Morgunblaðið - 28.11.1957, Blaðsíða 2

2
MOECVISBI 4 ÐIÐ
Fimmfu&agur 28. nóv. 1957
ísleœzkt heymjöl gæti komið í
stoð erlends kjornfóðurs
Þingsályktanaitillaga Ingólfs Jónssonar
um heymjölsverksmiðju
INGÓLFUR Jónsson flytur eftirfarandi tillögu til þingsályktunar:
Alþingi ályktar að fela ríkisstjórninni að láta fram fará athug
un á því, hvort æskilegt er, að komið verði upp heymjölsverk-
smiðju með það fyrir augum að draga úr notkun á innfluttu kjarn-
foðri. Einnig skal athugun, sem fram fer, leiða í Ijós, hvar rekstrar-
skilyrði eru hagkvæmust fyrir verksmiðjuna.
í greinargerð segir:
Árlega er miklum gjaldeyri
varið til kaupa á innfluttu kjarn-
fóðri. Þótt rækta mætti fóður-
korn í landinu, er víst, að það
verður ekki almennt gert í ná-
inni framtíð. Til þess að það
mætti verða, þyrftu bændur að
hafa meiri vinnukraft en nú ger-
Sendiherra Kúbu af-
hendir Irúnaðarfaréf
HINN nýi sendiherra Kúba á fs-
landi, dr. Rafael Montoro y de la
Torre, afhenti í gær forseta fs-
lands trúnaðarbréf sitt við hátíð-
lega athöfn að Bessastöðum, að
viðstöddum utanríkisráðherra.
Að lokinni athöfninni snæddi
sendiherrann hádegisverð í boði
forsetahjónanna, ásamt utanríkis
ráðherra og nokkrum öðrum gest-
um.
Dr. Montoro er fyrsti sendi-
herra Kúba á íslandi. Hann er
jafnframt sendiherra lands síns
í Hollandi og hefur aðsetur í
Haag.
ist. Landbúnaðurinn mun því
framvegis nota erlent kjarnfóð-
ur, eftir því sem föng eru á.
Líklegt má telja, að með því að
koma upp heymjölsverksmiðju á
heppilegum stað, mætti draga úr
innflutningi á erlendu kjarn-
fóðri og spara á þann hátt erlend
an gjaldeyri. í fóðurblöndu fyrir
mjólkurkýr má nota allt að Va
heymjöl. Er talið, að slík blanda
sé ekki verri en það fóður, sem
venjulega er notað. Fyrir annan
búpening en mjólkurkýr væri
ekki þörf á erlendu kjarnfóðri, ef
heymjöl væri fyrir hendi.
Af þessu er augljóst, að hey-
mjölsverksmiðjan getur orðið
mikið þjóðþrifafyrirtæki, ef rétt
er að öllu farið frá býrjun. Verk-
smiðjuna verður að byggja þar,
sem landrými er mikið og þar
sem grasrækt er auðveld og ódýr.
Mál þetta hefur verið rætt við
Pál Sveinsson sandgræðslustjóra,
og hefur hann bent á, að hvergi
væri betri aðstaða en á Rangár-
söndum, sem nú er verið að
rækta upp og gera að graslendi.
Það land sem Sandgræðsla rík-
isins hefur til umráða á Rangár-
söndum, mun vera um 6000 hekt-
ara landflæmi. Ef gert er ráð fyr-
ir, að 3 tn. af heymjöli fáist af
ha., fengist alls af þessu landi
18 þúsund tonn. Stærð verksmiðj
unnar ætti að miða við, að hún
gæti unnið úr því grasi, sem af
þessu landi fengist.
Ekki er fyllilega ljóst, hver
stofnkostnaður slíkrar verk-
smiðju er. En fullyrða má, að
hann mun ekki nálgast hálft tog-
araverð. Nauðsynlegt er að gera
nú þegar byrjunarráðstafanir
með því að fela sérfróðum mönn-
um fullnaðarrannsókn á því,
hvort þær björtu vonir, sem ýms
ir tengja við heymjölsverksmiðju
hér á landi, hafi við rök að styðj-
ast. Leiði rannsóknin í Ijós, að
svo er, ber að gera ráðstafanir til
þess, að framkvæmdir geti hafizt
sem allra fyrst.
Sjúkov stjórnar
nyrztu herjum Bússa
Fullveldisfagnaður
á Akranesi
SAMBAND ungra Sjálfstæðis-
manna og Þór, félag ungra Sjálf-
stæðismanna, efna til fullveldis-
fagnaðar á Hótel Akranesi að
kvöldi n.k. sunnudags hinn 1.
desember. Ávörp flytja Ólafur
Thors, formaður Sjálfstæðis-
flokksins, Pétur Ottesen, þing-
maður Borgfirðinga og Geir Hall-
grímsson, formaður S.U.S. Guð-
mundur Jónsson, óperusöngvari,
syngur, og Hjálmar Gíslason leik-
ari flytur gamanþátt. Að lokum
verður dansað.
