Morgunblaðið - 16.10.1957, Blaðsíða 6

«
MORCVNBLAÐIÐ
Miðvikudagur 16. okt. 1957
ÞING BREZKA VERKA
MANNAFLOKKSINS
HINU árlega þingi
brezka jafnaðarmanna-
flokksins er nýlega lokið,
og nú hefur þing brezka íhalds-
flokksins einnig staðið yfir en
bseði þingin voru haldin í bað-
staðnum Brighton.
Jafnaðarmennirnir brezku eru
nú mjög bjartsýnir. Úrslit í auka-
kosningum hafa gengið þeim
mjög í vil og í þeim seinustu, er
fóru fram, hafði frambjóðandi
jafnaðarmanna 52% atkvæða.
Jafnaðarmenn líta svo á, að það
sé aðeins spurning um tíma, hve-
nær þeir setjist aftur að völdum,
en jafnaðarmenn fóru frá árið
1954 eftir 6 ára stjórnarsetu. Á
Aneurin Bevan
þingi jafnaðarmanna skoraði
einn af mest áberandi mönnum
flokksins, Harald Wilson, á Mac-
millan forsætisráðherra að segja
nú þegar af sér og ætti forsætis-
ráðherrann þá að verða jarl. Mac-
millan svaraði þegar í stað, að
hann hefði alls ekkj hug á að
rjúfa þing og mundi sitja út kjör-
tímabilið eða til ársins 1960. Auk
þess mundi hann aldrei, eins og
Atlee, heimta jarlstitil.
Nokkur átök urðu á þingi jafn-
aðarmannta um stefnuna í innan-
landsmálum. Allir voru sammála
um að halda uppi hinu svokallaða
velferðar-þjóðfélagi, sem jafnað-
armenn lögðu grundvöllinn að á
árunum 1945—1951. í þessari
stefnu felst, að haldið skuli uppi
atvinnu, launum og styrkjum, svo
sem frekast er unnt. Hins vegar
kom þingmönnum ekki saman um
stefnuna í þjóðnýtingarmálum.
Formaður flokksins Hugh Gait-
skell, sem hafði meirihluta þing-
manna á bak við sig, lagði til,
að flokkurinn félli frá þeim hug-
myndum, sem hann nefndi
„gamaldags-þjóðnýtingu", en færi
frekar inn á þá braut að láta ríkið
kaupa hlutabréf í stærstu atvinnu
greinunum. Þessu tóku ýmsir
gamlir jafnaðarmenn illa. Ernan-
uel Shinwell, sem er gamall ráð-
herra og þingmaður flokksins,
reis upp og spurði, hvort hann
hefði þá til einskis barizt fyrir
sósíalisma í 54 ár. Kona Aneurin
Bevan, sem heitir Jeannie Lee,
stóð upp og mótmælti harðlega til
lögum Gaitskells, en maður henn-
ar þagði og. lét ekki á sér bæra.
Það var glöggt að formaður
flokksins hafði þessi mál i sinni
hendi og munaði þar ekki minnst
um stuðning Frank Cousins, sem
er formaður í sambandi flut.n
ingarverkamanna og einn hinn
voldugasti maður í brezkum laun
þegasamtökum. En talið er að
Gaitskell hafi orðið að borga fyrir
þennan stuðning cg þar með meiri
hlutann á þinginu, með því að
lofa Cousins því að sams konar
þjóðnýtingu á stálframleiðslu og
samgöngutækjum skuli aftur kom
ið á, eins og var í stjórnartíð
verkamannaflokksins, en íhalds-
menn afnámu þessa þjóðnýtingu
árið 1953.
Að öðru leyti er ekki talið að á
þingi jafnaðarmanna hafi komið
fram neinar glöggar tillögur um
það, hvernig leysa eigi úr efna-
hagsvandræðum landsins. Af
hálfu íhaldsmanna er á það bent
að stjórn þessa flokks hafi tekið
þungar byrðar í arf frá verka-
mannastjórninni árið 1951. Vel-
ferðarríki verkamannaflokksins
sé þess eðlis, að það hljóti að hafa
í för með sér ástand, sem ýti und-
ir verðbólguna, vegna þess að í
slíku ríki hljóti þjóðin að lifa um
efni fram. Sérhver einstaklingur
lifi um efni fram og þess vegna
hljóti heildin að gera það líka.
