönd. Skila verður
vörum skráðum til ýmissa hafna
fyrir sama flutningsgjald út á
land og til Reykjavíkur.
Miklar byggingaframkvæmdir
á Akranesi síðasfliðið ár
Akranesi, 22. febrúar.
SAMKVÆMT skýrslu frá Guðmundi Gunnarssyni byggingafull-
trúa um byggingaframkvæmdir á Akranesi 1956 voru í byggingu
hér á Akranesi 74 íbúðarhús á árinu. Voru þau öll úr steinsteypu
nema eitt, sem var úr timbri. í þessum húsum eru samtals 138
íbúðir og er framkvæmdum komið sem hér segir:
Snjó kyntjdi niður
Um 50 sm djúpur snjór í Helgafellssveit
Stykkishólmi, 22. febrúar.
SÍÐASTA sólarhring snjóaði hér mikið. Má segja að kyngt hafi
niður 40—50 cm. djúpum snjó, á skömmum tíma. Eru allar
leiðir hér nú ófærar bílum og ýtum, en hér eru tvær ýtur og eru
báðar þeirra bilaðar eins og er. Er önnur brotin uppi á fjalli.
UMBROTAFÆRÐ
Undanafrna þrjá daga hafa bfl-
ar i fylgd með snjóýtum reynt
að koma varningi og nauðsynjum
frá Stykkishólmi yfir að Vega-
mótum. Hefur það gengið mis-
jafnlega. í fyrradag fóru þrlr bfl-
ar ásamt ýtu þessa leið og voru
þeir sólarhring fram og til baka.
í gær fóru þeir aftur og voru 12
klst. Var færðin þá mjög erfið.
Nú má telja að þessi leið sé al-
gjörlega ófær, og þar sem ýtanna
nýtur ekki við, verður varla reynt
að fara hana eins og er. Brotnaði
önnur ýtan í ófærðinni í gær á
fjallinu en hin er biluð.
FARIÐ AÐ ÞRENGJA AÐ
Mjög er nú farið að þrengja að
í sveitunum víða og fer bráðum
að skorta ýmsar nauðsynjavörur,
sem ekki er hægt að flytja vegna
ófærðarinnar. Lítur illa út með
flutninga eins og er. Póstur hef-
ur ekki borizt frá Reykjavík í
rúma viku, fyrr en í dag,
að flóabáturinn Baldur kom
hingað. —Árni.
55 ÍBÚÐUM I/OKIÐ
55 íbúðum var lokið á árinu
eða í það minnsta að svo miklu
leyti að þær voru teknar í notkun.
70 íbúðir eru fokheldar eða þaðan
af meira. 12 íbúðir voru skemmra
komnar á veg. Eitt verzlxxnarhús
er í byggingu, ennfremur var lok-
ið fiskverkunarhúsum, frysti-
geymslu og í byggingu er önnur
frystigeymsla. Þá voru byggðar
11 bifreiðageymslur.
Loks voru einnig miklar bygg-
ingaframkvæmdir við sements-
verksmiðjxma og Akraneshöfn.
FJÖLBÝLISHÚS
Skal nú skýrt frá eina fjölbýlis-
húsinu sem hér hefur verið reist.
Er það 12 íbúðir og stendur við
Jaðarsbraut, rétt utan við íþrótta-
völlinn. Húsið er reist af bygg-
ingafélaginu Björk h.f. og var
yfirsmiður Ólafur M. Vilhjálms-
son. í húsinu eru tvær fjögurra
herbergja íbúðir, sex þriggja
herbergja og fjórar tveggja her-
bergja íbúðir. íbúðirnar voru
Utgáfu Alþinigssögunnar
lokið
Þar með er merkilegu eg fróðlegu verki
komið í köfn effir 35 ár
Á FUNDI með fréttam. um dag-
** inn skýrði dr. Björn Þórðar-
son frá útgáfu Alþingissögunnar,
sem er orðið geysimikið verk.
Það er samtals um 220 arkir að
stærð og kostar óbundið 490 kr.
Ríkisprentsmiðjan Gútenberg hef
ur annazt útgáfu þess.
í stuttri ræðu sem dr. Björn
flutti á fundinum með blaða-
mönnum gerði hann grein fyrir
þessu mikla verki. Eru nú liðin
35 ár frá því að til þess var stofn-
að í öndverðu. í ráði var að Al-
þingissögunefndin frá 1922 lyki
verkinu fyrir 1930, en af því gat
ekki orðið. 1943 var skipuð ný
nefnd og var þá ráðgert að ljúka
verkinu 1945. En það tókst ekki.
Síðasti hluti verksins kom út á
sl. ári. — Björn Þórðarson og
Gísli Sveinsson sögðu, að Alþingis
sagan ætti að vera kunn sem víð-
ast og kváðust þeir vona, að svo
gæti orðið, enda væri hér um
merkilegt og fróðlegt ritsafn að
ræða.
★ ★
NÚ verða rakin nokkur atriði
úr útgáfusögu ritsins og er
stuðzt við greinargerð Alþingis-
sögunefndar: Árið 1922 báru þeir
Þorsteinn M. Jónsson og Sveinn
Ólafsson fram á Alþingi þings-
ályktunartillögu um ritun Al-
þingissögunnar. Tillagan var
samþykkt á þingi og nefnd skipuð
til þess að sjá um útgáfuna. í
henni áttu sæti Benedikt Sveins-
son, sem kjörinn var ritstjóri,
Sigurður Nordal, Páll Eggert Óla-
son og Matthías Þórðarson. Sig-
urður Nordal var skipaður for-
maður nefndarinnar. — Af grein-
argerðinni má sjá, að nefndin
hafði lagt drög að því að ýmsir
þættir Alþingissögunnar yrðu
skrifaðir, þegar hún hætti störf-
um. T.d. hafði Einari Arnórrssyni
verið falið að skrifa „réttarsögu
alþingis hins forna frá upphafi
seldar fokheldar og flestir eig-
endanna hafa síðan unnið við þær
sjálfir að mestu leyti.