LÍ.Ú kreist réttækru ráðstafma
til að tryggja flotanum mannafla
Samþ. aðalíundar um þetta mál
BONN, 27. nóv. — Sjúkov
marskálkur, fyrrverandi land-
varnaráðherra Rússa, kom til
Arkangelsk 15. nóvember til að
taka við yfirstjórn hersveitanna
við Norður íshafið, samkvæmt
fréttum þýzka vikublaðsins Der
Spiegel. Sé þetta rétt, þá er Sjú-
kov orðinn yfirmaður rússnesku
herjanna við norsku og finnsku
landamærin.
Blaðið heldur því ennfremur
fram, að herirnir við íshafið
hafi verið endurskipulagðir og
séu nú allir undir einni stjórn.
Der Spiegel gefur ekki upp nein-
ar heimildir fyrir frétt sinni, og
þeir menn, sem bezt eru kunn-
ugir þessum málum í vestri, hafa
hvorki borið hana til baka né
staðfest hana. Hins vegar bendir
margt til þess, að endurskipu-
lagning herjanna við Norður-ís-
hafið hafi átt sér stað.
Gretschko hækkar í tign
Þá eru uppi miklar getgátur
um annan háttsettan herforingja,
Andrci A. Gretschko marskálk,
sem er yfirmaður rússneska setu-
liðsins 1 Austur-Þýzkalandi, en
það er sem kunnugt er mjög öfl
ugt. Síðasti orðrómurinn í Vest-
ur-Berlin er þess efnis, að hann
verði kallaður heim til Moskvu
og gerður aðstoðar-landvarnaráð
herra. Þessi orðrómur var óbeint
staðfestur af austur-þýzku frétta
stofunni, sem tilkynnti í fyrra-
dag, að Gretschko yrði leystur
frá störfum sem yfirhershöfð
ingi í Austur-Þýzkalandi til að
taka við mikilvægara starfi
heima fyrir. Þar með virðist sú
skoðun sumra, að brottför Gret-
schkos standi í sambandi við
hreinsun á vinum Sjúkovs, vera
reist á sandi.
Austur-Þjóðverjar hreinsa til
Þá gengur orðrómur um yfir-
mann austur-þýzku hersveit-
anna, Vincenz Muller hershöfð-
ingja. Síðustu tvær vikurnar hef-
ur hann ekki gegnt störfum, og
er það sett í samband við það, að
ýmsum herforingjum, sem voru
óánægðir með fall Sjúkovs, hef-
ur verið vikið frá störfum. Marg-
ir þessara manna eru sagðir hafa
gagnrýnt harðlega ráðagerðirnar
um aukin afskipti flokksins af
hernum. Talið er vafasamt, að
Múller hershöfðingi hafi tekið
þátt í þessari gágnrýni, en hins
vegar á það að hafa kostað hann
stöðuna, að hann gat ekki stemmt
stigu við gagnrýninni. Asamt
honum hafa um 200 herforingjar
annað hvort misst stöður sínar
eða verið lækkaðir í tign.
Utanþingsstjórn
í Finnlandi
HELSINKI, 27. nóv. — Stjórnar-
kreppan í Finnlandi fékk nýja
stefnu í kvöld, þegar það var op-
inberlega tilkynnt, að Kekkonen
forseti muni hefja samningaum-
leitanir á morgun með það fyrir
augum að fá myndaða utanþings-
stjórn. Hingað til hefur myndun
utanþingsstjórnar í Finnlandi
jafnan staðið í sambandi við þing
rof og nýjar kosningar. En í þetta
sinn mun ekki horfið að því ráði
að rjúfa þing, samkvæmt opin-
berri yfirlýsingu forsetans.
Það var álit manna í Helsinki
í kvöld, að stjórnin yrði mynduð
af aðalbankastjóra Finnlands-
banka, von Fienndt, sem er ný-
kominn heim úr stuttri heimsókn
til Stokkhólms. Talið er sennilegt,
að allir ráðherrar hinnar nýju
stjórnar verði sóttir út fyrir sali
þingsins, en ekki liggur fyrir
nein opinber yfirlýsing um það.
Yfirstandandi stjórnarkreppa
slær öll fyrri met í Finnlandi. Á
morgun eru 42 dagar síðan stjórn
Sukselainens féll. Lengsta stjórn-
arkreppan fram að þessu varð
árið 1947, þegar stjórn Pekkala
sagði af sér. Hún var leyst eftir
41 dag með því móti, að sjórn
Pekkala var látinn sitja áfram.
