Morgunblaðið - 06.10.1957, Blaðsíða 20

MORGUNBTAÐ1Ð
Sunnudagur 6. okt. 1957
20
I
I
I
A
ustan
Edens
eftir
John
Steinbeck
149 '
„Þetta var allt sem ég vildi
spurja um“ Will hallaði sér áfram
og þrýsti báðum höndum að
sveittu enninu. Hann minntist
þess naumast að hafa í annan
tíma orðið jafn hrærður. Og Cal
fann til ofurlítillar sigurgleði.
Hann vissi að hann hafði borið
sigur af hólmi og reyndi a-'i varna
þvi að svipu.'inn bærj þess nokk-
ur merki.
Will leit upp, tók af sér gler-
augun og þurrkaði rakann af
þeim, sem settist eins og móða á
glerin.
— „Við skulum koma út", sagði
hann. — „Vi-5 skulum fara í stutta
ökuferð."
Will átti stóra Winton-bifreið,
með vélhlíf eins langa og lík-
kistu og stóra, og kraftmikla vél.
Hann ók út fyrir King City og
stefndi í suður, eftir þjóðvegin-
um, yfir land þar sem vorið hélt
innreið sína og lærvirkjarnir
flögruðu með gleðikvaki um heið
loftin, yfir höfðum þeirra. í vestri
gnæfði Pico Blanso til lofts með
nýfallna mjöll á hvirfli og herð-
um og raðir eukaliptus-trjánna,
sem gróðursett höfðu verið yfir
þveran dalinn, til skjóls, glitruðu
eins og silfur í hinum nýja lauf-
skrúða sínum.
Þegar þeir komu að hliðarstígn
um, sem lá upp í þverdalinn, þar
sem Trask-býlið stóð, ók Will út
á vegbrúnina og stöðvaði bifreið
ina. Hann hafði ekki mæit orð
frá því er Wintoninn brunaði út
úr King City.
Will starði fram fyrir sig og
sagði: — „Cal, viltu gerast félagi
minn?“
„Já, hr. Hamilton."
„Ég vil helzt ekkj taka mér
félaga, sem enga peninga hefur.
D---------------------O
Þýðing
Sverrn Haraldsson
□--------------------□
Ég gæti að vísu lánað þér pen-
inga, en því fylgja oftast vand-
kvæði og jafnvel óvinátta.“
„Ég get útvegað peninga", sagði
Cal.
„Hvað mikla?“
• „Fimm þúsund dollara."
„Þú — nei, því trúi ég ekki.“
Cal svaraði ekki.
„Ég trúi því“, sagði Will. —
„Færðu þá lánaða?“
„Já, hr. Hamilton."
„Með hvað háum vöxtum?“
„Engum.“
„Það er ekki svo illa af sér vik-
ið. Hjá hverjum ætlarðu að fá
láft»ð?“
„Það segi ég ekki.**
Will hristi höfuðið hlæjandi.
Hann var hinn ánægðasti- — „Get
ur verið að ég hagi mér heimsku
lega, en ég trúi þér, og ég er eng-
inn heimskingi.“ Hann ræsti vél-
ina, en stöðvaði hana svo aftur:
— „Taktu nú vel eftir“, sagði
hann svo. — „Lest þú dagblöðin?"
„Já, hr. Hamilton."
„Nú verður þess ekki langt að
bíða að við lendum með í stríð-
ið.“
„Það virðist margt benda til
þess.“
„Fólk er farið að gera sér það
ljóst. Veiztu hvaða verð er á baun
um núna? Eða öllu heldur, veiztu
hvað þú færð fyrir hundrað sekki
í Salinas?"
„Ég er ekki alveg viss. Ég held
að það sé eitthvað nálægt þi’emur
eða þremur og hálfu centi fyrir
pundið“.
„Hvernig veiztu þetta?“
„Jú, ég var að hugsa um að
biðja pabba að leyfa mér að nytja
jörðina".
