Morgunblaðið - 28.08.1957, Side 9

Miðvíkudagur 28. ágúst 1957
MORCVISBLAÐIÐ
9
Rabb á fornum vegi
Þetta er allt úr nælon —
bráðum að fæðast börn
Þaðfara
úr næLon
Þab er gott oð róa einn. Maður á Jbd Jboð sem maður nær i
Heilsað upp á
sjómenn í Hrísey
EINN er að „pusa“ dekkið. Hinir
standa og sitja í hóp í kringum
hann, ýmist á „lúgarskappanum“
á bryggjunni stóð lengur eða fá fólk til þess að beita og vinna
skemur endaði það með því að
ég átti samtal við tvo sjómann-
anna og umtalsefnið var trillu-
bátaútgerð frá Hrísey. þar sem
aðallega er byggt á handfæra-'
veiðum.
Það er rabbað um veiðiskapinn, fiskverðiff, gamla kunningja
og helvítis bræluna.
á litla mótorbátnum ,Rán‘ eða á
„pollanum“ uppi á bryggjunni.
í gærkvöldi kom Rán innan frá
Akureyri frá því að sækja salt.
Það er nú lokið við að skipa upp
því af saltinu, sem á að fara í
land. Menn ræða um veiðiskap-
inn, fiskverðið, gamla kunningja,
helvítis bræluna úti fyrir og
jafnvel ber blaðamannalygi á
góma. Menn spýta um tönn og
bölva svona hæfilega mikið eins
og sjómanna er siður.
Landlega vegna brælu.
Ég hafði gengið eftir hádegið
niður á bryggjuna í Hrísey. Ég
var vel mettur eftir steikina hjá
hinni ágætu konu Þorsteins
hreppstjóra. Skapið var ágætt
og ekki spillti létt skrafið í sjó-
mönnunum. Karlarnir tólru mér
líka vel. Voru blátt áfram og
vingjarnlegir eins og íslenzkum
sjómönnum er lagið.
Hægur norðanblær lék um
okkur þarna á bryggjunni. Það
var dumbungsveður, en hlýtt,
allt annað en brælan úti á Gríms
eyjarsundi, miðunum litlu fiski-
bátanna í Hrísey.
— Já, ég þarf að skamma hel-
vítin þarna inni á Akureyri sem
seldu mér nýja færahjólið mitt
um daginn. Það var bara 25 kr.
dýrara en hjólin, sem þeir fengu
á Dalvík. Þetta voru þó alveg
sams konar hjól.
Það var Gísli Tryggvason, sem
hafði orðið. Lítill, snaggaralegur
náungi, sem lætur brandarana
fjúka við og við svona með hæfi-
legu millibili. Mér finnst ég
kannast svo vel við ýmislegt í
fari þessa náunga. Já, það er líka
satt. Þetta er bróðir hans Árna
Tryggva, hinnar landfrægu
„Frænku Charles", grínleikarans
okkar góðkunna.
Nýjar aðferðir viff skakiff.
En vel á minnzt. Færahjól.
Handfæraveiðar. Skak. Það er
fleira matur en feitt kjöt. Það
er líka fleira veiðiskapur en tog-
veiðar og síldveiðar. Hví ekki að
athuga hvernig skakið er rekið
í dág. Og þarna er nóg af fórnar-
lömbum til þess að rekja úr garn-
irnar. Ég hélt mig þó kannast
við skakið. En færahjóli hafði ég
enga þekkingu á, hafði aðeins
heyrt það nefnt áður og séð það
tilsýndar hjá Færeyingum, sem
við sigldum fram hjá norður í
hafi nú í sumar.
En hvort sem rabbið þarna
(Myndirnar tók vig).
að þeirri útgerð í landi. Auk þess
hefir verið tregur afli á línu.
— En segðu mér eitt, Áslaug-
ur. Finnst þér ekki dauflegt að
róa svona einn?
— Nei, blessaður vertu. Það
er ágætt. Maður á þá þetta sem
maður nær í og er ekki neinum
háður eða upp á neinn kominn.
Ég kann bara vel við þetta.
Við göngum upp í verbúðir,
sem byggðar hafa verið efst á
bryggjunni. Hreppurinn hefir lát-
ið reisa þarna myndarlegt hús
með nokkrum verbúðum. Ás-
laugur er einn þeirra, sem þar
hefir aðsetur. Inni í búðinni er
alls konar dót, sem tilheyrir út-
gerðinni. Þar angar allt af tjöru.
Þarna hanga línur í stokkum,
stampar sitja hver ofan í öðrum
í röðum og línurennan liggur ein
og yfirgefin úti í horni. „Troll-
bobbingur" liggur í öðru horn-
inu, sem þeir Áslaugur og ein-
hver kunningi hans höfðu fundið
á miðunum. Það er líka veiði-
skapur. Fyrir hann fá þeir um
300 krónur. Það beygir sig ein-
hver fyrir minna.
