Morgunblaðið - 02.07.1957, Page 6

MORGVNBIAÐIÐ
Þriðjudagur 2. júlí 1957

I Hugmyndirnar um
| nýskipan Evrópu
! / hættu
Brúarfoss seldur til Vestur-AIríku
Skipið hlýtur nafnið ,freezer Queen"
og verður i ávaxtaflutningum
RÓM var ekki bygð á einum degi
og það mun taka langan tíma að
koma á þeirri nýskipan Evrópu
sem fyrirhuguð hefur verið og
kennd er við sameiginlegan mark
að og fríverzlunarsvæði. Örðug-
leikarnir, sem yfirstíga þarf eru
margvíslegir. Hugmyndin um
sameiningu Evrópu hefur nú lifað
í hugum manna i langan tíma.
Allt frá því að sú heild, sem Ev-
rópa myndaði, féll í rúst eftir
fyrri heimsstyrjöldina, þá komu
ýmsar hugmyndir fram um sam-
einingu hennar. Menn töluðu um
Pan-Evrópu, síðan um Bandaríki
Evrópu. Þá kom eftir seinna stríð
ið, Montan-sambandið, eða kola
og stálsambandið, sem hefur geng
ið vel og hingað til yfirstigið alla
örðugleika. Þá var rætt um varn-
arbandalag Evrópu, en það varð
ekki að neinu fyrir mótstöðu
Frakka og sú hugmynd lifði svo
áfram í breyttri mynd í Vestur
Evrópu-sambandinu. (WEU). Þá
var stofnað til Efnahagssam-
vinnustofnunar Evrópu (OEEC)
og loks er svo greiðslusamband
Evrópu, (EPU) en báðar þessar
stofnanir hafa haft mikla þýð •
ingu. í framhaldi af þessu öllu
spratt svo Atomsamsteypan (Eur
atom) og lóks hugmyndirnar um
sameiginlegan markað, sem að
nokknu leyti er ávöxtur eða á-
framhald af Kola- og stálsam-
bandinu.
Kórónan á allt sem gert hafði
verið til að efla efnahagslega
samvinnu í Evrópu skyldi svo
verða hin evrópska viðskiptasam
steypa, sem kölluð hefur verið
sameiginlegur markaður.
Nú er búið að gera víðtækar
áætlanir og drætti að sam-
þykktum um hinn sameiginlega
markað, og liggur nú fyrir að
leggja þær samþykktir fyrir hin
ýmsu þing í Vestur-Evrópu. En
einmitt á sama tíma og þetta
stendur fyrir dyrum, þá talca
Frakkar allt í einu nýja og
óvænta stefnu, þeir fara aftur að
reka harðsvíraða haftastefnu, eða
það sem kallað er „þjóðleg við-
skiptastefna“, þar sem allt er ein-
vörðungu bundið við þá hags-
muni, sem tiltekið land telur sig
hafa í andartakinu.
Á sama tíma koma líka her-
skarar til London frá samveldis-
löndunum til þess að tala máli
þeirra þar og Kanadamenn hafa
valið sér nýja stjórn, sem hefur
á stefnuskrá sinni að forða brezka
samveldinu frá þeirri hættu, sem
því stafi af evrópskri viðskipta-
samsteypu.
Útlitið er því ekki gott, eins og
nú stendur fyrir hugmyndunum
um sameiningu Evrópu. Frakkar
báru fram áætlanir um sameigin-
legan markað og Englendingar
áttu uppástunguna að fríverzlun-
arsvæðinu. Trúlega samþykkja
þingin í Bonn, París,Róm, Brussel
og Haag samþykktirnar um Ev-
rópumarkaðinn, en það verður
ekki annað en nafnið tómt, ef
höfuðríki eins og Frakkland, fara
allt aðrar leiðir.
Eins og nú stendur er útlit fyrir
að tillögurnar eða áætlanirnar
um viðskiptalega sameiningu Ev-
rópu falli aftur I rúst. Búizt er
við að Beneluxlöndin muni
gera sérsamning um viðskipta-
samband sín á milli sem verði
orðið að fullkomnum veruleika
eftir 5 ár. Hugmyndirnar um tolla
samband Norðurlanda með þátt-
töku Danmerkur, Noregs og Sví-
þjóðar, sem hefur legið í láginni
á meðan talað var um sameiningu
Evrópu á breiðari grundvelli,
hafa nú aftur fengið nýtt líf.
