Morgunblaðið - 30.05.1957, Blaðsíða 2

s
MORCV1VBLAÐ1Ð
Fimmtudagur 30. maí 1957
Kuinnur brezkur skurðlæknir
Hljómleikar ó Akureyri
heimsækir ísland
OINFÓNÍUHLJÓMSVEIT fslands fer tónleikaför til Akureyrar á
^ morgun og heldur tónleika í Matthíasarkirkju annað kvöld.
Stjórnandi hljómsveiarinnar í þessari för er bandaríski hljómsveit-
arstjórinn Thor Johnson, sem hefir dvalizt hér undanfarnar vikur
og stýrt tvennum tónleikum hljómsveitarinnar í Reykjavík við
afar mikla hrifningu áheyrenda. Aðsókn að síðari tónleikunum, sem
haldnir voru í Þjóðleikhúsinu s. 1. þriðjudag, var með fádsemum
mikil, og urðu margir frá að hverfa.
ÞANN 30. þ. m. kemur enski
skurðlæknirinn Richard Harring-
ton Franklin, ásamt frú sinni, í
fyrirlestraferð til íslands. Þau
hjónin koma með Gullfossi og
munu dvelja um tíu daga.
Franklín læknir er einn af allra
snjöllustu skurðlæknum Lund-
únaborgar og hefir gert margar
skurðaðgerðir á íslenzkum sjúkl-
ingum á undanförnum árum, og
á eigi fái vini og aðdáendur á
íslandi. Hann hefir eigi komið
tál landsins fyrr. Brezka menn-
ingarstofnunin, British Council,
hefir ráðið hann til þessarar
ferðar og hann mun halda 3—4
fyrirlesíra fyrir lækna, á vegum
Háskóla íslands.
Franklín læknir stundaði nám
á St. Thomas Hospital í Lond-
on, eri sá spítali er eitt af fimm
elztu og frægustu sjúkrahúsum
borgarinnar. Hann lauk prófi ár-
ið 1930 og sérfræðingaprófi
Frú Helen Franklin
brezku skurðlækningastofnunar-
innar, The Royal College of
Surgery, árið 1934. Um tólf ára
skeið var hann aðstoðarlæknir og
samstarfsmaður prófessors Grey
Turner á Hammersmith Hospital,
21 MILLJ. KR. VELTi*
IngóLfur Jónsson, framKv.stj.,
lagði fram reikninga félagsins
fyrir árið 1956. Vöruveltan var
rúmlega 21 millj. kr. og hafði
vaxið um 17,5% miðað við árið
1955. Hagur félagsins batnaði
mjög á árinu, eða um kr. 530
þúsund. Félagið greiddi arð í
stofnsjóð 5% af ágóðaskyldum
vörum. Félagið lauk að fullu við
byggingu hins glæsilega verzlun-
arhúss á árinu. Ennfremur var
unnið að stækkun bifreiðaverk-
stæðis, og er nú gólfflötur þess
um 700 ferm. Félagið hefur ráðið
til sín rafvirkja og innréttað raf-
magnsverkstæði. Félagið annast
raflagnir, miðstöðvarlagnir, við-
gerðir búvéla, bifreiða og raf-
magnstækja. Það annast hvers
konar trésmíði, rekur brauðgerð-
arhús og frystihús. Félagið hefur
sem var brautryðjandi í skurð-
aðgerðum á vélinda. Er prófessor
Grey Turner féll frá hélt Frank-
lin læknir áfram á sömu braut
og hefir náð meiri reynslu og
þekkingu í skurðaðgerðum á
þessu líffæri en nokkur annar
brezkur læknir. Auk krabba-
meinsskurða á vélinda hefir
Franklin læknir einnig fengizt
mikið við aðgerðir á meðfæddri
vélindislokun (atresia) og er
fyrsti skurðlæknir utan Ameríku,
sem gert hefir slíka aðgerð. Loks
hefir hann lagt mikla stund á
magaskurði og æðaaðgerðir, auk
ýmissa annarra skurðlækninga af
algengara tæi. í öllum þessum
greinum hefir hann náð frábæri-
lega góðum árangri.
Franklin læknir er nú einn af
aðalkennurum sérfræðingaskól-
ans, London Postgraduate
School, og auk þess er hann aðal-
skurðlæknir við Hammersmith
Hospital, þar sem áðurnefndur
skóli er staðsettur, og við Kings-
ton Hospital. Þá er hann einnig
prófdómari í skurðlækningum
við sérfræðipróf brezku skurð-
læknastofnunarinnar, Royal
College of Surgery, sem áður er
nefnd, og fyrrverandi Hunterian
prófessor sömu stofnunar.