Þannig lítur þetta nú út. Allt úr næloni. Gísli er meff færiff.
Svona raffar maff'ur önglunum á borffstokkinn, tekur svo sökk-
una og hendir öllu fyrir borff. — Svo tekur maffur báffum
höndum um sveifarnar á hjólinu og dregur upp.
Áslaugur situr aftur í skut.
Rær einn á báti
Áslaugur Jóhannesson er að-
eins 28 ára að aldri. Hann á konu
og tvö börn auk móður fyrir að
sjó. Mér er sagt að hann hafi
„gert það gott“ á handfæraveið-
um. Hann var einn á báti sínum,
sem er trilla 3—4 tonn og
hann á sjálfur.
Áslaugur segir mér að þeir á
stærri bátunum stundi róðrana
lengur en á trillunum. Hafa
þeir jafnvel nokkuð langa úti-
vist á stundum og salta fiskinn
um borð. Þessir bátar stunda
línuveiðar á vorin frá því í marz
og fram á sumar, en handfæra-
veiðar yfir júlí, ágúst og fram
í september. En á haustin er svo
línan tekin fram á ný og nú lagt
fyrir ýsu.Er þessum bátum haldið
út fram í desember ef vel viðr-
ar. Mið stærri bátanna eru að
sjálfsögðu nokkuð önnur en
hinna minni. Þeir stur.da skakið
nú í sumar frammi við Grímsey.
Annars eru handfæramið Hrís-
eyjarbátanna aðallega frá Vest-
urkanti, sem kallaður er, en
hann liggur fram hjá Gjögri og
allt austur á Austurkant, sem
liggur austur og fram af Flateý,
en á milli þessara staða nefna
menn Grímseyjarsund.
Erfitt meff fólk til Iinuvinnu
Þeir á trillunum gera lítið að
því að stunda línuveiðar. Kvað
Áslaugur það fyrst og fremst
stafa af því hve erfitt væri að
að fjölga þeim ofurlítið. Það er
gott að hafa eitthvað að dútla við
þegar ekki gefur á sjóinn.
í þessu kemur Gísli aðvífandi.
— Það er heldur stutt vertíðin
hjá ykkur á trillunum — Hvað
gerir þú á veturna, Gísli? Ás-
laugur sagði mér að hann færi á
togara.
— Blessaður vertu. Ég fer suð-
ur til Reykjavíkur á veturna og
eyði því sem ég hef aflað hér
yfir sumarið.
— Hvað segir þú annars um
færaveiðina?
Vill finna tilþrif fisksins.
— Mér hefur alltaf þótt það
skemmtilegasta veiðiaðferðin. —
Það er eins og með laxveiði-
manninn. Hann hefir ekkert gam-
an af að veiða í net. Eins er það
með okkur. Við viljum finna til-
þrif fisksins. Svo er líka svo
mikið í kringum línuveiðina. Það
þarf að stokka upp og beita, þeg-
ar maður kemur að landi. Venju-
lega er maður búinn að fá nóg
eftir róðurinn. Og fólk er ekki
að fá til þess að vinna við lín-
una í landi. Maður verður að
gera allt sjálfur. Þegar við erum
á færi förum út um kl. 4 á nótt-
unni og komum að þetta frá 8—
10 á kvöldin, en þá er maður líka
laus þangað til farið er næst.
— En hvað segirðu nú um að
sýna mér úthaldið þitt Gísli, með
nýja hjólinu, sem þú varst að
tala um áðan?
— Það er alveg sjálfsagt. Við
Aslaugur getum skotizt með þér
út í trilluna mína. Hún liggur
þarna úti á legunni.
Við tökum nú litla skektu
sem Gísli á, og róum út á leg-
una.
Svona er nú úthaldiff.
— Hvað er þetta. Er stýris-
taumurinn líka úr næloni?
— Já, blessaður vertu. Þetta
er allt úr næloni. Það fara bráð-
um að fæðast börn úr næloni. En
bíddu nú við. Hérna er þeita nú
allt saman, hjólið hér. Svona
setjum við það á borðstökkinn.
A því er færið. Þar er vanalega
haft úr tveggja millimetra sveru
næloni og s\ o náttúrlega mis-
munandi langt eftir því hvað
maður veiðir á djúpu vatni. Við
erum oft þetta á 70—80 föðmum.