„Nú, svo að skilja. En þú skalt
ekki verða jarðyrkjumaður. Þú ert
alltof hygginn til þess. Landsseti
föður þíns heitir Rantani. Hann
er Itali og duglegur bóndi. Hann
er búinn að rækta næstum fimm
hundruð ekrur lands. Ef við get-
um ábyrgzt honum fimm cent fyr-
ir pundið og lánum honum pen-
inga til frækaupa, þá vill hann
sjálfsagt, óður og uppvægur rækta
tómar baunir á ekrum sínum.. Það
sama verður uppi á teningnum hjá
öllum nágrannabændunum. — Við
getum tryggt okkur fimm þúsund
ekrur af baunum".
„Hvað eigum við að gera við
baunir, sem kosta fimm cent pund
ið, þegar gangverð þeirra er þrjú
cent?“ sagði Cal. — „Jú, nú skil
ég það. En hvernig getum við
gengið út frá því sem vísu?“
„Erum við félagar?" sagði
Will.
„Já, hr. Hamilton".
„Já, Will“.
„Já, Will“.
„Hvenær geturðu útvegað þessa
fimm þúsund dollara?"
„Næsta miðvikudag".
„Komdu með krumluna". Og svo
tókust feiti maðurinn og granni,
hörundsdökki pilturinn hátíðlega
í hendur .
Will hélt eitt andartak í hönd
Cals, áður en hann sleppti henni
aftur. — „Nú erum við félagar",
sagði hann. — „Ég hef góð sam-
bönd við brezku kaupendasamtök-
5n og ég á vini í Quartermaster
Corps. Ég er sannfærður um að
við getum selt allar þær þurrkað-
ar baunir, sem við komumst yfir,
á tíu cent pundið, eða rneira".
„Hvenær getið þér selt?“
„Ég sel áður en ég undirrita
einn einasta viðskiptasamning. —
Jæja, eigum við nú að skreppa
heim að bænum og heilsa upp á
Rantani?"
„Já, hr. Hamilton", sagði Cal.
Will ók af stað og stóra, græna
bifreiðin rann þyngslalega inn á
hliðargötuna.
XLII. KAFLI.
Það er alltaf einhver annar sem
lendir í stríð. 1 Salinas gengum
við þess ekki duldir að Bandaríkin
væru stærsta og voldugasta þjóð
í heimi. Hver einasti Ameríku-
maður var fæddur riffilskytta og
einn Ameríkumaður var jafngildi
tíu eða tuttugu útlendinga, þegar
á hólminn kom.
Ferð Pershings inn í Mexico, á
eftir Villa veikti trú okkar um
stundar sakir. Við höfðum trúað
því statt og stöðugt, að mexi-
cönsku hermennirnir skytr alltaf
fram hjá marki og væru þar að
auki latir og heimskir. Þegar
Salinas-riddarasveitin kom aftur
heim frá landamærunum, örþreytt
og vonsvikin, fullyrtu þeir að ekk-
ert af þessu væri sannleikanum
samkvæmt. Mexicanarnir gátu
skotið beint í mark, ekki síður en
okkar skyttur. Og riddaralið Villa
hafði sýnt greinilega yfirburði yf-
ir okkar drengi. Æfingarnar, tvö
kvöld í mánuði, höfðu ekki hert þá
sem skyldi. Og loks virtust Mexi-
canarnir hafa algerlega blekkt og
ginnt „Svarta Pétur" Pershing.
Þegar blóðkreppusóttin kom svo
bandamönnum sínum, mexicanska
hernum, til hjálpar, varð ástand
okkar manna fyrst alvarlegt. Sum-
ir þeirra voru mörg ár að komast
til fullrar heilsu aftur.
