Morgunblaðið - 14.01.1958, Blaðsíða 6

6
MORGVNBLAÐIÐ
Þriðjudagur 14. janúar 1958
Þátfur kommúnista í reksfrar-
stöðvunum úfvegs-
ins undanfarin ár
Nokkrar staðreyndir rifjaðar upp
BLÖÐ vinstri stjórnarinnar, eink
um „Þjóðviljinn“, blað sjávarút-
vegsmálaráðherra, hafa borið
þær sakir á Ólaf Thors, fyrrv.
forsætis- og sjávarútvegsmála-
ráðherra, að bátaútvégurinn hafi
ávallt stöðvazt um áramót, er
hann fór með sjávarútvegsmálin.
Er þetta hin mesta fjarstæða og
blekking. Ef tekið er tímabilið
1948—1955 þ. e. síðustu 8 árin,
sem ráðherrar Sjálfstæðisflokks-
ins fóru með þessi mál, er stað-
reyndin sú, að tvívegis var um
að ræða stöðvun um áramót
vegna þess, að ekki tókst sam-
komulag fyrir þau. Þetta var í
ársbyrjun 1951 og 1956.
Stöðvunin 1951
Eins og kunnugt er var gengi
krónunnar fellt fyrrihluta árs
1950. öllum eru kunnar ástæður
þeirrar aðgerðar. í árslok 1949
var fiskverð til útvegsmanna kr.
0,75 pr. kg. af sl. þorski m/haus
og tilsvarandi á öðrum fiskteg-
undum. yegna gengisbreytingar-
innar átti það að hækka í kr. 0,93.
Þetta brást þó vegna þess að
óvænt verðfall varð erlendis á
afurðum sjávarútvegsins á árinu,
og einmitt um þær mundir, er
gengisbreytingin var gerð. Varð
þetta til þess, að fiskverðið hélzt
óbreytt, kr. 0,75 pr. kg. Á þetta
bættist svo það, að fiskafli á ár-
inu 1950 var með eindæmum rýr.
Ennfremur urðu miklar verð-
hækkanir á nauðsynjavörum
okkar erlendis vegna Kóreu-
styrjaldarinnar, og loks hækkaði
verðlag innanlands nokkuð vegna
gengisbreytingarinnar eins og við
var a8 búast. Árið 1950 var þann-
ig eitt hið bágasta, sem yfir út-
veginn hafði gengið árum sam-
an, og var afkoma hans eftir þvi.
Vegna alls þessa var alveg óhjá-
kvæmilegt að grípa enn til nýrra
ráðstafana vegna bátaútvegsins
í ársbyrjun 1951. Þótti mörgum
manni það súrt í bortið, svo
skömmu eftir gengisbreytinguna,
sem einmitt var gerð til bjargar
sjávarútveginum. Hjá því varð
þó ekki komizt.
Þá voru innflutningsréttindi
bátaútvegsmanna (bátagjaldeyr-
irinn ) upp tekin. Var hér um
nýtt og áður óþekkt kerfi að
ræða og þurfti í því sambandi
að hugsa mörg atriði og sjá fram
í tímann. Því er heldur ekki að
leyna, að þessi réttindi voru heid-
ur harðsótt í hendur ríkisstjórn-
arinnar. Á það má minna. að á
Alþingi börðust forustumenn
krata og kommúnista um á hæl
og hnakka og töldu enga þörf á
þessum aðgerðum vegna útvegs-
ins og kölluðu þær beinlínis
„svindl/'’
Stöðvunin 1956
Svo skeði það, að kommúnistar
og kratar hófu stórstyrjöld í
kaupgjaldsmálum 1955 með
marz-apríl-verkföllunum það ár.
Voru þeir orðnir hræddir við
hinn góða árangur af stefnu
þeirri, sem Sjálfstæðismenn
mörkuðu 1949-1950 í verðlags-
málum og þá stöðvun verðlags,
sem varð á árunum 1953-1955.
Að vísu varð þátttakan í verk-
föllunum ekki eins mikil og for-
sprakkarnir höfðu vænzt, t. d.
varð sjósókn og fiskvinnsla á
vetrarvertíð á Suður- og Vestur-
landi ekki tafin, nema í Reykjvík
og Hafnarfirði.