Eftir flokksþing jafnaðarmanna
benti hið óháða stórblað Times
á að ef verkamannafloKkuriun
ætlaði sér að reka stefnu, sem
fæli í sér jafnt verðlag en hækk-
andi laun, húsaleigustyrki, lága
vexti og launahækkanir sam-
kvæmt kröfum verkalýðsfé’ag-
anna, þá fælist í því að ekki væri
horft framan í efnahagsvandræð-
in, eins og þau raunverul. væru,
og hlyti afleiðingin að verða sú,
að verkamannaflokkurínn mundi,
eftir minna en 6 ára stjórn, skiia
landinu í enn verra efnahagsöng-
þveiti heldur en þegar flokkur-
inn tapaði kosningunum árið 1951.
Times bendir réttilega á, að það
sé mikið ósamræmi milli „stað-
reynda efnahagslífsins" eins og
tekið var til orða í einu af blöð-
unum hér um daginn í öðru sam-
bandi, og þeirra rósrauðu vel-
ferðartillagna, sem gerðar voru
á jafnaðarmannaþinginu í Brigh-
ton.
Á sviði utanríkismála tók
brezka jafnaðarmannaþingið
nokkru ákveðnari afstöðu en í
innanlandsmálum. í þeim efnum
hafði Aneurin Bevan orð fyrir
flokksstjórninni og var ekki myrk
ur í máli. Sérstaklega er hent á
að nú hafi Bevan fremur talað
sem líklegur utanríkisráðherra
flokksins, heldur en sem áróðurs-
maður, en menn eru vanari hon-
um í hinu síðara hlutverki. Það
sem Bevan sagði var í stuttu
máli þetta: Ef Bretar hugsuðu til
þess að hætta kjarnorkuvígbún-
aði sínum, þá væri það sama og
að koma öllum utaniíkismálum
Breta í óefni og öngþveiti en
slíkt mundi hafa hinar alvarleg-
ustu afleiðingar fyrir allan heim-
inn. Ef Bretar gripu til slíks
mundu öll bandalög og samningar
og yfirleitt allt það, sem Bretar
fengju frá öðrum eða létu í té,
samkvæmt gagnkvæmum sátt-
málum, verða að engu og utan-
ríkismál Breta í heild bíða skip-
brot. Brezkur utanríkisráðherra
mundi þá ganga til sérhverra
samninga með tómar hendur og
vera án áhrifa á aiþjóðamál.
Hann gæti þá aðeins haldið fal-
legar prédikanir. Bevan sagði orð
rétt: „Þá vil ég heldur nota þá
rnöguleika, sem kjarnorkuvígbún-
aður okkar gefur, til þess að hafa
áhrif á risaþjóðirnar 2 Banda-
ríkjamenn og Rússa“ Ef Eng-
land héldi ekki fast við kjarn-
orkuvígbúnaðinn, heldur hætti
honum, mundu smáríkin aðeins
eiga um það tvennt að velja, að
leita skjóls annaðhvort hjá Rúss
um eða Bandaríkjamönnum, og
Englendingar hefðu þá ekki leng-
ur neinn möguleika á að koma
fram með sáttaboð og miðla mál-
um. England gæti þá eins sveipað
blæju um höfuð sér og gengið
í klaustur, sagði Bevan. '
Þegar Bevan hafði haldið þessa
ræðu, voru margir þingmenn
mjög undrandi, því enginn hafði
áður talað jafnkröftuglega gegn
kjarnorkuvígbúnaði og einmití
hann. Þeir, sem nú höfðu borið
fram tillögu á þinginu um að
Bretar skyldu hætta kjarnorku-
vígbúnaði töldu sig svikna af Be-
van. Var hann ákærður fyrir að
hafa snúizt hugur, eingöngu
vegna þess, að hann hefði nú von
um að verða utanríkisráðherra.
Eftir miklar- deilur féll tillagan
með yfirgnæfandi meirihluta og
munaði þar mest um afstöðu
Frank Cousins, sem var raun-
verulega hinn sterki maður þings
í stórum dráttum má segja, að
brezki jafnaðarmannaflokkurinn
gangi út frá að stjórnarstefna
hans í utanríkismálum, mundi
verða nokkurn veginn óbreytt
frá því sem nú er. Haldið verði
fast við bandalagið við Banda-
ríkin og við þátttöku Englands í
Atlantshafsbandalaginu. Hins veg
ar er Bevan þeirrar skoðunar að
Englendingar gætu gert meira að
því að miðla málum, en þeir hafa
gert hingað til. Bevan hefur sjálf
ur gert ýmsar ferðir til Rúss-
lands og járntjaldslanda og telur
sjálfan sig vera hinn rétta mann,
til að miðla málum milli stór-
þjóðanna.