VERÐ ÍBÚÐANNA
Hverri íbúð fylgir geymsla í
kjallara og ein miðstöð hitar allt
húsið. 10 íbúðanna hafa eitt sam-
eiginlegt þvottahús en íbúðirnar
tvær sem eru í risinu hafa sér
þvottahús. Tveggja herbergja
íbúðin, þar er tvö herbergi, eld-
hús og bað um það bil 60 ferm.
að stærð, kostaði fokheld kr.
68.500, en fullgerð kostar hún 150
til 160 þús. kr. Hitakostnaður
einnar slíkrar íbúðar var í s. 1.
desembermánuði kr. 285,00. —
Þriggja herbergja íbúðin kostaði
88,500 kr. með hitalögn en full-
gerð um það bil 170 þús. kr. Hálft
annað ár er liðið síðan byrjað var
á þessu fjölbýlishúsi. —Oddur.
Fjölgar skipum,
er stöðvast af
verkfallinu
FYRSTA skiþið sem stöðvaðist af
völdum sj ómannaverkfallsins var
Dettifoss. sem nú liggur í Rvík.
Skipið kom með fullfermi af
vörum frá Hamborg. Affermingu
lauk í gær. Getur skipið ekki
siglt fyrr en verkfalli er lokið.
í byrjun þessarar viku koma til
Rvíkur Tungufoss og Reykja-
foss og stöðvast þeir af verkfall-
inu þegar að losun lokinni.
til 1800“. Var það rit síðan gefið
út af Alþingissögunefnd 1937.
Málið lá niðri um nokkurra ára
skeið. En 1935 er Þorkatli Jóhann
essyni falið „að gera athugun á
því, hversu langt sé komið útgáfu
sögu Alþingis sem áformað var,
að kæmi út í sambandi við 1000
ára afmæli Alþingis....“. Rann-
sókn hans leiddi í ljós, að
1) Réttarsaga Alþingis eftir Ein-
ar Arnórsson lá fullprentuð í
vörzlu Gútenbergs,
2) Matthías Þórðarson hafði sam.
ið um 7 arkir af ritgerð um
Þingvöll,
3) Guðmundur Finnbogason
hafði lokið ritgerð um mennta
málin,
4) Magnús Jónsson hafði sömu-
leiðis lokið ritgerð um kirkju-
málin og
5) Þorkell Jóhannesson hafði
lokið við 12 arkir af ritgerð
um atvinnumál, landbúnað og
sjávarútgerð.
Árið 1943 var málið tekið fyrir
aftur á Alþingi og tillaga sam-
þykkt um að skipa nýja 5-manna
Alþingissögunefnd. Var þar gert
ráð fyrir því, að útgáfu Alþingis.
sögunnar væri lokið á 100 ára af-
mæli endurreisnar Alþingis
1945. Þegar hin nýja Alþingis-
sögunefnd tók til starfa, var Ein-
ar Arnórsson skipaður ritstjóri
verksins, en nefndarmenn voru:
Barði Guðmundsson, Gísli Sveins
son, Kristinn E. Andrésson og
Þorkell Jóhannesson. Frá 1944
hefur Björn Þórðarson verið rit-
stjóri Alþingissögunnar og for-
maður nefndarinnar. — Fyrsta
verk nefndarinnar var að láta
prenta Þingvallarit Matthíasar
Þórðarssonar og viðauka við rétt-
arsöguna frá 1937. Síðan rak
hvert heftið annað, en Alþingis-
sagan er ekki samfellt verk, held-
ur skrifað í þáttum. Ritin eru
þessi (í svigum höfundar þeir
sem getið er um í greinargerð-
inni):
1. Réttarsaga Alþingis (Einar
Arnórsson).
2. a. Þingvöllur — Alþingisstað-
urinn forni (Matthías Þórðar-
son).
b. Alþingi og frelsisbaráttan
1845—1874 (Einar Arnórs-
son).
c. Alþjngismannatal 1845—
1945 (Brynleifur Tobías-
son).
3. Alþingi og frelsisbaráttan
1874—1944 (Björn Þórðarson).
4. a. Alþingi og atvinnumálin
(Þorkell Jóhannesson.).
b. Alþingi og félagsmálin.
c. Félagsmál á íslandL
5. a. Alþingi og menntamálin
(Guðm. Finnbogason).
a. Alþingi og heilbrigðismálin
(Sigurjón Jónsson).
c. Alþingi og kirkjumálin
(Magnús Jónsson).
d. Alþingi og héraðsstjórn.
e. Alþingi og f járhagsmálin.
f. Alþingi og iðnaðarmálin.
Geta má þess að lokum, að sér-
stakar ritgerðir áttu einnig að
vera um verzlunina og samgöng-
urnar, en það hefur farizt fyrir
af óviðráðanlegum orsökum.
★ ★
BER að fagna því, að þessu
mikla verki er nú lokið og
eiga þeir þökk skilið sem að því
hafa unnið. Er þess að vænta, að
sem flestir, stofnanir og einstakl.
ingar, vilji eignast þetta rit, sem
fyrir fróðleikssakir er ómissandi
öllum þeim sem áhuga hafa á
þjóðarsögunni, og ekki sízt á sögu
löggjafarþings íslendinga.