Morgunblaðið - 24.01.1958, Blaðsíða 3

Föstudagur 24. jan. 1958
MORGVNBLAÐIB
3
Ræða Ölafs Thors á kjósendafundinum 1 gærkvöldi:
Dómar okkar eru byggöirá bjargi
reynslunnar
Höldum höfuðsfaSnum
Vinnum landið
ÉG fékk bláu bókina í gær.
Það er merkileg bók um
merkilegt starf merkilegs
flokks. Saga af mönnum, sem
lofuðu miklu og efndu allt.
Saga af mönnum, sem enn
lofa miklu og enn munu efna
allt. Saga af mönnum, sem
geta sagt við fólkið: Dæmið
mig eftir verkum mínum.
Sýnið mér traust og veitið
mér brautargengi vegna for-
tíðar minnar, en einkum þó
vegna þess, að sú fortíð er
trygging fyrir því, að fyrir-
heit þau, sem ég í dag gef um
að verja öllum starfskröftum,
þreki, vitsmunum og reynslu
til þess að verja Reykvíkinga
áföllum af ásókn ofstjórnar,
óstjórnar, öfundar og illvilja
þeirra, sem nú fara með
stjórn landsins, verða efnd.
Það verða einnig efnd loforð
okkar um að búa eftir föngum
í haginn fyrir einkaframtakið
skapa því skilyrði til að efla
atvinnulífið með sem allra
frjálsustu framtaki einstakl-
ingsins almenningi til heilla
og velfarnaðar. Þag verða
líka efnd fyrirheitin um að
verja fé almennings vel og
viturlega til lausnar sameig-
inlegum þörfum borgaranna,
svo sem til byggingar skóla og
sjúkrahúsa, til að aðstoða þá
efnaminni til húsabygginga
til hafnargerðar, rafveitu,
hitaveitu, gatnagerða, til að
auka hag borgaranna í and-
• Bláa bókin sýnir efndir,
en ekki svik
Þarna situr borgarstjórinn okk-
ar. Hugsið ykkur, að ég gengi
framan að honum og segði:
,Hvernig dirfist þú að biðja um
traust Reykvíkinga, þú sem svik-
ið hefur öll þín loforð?“
Gunnar Thoroddsen er prúður
maður og stilltur vel. En ég hygg
að húm færðist yfir hvarminn, er
hann svaraði: „Þér förlast sýn“
Hann gæti síðan látið sér nægja
að rétta mér bláu bókina, sem
Rauðliðar óttast mest. Það nægir
þeim, sem vill kynnast sannleik-
anum. Hún sýnir efndir en ekki
svik.
Feiminn sveitapiltur?
En segjum nú að Hermann
Jónasson sæti við hlið Gunnars
Thoroddsen og einhver segði við
hann: „Þú hlýtur að sigra, þú
býður fram gáfað glæsimenni,
sem borgarstjóraefni, og þú hefur
efnt öll þín fyrirheit í ríkis-
stjórn". Hvað mundi Hermann
gera? Mundi hann brosa vand-
ræðabrosi feimins sveitapilts eins
og á NATO-fundnum í París, þeg-
ar hann sagði þeim stóru, að
betra væri að hafa her en vanta
brauð? Nei, ónei. Hermann
mundi reiðast meir lofinu, en
Gunnar lastinu þótt hvorttveggja
sé jafn fjarstætt, því Hermann
þolir illa háð.
Ólífissárið
En, segja menn, hvað kemur Her-
mann Jónasson þessu máli við?
Mikið, mjög mikið. í fyrsta lagi
af því, að forn og nýr fjandskap
ur hans til Reykjavíkur mundi
þá fyrst fá veitt hagsmunum
Reykvíkinga ólífissárið, næði
hann stjórn bæjarins á sitt vald.
í öðru lagi af því, að af efndum
hans í ríkisstjórn mega menn
dæma hvers virði eru þau loforð,
sem Rauðliðar gefa nú undir
hans forystu.
Hinzta kveðja hermanna til
Hermanns
Og nú spyrja menn, hvort Her-
legum og veraldlegum efn- mann Jónasson vilji ekki sýna
okkur sína Rauðu eða Gulu bók.
kaupmáttur launanna sé óbreytt-
ur eða að minnsta kosti sem næst
því, og vísitalan síður en svo föls
uð eða a.m.k. sem næst því.
