Morgunblaðið - 19.09.1957, Blaðsíða 16

MORGVNBL AÐIÐ
Fimmtudagur 19. sept. 1957
16
SA
ustan
Edens
eftir
John
Steinbeck
135
hans eða allur heimur hans.
Skyndilega rann lausnin upp
fyrir honum. Abra hafði ekki
logið Hún hafði einungis sagt
honum það sem hún hafði heyrt
og foreldrar hennar höfðu einung
is heyrt það líka. Hann reis á fæt
ur og hratt móður sinni frá sér,
inn í heim hinna dauðu og lokaði
hana úti.
Hann kom of seint til kvöldverð
arins. — „Ég var með Öbru“,
um hennar, þegar hún hljóp yfir
sölnaðan völlinn.
3.
Aron gekk aftur a5 pílviðar-
s‘ofninum, settist á jörðina og
hallaði bakinu að berkinum. Hugs
anir hans voru sveipaðar grárri
þoku og hann hafði þrautir í mag
anum. Hinn seinvirki, varfæmi
hugur hans réði ekki við allar þær
hugsanir og tilfinningar, sem
flykktust að honum í einu. Dyrn-
ar voru lokaðar fyrir öllu nema
líkamlegum þrautum. Að lítiili
stundu liðinni opnuðust dyrnar ör-
lítið og hleyptu inn einni hugsun,
einni tilfinningu, til nákvæmrar
athugunar, svo annarri og ann-
arri, unz öllutn hafði verið veitt
viðtaka, einni í einu. Fyrir utan
luktar dyr hugar hans beið nú að-
eins ein stór spurning og krafðist
inngöngu. Aron hleypti henni ekki
inn fyrr en allra síðast.
Fyrst lauk hann upp fyrir öbru
og tók til athugunar kjólinn henn-
ar, andlitið, snertingu handar
hennar við kinn hans, ilminn sem
frá henni barst — er minnti ör-
h'tið á mjólk og örlítið á nýsleg-
ið gras. Hann sá og fann og heyroi
og skynjaði hana að nýju og nýju.
Hann minntist þess hve hrein hún
var, hendur hennar og neglur og
hversu hún var hreinskilin og blátt
áfram og ólík hinum flissandi stall
systrum hennar í skólagarðinum.
Svo fór hann að hugsa um það,
þegar hann lá með höfuðið í
faðmi hennar og grét eins og lítið
harn, grét af þrá' eftir einhverju
Sem hann hafði alltaf saknað, en
fann nú að hann öðlaðist að ein-
hverju leyti. Kannske var það
vegna þess að hann öðlaðist þetta
langþráða, sem hann varð að
gráta.
Því næst hugsaði hann um það,
hvernig hún hafði reynt hann og
rannsakað. Hann braut heilann
um það hvað hún myndi hafa gert,
ef hann hefði sagt henni leyndar-
mál. Hvaða leyndarmál hefði hann
□—--------------------□
Þýðing
Sverm Haraldsson
□--------------------□
getað sagt henni, ef hann hefði
verið fús til þess? Þessa stundina
mundi hann ekki eftir einu ein-
asta leyndarmáli, að undanskildu
því eina, sem knúði sífellt á dyrn
ar og vildi komast inn í sál hans
og hugarfylgsni.
Erfiðasta spurningin sem hún
hafði lagt fyrir hann: „Hvernig
er það, að eiga ekki mömmu?“
kom aftur upp í huga hans. Og
hvernig var það? Hann varð þess
að engu var, nema þá í skólastof-
unni, um jólin og á prófhátíðum,
þegar mæður hinna barnanna
sátu þar og hlustuðu á. Þá kom
að honum hinn hljóði grátur og
orðvana þrá. Þannig var það, að
eiga ekki móðir.
Umhverfis Salinas voru mýrar-
flákar með sefi og kjarrgróðri og
þúsundir froska tímguðust í hverri
smátjörn. Á kvöldin titraði loftið
af söng þeirra. Það var líkast titr-
andi blæju, baksviði alls annars.