Áður en vélindaaðgerðir hófust
á íslandi leituðu margir íslend-
ingar, er þeirra aðgerða þurftu
með, til Franklins læknis. Einnig
hefir hann skorið upp allmarga
íslenzka sjúklinga vegna maga-
sárs og annarra sjúkdóma. Alls
munu íslenzki sjúklingar hans
vera nú um eða yfir 30 að tölu.
Auk þess að miðlá sjúklingum
þessum af kunnáttu sinni og
snilli hefir Franklin læknir unn-
ið hug þeirra með háttprýði sinni,
mannúð og hjóðlátri vinsemd.
Hafa ýmsir þeirra haldið uppi
vináttusambandi við hann æ síð-
an. Sjálfur telur Franklin læknir
íslendinga vera mjög góða sjúkl-
leigt út veitinga- og gistihús nú
eins og áður.
Fundarmenn lýstu ánægju
sinni yfir hinum miklu fram-
kvæmdum félagsins og ágætri
afkomu.
STJÓRNARKOSNING
tTr stjórninni átti að ganga
Guðm. Erlendsson, Núpi, og var
hann endurkjörinn. Varamaður
var endurkjörinn Haraldur Hall-
dórsson, Efri-Rauðalæk. Endur-
skoðandi var endurkjörinn Þor-
gils Jónsson, Ægissíðu og til vara
Einar Stefánsson, Bjólu.
Stjórn félagsins skipa:
Guðm. Erlendsson, Núpi, form.
Sigurjón Sigurðsson, Raftholti
Ágúst Andrésson, Hemlu
Gunnar Runólfsson, S-Rauðalæk
Eyjólfur Þorsteinsson, Hrútafelli
Endurskoðendur eru:
Páll Björgvinsson, Efra-Hvoli, og
Þorgils Jónsson, Ægissíðu.
Richard H. Franklin
inga, stillta og þrautseiga. Hann
æskir þess eindregið að sjá sem
flesta sjúklinga sína er hann
kemur til íslands.
Franklin læknir er kvæntur
ágætri konu, frú Helen Franklin,
sem er fyrrverandi hjúkrunar-
kona frá St. Thomas Hospital.
Þau eiga tvo syni, og er annar
við sögunám í Oxford, en hinn
í barnaskóla. Hefir frú Helen
verið manni sínum ómetanleg
hjálp í miklu og erfiðu starfi.
Eiga þau skemmtilegt heimili á
bökkum Thamesár, í útjaðri
London. Bæði unna þau hjónin
listum, einkum hljómlist og mál-
aralist og mála sjálf í tómstund-
um sínum. Kynni þeirra af ís-
lendingum hefir leitt til þess, að
þau hafa fengið áhuga á landi og
þjóð og fagna því mjög að hafa
nú fengið tækifæri til þess að
láta sjón verða sögu ríkari. Þeir
íslendingar, sem kynnzt hafa
Fránklin lækni og frú hans, vita
og þau eru góðir gestir, og óska
þess aindregið að förin verði
þeim til óblandinnar ánægju.
London, 22. maí.
Karl Strand.
AGREININGSMÁLIÐ
Viðræðurnar um stjórnarmynd-
un fara fram á þeim grundvelli,
að fjárhagshlið Alsír-stríðsins
verði leyst og samþykktir verði
samningarnir um Evrópumarkað
og kjarnorkusamstarf Evrópu.
Agreiningurinn er aðallega um
Alsír.
Pleven kveðst hafa komizt að
því, að sem stendur sé ekki til
samstarfsgrundvöllur milli jafn-
aðarmanna og hægrimanna um
Alsírmálin. Þetta vandamál verð-
ur þó að leysa og telur hann að
auðveldasta aðstöðu til þess hafi
einhver forustumaður miðflokk-
anna, svo sem Pierre Pflimlin
foringi kaþólska flokksins eða
einhverjir þingmenn Radikala-
flokksins.
Láta Frakkar undan
\ Súez-deilunni ?
PARÍS, 29. maí. — 1 dag boð-
aði Pineau foringja allra
flokka, nema kommúnista, til
fundar í utanríkisráðuneytinu.
En Pineau gegnir enn störfum
utanríkisráðherra.
Það hefur kvisazt út, að
rætt hafi verið um Súez-mál-
ið, en sterkar raddir eru uppi
um það í Frakklandi, að
Frakkar einir geti ekki neitað
að sigla um Súez-skurð. Slík
þrákelkni geti orðið frönskum
útgerðarfélögum dýr.