Afleiðingarnar urðu samt þær,
að kaupgjald allt stórhækkaði,
án þess að framleiðslan væri
þess megnug að rísa undir því.
Var þar með raskað því jafnvægi
í verðlagsmálum sem áður getur.
Við árslok 1955 hafði kaup-
gjaldsvísitalan hækkað af þessum
sökum um tæp 20 stig. Fyrir-
sjáanlegt var, að hún myndi enn
hækka á árinu 1956.
Þetta spáði vissulega ekki góðu
um hag og afkomu sjávarútvegs-
ins á árinu 1956. Sjávarútvegur-
inn var settur í mikinn vanda
jafnframt því, sem þáverandi
ríkisstjórn átti við það vandamál
að glíma að finna leiðir til úrbóta.
Það þurfti ekki að efa það, að
„vinstri" flokkarnir legðu kapp á
að gera þær óvinsælar, ekki sízt
vegna þess, að þeir höfðu orðið
svo stórvirkir í skemmdarstarf-
semi sinni gagnvart þjóðfélaginu,
að nú þurfti einnig að grípa til
stórfelldra aðgerða til þe'ss að
bjarga togaraútgerðinni frá ai-
gerum þrotum. Enda varð reynd-
in sú.
Hér var við mikla erfiðleika
að etja. Sést það bezt af þvi, að
endurgreiðslan, „tilfærslan“, til
útvegsins — sem eins og alltaf var
ófullnægjandi — nam fram til
miðs árs 1956 154 millj. kr. Auk
þess komu svo 20 millj. kr. síðar
á árinu — eftir að „vinstri"
stjócnin tók völd — aðallega
vegna haustsíldveiða.
Útvegsmenn sóttu það að sjálf-
sögðu fast að fá leiðréttingu mála
sinna. Ríkisstjórnin varð að finna
leiðir og var í miklum vanda
stödd. Úr þessu varð samnings-
þóf, sem leiddi til stöðvunar báta
flotans fram eftir janúarmánuði
1956.
Þessi saga er svo ný, að eigi
þarf að rekja hana frekar.
En hér má á það benda, að
„vinstri“ stjórnin viðurkenndi
einmitt staðreyndirnar með því
að leggja á nýja skatta í árs-
byrjun 1957, að upphæð um 300
millj. kr. til þess að bæta fyrir
verkfallsstyrjöldina 1955 auk
þess sem á var lagt í ársbyrjun
1956, ekki aðeins til þess að forða
sjávarútveginum frá hruni, held-
ur og landbúnaðinum. — Þetta
gekk að visu að því leyti vei að
því sinni, að ekki kom til neinnar
stöðvunar í byrjun sl. árs, enda
munu „vinstri" flokkrnir hafa
talið slíkt óhentugt eftir öll gífur
yrðin, sem á undan voru gengin.
Hins vegar voru útvegsmenn við-
búnir stöðvun, ef á reyndi.
Núverandi sjávarútvegsmála-
ráðherra hefir hælt sér mikið af
því, að í valdatíð hans kæmi ekki
til rekstrarstöðvunar í útvegin-
um, og hann sé manna bezt þeim
vanda vaxinn að leysa vanda-
málin í sambandi við útveginn.
Nú hefir brugðið svo við, að ýmis
sjómannafélög hafa ekki viljað
sætta sig við þá samninga, sem
útvegsmenn töldu að ráðherrann
hefði gert þegar fyrir áramótin.
Þegar hefir verið boðað sjómanna
verkfall í Reykjavík og enn er
óvíst um hvaða áhrif það hefir,
að Matsveinafélag íslands hefir
boðað verkfall í mörgum ver-
stöðvum.
Það stendur óhaggað, að sjáv-
arútvegsmálaráðherra fullyrti í
„Þjóðviljanum" fyrir áramót, að
þá væri búið að semja um alla
þætti útflutningsframleiðslunnar
á þessu ári.
Loks ber að benda á það, að
ekkert samkomulag er fyrir
herldi milli ríkisstjórnarinnar og
féiags togaraeigenda um starfs-
grundvöll fyrir togarana. Alger
óvissa er um rekstur þeirra á
þessu árL
Staðrcyndirnar um stöðvanir
Skal þetta ekki orðlengt frekar.
