Morgunblaðið - 12.01.1958, Blaðsíða 8

8
MORCVNBLAÐIÐ
Sunnudagur 12. jan. 195t»
— /?æáo Bjarna
Benediktssonar
Framh. af bls. 1
hið sanna samhengi fjármálanna
og þá ekki sízt skilningur á því,
að fyrst og fremst er um sál-
fræðilegt og stjórnmálalegt at-
riði að ræða, aðeins einn þátt
baráttunnar gegn þeim öflum,
sem vilja frelsi íslands feigt.
Allir, sem taka undir, að því-
líka meinsemd sé hægt að lækna
með töframeðulum, er tryggja
eiga „varanlegar framfarir", eru
að ganga erinda skemmdarverka-
mannanna.
í þessum efnum er langvinn
barátta fyrirsjáanleg og er þó
síður en svo ástæða til að láta
hugfallast. Þvert á móti.
Nú segir Hermann
framkvæmdir hafa verið
„of hraðar“
Framfarir hafa aldrei orðið ör-
ari né raunveruleg hagsæld
meiri en á þeim árum, sem
skemmdarverkamönnunum var
haldið áhrifalausum um stjórn
ríkisins. Maðurinn, sem áður hélt
sig á eyðimerkurgöngu Hermann
Jónasson, talar nú sjálfur um
„framkvæmdakapphlaup undan-
farinna ára“ og vitnar í tal
„beztu fjármálasérfræðinga“ um
„of hraðar framkvæmdir“. Hann
segir:
„Tjmabil hinna varanlegu
framfara þarf nú að hefjast“ og
bætir við: „Meðan við höfum
ekki treyst sjálfan fjárhags-
grundvöllinn erum við langt á
eftir um það atriði, sem mestu
máli skiptir-------“
Hvernig hefur þá gengið að
treysta fjárhagsgrundvöllinn frá
því að núverandi stjórn tók við?
Inn á við nægir að minna á
kækkun vísitölunnar um 5 stig
á einu ári, að viðbættum 11 stig-
um, sem falin hafa verið með
auknum niðurgreiðslum. Berum
þetta saman við það, sem gerðist
frá des. 1952 þangað til í marz
1955, þ.e. þangað til áhrif verk-
fallsins mikla sögðu til sín. Á
öllu því tímabili hækkaði visital-
an minna en á einu ári nú, og
einungis 4 vísitölustig voru hul-
in með auknum niðurgreiðslum.
Tekjuhallalaus afgreiðsla fjár
laga reyndist stjórnarliðinu of-
vaxin. Er viðurkennt að 85 millj.
kr. vantar þar á. Veit enginn,
hvernig þeirra á að afla né til
hverra úrræða verður gripið um
lausn verðbólguvandans. Hið
eina örugga er, að almenningur
á í einu eða öðru formi von á
stórkostlegum. nýjum álögum.
Þrátt fyrir álögurnar hefur og
yfirlýsingin um öryggi utgerðar
því miður reynzt innantóm orð.
Skuldaaukning
um 386 milljónir
Fjármálaráðherrann hefur ný-
lega skýrt frá því, að nú á IVz
árs bili hafi opinberar skuldir
erlendis, aukist um 386 millj.
króna og sé það meira en allar
sams konar skuldir voru áður.
Þetta er rétt, því að í júnílok
1956 voru sambærilegar skuldir
aðeins rúmar 360 millj.
Að miklu leyti hafa þessi lán
farið til þarflegra framkvæmda
svo sem til Sogsvirkjunnar,
sementsverksmiðju, Ræktunar-
sjóðs, í Fiskiveiðasjóð o. þ. h.
Enn er ekki heldur búið að ávísa
á alla þessa fjárhæð, þótt henni
sé til fulls ráðstafað.