— Reuter.
- Kjarnorka
Frh af bls. 1.
Hellsten upplýsti, að af öll-
um flutningatækjum yrði
auðveldast að taka kjarnork-
una í notkun í skipum.
Fyrstu skipin, sem knúin hafa
verið kjarnorku eru þrír kaf-
bátar, er Bandaríkjamenn hafa
smíðað, hver með sína teg-
und kjarncrrkuhreyfla. Þá er ver-
ið að smíða 14 þúsund smálesta
beitiskip í Bandaríkjunum knúið
kjarnorku. Verður því lokið 1960
og næsta ár verður byrjað á 85
þús. smálesta flugstöðvarskipi,
einnig knúnu kjarnorku. Bretar
eru einnig að hefja tilraunir með
slíka hreyfla og verður fyrsti
kjarnorkukafbátur þeirra tilbú-
inn 1960.
Rússa hafa ekki gefið upplýs-
ingar um smíði herskipa knún-
um kjarnorku. Hvergi í heimin-
um eru byggð eins mörg ný her-
skip og þar og því ekki ólíklegt,
að einhver hinna nýju herskipa
hafi kjarnorkuhreyfil. Einu upp-
lýsingarnar sem þeir hafa gefið
er að árið 1958 verði lokið smíði
16 þús. smál. ísbrjóts er hefur
kj arnorkuhreyf il.
Kjarnorkuhreyflar eru nú fjór-
um sinnum dýrari en samsvar-
andi aflvél skips af venjulegri
gerð, en Tor Hellsten bendir á
það, að þegar farið verði að fram
leiða kjarnorkuhreyfla í fjölda-
framleiðslu, muni verð þeirra
lækka stórlega. Eftir því sem
skipin eru stærri mun kostnað-
urinn verða hlutfallslega lægri
með kjarnorkuhreyfli. Frá og
með árinu 1962 verður farið að
nota kjarnorkuhreyfla í flutn-
ingaskip og í kringum 1970 telur
Helland að kjarnorkan verði orð-
in helzti aflgjafi stærri skipa í
heiminum.
- Ræðutími
Frh. af bls. 1.
alls ekkl „víla fyrir sér“ að
grípa til hennar.
Yfirleitt telja menn, að í svart-
sýni ráðherrans, rétt eftir að
hann hafði lýst fagurlega „upp-
byggingarstarfi” vinstri stjórnar-
innar, hafi brotizt út nagandi
uggur hans um afleiðingar þess
glapræðis, sem Framsóknarflokk
urinn og Alþýðuflokkurinn hafa
framið með stjórnarsamstarfinu
við kommúnista.
- Alsír
Frh. af bls. 1.
arbúa. Telur lögreglan að flestir
stjórnmálaleiðtogar Frakka séu í
lífshættu og ráðleggur þeim að
hafa samráð við lögregluyfir-
völdin um vernd. Vegna þessara
síðustu atburða hefur einn
franskra þingmanna Tixier Vign-
ancourt krafizt þess að lýst verði
yfir hernaðarástandi í Alsír og
Frakklandi öllu.
- Dulles
Framh. af bls 1
Noregi og Norður-Síberíu. Er
talið að Kanadamenn hafi
heimilað eftirlit yfir sínu
landi og Danir gefið í skyn að
þeir muni ekkert hafa á móti
könnun yfir Grænlandi.
Á blaðamannafundinum tók
Dulles fram að Bandaríkjastjórn
myndi að sjálfsögðu leita álits
og samþykkis allra þeirra Ev-
rópuþjóða, sem hlut myndu eiga
að máli um eftirlit yfir landi
þeirra
50 MANNA HLJÓMSVEIT
Sinfóníuhljómsveitin hélt tón-
leika í Akureyrarkirkju í maí s.l.
ár við mikla aðsókn og afbragðs
viðtökur. I förinni voru í það
skipti um 35 hljóðfæraleikarar.
En nú fer norður 50 manna
hljómsveit, enda eru þau verk,
sem nú verða flutt, þannig sam-
in, að þau krefjast mun mann-
fleiri hljómsveitar.