Og þegar hann hljóðnaði skyndi-
lega, var það næstum óhugnan-
legt. Ef söngur og háreysti frosk
anna hefði hljóðnað með öllu ein-
hverja nótt, þá er sennilegast að
hvert nannsbarn í Salinas hefði
vaknað og fundizt vera einhver
skelfilegur hávaði. Þessi margradd
aði froskasöngur virtist hafa
hrynjandi og lag og kannske var
það starfsemi eyrans, sem veitti
honum það, alveg eins og það er
augað sem lætur stjörnurnar
blika.
Það var orðið næstum aldimmt
undir pílviðartrénu. Aron var að
hugsa um það, hvort hann væri
þess nú albúinn að opna fyrir hinu
síðasta, stóra, hinni voðalegu
spurningu, þessu torráðna vanda-
máli og á meðan hann hugsaði um
það, slapp það inn um sálardyrn-
ar, án þess að vilji hans kæmi þar
nokkuð til greina.
Móðir hans var á lífi. Oft hafði
hann gert sér það í hugarlund, að
hún lægi niðri í jörðunni, hreyf-
ingarlaus, óbreytt, órotnuð, eins
og í svefni. En þannig var það
ekki. Einhvérs staðar lifði hún
og hrærðist, gekk um og talaði.
Og hendur hennar hreyfðust og
augu hennar voru opin. Og mitt í
gleðinni sem greip hann við þessa
tilhugsun, fann hann til biturs
harms, saknaðar og hræðilegs
taps. Aron fékk með engu móti
skilið sjálfan sig. Hvað var það
sem gerði hann svo dapran? Ef
móðir hans var á lífi, þá hafði
faðir hans sagt honum ósatt. Ef
annað þeirra var lifandi þá var
hitt dáið. Aron sagði upp hátt,
undir trénu: — „Mamma mín er
dáin. Hún er jörðuð einhvers stað
ar fyrir austan".
1 myrkrinu sá hann andlit Eees
fyrir sér og heyröi rödd hans,
lága og þýða. Það sem Lee hafði
bygfft upp var traust. Með virð-
ingu hans fyrir sannleikanum,
sem nálgaðist lotningu, fylgdi
einnig hin eðlilega mótsetning,
andúð og viðbjóður á lyginni.
Hann hafði gert drengjunum
mjög skiljanlega skoðun sína í
þessum efnum. Ef eitthvað var
ósatt og maður vissi það ekki, var
það yfirsjón. En ef maður þekkti
hið sanna og breytti því í ósann-
indi, var það viðurstyggð og
hverjum manni ósamboðið.
Rödd Lees sagði: — „Ég veit,
að lygin er stundum sögð í góðum
tilgangi. En ég held að hún verði
samt aldrei til neins góðs. Hinn
snöggi sársauki undan sannleik-
anum hverfur fljótt, en hin sein-
virka, nagandi kvöl af völí’.um
lyginnar læknast aldrei að fullu.
Hún er eins og blæðandi opin und,
sem aldrei getur gróið!“
Og Lee hafði stefnt að takmarki
sinu, þolinmóður og hægt, að gera
Adam að tákni hins sanna og áreið
anlega £ augum tvíburanna.
Aron hristi höfuðið, æstur og
vantrúaður: — „Ef pabbi er lyg-
ari, þá er Lee það sömuleiðis".
Hann skildi ekki neitt í neinu. —
Hann gat engan spurt. Cal var
lygari, en hinn strangi dómur
hafði gert Cal að brögðóttum og
útförnum lygara. Aron fann að
eitthvað varð að deyja — móðir
sagði hann til skýringar á hinni
síðbúnu heimkomu sinni. Þegar
staðið var upp frá borðum og
Adam hafði setzt í nýja hæginda-
stólinn sinn og las í Salinas
Index, fann hann að einhver kom
við öxlina á honum og; leit upp.
„Hvað viltu, Aron?“ spurði hann.
„Góða nótt, pabbi", íúigði Aron
hljóðlega.
37. KAFLI.
I.
í Salinas er febrúar oftast hrá-
slagalegui’, rakur og ömurlegur
mánuðirr. Þá er úrkoman að jafn
aði mest og ef flóð hleypur á ann-
að borð í fljótið, er það í þeim
mánuði. Árið 1915 var febrúar
með afbrigðum votviðrasamui'.