Engu að síður er þetta gífur-
leg skuldaaukning á svo skömm-
um tíma. Því fremur þegar at-
hugað er, að enn vantar veru-
legt fé til allra þessara þarfa,
og enn hefur ekki eyrir verið
útvegaður til kaupa á togurunum
15, svo að dæmi sé nefnt. Stórfé
vantar til hafnargerða í rafvæð-
ingu sveitanna o. s. frv.
Þó er fullyrt á Alþingi, að tog-
arakaup séu fastráðin og hagg-
ar þar um engu, að forsætisráð-
herrann, sem beitir sér fyrir
þeim, sagði í nýjársboðskap sín-
um:
„Það hefur kannske gleymzt
líka að reikna það út fyrir fram,
hvort við hefðum nægan mann-
afla á skipin, sem við höfum
verið að kaupa“.
En hvað um skipin, sem ósam-
ið er um og þó er fullyrt, að
kaup séu fastráðin á?
Þar þarf Hermann ekki að leið
rétta afglöp fyrirrennara sinna
heldur einungis fylgja í verki
eingin kenningu. Skyldi hann nú
byrja hinar „varanlegu fram-
farir“ á því að „reikna út, hvort
við höfum nægan mannafla" á
þau skip, sem hann hefur mest
hælzt um að keypt yrðu?
Hér er og þess að gæta, að þótt
benda megi á þarflegar fram-
kvæmdir í landinu, sem nemi
hinni gífurlegu skuldaukningu,
þá voru margháttuð sams konar
verk áium saman unnin — einn-
ig eftir að Marshallsamstarfinu
lauk, — án þess að erlendar rík-
isskuldir ykust nokkuð í líkingu
við þetta. Stjórn Ólafs Thors
fékk ekkert gjafafé og sat í nær
þrjú ár en þó jukust sambæri-
legar skuldir þá einungis um 130
millj. króna.
Halli á þjóffarbúinu
Sannleikurin er só, að þjóðar-
búið var sl. ár rekið með stór-
kostlegum halla. Aðstaða bank-
ar.na hafði versnað á þessu eina
ári um 60 millj. króna, áður en
samskotalánið í árslok kom til.
Stórlega var gengið á birgðir
af íslenzkum framleiðsluvörum í
'andinu, þannig að verðmæti
þeirra var nú rúml. 50 millj. kr.
minna en við sl. áramót og 175
millj. kr. minna en í júnílok 1956.
Erlendar vörubirgðir voru nú
í árslok miklu minni en áður.
í þeim efnum hefur engin
talning verið gerð. En innflutn-
ingur neyzlu- og kapitalvara nam
til nóvemberloka rúml. 90 millj.
króna minna en á sama tíma ár-
inu áður.
Samskotalániff
Þegar til alls þessa er litið, er
von, að lánaútveganir með eðli-
legum hætti hafi gengið treglega.
Þess vegna leitaði ríkisstjórnin
hins alræmda samskotaláns.
Sjálfstæðismenn gagnrýna síð-
ur en svo, að hófleg lán séu tek-
in til nauðsynlegra framkvæmda.
En athygli verður að vekja á
því, þegar ísland gerist fyrst
allra ríkja til að leita á náðir
Atlantshafsráðsins um fyrir-
greiðslu um lánaútveganir, og
það einmitt sama ríkisstjórnin,
sem á tilveru sína því að þakka,
að hún skuldbatt sig til að reka
varnarliðið tafarlaust á brott.
Vegur íslenzku þjóðarinnar er
gerður of lítill með því að hverfa
samtímis frá þeirri skuldbindingu
og leitað er lána fyrir milligöngu
bandalagsins, sem nú á að halda
varnarliðinu hér „að svo stöddu“.
Og ekki bætti úr, þegar sjálfur
forsætisráðherrann varð að fara
til Parísar til að lýsa yfir, að liðið
yrði ekki látið fara „að svo
stöddu“, áður en Bandaríkja-
menn létu stjórn hans í té sinn
hluta — 5 millj. dollara — af
samskotaláninu.
Af hverju er Parísarræffan ekki
birt?
