Morgunblaðið - 30.03.1957, Blaðsíða 9

fLaugard. 30. marz 195”
M ORG VIV BL A Ð IÐ
9
þess. Þá var dregið í efa, að hægt
væri að sjá úr flugvél hvort tog-
ari væri að veiðum eða ekki. Það
var hægt að sýna fram á, að sjá
mætti trollvírana, og þessu til
sönnunar voru lagðar fram ljós-
myndir, sem teknar höfðu verið
af skipum sem voru að veiðum í
landhelgi. Og enn er deilt um
eitt atriði varðandi töku skipa úr
lofti, en það er stöðvunarmerkið.
Eftir alþjóðareglum ber að skjóta
lausu stöðvunarskoti að landhelg-
isbrjótnum eða gefa merki með
flöggum. Úr flugbátnum er ekki
enn farið að skjóta lausum eða
föstum skotum og við munum
bíða þar til dómstólarnir hafa
kveðið upp úrskurð sinn um það.
En því er ekki að leyna, að við
getum á svipstundu vopnað flug-
bátinn — byssur og annað er
fyrir hendi.
Á NÓTTU SEM DEGI
Þá ræddi Pétur Sigurðsson um
fyrikomulag gæzluflugsins og
samstarf þess og varðskipanna —
kvaðst nú vilja leggja áherzlu á
að gera það enn víðtækara og
áhrifameira. Við erum raunveru-
lega enn á byrjunarstigi, en nærri
því daglega koma fram nýir
möguleikar á þessari miklu tækni
öld. Við þurfum að geta þjálfað
svo liðsmenn okkar, að þéir séu
jafnfærir að vinna sín verk í
flugbátnum hvort heldur er í
náttmyrkri eða björtu veðri, á
öllum tímum sólarhringsins. En
það sem mestu máli skiptir, að
því er mér virðist, sagði Pétur,
er að án flugbátsins við land-
helgisgæzluna stæðum við nú
mjög höllum fæti við verndun
hinna friðlýstu veiðisvæða.
Menn tóku nú upp léttara rabb
og sögðu þeir Eiríkur skipherra
og Pétur Sigurðsson frá ýmsum
atvikum er komið hefðu fyrir í
samskiptum við landhelgisbrjóta.
Einn blaðamannanna lagði
fram þá spurningu, hvort ekki
gætti afbrýðisemi meðal skips-
mannanna á varðskipunum í garð
hins fljúgandi varðskips. Nei það
er síður en svo. Flugbáturinn
auðveldar okkur aðeins sigling-
una. Flugbáturinn er fljótur að
finna, hvar skipin eru og eftir
því högum við okkur. Hugsið
ykkur bara, sagði Eiríkur: Um
daginn voru fjölmargir togarar
vestur við Jökul. Þrem dögum
seinna voru allir horfnir nema
10—15 skip. Hvert höfðu þeir
farið? Við hefðum orðið að elta
þá á röndum til þess að fá úr því
skorið. En nú var Rán (flugbát-
urinn) send af stað og það tók
ekki nema nokkrar klukkustund-
ir að finna skipin. Nei, hjá okkur
á skipunum gætir ekki afbrýðis-
semi í garð strákanna í flugbátn-
um. Okkur er það ljóst, að þeir
geta ekki án okkar stuðnings ver-
ið. Við rekum nefnilega oftast
endahnútinn á þeirra starf, sagði
Eiríkur og hló — og það er orð
að sönnu. Ekkert tæki, hvorki á
sjó, landi eða í lofti, getur eitt
saman leyst allan vanda land-
helgisgæzlunnar, — þar þarf náið
samstarf margra manna og ým-
issa tækja, sem hvert henta sínu
verki, að koma til. Það er á þessu
sem gæzlan í dag byggir starf
sitt, — og miklu meir en allan
almenning grunar. Okkur blaða-
mönnunum hafði nefnilega ekki
verið sýnt allt, — gæzlan mun
eiga hitt og þetta i pokahorninu
sem fáir vita um. T.d. hefur hú»
sérstaka varðstöð i landi, þaðan
sem hún með eigin loftskeyta-
stöð samræmir aðgerðir varð-
skipa og flugvélar, — allt með
dulmálsskeytum, sem streyma
þaðan út og inn.
Uandhelgin er eln dýr-
mætasta eign okkar, — og hennar
verðum við sjálfir að gæta, því
það gera ekkl aðrir fyrir okkur.
En án stöðugrar árvekni verður
það ekki gert, — og nýir tímar
krefjast nýrra aðferða, nýrrar
lif li ni
Sv. ».
Flugvél kemur að togara að veiðum í landhelgi út af suðurströndinni.