Ósýnilega landhelgislínan
Og ekki má gleyma nýju land-
helgislínunni, þessari stóru, sem
iofað var fyrir einu og hálfu ári
og auðvitað allt frá fyrsta degi
hefur eflt hag hinna vinnandi
stétta og megnað að koma útgefð
og landbúnaði af ríkisstyrk.
Afhjúpaðir í ógáti
Já, þetta allt og margt, margt
fleira þurfum við að sjá til að
meta rétt þá rauðu.
Svo langar okkur líka að fá að
vita hvaðan rigndi þeim nær 140
milljónum króna, sem.fjármála
ráðherra sagði 30. des., „að væri
nákvæmlega samskonar og önnur
lán og fengið að eðlilegum leið-
um“, en sem aðrir hafa talið
greiðslu Bandaríkjanna til rauð-
STAkSTEINAR
um, og til að prýða bæinn
okkar.
Reykjavík er mynd af stefnu
Sjálfstæðisflokksins
Við Sjálfstseðismenn trúum
ekki í blindni. Dómar okkar eru
byggðir á bjargi reynslunnar.
Reykjavik, hin volduga Reykja-
vík, hin fagra Reykjavík, hin
stóra Reykjavík, Reykjavík,
höfuðstaður ættjarðar okkar,
Reykjavík höfuðvígi, höfuð-
prýði og höfuðstolt Sjálfstæðis-
flokksins, er ekki soramörkuð
handbrögðum rauðliða. Ekki
byggð úr efniviði þeirra, sem
svíkja sér út nægilegan trúnað
til þess að krækja sér í valdastóla
en vilja síðan öllu ráða fyrir alla,
enda þótt þeir séu sjálfir þekk-
ingarlausir, getu- og úrræðalitlir.
Reykjavík er mynd af stefnu
Sjálfstæðisflokksins, þar sem hún
nýtur sín sæmilega. Reykjavík
er það sem hún er í dag, þrátt fyr
ir látlausa skothríð eiturörva hat-
ursfullra utangarðsmanna fram-
sóknar úr æðstu valdasætum rík-
isins og uggvænlega aðstoð hinna
rauðu, sem hafa unnið sér það til
ævarandi óhelgi, að kaupa sér
valdastóla stjórnarráðsins því
verði, að skipa sér undir merki
hatursmanna Reykjavíkur. _______
Reykjavík er það sem hún er
vegna þess að borgararnir sjálf-
ir hafa frá öndverðu byggt sér
skjólgarð með því að fá Sjálf-
stæðisflokknum öil yfirráð bæj-
armálana.
Tölur og myndir af efndunum.
Margan stuðningsmann hans lang
ar án efa að sjá t.d. bakmynd af
hermönnunum, sem stíga á skips
fjöl og kveðja hinztu kveðju for-
sætisráðherrann, sem heldur
vildi vanta brauð en hafa her.
Þjóðin krefst endurgreiðslu
En miklu fleiri eru þó þeir, sem
langar til að heyra sagnir af og
sjá skýrslu um hvernig nýju úr-
ræðin í efnahagsmálunum hafa
reynzt, úrræðin sem Hermann
Jónasson lét kjósa um og sagði,
að enginn þyrfti að fórna neinu
fyrir. Þessu langar menn að kynn
ast meðal annars til þess að þjóð-
in geti krafið stjórnina um þrjú
hundruð milljónirnar sem á hana
voru lagðar, og þá að óþörfu, í
árslok 1956, og losnað við óttann
við nýjar drápsklyfjar strax og
búið er að kjósa.
Menn langar líka að sjá þess
ar myndir til þess að vita, að
ekki eigi að fella gengið, draga
inn peninga, framkvæma nýtt
eignarrán, svo sem sögur fara
nú af, en sem stjórnin þorir
ekki að neita og er hún þó ó-
sannsöglust allra stjórna, sem
hér hefur farið með völd.
Ósannsöglar eiginkonur
Þá þyrstir launamennina í að
fá skýringu á því að konurnar
þeirra eru allt í einu orðnar svo
ósannsöglar. Þær segja allar að
peningarnir endist ekkert. En
„stjórn hinna vinnandi stétta“
fullyrðir látlaust og segir það
væntanlega satt eins og annað, að
liða fyrir au ia „o verja ísland.
