Morgunblaðið - 02.07.1957, Síða 11

ÞriSjudagur 2. júlí 1957
MORVVNBLAfíin
11
forsetaritari og frú, Þorkell Jó-
hannesson háskólrektor og frú,
Birgir Thorlacius ráðuneytisstj.
og frú, Geir Zöega fyrrver. vega-
málastjóri og frú, Vilhjálmur Þ.
Gíslason útvarpsstjóri og frú,
Gunnlaugur Briem póst- og síma-
málastjóri og frú, Hörður Bjarna
son húsameistari ríkisins og frú,
Hermann Jónsson lögfræðingur
og frú, Auður Auðuns forseti
bæjarstjórnar, Guðlaugur Rósin-
kranz Þjóðleikhússtjóri og frú,
Guðmundur Hlíðdal fyrrver. póst
og símamálastjóri, Agnar Kofoed
Hansen, flugv.st. og frú, Einar Ól.
Sveinsson prófessor og frú, Sigur-
jón Sigurðsson lögreglustjóri og
frú, Kristján Eldjárn þjóðminja-
vörður og frú, Magnús Kjaran
ræðismaður og frú, Sigurður Haf-
stað dgildarstjóri og frú, Pétur
Sigurðsson forstjóri og frú, Dr.
Páll ísólfsson og frú, frú Evy
Tibell óperusöngkona, Sven
Backlund skrifstofustjóri, Nils
Gustav Gottschalk sölustjóri,
Euler-Chelpin sendiherra og frú,
Gunnar Rocksén vararæðismað-
ur, hirðstallari Wetter og Starck
skipherre.
Forseti bæjarstjórnar, forsetafrúin, drottning Svía og borgarstjórafrúin í Melaskólanum.
Gestir sænsku konungslijón-
anna í veizlu i Þjóðleikhúss-
kjallaranum í gærkvöldi voru
uni 70.
FYRIR miðju háborðinu sátu
konungshjónin og forsetahjónin,
og aðrir við háborðið voru utan-
ríkisráðherra Guðmundur f. Guð-
mundsson og frú, Hermann Jón-
asson og frú, östen Udén utan-
ríkisráðherra, Eysteinn Jónsson
fjármálaráðherra og frú, Mennta
málaráðherra, Gylfi Þ. Gíslason
og frú, Lúðvík Jósefsson ráðherra
og frú, frú Georgía Björnsson.
Aðrir veizlugestir voru þessir:
Emil Jónsson forseti sam. þings
og frú, Vilhjálmur Þór banka-
stjóri og frú, Ólafur Thors, fyrr-
ver. forsætisráðherra og frú,
Magnús V. Magnússon sendiherra
og frú, Hannibal Valdimarsson
ráðherra og frú, Halldór K. Lax-
ness rithöfundur og frú, Gunnar
Thoroddsen borgarstjóri og frú,
Bernharð Stefánsson, forseti Efri
deildar Alþ. og frú, Ásmundur
Guðmundss., biskup og frú, Brita
Steuch hirðmær, Árni Tryggva-
son hæstréttardómari og frú,
Hendrik Sv. Björnsson ráðuneyt-
isstjóri og frú, Haraldur Kröyer
VirBuleg móttaka bæjar-
stjórnar i Melaskóla
F-relsið er svo gróib i sænskri þjóðarsál,
að Jbví fær enginn mannlegur máttur
haggað, sagði borgarstjóri i ávarpi
sinu til Sviakonungs
SÍÐDEGIS á sunnud. hafði bæj-
arstjórn Reykjavíkur boð inni til
heiðurs konungi og drottningu
Svíþjóðar í Melaskólanum.
Laust fyrir kl. 4 voru margir
boðsgestir komnir í Melaskólann
og tóku borgarstjóri og frú hans
ásamt með forseta bæjarstjórn-
ar, frú Auði Auðuns, á móti gest-
um í anddyri skólahússins.
Tóku boðsgestir sér stöðu í vestur
hluta salsins, en á gólfinu frammi
voru 4 stólar, ætlaðir konungs-
hjónunum og forsetahjónunum,
en gegnt þeim hafði bæjarstjórn
Reykjavíkur tekið sér stöðu.