Txask-fjölskyldan hafði komið
sér vel fyrir í Salinas. — Þegar
Lee hafði endanlega afneitað
gamla draumnum sínum um bóka
verzlunina, bjó hann sér framtið-
ar samastað í húsinu við hliðina
á Keynauds-brauðgerðinni. Á
héimili þeirra í Salinas-dalnum
höfðu eigur hans raunverulega
aldrei verið teknar úr umbúðun-
ur-, því að hann hafði alltaf ráð-
gert að fara þaðan. Hér stofnaði
hann í fyrsta skipti sitt raun-
verulega heimili og gerði það þægi
legt og viðfeldið.
Stóra svefnhei'bergið, næst úti-
dyrunum féll í hans hlut. Lee hjó
stórt skarð í sparifé sitt. Áður
hafði hann ekki eytt gi*ænum eyri,
nema í það allra hauðsynlegasta,
vegna þess að allt hans fé skyldi
renna í bókaverzlunina. En nú
keypti hann sér lítið, þægilegt
rúm og skrifborð. Hann smíðaði
bókahillur og tók bækurnar sínar
upp úr kössunum, fékk sér dýrt
o vandað gólfteppi og hengdi eir
stungumyndir á veggina. Hann
setti stóran og djúpan hæginda-
stól við hliðina á bezta leslamp-
anum, sem hann gat fengið sér.
Loks fékk hann sér ritvél og byrj
aði strax að æfa sig í vélritun.
Þegar hann hafði sjálfur lagt
niður sínar spartversku venjur,
innleiddi hann margs konar end-
urbætur á heimilinu og Adam lét
það að öllu leyti afskiptalaust.
Gasvél var sett í eldhúsið, allt
húsið raflyst og sími fenginn. —
Hann eyddi peningum Adams
miskunnarlaust — í ný húsgögn,
ný gólfteppi, hitavatnsgeymi með
-------------------------------->
VERJIÐ TEIMIVilJR YÐAR
SKEIVHWDUIVI
og látið
ekki
holur myndast
Farið reglulega til tannlæknis og spyrjið hann um
Nýtt „SUPER ' AMM-I-DENT
með hinu undraverða FLUORIDE
L_---------——-------------------) i
Bifreiða- og varahlutaverzlurx óskar eftir að ráða
Verzlunarstjóra
með sérkunnáttu á varahlutum og pöntunum á vara
hlutum til bifreiða. Væntanlegir umsækjendur
leggi nöfn sín, heimilisföng og símanúmer auk yf-
irlits yfir menntun og fyrri störf, á afgr. Mbl.
merkt: Framtíð — 6625.
.t ..
t 'f
(
i :
MARKUS
I'LL MIDE THAT BLIND
COLT TONtGHT, MI5S LEEDS,
AND l PROMI5E YOU NO
ONE WILL FIND HIM IN X%
TREMBLING SWAAhP/
L
Eftir Ed Dodd
rm
TOMORROW'S OUR BIG DAY,
SCOTTY... MAYBE WE SHOIJLD
TAKE TURNS STAYING UR
WITH THE COLT TONIGHT...
WE DON'T WANT ANYTHING
TO HAPPEN TO HIM AT
RIGHT/ you
GET SOME
SLEEP... I'LL
TAKE THE
FIRST WATCH/
1) — Ég fer í nótt og fel blinda
foiann það skal enginn finna
hann úti í mýrinni.
— ÁgaeU.
2) Um kvöldið fer Láki og tek-
ur upp nokkur brennikerti.
3) Á morgun rennur upp sá
mikli dagur, Siggi .En ég held
að það vaeri betra fyrir okkur
Það má ekkert koma fyrir fol-
a ðstanda á verði í hesthúsinu.
ann okkar.
— Jæja, allt í lagi. Ég skal
taka fyrstu vaktina. Farðu nú að
sofa.
gashitun og stóran ískassa. Áður
en langt leið, var tæpast nokkurt
hús í Salinas svo ríkulega búið
öllum hlutum. Lee afsakaði sig
með því að segja við Adam: —
„Þéi- eigið næga oeninga. Það væri
skömm að því fyrir yður, ef þér
notuðuð þá ekki til gleði og þæg-
inda".