— Reuter.
EINS og áður hefir verið frá
skýrt í fréttum, var mikið rætt
um skort á fiskimönnum á aðal-
fundi Landssambands ísl. útvegs-
manna, sem nýlega er lokið.
Blaðið bittir hér tillögu, sem
fundurinn samþykkti í þessu sam
bandi, en hún er svohljóðandi:
Allt útlit er fyrir að eigi verði
unnt að manna fiskiskipaflota
landsmanna á komandi vetrar-
vertíð og eigi heldur unnt að
veita viðtöku til verkunar afla
þeim, sem reiknað verður með
að berist að landi. Öllum er ljóst,
að því aðeins verða núverandi
lífskjör alls almennings varðveitt
og bætt, að útflutningsframleiðsl-
an fái til starfa nauðsynlega, góða
! starfsmenn á öllum aldri. Sam-
þykkir aðalfundur L.f.Ú. að fela
stjórninni að hefja nú þegar við-
ræður við formenn allra stórn-
málaflokkanna, ríkisstjórn og
borgarstjórann í Reykjavík, með
það fyrir augum að tryggja út-
flutningsframleiðslunni nauðsyn-
lega starfskrafta, þótt það kunni
að leiða til þess að byggingar-
framkvæmdir frestist um sinn,
og/eða stytta þurfi skólatíma,
og/eða fresta þurfi skólagöngu
ungmenna um tíma. Skorar fund-
urinn á ríkisstjórnina, bæjar- og
sveitarfélög og stjórn seðlabank-
ans, að haga ráðstöfunum sínum
á þann veg, að framleiðslustarf-
semi til sjávar og sveita, fái not-
ið fullra afkasta á næstkomandi
ári.
Afurðasölunefnd hafði reifað
málið með svohljóðandi áliti, sem
fundurinn samþykkti:
Nefndin telur, að stöðugur
skortur fiskimanna dragi mjög
verulega úr aflamöguleikum fiski
skipanna og að vinna beri að því
við ríkisstjórn og Alþingi, að
gerðar verði ráðstafanir til þess
að draga úr þessu þjóðhættulega
ástandi með það fyrir augum, að
þeir sem hafa sjómennsku á fiski-
skipum að aðalstarfi, verði látnir
njóta fríðinda við álagningu
tekjuskatts og útsvars. Jafnframt
verði dregið mjög úr fjárfest-
ingarframkvæmdum í landinu
fyrir tilstuðlan Alþingis, ríkis-
stjórnar, bæjarfélaga og Seðla-
bankans. Ennfremur verði sett
það skilyrði fyrir skólagöngu í
framhaldsskólum, að hver heil-
brigður nemandi, sem orðinn er
16 ára gamall, vinni a. m. k. 3
mánuði á ári við framleiðslustörf
við sjávarútveg eða landbúnað,
enda sé nemendum greitt kaup
samkv. gildandi kauptöxtum við
þá vinnu.
í sambandi við þetta vandamál
verði athugaðir möguleikar á
stofnun lífeyrissjóðs fyrir sjó-
menn.
Loks lagði nefndin á það höfuð-
áherzlu, að leyft yrði á næstu
vertíð að ráða Færeyinga á fiski-
skipin á sama hátt og áður.
EfnaiðnaSur í HveragerBi
Spánverjar senda liðs-
auka til Marokkó
RABAT, 27. nóv. — Blaðið A1
Alam í Marokkó segir í dag, að
spönsku hersveitirnar í Ifni á
Atlantshafsströnd Marokkó hafi
misst 50 menn í bardögum við
uppreisnarmenn í landinu. í frétt
frá fregnritara hlaðsins i Spánska
Marokkó segir, að spænsku yfir-
völdin ráði enn yfir höfuðborg-
inni Sidi Ifni. Sett hefur verið
hafnbann á borgina og margir
menn hafa verið handteknir.
Uppreisnarmenn höfðu áður til
kynnt, að höfuðborgin hefði fall-
ið í hendur þeim. Frá Madrid
berast þær fregnir, að spænska
herstjórnin hafi sent þrjár flug-
vélar af gerðinni Bristol með
liðsauka til Ifni. Lögðu þær upp
frá flugvelli utan við Madrid í
dögun í morgun. — Reuter.