Laust fyrir kl. 4 gekk bæjar-
stjórn ásamt borgarstjóra út og
fagnaði konungi, en fyrir utan
húsið lék lúðrasveit sænska kon-
ungssönginn. Gengu nú konungs-
hjónin og forsetahjónin inn í
salinn og tóku sér sæti, en borgar
stjóri ávarpaði hina tignu gesti
með ræðu þeirri, sem hér fer á
eftir:
Yðar hátignir
Gústav konungur Adolf og
Louise drottning!
Forseti íslands, herra Ásgeir
Ásgeirsson og virðulega fbrseta-
frú Dóra Þórhallsdóttir!
Góðir gestir!
Vegna þess að ráðhús Reykja-
víkur svífur enn í lausu lofti
og hefir ekki náð að tylla
sér á jörðina ennþá, hefur bæj-
arstjórn Reykjavíkur leyft sér að
velja í staðinn skóla, musteri
æskunnar, til móttöku hinna
tignu, konunglegu fulltrúa frá
frændþjóð vorri, Svíum. I þessu
andrúmslofti æskunnar, í þessum
heimi vona og framtíðardrauma,
væntum vér að hinir kærkomnu
gestir uni sér vel um stund.
Þau börn og unglingar, sem
þennan skóla sækja, læra hér um
land og þjóð í austurátt, þar sem
höfðingi ásanna, Óðinn, tók sér
bústað, að sögn Heimskringlu,
og bjó við Löginn, þar sem nú
eru kallaðar fornu Sigtúnir. —
Gðinn, sem var svo fagur og
göfuglegur álitum, þá er hann sat
með sínum vinum, að öllum hló
hugur við, og sem talaði svo
snjallt og slétt að öllum, er á
heyrðu, þótti þat eina satt.
Skólabörnin íslenzku geta lesið
hinar fornu frásagnir um fyrstu
sænsku konunga af Ynglingaætt
á því máli, sem Snorri Sturlu-
son ritaði Heimskringlu, því að
það sama tungumál tölum vér
enn í dag. í rauninni eru kon-
ungar Svía gamlir, góðir kunn-
ingjar vorir, því að íslendingar
hafa mann fram af manni lesið
í Ynglingasögu ævisögur hinna
þrjátíu sænsku konunga allt frá
Yngva-Frey, sem gerði Uppsali
að höfuðborg sinni.
Síðan hefir mikið vatn runnið
til sjávar. Samskipti Svía og ís-
lendinga hafa jafnan.verið nokk-
ur, en misjafnlega mikil á ýms-
um tímum. Frá Svíþjóð höfum
vér fengið ýmsar sendingar og
gjafir um dagana, flestar góðar
og kærkomnar.
Svíinn Garðar Svávarsson átti
fyrstur norrænna manna vetur-
setu á íslandi. Ein sú kona, sem
hugrökkust er og geðþekkust úr
íslendingasögum, er Helga Jarls-
dóttir frá Gautlandi. Sænskur
var fyrsti skólastjórinn á Hólum.
Sænskur var fyrsti prentarinn,
sem til íslands kom. Gagnmerk-
ir Svíar hafa fyrr og síðar heim-
sótt ísland, ferðast um og rann-
sakað það og ritað frægar bækur
um land og þjóð.
En mestar og merkastar eru
þær bókmenntalegu sendingar
og andans afrek, sem hingað hafa
borizt frá Svíþjóð. Mörg sænsk
öndvegisrit hafa verið þýdd á
ísienzka tungu og mikið lesin af
alþýðu manna, og fjöldi sænskra
snilldarverka einnig lesinn á
frummálinu. Mestra vinsælda
hafa notið Friðþjófs saga frækna
eftir Tegnér og skáldsögur Selmu
Lagerlöfs, að ógleymdum Glúnt-
unum eftir Wennerberg.
Nú er þess skemmst að minn-
ast, að hin sænsku Nóbelsverð-
laun voru veitt til íslands, skáld-
inu Halldóri Kiljan Laxness til
verðugrar og maklegrar viður-
kenningar, og til sæmdar og
djúprar gleði fyrir íslenzka þjóð.
Samband og samskipti Svía og
íslendinga fara vaxandi á mörg-
um sviðum. Milli höfuðborganna
hefur skapazt vináttusamband.