Hitt er svo annað mál:
I hvers nafni talaði Hermann
Jónasson í París?
Við Sjálfstæðismenn hefur
stjórn hans ekki leitað samráðs
um varnarmálin.
Ráðherrar komúnista þykjast
hafa heimtað herinn burtu.
Gat Hermann Jónasson um
það í París, að hann talaði ein-
ungis fyrir hönd hluta ríkis-
stjórnarinnar og hefði ekkert
samráð haft við stærsta flokk
þjóðarinnar?
Og ef hann sagði hreinskilnis-
lega frá þessu, bætti hann því
þá við, að flokkur hans og utan-
ríkisráðherrans væru í minni-
hluta á Alþingi og hefðu aðeins
íylgi þriðjungs þjóðarinnar?
Eða lét Hermann svo þar syðra,
sem hann*talaði í umboði allrar
rikisstj órnarinnar?
E. t. v. hefur hann haft það
umboð, þrátt fyrir skollaleik
kommúnista hér, og talað sam-
kvæmt því.
En af hverju er ræða Her-
manns Jónassonar ekki birt hér
á landi?
Er eitthvað í henni, sem ís-
lendingar mega ekki heyra?
Nýlega var þess getið í frétt-
um, að H. C. Hansen, forsætis-
ráðherra Daha, hefði borið svar
sitt við hinu fyrra Bulganinbréfi
undir utanríkismálanefndina
dönsku. Hér eru fótum troðin
skýlaus lagaákvæði, sem fyrir-
skipa slíkt samráð.
Ríkisstjórnin hefur kosið að
fara sínu fram án samráðs við
stjórnarandstöðuna, stærsta flokk
þjóðarinnar, þann, sem mestu
góðu hefur til vegar komið.
Stjórnin ber því ein ábyrgð
gerða sinna. Hún treður sinn
helveg án þess að Sjálfstæðis-
menn eigi þar nokkurn hlut að.
Fordæmi Reykjavíkur
Sjálfstæðismenn vitna í þessum
kosningum eins og áður til
verka sinna.
Við skýrskotum til þeirrar ger-
breytingar til batnaðar, sem varð
á lífskjörum fólksins í landinu
undir okkar stjórn, til þeirrar
allsherjar uppbyggingar, sem er
ævintýri líkust, til þeirrar stefnu,
sem við mörkuðum í utanríkis-
málum og ein getur tryggt sjálf-
stæði þjóðarinnar.
En einmitt við þessar sveitar-
stjórnarkosningar vitnum við sér
staklega til Reykjavíkur, sem um
fram aðra staði á íslandi er mót-
uð af Sjálfstæðisstefnunni.
Reykjavík er ekki aðeins höf-
uðstaður íslands með aðsetri
æðstu stjórnar og menningar.
Hún hefur orðið aðal-lyftistöng
landbúnaðarins með því að afla
honum hans bezta markaðar.
Reykjavik er höfuðstöð siglinga
og sjávarútvegs. Hún er miðstöð
verziunar og iðnaðar.
Reykjavík hefur vísað veginn
með því að íbúar hennar hafa ó-
trauðir nytjað gæði lands og sjáv
ar, og haft forystuna um hagnýt-
ingu jarðhita og virkjun fall-
vatna. Umfram allt hafa þeir haft
í heiðri atorku, framtak og
frelsi og þar með leyst úr viðj-
um þann kraft mannfólksins, sem
er aðalundirstaða varanlegrar vel
sældar í landinu.
Rætt um bæjarmálefnin
Þegar Bjarni Benediktsson
hafði lokið ræðu sinni, þakkaði
fundarstjóri, Axel Helgason, hon-
um fyrir komuna á fundinn. Síð-
an hófust umræður um bæjarmál
eíni Kópavogskaupstaðar. Voru
ræðumenn 9 og komu þeir víða
við.