Af einhverjum ástæðum gerðum
við engan samanburð á Þjóðverj-
um og Mexicomönnum. Við tókum
aftur gömlu trúna á styrk og þrek
okkar hermanna. Einn Ameríku-
maður var jafnoki tuttugu Þjóð-
verja. Og úr því að þetta var stað
reynd, þá þurftum við aðeins að
vera harðir og ákveðnir, til þess
að koma keisaranum á kné. Hann
myndi ekki voga að skipta sér af
okkar verzlunarmálum — en hann
gerði það. Hann myndi ekki ger-
ast svo djarfur að sökkva skipum
okkar, en hann gerði það. Þetta
var heimskulegt af honum, en
hann gerði það og þá var ekkert
fyrir okkur annað að gera en að
fara með stríð á hendur honum.
Sti’íðið kom, a. m. k. í byrjun
öðrum mönnum við. Við, ég, fjöl-
skylda mín og vinir, sátum eins og
áhorfendur á eins konar hringsviði
og það var verulega áhrifamikið
og æsandi. Og alveg eins og það
eru alltaf einhverjir aðrir sem í
stríðinu lenda, þannig eru það líka
einhverjir aðrir sem í stríðinu
falla. En, herra minn trúr,
þetta reyndist líka tilhæfulaus
blekking. Hin skelfilegu símskeyti
tóku að koma og flytja sorgir og
örvæntingu. Og hinn fallni gat
verið bróðir hvers og eins. Og hér
sátum við órafjarri fallbyssudrun
unum, en það tryggði okkur ekki.
Þá var allt gaman úr sögunni.
Kvenna-herdeildin gat gengið í
skrúðgöngum, með hvítar húfur og
í hvítum einkennisbúningum.
Frændi okkar gat endurritað
Fjórða júlí-ræðuna sína og notað
hana, til að selja Liberty Bonds.
Komnar aftur!
Nýjustu hljómplötur
Stefáns Islandi
Þey, þey og ró, ró — Kirkjuhvoll
Píanó: Haraldur Sigurðsson, prófessor
Ennfremur DÚETTARNIR margeftirspurðu:
Sólsetursljóð — Næturljóð (A. Rubenstein)
Islandi og Guðmundur Jónsson
Píanó: Fritz Weillhappel
Plötur sem allir þurfa að eiga
Fást í hljóðfæraverzlunum
ÚTGEFANDI:
^Mfió^eeraverzlun Sujrdar ^Melyadóttur
Vesturveri
M A R K tJ S Eftir Ed Dodd
Við háskólaborgarar gátum geng-
ið í kaki-einkennisbúningi, með
skátahatta á höfði og lært skotfimi
hjá leikfimikennaranum, en
Herra Guð. Marty Hobbs var
dauður og Teddy Bergs, sem átti
heima hinum megin við götuna og
sem var svo laglegur að litla syst
ir okkar var dauðskotin í honum
frá því hún var þriggja ára —
hann var sprengdur í tætlur.
Og hinir slánalegu, þungstigu
ungu menn, klyfjaðir föggum sín-
um og farangri, þrömmuðu takt-
laust niður eftir Main Street, til
járnbrautarstöðvarinnar. Þeir
voru undarlega vandræðalegir og
hornahljómsveit Salinas-borgar
gekk í broddi fylkingar og lék
„Stars and Stripes Forever og
fjölskyldurnar, sem fylgdu ungu
mönnunum, grétu og hljómlistin
líktist útfararlagi. Ungu nýliðarn
ir vildu ekki horfa á mæður sín-
ar. Þeir þorðu það ekki. Við höfð-
um aldrei trúað því að stríðið
myndi ná til okkar.
Svo tóku einhverjir í Salinas að
hvísla og pískra í krám og knatt-
borðsstofum. Þeir höfðu fengið
Ieynilegar upplýsingar hjá her-
manni — við fengum ekki að vita
sannleikann. Hermenn okkar voru
sendir til árásar, fallbyssulausir.
Herflutningaskipum var sökkt og
*Htitvarpiö
Sunnudagur 6. oktúber:
Fastir liðir eins og venjulega.