.,Ég er alls ekki að mæla neitt
á móti því“, sagði Adam. — „Ég
vildi bara kaupa eitthvað sjálfur.
Líka hvað á ég að kaupa?"
„Hvei-s vegna skieppið þér ekki
inn í hljóðfæravei'zlun Logans og
hlustið þar á einn af nýju hljóð-
ritunum ?“
„Já, kannslce ég geri það“, sagði
Adam. Og svo keypti hann einn
Victor victrola, stórt og fyrirferð
armikið áhald af gotneskri gerð
og hann brá sér oft inn í verzl-
unina til þess að skoða nýjustu
plöturnar.
Adam ski-eið meira og meira út
úx sinni gömlu skel. Hann gerðist
áskrifandi að Atlantic Monthly og
National Geographic Magazine.
Hann gekk í fríméirararegluna og
hugsaði mikið um að gerast félagi
í „The Elks“. Nýi ísskápurinn
hreif hann mjög og hann keypti
kennslubók í meðferð kælivéla og
las hana með athygli.
Sannleikurinn var sá, að Adam
þarfnaðist einhvers stai-fs. Hann
vaknaði af hinum langa svefni sfn
um og þurfti að hafast eitthvað
að. —
„Ég held helzt að ég fari að
leggja fyrir mig einhvers konar
veizlunarstörf", sagði hann við
Lee.
„Þér þurfið þess ekki. Þér getið
hæglega lifað á eignum yðar, án
þess að vinna nokkuð".
„En mig langar til að gera eitt
hvað“.
„Það er alit annað mál“, sagfti
Lee. — „Vitið þér þá hvað það
er, sem þér viljið gera? Ég held
að þér séuð ekki efni í góðan
vei'zlunarmann".
„Og hvei-s vegna ekki?“ 1
„Mén finnst það bai'a einhvern
vegixm", sagði Lee.
„Heyrið þér mig, Lee. Mig lang
ar til að þér lesið grein, þar sem
stendur að þeir hafi grafið upp
mammút í Síberíu. Hann hefur
legið £ ísnum £ mörg þúsund ár.
Og kjötið er alveg óskemmt og æti
legt".
Lee brosti: — „Þér hafið ái-eið
anlega einhverja ráðagerð á prjón
unum. Hvað er það sem þér geym
ið £ öllum litlu krúsunum, sem
standa £ fsskápnum?"
„O, svona eitt og annað".
„Það er vond lykt af sumum
krúsunum".
„Mér hefur dottið dál£tið £ hug,
Lee", sagði Adam. — „Og ég get
ailltvarpiö
Fimmtudagur 19. september:
Fastir liðir eins og vejulega.
12.50—1400 „Á frívaktinni", sjó-
mannaþáttur (Sjöfn Sigurbjörns
dóttir). 19.30 Harmonikulög (plöt
ur). 20.30 Erindi: Hamskipti
dauðans (Grétar Fells rithöfund
ur). 20.55 Tónleikar (plötur):
21.30 Útvarpssagan: „Earbara**
eftir Jörgen-Frantz Jacobsen; V.
(Jóhannes úr Kötlum). 22.10
Kvöldsagan: „Græska og getsak
ir“ eftir Agöthu Christie; IX.
(Elías Mar les). 22.30 Sinfóniskir
tónleikar (plötur). 23.20 Dag-
skrárlok.
Föstudagur 20. september:
Fastir liðir eins og venjulega.
13,15 Lesin dagski'á næstu viku.
19.30 Létt lög (plötur). — 20,30
„Um víða veröld". — Ævar
Kvax-an leikari flytur þáttinn. —■
20,55 íslenzk tónlist: Lög eftir
Bjöi'gvin Guðmundsson (plötur),
21,20 Upplestur: „Frá skólaárum
mínum, 1895—1900“, grein eftir
Pál Sveinsson yfirkennara, í bók-
inni „Minningar í menntaskóla"
(Jakob Guðmundsson). 21,40 Tón-
leikar (plötur). 22,10 Kvöldsag-
an: „Gi'æska og getsakir" eftir
Agöthu Christie; X. (Elias Mar
lee). 22,30 Harmonikulög (pl.),
23,00 Dagskrárlok.