Á efnisskránni eru þessi tón-
verk: „Háskólaforleikur“ eftir
Brahms, saminn upp úr þýzkum
stúdentalögum í viðurkenningar-
skyni fyrir það, að háskólinn I
Prag gerði tónskáldið að heiðurs-
doktor. „Hvíti páfuglinn“, hljóm-
sveitarverk eftir ameríska tón-
skáldið Charles Griffes, sem
margir telja eitt gáfaðasta tón-
skáld Bandaríkjamanna á fyrra
helmingi þessarar aldar. Sinfónía
nr. 2 eftir Vittorio Giannini,
nokkuð nýstárlegt verk, en þó
mjög áheyrilegt, aðgengilegt og
áhrifamikið. Tónskáldið er mið-
aldra Bandaríkjamaður af ítölsk-
um ættum. Hann hefur um ára-
bil verið kennari í tónfræði og
tónsmíði við hinn víðfræga Juil-
liardtónlistarskóla í New York
og hafa ýmsir íslendingar verið
nemendur hans þar. Síðast á
efnisskránni er sinfónía nr. 4 í
í-moll eftir Tschaikovsky, eitt
stórbrotnasta og glæsilegasta
verk þessa mikla rússneska
snillings.
VANDAÐUR FLUTNINGUR
Hljómsveitarmenn hyggja gott
til að fá tækifæri til að flytja
þessa veigamiklu efnisskrá 1 Ak-
ureyrarkirkju, því að hljómskil-
yrði eru óvíða betri & landinu,
eins og glöggt kom fram á sin-
fóníutónleilcunum þar 1 fyrra.
Það er heldur ekki að efa, að
Akureyringar og nærsveitamenn
munu notfæra sér þetta einstæða
tækifæri til að kynnast hinni
stórfenglegustu tónlist í hinu
ákjósanlegasta umhverfi og í
vandaðasta flutningi, sem kostur
er á landi hér.
Barnagæzla
ÞEIR FORELDRAR, sem hafa
haft börn sín í gæzlu á
dagheimilinu Drafnarborg á
virkum dögum, geta fengið
þar gæzlu fyriv" börn 3ja—6 ára,
á leikvelli heimilisins, frá kl. 1—5
á laugardögum og helgum dögum
(ekki hvítasunnudag), gegn því
hverju sinni, að leggja kr. 10.00 í
lófa þeirrar konu, sem hliðsins
gætir — kr. 10 fyrir eitt barn, kr.
15 fyrir tvö börn.
Það skal skýrt tekið fram, að
þessi liðveizla er heimilunum boð-
in, — ekki til þéss, að hafa af
börnunum neina þá ánægjustund,
sem þau geta notið á heimilunum,
heldur til þess, að létta undir með
ofþjökuðum konum, og heilsuveil-
um, og veita þeim börnum tæki-
færi til að dveljast á góðum leik-
velli, sem hafa ekki annað en göt
una að stíga fæti sínum á.
1 trausti þess, að mörg heimili
sjái sér fært að hafa börnin heima,
er þeim foreldrum, sem hafa sótt
um dvalarleyfi fyrir börn, en ekki
getað fengið það, gefinn kostur á
að senda þau á leikvöllinn áður
nefnda daga. En það verða allir
foreldrar að ábyrgjast, að sækja,
eða láta sækja börn sín ef lang-
varandi hrakveður skellur yfir.
Ef það gjald, sem hér er til
ætlazt að greitt verði fyrir börn-
in, gerir betur en hrökkva til að
greiða ven.julegt tímakaup, verður
afgangurinn lagður í félagsheim-
ilissjóð fyrir Vesturbæinga norð-
an Hringbrautar.
Gæzlan á leikvellinum hefst (
dag, uppstigningardag.
Sjálfboðaliði,
Pleven treystir sér ekki
að mynda nýja ríkisstjórn
París, 29. maí — Einkaskeyti frá Reuter.
RENÉ PLEVEN gekk í dag á fund Coty Frakklandsforseta og
tilkynnti honum að hann sæi sér ekki fært að mynda nýja
ríkisstjórn. Undanfarna daga hefur Pleven átt viðræður við stjórn-
málaforingja um grundvöll stjórnarstarfs. Er hann hóf viðræður til-
kynnti hann forsetanum, að sjálfur vildi hann ekki mynda stjórn og
heldur hann enn fast við þá ákvörðun sína.
Bafnandi hagur Kaup-
félagsins Þórs
Frá abalfundi félagsins
AÐALFUNDUR Kaupfélagsins Þór var haldinri að Hellu 26. þ. m.
Fundinn sóttu fultrúar, stjórn, endurskoðendur, framkvæmda-
stjóri og margir félagsmenn aðrir.
Fundarstjóri var Guðm. Erlendsson, Núpi, er ritari fundarins
var Páll Björgvinsson, Efra-Hvoli.