11,00 Messa í hátíðasal Sjómanna-
skólans (Prestur: Séra Jón Þor-
varðsson. Örganleikari: Gunnar
Sigurgeirsson). 13,00 Berklavarn-
ardagurinn: Útvarpsþáttur SlBS
Umsjónarmenn og aðalflytjendur:
Karl Guðmundsson leikari og Jón
M. Árnason. 15,00 Miðdegistónleik
ar (plötur). 16,30 Veðurfregnir. —
Færeysk guðsþjónusta (Hljóðrituð
í Þórshöfn). 16,55 Útvarp frá í-
þróttavellinum í Reykjavík: Sig-
urður Sigurðsson lýsir síðari hálf
leik í knattspyrnukeppni Akurnes
inga og Reykvíkinga. 17,40 „Sunnu
dagslögin". 18,30 Barnatími —
(Skeggi Ásbjarnarson kennari).
19,30 Tónleikar (plötur). 20,20
Tónleikar (plötur). 20,35 Frásaga:
Minnsti maðurinn eftir Cskar Að-
alstein rithöfund (Andrés Björns-
son flytur). 21,00 Einsöngur: —
Stefán Islandi syngur (plötur).
21,25 „Horft af brúnni". Matthías
Johannessen kand. mag. talar um
leikritið og höfund þess og ræðir
við Lárus Pálsson leikstjóra og
Róbert Arnfinnsson leikara. Einn
ig verður flutt atriði úr leiknum.
22,05 Danslög, þ. á. m. leikur
danshljómsveit Björns R. Einars-
sonar. 23,30 Dagskrárlok.
Mánudagur 7. oktúber:
Fastir liðir eins og venjulega.
19,30 Lög úr kvikmyndum (plöt-
ur). 20,30 Útvarpshljómsveitin;
Þórarinn Guðmundsson stjórnar.
20,50 Um daginn og veginn —•
(Andrés Kristjánsson blaðamað-
ur). 21,10 Einsöngur: Dietrich
Fischer-Dieskau syngur sjö lög
(plötur). 21,30 Útvarpssagan: —
„Barbara" eftir Jörgen-Frantz
Jacobsen; X. (Jóhannes úr Kötl-
um). 22.10 Fiskimál: Síldarvertíð-
in og síldarrannsóknir á s. 1. sumri
(Jakob Jakobsson fiskifræðing-
ur). 22,25 Nútímatónlist: Verk eft
ir Prokofieff (plötur). — 23,05
Dagskrárlok.
1) — Naglarnir, sem Markús
etakk í kertin sanna sekt Láka.
2) — Jæja, þá skulum við
koma.
— Haldið vörð við brunasvæðið,
þar til öruggt er að eldurinn er
kulnaður.
3) — Markús, þú fannst Frey-
faxa.
— Já, en Bangsi er slasaður.
4) — Láki ætlaði að fela fol-
ann og hvolpinn í mýrunum og
Bangsi litli slasaðist í eldinum.
Þriðjudagur 8. október:
Fastir liðir eins og venjulega.
19,30 Þjóðlög frá ýmsum löndum
(plötur). 20,30 Erindi: Norrænar
nýlendur í Ameríku (Jón R.
Hjálmarsson skólastjóri). — 21,50
Tónleikar: Malcuzynski leikur
píanóverk eftir Szymanowski, —•
Paderewsky, Chopin, Scriabin, —■
Debussy, Rachmaninoff og Pro-
kofieff (plötur). 21,20 íþróttir
(Sigurður Sigurðsson). 21,40 Tón
leikar (plötur). 22,10 Kvöldsagan:
„Græska og getsakir" eftir Agöthu
Christie; XIX. (Elías Mar les).
22,25 „Þriðjudagsþátturinn". —•
Jónas Jónasson og Haukur Mort*
hens hafa umsjón hvns með hönd-
um. 23,20 Dagskrárlok.
I