Þetta allt og fleira svipað verður
aftur til þess að ýta undir þá í
Bretlandi, sem vilja leggja meiri
áherzlu á samveldislöndin heldur
en á Evrópu. Búizt er við að nýtt
Evrópuþing um viðskiptamál
verði kallað bráðlega saman og að
þá muni Bretar leggja miklu
meiri áherzlu á hagsmuni sam-
veldisins en áður var. Ástralía og
Nýja Sjáland, sem hafa óttazt
mjög um sölumöguleika á land-
búnaðarvörum sínum, hafa nú
fengið nýjan bandamann, þar sem
er Kanada, sem er sterkasti aðil-
inn í samveldinu. f Indlandi er út-
lit fyrir að alvarleg efnahagsleg
kreppa sé í uppsiglingu og getur
það einnig haft hér sín áhrif.
Það er þess vegna ljóst að jafn-
vel áður en samþykktirnar um
viðskiptalega sameiningu Evrópu
voru lagðar fyrir þingið, þá ber
nú mest á þeim kröftum, sem eru
gegn sameiningu. Meginhættan,
sem steðjar að Evrópumarkaðn-
um kemur frá Frakklandi. Að
vísu sverja menn þar sárt við
leggja að hinar nýju haftaráð:
stafanir séu aðeins til bráða-
birgða og ætlunin að þær séu
að fullu upphafnar ártð 1958,
þegar samþykktirnar um Evrópu
markaðinn eigi að ganga í gildi.
En í Vestur-Evrópu telja menn að
ekkert útlit sé fyrir að slíkt geti
orðið, fyrr en heldur en Frakkar
gera róttækar ráðstafanir til þess
að koma peningamálum sínum í
rétt horf og fyr en þeir geta leyst
Alzírmálið en hvorttveggja þetta
er nátengt. Frakkar eru auðug
þjóð og hagur þeirra er í raun
inni I góðum blóma en þeir hafa
lengi haldið uppi eins konar styrj
aldarbúskap, sem hefur leitt af
sér rýrnandi verðgildi pening-
anna og víðtæk viðskiptahöft.
VERKFRÆÐINGUR skrifar
dálkunum:
Ég er ósátt'ur við þann ofaní-
burð sem notaður hefir verið á
götur hér í bænum að undan-
förnu.
Torfær vegabót
NNI í Vogum hefir verið til
þessa notaður hraUnmylsna,
en hún er ákaflega stórgerð, svo
stórgerð að litlir bílar spóla í
sallanum, og hraunkögglarnir
fljúga í allar áttir. Þetta er mjög
Olæmur ofaníburður, og gerir
leiðina illfarna. Stórir hraun-
steinar eru farartálmar svo gat-
an verður erfið. Njörvasundið
minnir mig á koppagöturnar
heima í Aðaldal, í uppvextinum,
sem lágu um hraunið, og vorum
við á þeim tíma harla lítið hrifn-
ir af þeim. Yfirleitt er götum hér
í bænum ákaflega vel við haldið
og mikil vinna í það lögð að hafa
þær greiðfærar og eiga bæjar-
yfirvöldin þakkir skildar fyrir
það. En í þessu tilfelli, með hraun
mölina, hefir illa tekizt til, svo
að gatan versnar í stað þess að
batna.
Þingvallaleið lokuð
Ú um helgina fóru mjög marg-
ir út úr bænum, eins og
er mikill og góður siður Reykvík-
inga. En nokkrar torfærur urðu
að þessu sinni á leið þeirra sem
til Þingvalla leituðu, en það var
mikill fjöldi manna eins og venju
legt er um þetta leyti árs. Tveir
þeirra hafa komið að máli við
dálkana, og sagt sínar farir ekki
sléttar. Annar þeirra fór með
móður sína systir og fleira skyld-
fólk en móðir hans er norðan úr
Þeir hafa talið sér þetta nauð-
synlegt á meðan þeir stæðu í
styrjöldum til þess að halda sam-
an nýlenduríki sínu. Þeirri styrj-
öld hafa þeir alltaf verið að tapa
og nú stendur baráttan um sein-
ustu leifarnar, sem er Alzír.
í Vestur-Evrópu eru menn al-
mennt þeirrar skoðunar að það,
hvort raunverulega verði úr
Evrópumarkaðnum velti á
Frökkum, en möguleikar þeirra
til þess að taka þátt í viðskipta-
sameiningu Evrópu byggist aftur
á því, hvernig þeim takist að
leysa efnahagsmál sín og ef til
vill framar öllu Alzírmálið.