18. þingi Fnrmonna- og fishi-
mannasnmbnnds íslands lokið
18. ÞING Farmanna- og Fiski-
mannasambands íslands var slit-
ið s. 1. sunnudagskvöld. Þingið
var sett s. 1. fimmtudag. Fyrir
þingslit fór fram stjórnarkjör og
kjörnir voru eftirtaldir menn í
stjórn samtakanna:
Forseti var kjörinn Ásgeir
Sigurðsson, skipstjóri, einróma
með lófataki, meðstjórnendur,
skipstjórnarmenn: Grímur Þor-
kelsson, Sigurjón Einarsson og
Guðmundur Oddsson, vélstjórn-
armenn: Egill Hjörvar, frá Vél-
stjórafélagi Islands, Bjarni
Björnsson frá Mótorvélstjórafél.
íslands. Frá loftskeytamönnum,
Henry Hálfdánarson. Varastjórn:
Theódór Gíslason, hafnsögumað-
ur, Einar Thoroddsen, hafnsögu-
maður, Sveinn Þorsteinssön frá
Siglufirði, Þorkell Sigurðsson,
vélstjóri, Geir Ólafsson, loft-
skeytamaður og Guðmundur
Pétursson vélstjóri.
í þinglok kvaddi Ásgeir Sig-
urðsson sér hljóðs og lagði til
að í tilefni 20 ára afmælis sam-
takanna yrði Þorsteinn Árnason,
vélstjóri, tilnefndur sem heiðurs-
forseti þingsins í viðurkenning-
arskyni fyrir frábærlega rögg-
sama og örugga fundarstjórn á
þingfundum samtakanna en hann
hefur verið þingforseti frá stofn-
un þeirra þar til nú. Var tekið
ur.dir það af þingfulltrúum með
lófataki. Síðan óskaði forseti full-
trúum góðrar ferðar til síns
heima, einnig þakkaði hann þeim
fyrir góða fundarsókn og rösk-
lega afgreiðslu hinna mörgu og
mikilvægu mála sem þingið
hefði fengið til meðferðar. Að
lokum bað hann þá að minnast
fósturjarðarinnar með ferföldu
húrrahrópi.
Kannt þú að nota tékka?
Peningasfofnanir sefja nýjar reglur um nofktsn
fékka og gefa úf rif um þá
BLAÐINU hefur borizt eftirfar-
andi fréttatilkynning frá Sam-
vinnunefnd banka og sparisjóða:
„Margsinnis hefur verið um
það rætt á undanförnum árum,
að nauðsyn bæri til þess að auka
notkun tékka i viðskiptum hér
á landi, en ein höfuðástæðan fyr-
ir því, að þeir hafa ekki verið
meira notaðir af almenningi en
raun ber vitni, hefur vafalaust
verið sú, að tékkar hafa verið
misnotaðir af mörgum, og hefur
það dregið úr því almenna trausti
sem tékkar ættu að njóta. Jafn-
framt hefur skort á kunnáttu al-
mennings í meðferð tékka og
skilning á gagnsemi þeirra.
Samvinnunefnd banka og spaii
sjóða tók þetta mál til meðferðar
á sl. ári, og voru samdar reglur,
er innlánsstofnanir skulu fylgja
í tékkaviðskiptum, þar á meðal
um lokun reikninga þeirra aðila,
sem vísvitandi misnota tékka.
Eiga reglur þessar að koma til
framkvæmda nú 15. október.
Jón ritar:
EG er ekki alveg sammála
bréfi sem birtist um tímaritm
sem gefin eru út hér á landi í
dálkunum þínum í gær.
Skikkanlegustu
tímarit
BRÉFRITARINN kallar þau
sorptímarit en ég er ekki sam
mála því heiti. Ég held að þar
sé alltof sterkt kveðið að orði að
nefna sorp í sambandi við það.
Að vísu er hér ekki um neinar
gullaldarbókm. að ræða það skal
viðurkennt. En þetta eru skikkan.
legustu tímarit og ég efast um að
í þeim sé hægt að finna neitt það
sem jafnast á við þó ekki sé nema
það vægasta og meinlausasta sem
í Rauða rúbíninum stendur og
hafa menn þó viljað telja okkur
trú um það í blöðunum að það
væri allt hið mesta listaverk og
bókmenntasnilld. Má ég heidur
biðja um „sorpritin" handa börn-
unum mínum.
Svipuð bíómyndunum
ÞAÐ er þannig í öllum löndum
að út eru gefin víðlesin tíma-
rit sem eru að efnisvali svipuð
þessum skemmtitímaritum okkar.
Það er nú einu sinni svo að það
eru þessi tímarit sem fóikið vill
lesa, almenningur, og ég held að
þau hafi tekið við af þeim bók-
menntum sem í mínu ungdæmi
voru kallaðir eldhúsrómanar, og
þóttu að vísu ekkert fínar bók-
menntir en harla skaðlausar. Á
sína vísu hygg ég að skemmtirit-
in veiti svipaða skemmtun fólki
og velflestar bíómyndir um ást,
afbrýði og abrot sem hér eru
sýndar. Og hver amast í alvöru
við þeim. Efnið er það sama og
þó oft í heldur listrænni búningi.