F
Arekstur á landa-
mærum Túnis
TÚNIS, 27. nóv. — f dag varð
árekstur milli franskra hermanna
og hermanna frá Túnis á landa-
mærum Túnis og Alsír, sam-
kvæmt opinberri tilkynningu
Túnis-stjórnar. Formælandi
stjórnarinnar sagði, að til átak-
anna hefði komið, eftir að fransk
ir hermenn fóru 400 metra inn
fyrir landamæri Túnis. Formæl-
andi franska sendiráðsins í Túnis
kvað frönskum stjórnarvöldum
vera ókunnugt um þennan árekst
ur, en rannsókn hefði verið fyrir-
skipuð.
Búrgíba forseti Túnis kallaði
franska sendiherrann á sinn fund
í dag og afhenti honum harðorð
mótmæli vegna atburðarins. Það
er ekki vitað ennþá, hvort mann-
tjón varð. — Reuter.
E IN S og áður hefur verið
sagt frá hér í blaðinu (sjá
Mbl. 2. nóv.) flytja þingmenn
Árnesinga tillögu til þings-
ályktunar um, að ríkisstjórn-
in láti athuga skilyrði fyrir
staðsetningu efnaiðnaðarverk
smiðju í Hveragerði.
Tillagan kom til umræðu á
fundi sameinaðs þings í gær,
og fylgdi Sigurður Ó. Ólafs-
son henni úr hlaði. Sigurður
sagði meðal annars:
Vatnsorkan og jarðhitinn eru
stærstu auðlindir íslands. Segja
má, að virkjun vatnsorkunnar
hafi fleygt fram á síðari árum,
2n hagnýting
jarðhitans er
skemmra á veg
komin. Jarð-
hitasvæðin
hafa þó verið
mikið rannsök-
uð og ýmsar
áætlanir gerð
ar um fram-
kvæmdir á
þessu sviði. —
Við ákvarðanir
í því sambandi
þarf að taka
tillit til ýmissa
atvika, einkum þess, hver orka
Sigurður.
Skákþing
Suðurnesja
KEFLAVÍKURFLUGVELLI, 27.
nóv. — Níunda umferð á skák-
þingi Suðurnesja var tefld á
mánudagskvöld. Efstur er ennþá
Ragnar Karlsson með 8 vinninga
og biskák, næstur er Óli Karls-
son og Páll G. Jónsson með 7
vinninga og biðskák og er það
skák, sem þeir eiga ólokið hvor
við annan og þykir hún jafn-
teflisleg. Þá er Borgþór H. Jóns-
son með 6 minninga og biðskák,
G. Páll Jónsson 6 vinninga og
Hörður Jónsson 5% vinning og
tvær biðskákir.
10 umferð verður tefld í kvöld
kl. 8 og biðskákir verða tefldar
I á sunnudaginn. BÞ.
er fyrir hendi, hvernig jarðhita-
svæðið er í sveit sett og hvort
vinnuafl er þar til staðar.
I Hveragerði eru nú um 600
íbúar og þar eru nú gróðurhús,
sem öll eru hituð með jarðhita,
og framleiða afurðir fyrir um 2
millj. kr. á ári. Að undanförnu
hefur hreppsnefndin í bænum
látið gera hitaveitukerfi, sem
kemur í stað þeirra veitna, sem
menn höfðu áður komið sér upp,
hver fyrir sig að verulegu leyti.
Þetta nýja kerfi er þegar tekið
í notkun, en er þó ekki fullgert.
Rannsóknir og skýrslur liggja
þegar fyrir um frekari nýtingu
jarðhitans í Hveragerði, m. a. til
þaravinnslu. Þessum rannsókn-
um þarf að halda áfram og ráð-
ast síðan í framkvæmdir, enda
er Hveragerði vel í sveit sett, en
íbúarnir hafa þörf fyrir aukna
atvinnu.
Tillögunni var vísað til alls-
herjarnefndar sameinaðs þings
til athugunar.
Bandaríkin og
Mnrokkó semjn
Washington, 27. nóv. — í viðtali
við AFP í dag sagði utanríkis-
ráðherra Marokkós, Ahmed Bala-
frej, að í ráði sé að gera bráða-
birgðasamninga um bandaríska
flugvelli í Marokkó. Verður um
það samið, að bandarískir her-
menn verði á þessum stöðum
ákveðinn tíma.
Utanríkisráðherrann, sem er I
fylgd með Múhammed konungi
í opinberri heimsókn hcfns til
Bandaríkjanna, sagði, að Mar-
okkó hefði farið fram á aukna
efnahagshjálp frá Bandaríkjun-
um, en hins vegar hafi Banda-
ríkjastjórn boðizt til að auka þá
hjálp, sem nú er veitt Marokkó-
búum.
Dulles utanríkisráðherra hefur
átt langar viðræður við Múham-
med konung um Alsír-málin og
tillögu Marokkó og Túnis um að
koma á sáttum í Alsír, sagði ut-
anríkisráðherrann. — Reuter.