AÐALFUNDUR Ungmennafélags
íslands var haldinn að Þingvöll-
um sl. föstudag. Forsetar þings-
ins voru kjörnir Þórarinn Þórar-
insson, skólastjóri og Skúli Þor-
Hinn heimsfrægi rithöfundur,
Hermann Hesse er átræður i dag.
Hesse er fæddur í Þýzkalandi, en
varð svissneskur ríkisborgari 1921.
Hann var sæmdur Nobelsverðlaun
unum 1946 og hlaut Götheverð-
launin sama ár.
landi og hefir ekki komið á stað-
inn í yfir tuttugu ár. Þegar að Al-
mannagjá kom, var vegurinn
lokaður, og umferð bönnuð.
Ástæðan var sú að Ungmenna-
félag íslands hélt hátíð á Þing-
völlum þennan dag. Útilokað var
að komast lengra, fyrr en klukk-
an fimm um daginn en þangað
til voru margir tímar, svo þessi
maður mátti snúa við rakleitt
heim á leið aftur; þjóðvegurinn
austur, yfir Þingvelli var iokaður
nær daglangt.
Fleiri hafa haft sömu sögu að
segja og m.a. annars einn af þeim
gestum sem boðnir voru til hátíð-
ar í Valhöll á vegum Ungmenna-
félaganna. Hann var stöðvaður í
bíl sínum við gjána og enda þótt
hann hefði boðskort í vasanum
var fyrirkomulagið slíkt þennan
dag í vegarmálunum þarna, að
hann var hindraður í því að kom-
ast leiðar sinnar í langan tíma.
Um það þarf ekki að ræða að
áður en langt leið frá hádegi
hafði myndazt þarna hið mesta
umferðaröngþveiti bílar voru
UNDANFARNA 2—3 mánuði
hefir Eimskipafélag íslands átt
í samningum um sölu á e.s. Brú-
arfossi og hefir þeim samningum
nú lyktað þannig, að skipið hef-
ir verið selt hr. José A. Naveira,
aðaleiganda skipafélagsins Free-
steinsson, skólastjóri, en ritarar
sr. Jónas Gíslason og Jón Hjart-
ar.
Sr. Eiríkur J. Eiríksson var
endurkjörinn formaður U.M.F.f.
en aðrir í stjórn Gísli Andrésson,
Hálsi, Skúli Þorsteinsson, Eski-
firði, Stefán Ól. Jónsson, Reykja
vík og Ármann Pétursson. —
Varamenn: Hrönn Hilmarsdóttir
og Gestur Guðmundsson.
Handritamálið var aðalmál
fundarins og hafði Pétur Otte-
sen, alþm., þar framsögu. Meðal
annars var ákveðið að heita á
stuðning dönsku ungmennafélag-
anna í málinu.
EINS og menn rekur minni
til. gerðist sá atburður í
Manorville í Bandaríkjunum
í maí s.l., að sjö ára gamall
drengur, Benny Hooper yngri
að nafni, féll niður í brunn
og náðist ekki upp fyrr en
eftir rúman sólarhring. Var
þarna komnir í hnapp svo
hundruðúm skipti og komust ekki
leiðar sinnar, ekki áfram austur,
og heldur ekki til baka eftir.veg-
inum þar sem alltaf jókst bílaröð
in að baki. Eins og gefur að skilja
olli þetta miklum vandræðum
og angri og sárri gremju margra
þeirra sem óafvitandi óku beint
í vegartálmann, og uggðu ekki að
sér.
Það er mjög hæpið að loka
þannig fjölförnustu þjóðbraut
Suðurlands langan tíma úr degi
jafnvel þótt einhver félagsskapur
haldi hátíð á Þingvöllum. Ætti að
vera hægt að sameina bæði há-
tíðarhöldin og greiða umferð um
Þingvöll, eða svo finnst a.m.k.
leikmönnum, en vera má að í
þetta sinn hafi einhverjar sérstak
ar ástæður ráðið, sem þeim sem
þarna bar að var þó ekki sagt frá.
En ef nauðsyn reyndist að loka
slíkri leið þá ætti a.m.k. að koma
upp skilti með upplýsingum um
það hér uppi í Mosfellssveit við
Þingvallavegamótin svo menn aki
ekki fýluferð alla leið austur held
ur geti snúið við í tíma. Auðvitað
er sá félagsskapur sem hátíðina
hélt þennan dag á Þingvöllum
alveg saklaus að þessu öngþveiti
sem þarna myndaðist, og því að
málin réðust á þennan veg.