OrBsending trá sóknar-
nefnd Nessóknar
BYGGING nýrrar sóknarkirkju
fyrir Nessókn í Reykjavík, sem
var stofnuð 21. október árið 1940,
var hafin vorið 1952 og er nú svo
langt komin, að áformað er, að
hin nýja kirkja, Neskirkja, verði
vígð á pálmasunnudag 14. apríl
næstkomandi.
Nessöfnuður, sem hefur starfað
Áframhaldandi innlánaaukn-
ing undirstaða lánamöguleika
bankanna til húsbygginga
Sameiginleg afsta&a allra bankánna
UNDANFARIÐ hafa staðið yfir viðræður milli ríkisstjórnarinnar
annars vegar og bankanna hins vegar um fjárútveganir bank-
anna til kaupa á skuidabréfum vegna íbúðalána. Hafa verið haldn-
ir tveir fundir með bönkunum og ríkisstjórninni. Á fundi með for-
sætisráðherra og félagsmálaráðherra þann 19. f. m. var mættur, af
hálfu Landsbankans, Pétur Benediktsson, fyrir Útvegsbankann,
Valtýr Blöndal og fyrir Búnaðarbankann, Hilmar Stefánsson. Þann
18. þ. m. var haldinn fundur með allri rikisstjórninni um málið og
mættu þá hinir sömu af hálfu bankanna auk Guðmundar Ólafs
ftá Iðnaðarbankanum.
Eftir þessar viðræður fólu all-
ir bankarnir Landsbanka íslands
að gera ríkisstjórninni grein fyr-
ir afstöðu bankanna og svörum
þeirra og hefur Landsbanki ís-
lands sent ríkisstjórninni bréf
dags. 27. þ. m. ásamt greinargerð
og er þar um sameiginlegt svar
allra bankanna að ræða, en þeir
telja sér ekki fært að verða við
tilmælum ríkisstjórnarinnar.
Er Svarið, að meginefni,
hyggt á þvi að aðstaða bank-
anna sé nú erfið og óvissa um
hvort sparifjáraukning heldur
áfram, en hún sé undirstaðan
að getu bankanna til útlána.
Rekstrarfjárþörf atvinnuveg-
anna fari einnig vaxandi. Er
lagt til að ný athugun á mál-
inu fari fram í júlímánuði n.k.,
þegar betur er séð hvernig
þróunin í efnahags- og pen-
ingamálunum veröur á fyrri-
hluta ásins.
RANGFÆRSLUR
ÞJÓDVILJANS
í „Þjóðviljanum“ í gær er birt
árásargrein í garð bankanna,
vegna afstöðu þeirra og er þar
reynt að gera málið að rógsefni
á hendur einstökum bankastjór-
um og þar m. a. talað um að Jó-
hann Hafstein hafi tekið þátt í
viðræðunum á tiltekinn hátt en
hann sat alls ekki umræðufund-
ina fyrir hönd Útvegsbankans,
heldur annar maður!
Um hitt er þagað í „Þjóðvilj-
anum“ að hér er um að ræða
sameiginlega afstöðu allra bank-
anna, en ekki viljayfirlýsingu ein
staks bankastjóra eða einhverra
fárra manna.
FÉ FENGIÐ ÚR TVEIM
STÓRSJÓDUM
í „Þjóðviljanum“ er ennfrem-
ur birt viðtal við Hannibal Valdi-
marsson félagsmálaráðherra, þar
sem hann upplýsir að fé handa
veðlánakerfinu hafi verið tekið
að láni hjá Atvinnuleysistrygg-
ingasjóði og Almannatryggingun-
um. í pessa staði hefur safnazt
fé, sem nemur tugum milljóna og
er þar handbært. Skv. þessu við-
tali verður 14 millj. kr. úthlutað
til húsnæðismála á næstunni.
SVAR BANKANNA
Hér fer á eftir hið sameigin-
lega svar bankanna til ríkis-
stjórnarinnar, dags. 26. þ. m.
Á FUNDI, sem hæstv. forsætis-
ráðherra og félagsmálaráðherra
héldu með bankastjórum Lands-
banka íslands, Útvegsbanka ís-
lands h.f. og Búnaðarbanka ís-
lands hinn 19. f. m., var þess
farið á leit, að bankarnir útveg-
uðu á 1. ársfjórðungi þessa árs
10 millj. kr. til A-bréfakaupa
vegna íbúðalána. Málaleitan
þessi var síðan endurtekin með
bréfum félagsmálaráðherra, dags.