Forvitni manna í þessum efnum
— og óhugur — hefur margfald-
azt eftir að sú „prentvilla" hefur
slæðzt inn í nýja opinbera
skýrslu stjórnar Bandaríkjanna,
að þessir peningar, — allir þessir
peningar — séu lánaðir íslandi
„í varnarstyrk". Sumir segjast
ekki vita hvað „varnarstyrkur“
sé. Aðrir segja, að þessar milljón-
ir séu látnar í té til þess að
„styrkja“ þá stjórn, sem 28. marz
1956 ákvað að ísland skyldi „ó-
varið“ og „styrkja“ hana sjálfa
í trúnni á að rétt sé að leyfa þeim
sem á jötuna gefa, þ.e.a.s. Banda-
ríkjunum, að verja ísland enn
um skeið meðan stjórnina vantar
fé. Þetta þýðir á óbrotnu máli,
að stjórnin hefur selt réltinn til
að vérja landið og bætt því ofan
á að þverneita staðreyndum og
það frammi fyrir öllum vestræn-
um þjóðum, sem auðvitað þekkja
sannltikann. Og þetta þýðir, að
Eendaríkin hafi nú í ógáti -;agt
frá þessu og ineð því afh.iúpað
víni sma.
Hinn óttalegi leyndardómur
En hættum hér. Gula eða rauð-
gulabókin kemur aldrei.
Sjálfstæðisflokkurinn gefur út
skýrslu um störf sín, af því hún
sannar efndir en ekki svik.
Stjórn, sem búin er að svíkja
öll sín fyrirheit og alltaf mun
svíkja orð og eiða, ef henni hent-
ar, etur fyrr og drekkur þurr-
an ríkissjóðinn en hún kaupi
pappír og prentsvertu til að
sanna svik sín og pretti.
Er nokkuð að frétta?
Ég hef verið að leita að ein-
hverri gagnlegri nýjung í tillög-
um stjórnarliða. Ekki vegna þess
að mér detti í hug að þeirra
verði ríkið og mátturinn hvað þá
dýrðin eftir kosningar. Og enn
siður af því að mér detti í hug
að nokkuð væri á að byggja á
loforðunum, þótt þeir ynnu. Nei,
ég var aðeins að athuga hvort
hvort tveggja væri:
Týnd æra, og töpuð sál. Svikin
loforð og tómir hausar. Kannske
leitaði ég ekki nógu vel. Það sem
mér kom einna undarlegast fyrir
sjónir er, að þegar Gunnar Thor-
oddsen telur sér til sóma að hafa
á fjórum árum aukið eignir bæj-
arins úr 240 millj. króna í 410 eða
um 170 milljónir þá telur ríkis-
stjórnin það sitt höfuðafrek að
hafa aukið skuldir ríkissjóðs um
386 milljónir á 18 mánuðum, sem
jafngildir rúmum eitt þúsund.
milljónum króna á fjórum árum.
Öðru vísi mér áður brá, segi ég
við Eystein Jónsson.
Mongólapestin
Þá er það Gula bókin. Þú mátt
ekki selja íbúð þína, ekki leigja
íbúð þína, ekki nota íbúð þína,
nema með leyfi stjórnarvaldanna.
Frá þessu eru þau ein afvik, að
maðurinn, sem markar stefnu
Framsóknarflokksins í öllum hús
næðismálum, vildi víst eitthvað
frjálslegri reglur um salernið. Það
má hann eiga, maðurinn, sem
passar pott framsóknar.
En annars er þetta ekkert
gamanmál. Gula bókin sýnir
okkur inn í innstu sálarfylgsni
Framsóknar & Co. Ég kannast
við þennan hugsunarhátt and-
stæðinga okkar. Þessa sýki, að
vilja alltaf svipta sem flesta
frelsi. Hér er á ferð mongóla
pest, sem mun drepa íslenzku
þjóðina, gera þetta fagra land
óbyggilegt, ef okkur Sjálfstæð
ismönnum tekst ekki að halda
henni í skefjum.
Ráð gegn gengislækkun
Aður en ég lýk máli mínu
langar mig að minna á, að Þjóð-
viljinn segir í gær að fimm félög
muni græða þrjú hundruð millj-
ónir króna á gengisfalli.
Slíkt skuli aldrei henda, ef
kommúnistar ráði.
Nú spyr ég.