Varðandi stöðvun fiskiflotans
undanfarin 8—10 ár, eru stað-
reyndirnar þá þessar:
1947—1955 stöðvast bátaflot-
inn tvívegis:
í ársbyrjun 1951 vegna ger-
samlegra óvæntra atvika, þ. e.
verðfalls á sjávarafurðum er-
lendis, óvæntra verðhækkana
■ á innfluttum vörum vegna
Kóreustyrjaldarinnar og afla-
brests.
í ársbyrjun 1956 stöðvaðist
flotinn vegna þess, að gera
þurfti stórfelldar ráðstafanir,
sem voru afleiðingar af verk-
fallsbrölti kommúnista og
krata árið áður.
f báðum tilfellum var um að
ræða svo umfangsmiklar og
flóknar viðreisnarráðstafanir, að
nokkuð dróst fram yfir áramót
að ráða fram úr vandanum.
Ef litið er á „vinstri" stjórnar-
tímabilið, kemur í ljós, að í fyrra
skiptið sem við svipaðan vanda
var að glima, tókst að koma ílot-
anum af stað um áramót, og er
slíkt engin nýlunda, en í síðara
skiptið er allt á hverfanda hveli.
í bæði skiptin eru farnar troðn-
ar slóðir.
Loks má á það benda, að oft
hefir svo við borið, að fiskiskipa-
stóllinn hefir stöðvazt í byrjun
vertíðar vegna kaupdeilna milli
sjómanna og útvegsmanna. Má
benda á mörg dæmi þess, en verð
ur þó ekki gert að sinni, nema
tilefni gefist til. Hins vegar má
ekki blanda þessu tvennu saman,
stöðvunum vegna kjaradeilna
milli útvegsmanna og sjómanna
og stöðvunum vegna samninga
útvegsmanna við ríkisvaldið um
rekstrargrundvöll.
Útvegsmaður.
Þoð, sem Tíminn ekki gnt ntskýrt
T í M I N N kvartaði undan því
í gær, að teikningar í sam-
bandi við útsvör barnafjölskyldna
í Reykavík og ýmsum öðrum
kaupstöðum sýni ekki rétt hlut-
föll.
Tímanum skal bent á það, að
það er ekki teikningin sjálf,
hér skiptir neinu aðalmáli, held-
ur þær krónutölur, sem birtar
eru í sambandi við útsvör barna-
fjölskyldna annars vegar í
Reykjavík, þar sem Sjálfstæðis-
menn ráða, og hins vegar í ýms-
um kaupstöðum, þar sem vinstra
liðið er við stjórn. Það sem hér
skiptir ölki máli, er að barna-
fjölskylda í Reykjavík, hjón með
5 börn, sem hefur 60 þúsund
krónu skattskyldar tekjur, greið-
ir í útsvar í Reykjavík, þar sem
Sjálfstæðismenn ráða, kr. 1540.00
í Hafnarfirði, þar sem Alþýðu-
flokkurinn og kommúnistar hafa
shrifap úr
daglega lífínu
Kynning á verkum
ungra skálda
VELVAKANDI fékk í gær eft-
irfarandi bréf frá Sg.:
Ég tók mér frí á sunnudaginn,
í miðjum klíðum hinnar pólitísku
baráttu, og skrapp upp í Háskóla.
Þar var hvorki verið að ræða um
„óstjótrn", „svikara" né annað
álíka skemmtilegt, heldur fór þar
fram kynning á verkum yngstu
skáldanna. Var gaman að sjá þá
mynd, sem þar var brugðið upp
af íslenzkum nútímaskáldskap og
án þess að frekar verði farið út
í þá. sálma hér skal þeirri skoðun
aðeins komið á framfæri, að ungu
skáldin hafa sínu hlutverki að
gegna í þessu litla þjóðfélagi og
ég hygg, að ýmsir hafi á sunnu-
daginn komizt að raun um, að
þau gegna því betur en margur
heldur.
Hátíðasalurinn var troðfullur
af fólki, sem hlustaði með athygli
á það, sem fram fór. Menn voru
að kynnast einhverju nýju, ein-
hverju sem þeir höfðu ekki þekkt
né skilið fyrr en á þessari stund.