21. f. m. og 6. þ. m., og bréfi
forsætisráðherra, dags. 16. þ.m.,
og loks á fundi ríkisstjórnarinn-
ar með bankastjórum allra bank-
anna 18. þ. m.
Hér hefur fyrst og fremst ver-
ið um að ræða bráðabirgðaúr-
lausn, unz komizt hefði verið að
niðurstöðu um endurskoðun á
fjáröflunarleiðum fyrir íbúða-
lánakerfið í framtíðinni og fram-
lög bankanna til þess. Þó segir
í niðurlagi bréfs félagsmálaráð-
herra, dags. 21. f. m., á þessa
leið: „Með tilliti til þeirrar brýnu
þarfar, sem lýst hefur verið,
er augljóst, að byrðar þær, sem
leggja verður á bankana á þessu
ári, geta eigi orðið minni en 10
millj. á hverjum ársfjórðungi.“
Þarna er því farið fram á tvö-
földun á framlögum bankanna
frá því, sem hefur verið undan-
farin ár.
Bankastjórar Landsbankans,
Útvegsbankans, Búnaðarbankans
og Iðnaðarbankans hafa á þeim
fundum, sem þegar hafa verið
haldnir um þetta mál, gert grein
fyrir afkomu bankanna, en ekki
gefið hæstvirtri ríkisstjórn end-
anleg svör í málinu. Landsbank-
inn hefur nú til þess umboð
stjórna allra bankanna að taka
fram eftirfarandi:
1) Samningar þeir, sem gerðir
voru milli bankans og ríkis-
stjórnarinnar um framlög til
íbúðalána, voru aðeins gerðir
fyrir árin 1955 og 1956, og
hefur verið fyllilega staðið
við þá af bankanna hálfu. —
Ákvörðun bankanna um fjár-
framlög var þá tekin með hlið-
sjón af óvenjulega hagstæðri
þróun sparifjársöínunar á ár-
unum 1953 og 1954, og voru
engar skuldbindingar gefnar
- um ferkari samninga, enda
var það þá eins og nú skoð-
un bankanna, að slíkir samn-
ingar yrðu að byggjast á spari-
fjáraukningu og öðrum að-
stæðum í peningamálum.
Engu að síður er bönkunum
ljós þörfin fyrir óframhald-
andi lánveitingar veðlánakerf-
isins og eru þeir fúsir aðleggja
því lið, eftir því sem aðstæð-
ur leyfa.
2) Afkoma bankanna er hins veg
ar mjög erfið sem stendur.
Kemur þar margt til greina:
óvissa um áframhaldandi inn-
lónaaukningu, aukning lána
til útgerðar og vaxandi rekstr-
arfjárþörf atvinnuveganna
vegna hækkandi kostnaðar og
að lokum hinir miklu erfið-
leikar útvegsins vegna afla-
tregðu á vertíðinni. Hagur
viðskiptabankanna er nú þann
ig, að nettóskuldir þeirra við
seðlabankann hafa aukizt úr
74,9 millj. kr. í 119.5 millj.
kr. frá 21. marz í fyrra til
jafnlengdar í ár (að endur-.
keyptum víxlum, sem hæ.kk-
uðu um 30,8 millj. kr., og inn-
stæðum vegna innheimtu og
ábyrgða frátöldum). Hér
stefnir í óefni, og er ókleift
fyrir bankana að taka að sér
frekari skuldbindingar, fyrr
en séð verður, hvernig úr
rætist. Af þessum sökum telja
bankarnir sér alls ekki fært
sem stfendur að veita þá 10
millj. kr. bráðabirgðaúrlausn,
sem farið hefur verið fram á.
3) Þar eð þessi afstaða bankanna
stafar af erfiðleikum, sem úr
kann að rætast, er það tillaga
þeirra, að mál þetta verði til
endurskoðunar í júlímánuði
n. k. í ljósi þróunarinnar í
efnahags- og peningamálum á
fyrra helmingi ársins. Þá ætti
að vera orðið ljóst, hvort um
verður að ræða teljandi inn-
lánaaukningu á þessu ári.
Einnig verður þá vertíð lok-
ið og séð, hver afkoma útvegs-
ins verður og hverjar kröfur
hann gerir til lánsfjár bank
anna. Loks verður þá nokk-
uð dregið úr þeirri óvissu, sem
nú ríkir um gjaldeyrisöflun-
ina, svo að hægt verður að
gera sér betri grein fyrir því,
undir hve miklum fram-
kvæmdum þjóðarbúið getur
staðið.