Sjóinn og sólskinið
Ú er góða veðrið aftur komið,
að minnsta kosti í bráð að
því er virðist. Og því vil ég enn
nota tækifærið hér í dálkunum
til þess að hvetja menn til þess
að nota sjóinn og sólskinið, Naut-
hólsvík er dásemdarstaður á slík-
um dögum og hvergi betri skil-
yrði til sunds og sólbaða.
zer Shipping Line, í Monrovia,
Liberíu, V-Afríku, og var skip-
ið afhent hinum nýja eiganda í
Álaborg á föstudaginn. Mun hann
hafa í hyggju að nota skipið til
ávaxtaflutninga við strendur
Suður-Ameríku, með því að það
er allt útbúið til kæliflutninga,
þótt ekki henti það íslendingum
lengur, með því að frystivélar
þess nægja ekki til þess að halda
nægum kulda til flutnings á
hraðfrystum fiski, nema helzt að
vetri til. E.s. Brúarfoss sem nú
hlýtur nafnið „Freezer Queen“,
var byggður árið 1926—27 og hef-
ir þannig verið í eigu Eimskipa-
félagsins um 30 ára skeið, og
ávallt verið hið mesta happaskip.
Söluverð skipsins er um 80.000.00
sterlingspund, eða um 3,6 millj.
kr. að frádregnum kostnaði við
söluna, og gengur allt söluverðið
upp í greiðslu á hinum nýju skip-
um félagsins sem nú eru í smíð-
um, en eins og áður hefir verið
skýrt frá, á félagið nú tvö skip
í smíðum, með samtals 200.000
teningsfeta frystirúmi, en Brúar-
foss var með 80.000 teningsfeta
frystirúmi.
Skipshöfnin verður flutt flug-
leiðis heim næstu daga.
hann mjög aðframkominn,
þegar hann losnaði úr prís-
undinni, og lagðist í sjúkra-
hús vegna vægrar lungna-
bólgu.
Dr. Joseph H. Kris stundaði
drenginn í veikindum hans, en
hafði áður haft eftirlit með því,
að nóg súrefni kæmist niður í
brunninn, þar sem drengurinn
lá ósjálfbjarga. Annaðist hann
drenginn með mestu prýði og
fékk lof fyrir. — í síðustu viku
kom hann öllum á óvart með
því að senda foreldrum drengs-
ins reikning að upphæð $1500.
Þegar þetta fréttist, urðu menn
sem þrumu lostnir, því að allir
litu svo á, að læknirinn hefði
stundað Benny litla í sjálfboða-
vinnu og þóknun kæmi ekki
til greina fyrir slíkt góðverk.
En hann var á öðru máli. Hann
segist hafa stundað Benny í 100
klukkustundir. „Ég á að fá 30
dollara á tímann. Eg hef leyst
verkefnið af hendi. Þetta var
sjálfsfórn af minni hálfu.“ Hann
lítur svo á, að hann hafi unnið
að læknisStörfum eins og venju-
lega, hér sé ekki um neitt góð-
verk að ræða. Auk þess hafi
hann heyrt, að Hoopershjónin
hafi fengið mikla fjárfúlgu að
gjöf vegna atburðarins, en þau
segjast aðeins hafa fengið
$2,400 og gefið, brunaliðinu í
Manorville, sem veitti mikil-
væga aðstoð við björgun
drengsins, $1000.
★
ÞETTA mál hefir vakið mikla
athygli vestra og þykir fram-
koma læknisins ekki til fyrir-
myndar. Blöðin skýra frá því,
að árstekjur Hoopershjóna séu
$5,460 á ári og sé það því ekkert
smáræði fyrir þau að greiða
læknishjálp, sem kostar $1500.
Ymis læknafélög hafa mótmælt
kröfu dr. Kris, einn af forystu-
mönnum bandarískra lækna
sagði t. d.: „Ekki einn læknir
af þúsund hefði sent reikning.**
Purtell öldungadeildarþingmaður
sagði, að greiðslan yrði að koma
af almenningsé og bauðst sjálf-
ur til að leggja fram $50. En
það var óþarfi. Dr. Kris var lát-
inn draga kröfu sína til baka á
þeim forsendum, að hann hefði
ekki metið efnahag Hoopershjóna
réttilega.
sbrifar úr
daglega lífinu ,
Sr. Eiríkur J. Eiríksson
endurkjörinn form. UMFÍ
Læknirinn sendi $1500 reikning - og
Ameríka stóð á öndinni aí undrun