Það var gaman að sjá, hvað það
æskufólk, sem að kynningunni
stóð, kom á óvart: Hvaðan kemur
eiginlega allt þetta unga fólk,
sagði fullorðinn maður um leið
og hann yfirgaf salinn. Já, það
var spurt margra spurninga eins
og alltaf er, þegar eitthvað nýtt
blasir við mönnum. — Sumum
finnst kannske ekki nauðsynlegt
að yrkja ljóð á þessari öld spút-
nika og tunglferða, menn eigi
heldur að einbeita huganum að
merkilegri viðfangsefnum. Þeir,
sem þessa skoðun hafa, eru auð-
vitað í fullum rétti. en ég held,
að ein grein menningarinnar
þurfi ekki nauðsynlega að útiloka
aðra. Allt á þetta að haldast í
hendur, listin á að auðga vísindin
og vísindin eiga að keppa að því
að sýna, að sú fegurðarþrá sem
liggur til grundvallar listinni sé
ekki á sandi byggð, heldur eigi
rétt á sér, maðurinn sé meira en
efni, meira en stærðfræðilegar
formúlur. Þau vísindi, sem
gleyma þeirri staðreynd, verða
aldrei notuð í þágu annars
en stríðs og grimmdar. Sennilega
er okkar tími ekki ósvipaður
þeirri framfaraöld, sem kennd
er við landafundina miklu, þegar
menn fóru að gera sér grein í'yrir
því, að jörðin væri hnattlaga og
lögðu allt sitt þrek í að kanna
ókunna stigu. Menn létu sér ekki
nægja að blimskakka augunum
á næstu fjöll, heldur lögðu upp
í hættulegar sjóferðir, út í ævin-
týrið, út í póesíuna. Það var ekki
aðeins hið vísindalega markmið,
sem knúði manninn til stórra
afreka, heldur einnig útþráin,
ævintýralöngunin, skáldskapur-
inn á bak við raunveruleikann
og hið ókunna og ekki síður
skáldskapurinn í manninum sjálf
um. Á þessum byltingatímum í
sögu mannkynsins, þegar jörðin
varð allt í einu næstum því
óendanlega stór, var hugsað um
fleira en landvinninga og sjó-
ferðir umhverfis hnöttinn. Það
voru líka ort Ijóð og máluð mál-
verk, en auðvitað á annan veg en
gert hafði verið. Heimurinn hafði
breytzt. Maðurinn og listin hlutu
einnig að breytast. Við lifum á
svipuðum tímum. Enn leitar mað
urinn hins ókunna og nú stöndum
við á þröskuldi nýrrar heims-
byltingar. í staðinn fyrir að beina
athyglinni að Ameríku horfum
við upp í loftið: Nú er það tungl
ið. Síðar verður það sennilega
Mars og Júpíter og guð má vita
hvað. En ég geri ekki ráð fyrir
því, að við viljum nú frekar en
á 15. öld kasta fyrir borð þeirri
andlegu reynslu og þeirri húman
istísku arfleifð, sem hefur átt
drýgstan þátt í því að gera okkur
að mönnum til aðgreiningar frá
dýrum. Okkur veitir ekki af öll-
um þeim eiginleikum, sem með
okkur búa, og við verðum að vera
menn til þess að viðurkenna, að
án vísinda yrði maðurinn vesælt
dýr og án lista og trúar á eigin sál
yrði hann ekkert annað en mat-
urinn, sem hann etur. Listfram-
andi lýður, hefur það verið nefnt.