4) Um þá samninga, sem þá
kynnu að takast um lánveit-
ingar til íbúðabygginga, geta
bankarnir á þessu stigi engin
fyrirheit gefið. Jafnframt vilja
þeir benda á, að þeir telja
sjálfsagt, að þeir samningar,
sem þá kynnu að verða gerðir,
verði látnir ná til fleiri aðila,
m. a. verði gerðir fastir samn-
ingar við helztu sparisjóði og
innlánsdeildir kaupfélaga.
Bréfi þessu fylgir greinargerð,
sem túlkar nánar skoðanir bank-
anna í þessu máli og þar sem
gerð er grein fyrir aðstöðunni
í peningamálum, svo og öðrum
fjáröflunarleiðum, sem bankarn-
ir leggja til að verði teknar til
athugunar.
Virðingarfyllst.
LANDSBANKI ÍSLANDS
Pétur Benediktsson
Jón G. Maríasson
Svanbjörn Frímannsson.
kirkjulaus um 16 ára bil, en þó
haldið uppi þróttmiklu safnað-
arstarfi undir forystu hins vin-
sæla og ötula sóknarprests séra
Jóns Thorarensen, mun þá fagna
þeim mikla árangri, sem náðst
hefur með ágætu samstarfi safn-<
aðarins og bæjarfélagsins. MeS
hinni nýju og glæsilegu kirkju
gefst tækifæri til að efla safnað-
arstarfið til heilla og blessunar
fyrir alla, sem hlut eiga að máli.
Öllum þeim, sem styrkt hafa
söfnuðinn til þess að koma kirkju
unni upp, bæði þeim, sem unnið
hafa að fjársöfnun og lagt henni
til fé og gjafir, færum við kær-
ar þakkir.
Þó að hin nýja kirkja verSi
vígð og tekin í notkun nú á
næstunni, er byggingarsÖgu
hennar hvergi nærri lokið. Margt
er enn ógert. Nokkur hluti bygg-
ingarinnar er enn ófullgerður og
enn vantar flesta nauðsynlega
kirkjugripi.
Til þess að lúka kirkjubygg-
ingunni með nauðsynlegum bún-
aði skortir söfnuðinn mikið fé.
Þess vegna hefur sóknarnefndin
ókveðið að reyna nú, um það
leyti sem kirkjan verður vígð og
tekin í notkun, að afla nokkurs
fjár til kirkjunnar með þvi að
efna til happdrættis til ágóða fyr-
ir hana, og hefur nefndin fengið
leyfi stjórnarráðsins til þess.
Bæjarbúum verður nú næstu
daga gefinn kostur á að kaupa
miða í happdrætti kirkjunnar, og
er það von okkar, að þeir, sem
bjóða þá til sölu, fái góðar mót-
tökur. Vinningarnir verða 18 tals-
ins, yfirleitt mjög góðir vinning-
ar og' margir þeirra mjög verð-
mætir. Þeirra á meðal eru ágæt
listaverk, t. d. glæsilegt málverk
frá Þingvöllum eftir stórmeistar-
ann Kjarval, úrvals bækúr,
ferðalag til útlanda og heimilis-
4eeki. Vinningarnir eru valdir
með tilliti til þess, að kaupendur
miðanna fái tækifæri til þess að
eignast góða gripi til gagns og
heimilisprýði, fróðleiks og
skemmtunar jafnframt því, að
þeir styðja gott málefni.
Verð miðanna verður aðeins
10 krónur, og dráttur fer fram
2. maí næstkomandi.
Sóknarnefndin væntir þess, að
happdrætti þetta fái góðar mót-
tökur bæjarbúa almennt og að
sem allra flestir kaupi miðana,
þegar þeir verða boðnir til sölu.
Verðmæti vinninganna er talið
um kr. 34.000,00, en þeir eru:
1. Málverk frá Þingvöllum eft-
ir Jóhannes S. Kjarval.
yp
2. Vídalínspostilla.
3. Málverk eftir Þorvald Skúla-
son.
4. Ritverk Halldórs K. Laxness,
10 bindi.
5. Þvottavél.
6. Ritverk Gunnars Gunnars-
sonar, 15 bindi.
7. Málverk eftir Gunnlaug
Scheving, vatnsl.
8. Far með Gullfossi til Kaup-
mannahafnar og heim aftur.
9. Jónas Hallgrímsson, 2 bindi.
10. Málverk eftir Eggert Guð-
mundsson.
11. Heimskringla Snorra Sturlu-
sonar.
12. Eftirprentun af málverki
eftir G. Scheving.
13. íslands þúsund ár, 3 bindi.
14. Málverk eftir Katharina
Wallner, vatnsl.
15. Landnámabók íslands.
16. Standlampi.
17. Jón Hreggviðsson eftir H. K.
Laxness, 3 bindi.
18. Brennu-Njáls saga.