Jósafat Líndal ræddi almennt
um ýmis bæjarstjórnarmálefni,
svo sem lóðamálin. Taldi hann
það mjög aðkallandi mál að koma
úthlutun lóða í skynsamlegt horf.
Rakti hann hvernig þeim málum
hefur verið háttað í Kópavogi.
Minnti á það ástand sem ríkti
ekki alls fyrir löngu, að fulltrúi
landbúnaðarráðherra úthlutaði
lóðasamningi til raanna. En sið-
an neitaði oddviti þeim um bygg-
ingarleyfi. Hins vegar úthlutaði
oddviti öðrum mönnum bygging-
arleyfi en þeir fengu ekki lóðar-
samning. Þessi skæruhernaður
kom hart niður á fjölda
saklausra einstaklinga. En vart
hefur betra tekið við núna, þeg-
ar einum manni hefur verið falin
úthlutun allra lóða og bygging-
arnefnd og bæjarstjórn svipt öll-
um íhlutunarrétti. Jósafat lýsti
því nokkuð, hvernig stjórn bæjar
málefna hefði verið hjá meiri-
hluta hennar. Þar hefur verið um
að ræða fullkomna ofríkisstjórn
og jafnframt hina lélegustu bæj-
arstjórn, sem nokkur kaupstaður
hefði haft yfir sér. Sem dæmi um
þetta mætti m.a. nefna, að bæj-
arstjórnarmeirihlutinn hefði svik
ið eina stefnuskrárloforð sitt, sem
var að vinna að sameiningu við
Reykjavík.
Næst tók til máls frú Guffrún
Kristjánsdóttir, en hana telja
Sjálfstæðismenn í Kópavogi í
baráttusæti. Hún ræddi einkum
um vandamál æskunnar, sem
jafnan hlytu að vera áhugamál
kvenna. Hún kvað Sjálfstæðis-
flokkinn myndi beita sér fyrir
bættri aðstöðu æskufólks til tóm
stundavinnu og félagslífs. Benti
hún á fordæmi Reykjavíkur,
þar sem æskulýðsráð væri starf-
andi. Taldi hún að nú væri að-
staða til að gera þetta sama í
Kópavogi. Þar væru komnir tveir
barnaskólar og væri hægt að nota
skólahúsin til tómstundaiðkana
á kvöldin og á sunnudögum.
Margt fleira benti frú Guðrún á,
sem eftir væri að vinna í Kópa-
vogi, svo sem að reisa kirkju.
Ekki væri heldur afsakanlegt að
þar vantaði með öllu sjúkraskýli.
— Við konur, sagði hún, getum
látið svo mikið gott af okkur
leiða með því að sameinast og
leita fyrir okkur um framfarir,
er geta gengið stig af stigi.
Baldur Jónsson beindi ræðu
sinni í þá átt, að hann spurði:
— Hvað haldið þið, að kommún-
istar myndu segja um Sjálf-
stæðisflokkinn, ef hann hefði
farið með völd og verið jafndug-
laus og sá bæjarstjórnarmeiri-
hluti, sem farið hefur með völd
í Kópavogi? — Hvað hefði þá
verið sagt, ef Sjálfstæðismenn
hefðu enn ekki komið upp neinni
skólabyggingu, sem veitti mögu-
leika til að koma í framkvæmd
lögboðnu skyldunámi? — Eða,
hvað hefði verið sagt, ef Sjálf-
stæðismenn hefðu látið eina at-
vinnufyrirtækið 1 bænum, sem
SKYNDISALA - hefst á morgun
KVENKÁPUR — frá 350,oo
KJÖLAR - frá 200,oo
PILS - frá 10,oo
REGNKÁPUR - frá 250,oo
KARLMANNAFRAKKAR ullargaberdin kr. 500,oo
POPLINFRAKKAR trá 200,oo
MANCHETTSKYRTUR frá 50,oo
BARNA OG UNGLINGAÚLPUR Vi virði
Komið og gerið
hagkvæm kaup