É
Menningarsnobbið
G hefi heyrt þá röksemd að
hrein vitleysa sé að fara eftir
shrifar ur ,
dagiega lifinu J
því um útgáfu hvað fókið vilji
lesa. Það eru til menn sem eru
þeirrar skoðunar að helzt eigi
fólkið aldrei að fá að lesa það
sem það sjálft helzt vill jafnvel
þó það sé sorprit eins og þau
eru nefnd. Það eigi að mennta
fólkið, jafnvel þótt þrúga verði
menningunni niður um kokið á
því eins og laxerolíu niður í smá-
barn. Þetta er eitthvert dæma-
lausasta snobb fyrir menningunni
sem ég þekki og því miður held
ég að menningarsnobbið sé á há-
stigi hér á landi í dag. Alls staðar
eru menningarfélög upprisin.
allt á að horfa til menningar,
hver klúbburinn og klíkan, en
þröngsýnin og ófrjálslyndið í list-
um sem þetta elur af sér óþolandi.
Það þykir ekki lengur fínt að
vera bara réttur og sléttur maður
á íslandi í dag heldur þarf maður
inn að vera „menninga>.-maður“
víst það sama sem Danir kalla
„kulturperson" og ekki alltaf í
góðu skyni. Því fleiri menningar-
félaga sem maðurinn telst til,
því meiri heldur hann sig, jafn-
vel þótt hann hafi hvorki lesið
Biblíuna, Sturlungu eða Hamlet.
Ég legg til að almenningi
verði ótalið leyft að lesa sin
skemmtirit. Þau eru ekki verri
en hvað annað, og hví ekki að
lofa fólki einu sinni að gera það
sem það langar til, predikana- og
umvöndunarlaust.
Ennfremur hefur samvinnu-
nefnd banka og sparisjóða gefið
út bækling, er nefnist Tékkar
og notkun þeirra. Tilgangurinn
með honum er að leiðbeina al-
menningi um rétta notkun tékka,
en jafnframt skýra fyrir mönn-
um, hverja hagkvæmni frekari
notkun tékka mundi hafa í för
með sér. Bæklingur þessi verður
afhentur þeim, sem opna nýja
tékkareikninga, en jafnframt
munu bankar og sparisjóðir hafa
hann til dreifingar meðal þeirra
viðskiptamanna sinna, er þess
óska. Neytendasamtökin hafa
sýnt mikinn áhuga á þessu máli,
og hefur samvinnunefndin látið
þeim í té upplag af bæklingnum
til að senda meðlimum sínum.
Öll peningaviðskipti hér á
landi eru þyngri í vöfum en þyríti
að vera vegna þess, hve tékka-
notkun er hér lítil í samanburði
við það, sem er meðal nágranxia-
þjóða. Með útgáfu þessa bæklings
og strangari reglum um meðferð
tékka er vonazt til, að úr þessu
megi bæta. í strjálbýlu landi, þar
sem peningasendingar eru erfið-
ar og áhættusamar, er sérstök
ástæða til að auðvelda hvers
konar greiðslur með því að nota
tékka, sem óhætt er að senda í
venjulegu bréfi. “
★
Samvinnunefnd banka og spari
sjóða, sem beitti sér fyrir secn-
ingu hinna nýju reglna um tékka
og gaf út bæklinginn um notkun
þeirra, var stofnuð fyrir 3 árum,
er fulltrúar banka og sparisjóða
hér á landi komu saman á ráð-
stefnu. Nefndin fjallar einkum
um mál, er varða sameiginlega
hagsmuni allra peningastofnana
og samband þeirra við viðskipta-
vini sína. Nefndin hefur m a.
unnið að athugunum í sambandi
við tillögur um að teknar verði
upp hér á landi póstgreiðslur
(postgiro), að því að koma upp
greiðslujöfnunarstofu (clearing-
skrifstofu), og loks hefur hún at-
hugað, hver ráð séu tiltæk til að
auka sparnað. Nefndin er skípuð
7 mönnum. Tilnefna bankarnir
sinn fulltrúann hver, og spari-
sjóðirnir kjósa síðan 3 menn í
nefndina. Formaður hennar er
dr. Jóhannes Nordal hagfræðing-
ur Landsbankans.
EINAR ASMUNDSSON
hæstaréttarlögmaðui •
tlafsteinn Sigurðsson
hérnðsdómslögmaður.
Skrifstofa Hafnarstræá 6.
Sími 15407.