Ef sá, sem heldur vísindunum
fram á kostnað listarinnar, gerði
sér grein fyrir því, að frumafl
allrar vísindastarfsemi er leitin
að ævintýrinu, póesíunni, mundu
augu hans opnast og hann yrði
auðmjúkari frammi fyrir þeirri
tilveru, sem við gerum ráð fyrir
að reyni að fóstra okkur til eilífs
lífs. í framtíðinni hlýtur það að
verða hlutverk vísindanna að
sánna þetta eilífa líf. í saman-
burði við það er öll viðleitni
mannsins til að komast til tungls-
ins ekki annað en eftirsókn eftir-
vindi. — Þröngsýni og einsýni
voru einu sinni nefnd nesja-
mennska. Sá maður, sem getur
ekki opnað hjarta sitt fyrir list-
inni vegna þess að hann hefur
fengið tunglið á heilann mundi
samkvæmt því vera kallaður
nesjamaður. Hann mundi í öllu
tilliti minna á vestfirzku kerling-
una, sem hafði megnustu fyrir-
litningu á útvarpi. Hún hafði líka,
af skiljanlegum ástæðum, litlar
mætur á Hriflu-Jónasi; en hafði
ákveðið að kaupa sér útvarp til
að ná sér niðri á honum. Þegar
hún pantað# útvarpið, þótti það
tíðindum sæta, og var hún því
spurð, hvað hún ætlaði að gera
við það, hvort hún ætlaði að
hlusta á það: „Oseisei-nei, svar-
aði kerling, „ég ætiaði bara að
hafa það til að geta skrúfað
fyrir helvítið hann Jónas!“
sljórnað í sameiningu greiðir
jafnstór barnafjölskylda 4160.00
kr. í útsvar. Ef litið er til Nes-
kaupstaðar, þar sem kommúnist-
ar hafa haft öll völd um nokkurn
tima, greiðir slík barnafjöl-
skylda 4190.00 krónur í útsvar.
Og svo er hægt að fara hérna
upp á Akranes, þar sem bænum
hefur verið stjórnað af Fram-
sóknarmönnum, Alþýðuflokkn-
um og kommúnistum í einingu
andans og bandi ófriðarins, þar
þarf jafnstór barnafjölskylda,
sem aðeins borgar 1540.00 kr. í
útsvar í Reykjavík, að borga
4360.00 kr. til bæjarfélagsins.
Það enu þessar tölur, sem birtar
voru í Morgunblaðinu með stóru
og feitu letri sem allir gátu séð,
sem skipta öllu máli, en ekki
ncinar myndir eða teikningar.
Tímanum hefði verið miklu
nær að reyna að útskýra hvernig
á þessum mikla mun stendur. Það
hefði verið veglegt verkefni fyr-
ir Tímann að útskýra það,
hvernig á því stendur, að barna-
fjölskylda þarf að borga allt
að því þrisvar sinnum hærra út-
svar í bæj arfélagi þar sem Fram-
sóknarflokkurinn, Alþýðuflokk-
urinn og kommúnistar 'stjórna,
heldur en í Reykjavík, þar sem
Sjálfstæðismenn hafa meirihluta-
vald í bæjarstj.órninni. Tíminn
gafst að vonum upp við að út-
skýra þetta fyrirbæri, en fer í
þess stað að krota ofan í teikn-
ingar, sem ekki skipta neinu sér-
stöku máli. Þetta er táknrænt
fyrir þessa svokölluðu andstöðu
í blöðum minnihlutaflokkanna
núna fyrir bæjarstjórnarkosning-
arnar.
Aðventkirkjunni
berst gjöf frá
Óháða söfnuðinum
STJÓRN Óháða safnaðarins var
viðstödd áramótaguðsþjónustu
Aðventsafnaðarins hér í Reykja-
vík og í lok hennar afhenti
Andrés Andrésson, formaður
Óháða safnaðarins, kirkjunni ein
tak af Guðbrands-Biblíu í for-
kunnarfögru bandi að gjöf. Kvað
hann orð hinnar helgu bókar
veita innblástur, uppörvun og
huggun þeim, er hana læsu. En
slíkt hefði söfnuður hans einnig
hlotið í ríkum mæli innan veggja
Aðventkirkjunnar þau ár, sem
hún hefði verið andlegt heirnili
þeirra. Kvað hann það ósk safn-
aðarins, að biblían mætti minna
Aðventsöfnuðinn á þakklæti
Óháða safnaðarins og vináttu —
en á fremstu blaðsíðu Biblíunnar
eru rituð ritningarorðin: „Gestur
var eg og þér hýstuð mig.“
Prestur Óháða safnaðarins, sr.
Emil Björnsson, tók einnig til
máls, og lofaði þau góðu kynni,
er hann hefði haft af Aðvent-
söfnuðinum.
(Frá Aðvent-söfnuðinum)