Bæjarfulltrúar Stokkhólms og
Reykjavíkur hafa þegið gagn-
kvæm heimboð til málefnalegrar
og persónulegrar kynningar og
m, a. hafa þeir fengið gagn-
kvæma fræðslu um það hvernig
á að fara með samborgarana sem
skattborgara.
Sameiginleg saga og menning-
ararfur tengja saman sænska og
íslenzka þjóð, en fyrst og fremst
er það hinn frjálsi norræni andi
lýðfrelsis og lýðræðis, mann-
helgi og mannréttinda, persónu-
frelsis og frjálsrar hugsunar.
þenna örugga og einlæga frelsis
og friðarins manna, má segja
eins og um Yngva-Frey, að hann
er svo vinsæll og ársæll, að ár
og friður bregzt ekki um hans
daga.
Styrjaldir, ófrelsi, kúgun geta
aldrei gert mennina annað en
óhamingjusama. Stöndum trúan,
traustan vörð um frið og frelsj, —
„och den ljusnande framtid ar
vár!“
Yðar hátignar!
Verið hjartanlega velkomin
til Reykjavíkur.
Að lokinni ræðu borgarstjóra
tók Gústav Svíakonungur tii
máls. Hann er alkunnur mælsku-
maður, enda talaði hann blaða-
laust. Kvað hann það sérstak-
lega gleðja sig að vera staddur
húsa og annarra mannvirkja í
höfuðstaðnum síðan, og sagði að
þetta væru miklar framfarir og
mikið átak, sem vafalaust hefði
það í för með sér, að bæjarstjórn
höfuðstaðarins þyrfti að leysa
úr mörgum vanda. Svo ör þróun,
sem hér væri, hlyti að leiða af
sér, að upp kæmu ýmis vandamál
sem stjórn slíks höfuðstaðar
þyrfti að ráða fram úr. — Nú
væri Reykjavík að verða stór
borg, það hefði þeim hjónum orð-
ið ljóst, þegar þau hefðu flogið
yfir bæinn, áður en vél þeirra
hefði setzt.
Að ræðunum loknum gekk
borgarstjóri ásamt með þeim
konungshjónunum og forsetahjón
unum upp í sal á annarri þæð
hússins, þar sem veitingar voru
fram bornar. Á leiðinni virti kon-
ungur fyrir sér ýmsar skólastof-
Börnin, konungur og borgarstjóri við móttökuna hjá Melaskólanum.
„Friboren ár jag och jag tánker
fritt“, kvað Runeberg. Sameig-
inlegar hugsjónir binda saman
þjóðir vorar órjúfandi böndum,
— ekki böndum þvingunar, nauð-
ungar, heldur þeim ósýnilegu,
ljúfu böndum, sem aðeins ást,
vinátta og andlegur skyldleiki
eiga til. —
Friður og frelsi auðkenna feril
sænsku þjóðarinnar á 19. og 20.
cld. Frelsið í öllum sínum beztu
myndum er svo gróið og rótfast
í sænskri þjóðarsál, að því fær
enginn mannlegur máttur hagg-
að. Friður hefur haldizt svo vel
í Svíþjóð undir stjórn síðustu
Svíakonunga, að Svíþjóð hefur
aldrei átt í styrjöld í hálfa aðra
öld. Og um núverandi konung,
í einu af skólahúsum bæjarins,
í einu af „musterum æskunnar",
eins og borgarstjórinn hafði
komizt að orði. Hann kvað ferð-
ina hingað til íslands 1930, vera
sér mjög minnisstæða. Þá hefði
hann séð höfuðstaðinn, en sér
væri ljóst, að miklar breytingar
í framfaraátt hefðu orðið síðan.
Nefndi hann allmörg dæmi þess,
sem gerzt hefði um byggingu
ur og var auðséð að hann vildi
kynna sér sem bezt hvernig um-
horfs væði í skólahúsinu. Á efri
hæðinni voru svo bornar
fram veitingar, eins og áður seg-
ir, handa gestum, bæði í salnum
og eins á göngunum og í skóla-
stofum sunnar við aðalganginn.
Voru margir boðsgestir, einkum
starfsmenn Reykjavíkurbæjar
kynntir fyrir konungshjónunum.
Gestir í konungsveizlu í
Þjóðleikhúskjallaranum
I gœrkveldi