Oft erum við með þríkrók neðst,
en þó ekki alltaf. Síðan höfum
við þetta 6—8 aukakróka með
um metra millibili á svonefnd-
um slóða, en svo er neðsti hluti
færisins nefndur. Er hann oftast
úr nokkru grennra næloni. Slóð-
inn er festur við aðalfærið með
sigurnagla og stundum eru líka
1—2 sigurnaglar á slóðanum
sjálfum. Oft kemur það fyrir aff
við fáum fisk á hvern krók. ViS
sleppum færinu oft niður aftur
þótt við finnum að komnir séu
einn til tveir fiskar á það og
fáum þá gjarna meira á það.
Bezta beitan held ég að sé þess-
ar gúmmíbeitur, sem þú sérð hér
á krókunum. Þær eru allavega
litar, grænar, gular. rauðar og
svartar, eins og þú sérð. Aður
en við köstum út færinu röðum
við öllum önglunum hérna á
borðstokkinn og síðan tökum við
sökkuna og hendum henni út
og þá fljúga önglarnir á eftir.
Svona.
Þá bölvar maffur og drcgur
upp aftur.
En svo kemur fyrix að allt
festist í botninum og þá verðum
við fyrir veiðarfæratjóni, því allt
slitnar og verður eftir. En þá
bara bölvar maður, dregur upp
það sem eftir er og hnýtir nýju
neðan í.
— Já, þetta er mikið breytt
frá því sem áður var.
— Það hafa orðið straumhvörf
í færafiskiríinu, með þessum
tækjum, sem við höfum núna,
vindunum og önglunum með
gervibeitunum. Pabbi gamli fór
með mér einu sinni. Hann hélt
að það væri nú ekki meira en
svo að marka þetta raus olckar
um þessar nýmóðins aðferðir. En
það fór svo að honum fannst
þetta heldur annað en gamla
draslið. Sjálfur hef ég stundað
þetta allt frá því 1939 meira og
minna, alltaf á þessum bát. Ég
hét því að fyrstu peningarnir,
sem ég kæmist yfir skyldu fara
til þess að kaupa bát. Og ég stóð
við það. Ég hef átt hann síðan.
— En nú er ekki alltaf logn og
straumlaust þar sem þið eruð að
veiða. Er þetta þá ekki óþægilegt
fyrir ykkur þegar þið eruð ein-
ir?
— Nei. Við notum vélarnar til
þess að andæfa og kippa á ef við
verðum varir við torfur á litlu
svæði. Stundum tökum við nokk-
ur rek á sama stað og getum
haft gott. Svo fáum við líka væn-
an ufsa stundum. Ég fékk t. d.
einu sinni 6 slíka í einum drætti.
Voru þeir um 1 m á lengd hver.
Slíka gripi köllum við hér grað-
hesta. — Já, já.
Eftir að við höfum setið góða
stund úti í bátnum höldum við
að landi á ný. Það liggur vel á
okkur og við Áslaugur hlæjum að
bröndurunum hans Gísla á leið-
inni. vig.
Þessar verbúffír hefir Hríseyjarhreppur látiff byggja og Ieigir
þær síffan sjómönnum viff vægu verffi.
Við tökum sinn stampinn hvor
og hvolfum þeim uppi á verbúð-
arloftinu og tökum okkur sæti.
Hafffi eina vikuna um 5000 kr.
— Segja skattayfirvöldin nokk-
uð við því þótt ég spyrji þig hvað
þú hefir haft það skást í sum-
ar?
— Nei, ætli það. Bezta vikan
mín í sumar gerði um 5000 kr.
Svo er þetta náttúrlega stundum
minna. En það er hægt að hafa
það gott yfir miðsumarið, ef
þetta er vel stundað.
— Ég sá í morgun að þú varst
að slá hérna uppi hjá kirkjunni.
Stundarðu heyskap líka?
— Já, svolítið, svona í landleg-
um. Ég á nokkrar kindur, sem
gefa af sér kjöt sem nægir mér
til heimilisins. Ég hef í hyggju
Hrafnsunginn
var frá Ferjukoti
AKRANESI, 27. ágúst. — Það var
svo sem auðvitað að hrafnsung-
inn sem sagt var frá í blaðinu
um daginn hefði ekki dottið fyrir
varalaust af himnum ofan eða
sprottið sjálfkrafa upp úr jörð-
inni. Nú er komið á daginn aff
rétt áður en ungans var vart hér
kom Akranesbíll á leið hingað
við í Ferjukoti til þess að taka
benzín. Þegar bílstjórinn kom
heim fann hann hrafnsunga sem
kúrði undir aftursætinu.
Rann þá upp ljós fyrir bílstjór-
anum. Hann hafði séð þennan
unga standa á öxl aígreiðslu-
drengsins í Ferjukoti og gat sér
til að unginn hefði fiogið inn
um bílgluggann. . — Oddur.
Hér sjáum við kröftugar sjómannshendur velta nýrri tegund
öngla. Hendurnar eru eign 28 ára gamals sjómanns.