Þora Hannibal og Eúðvík að
lýsa því yfir skýrt og skorinort
og strax, að þeir segi sig úr
stjórninni, ef gengið verði fellt,
beint eða óbeint, t. d. með hækk-
un áyfirfærslugjaldinu? Lofi þeir
því, sem er ótrúlegt, og standi við
það, sem er að vísu enn ótrúlegra,
þá tryggja þeir sér að minnsta
kosti atkvæði forsætisráðherra
gegn gengislækkun, því enda
þótt hann kunni að vilja fall
krónunnar vill hann ekki falla
sjálfur.
Hvers vegna harf aukið
skólarými í Reykjavík?
Hvergi hefur verið byggt ein*
mikið af glæsilegum og góðum
skólahúsum og einmitt hér i
Reykjavík. Hvert stórhýsið á fæt-
ur öðru hefur verið reist yfir
skólaæsku Reykjavíkur. En engu
að síður vantar alltaf skólahús-
næði. Hver skyldi vera ástæða
þess? Ástæðan er engin önnur en
sú að bæjarbúum hefur fjölgað
svo ört að hinir nýju skólar
hafa verið orðnir of litlir um Ieið
og þeir voru teknir í notkun.
Skólaskyldum börnaim í Reykja-
vík fjölgar á hverju hausti um
5—600.
Auðvitað eru það aðflutning-
arnir í bæinn, sem fyrst og fremst
valda þessu.
Það er engin furða þótt ekki
skorti skólahúsnæði á þeim stöð-
um á landinu, þar sem fólkinu
hefur stöðugt verið að fækka
undanfarin ár eða íbúafjöldinn
hefur staðið í stað.
Kjarni málsins er sá, að undir
forystu Sjálfstæðismanna í
Reykjavík hefur verið unnið af
framsýni og dugnaði að byggingu
nýrra skóla. En vöxtur bæjarins
hefur verið svo ör að ekki hefur
hafzt við að byggja. Þess vegna
hefur verið hér skortur á skóla-
húsrými.
Góða veizlu gera skal
Rógberar Gunnars Thoroddsen,
segja að hann sé þó að minnsta
kosti góður veizlustjóri.
Það kemur sér vel fyrir okkur,
því góða veizlu gera skal á sunnu
daginn kemur.
Þá verður mörgum kálfum
slátrað, jafnvel alikálfum. En
þeir verða ekki étnir, heldur
verða þessir glötuðu synir sendir
til sinna föðurtúna. Er ekki ólík-
legt, að borgarstjóraefni Her-
manns verði þá frægur af'Tleiru
en framboðinu í Gullbringu- og
Kjósarsýslu, þar sem hann féll,
eins og hent hefur fleiri, en felldi
í leiðinni alla sína stuðningsmenn,
sem mun einsdæmi. En það gerði
hann svo sem bezt sést á því, að í
síðustu alþingiskosningum, er
hann lánaði Guðmundi í. Guð-
mundssyni fylgi sitt, jók Guð-
mundur atkvæðatölu sína um
20%, en aðrir frambjóðendur í
kjördæminu um 60%.
Höldum höfuðstaðnum — Vinn-
um landiS
SjálfstæSismenn.
LokaáhlaupiS er framundan. Á
gunnfána okkar er letraS:
Höldum höfuSstaSnum —
Vinnum landiS.
Það hefir ekki oft verið jafn:
Framh. á bls. 18
Fjaðrafok í vinstri
herbúðum.
MikiS fjaðrafok er nú í her-
búðum vinstri flokkanna vegna
þess að áform þeirra um ofbeldis
aðgerðir í húsnæðismálum hafa
komizt upp. Fyrst reyndu stjórn-
arflokkarnir að þegja þetta
hneykslismál í hel. Síðar reyndi
Tíminn að láta líta svo út að
„tveir borgarar" stæðu að „gulu
bókinni“. Þjóðviljinn hefur það
svo eftir Hannibal að hann hafi
skipað „nefnd þriggja kunnra
húseigenda í Reykjavík" til þess
að finna púðrið í húsnæðismál-
unum. Þar með játaði vinstri
stjórnin að hvorki meira né
minna en stjórnskipuð nefnd
stæði að „gulu bókinni“.
En svo hrætt er stjórnarliðið
nú orðið við þetta hneyksli sitt,
að fulltrúar Alþýðuflokksins lýsa
því yfir í útvarp á þriðjudags-
kvöld, að fulltrúar Alþýðuflokks
ins í nefndinni, sem Hannibal
skipaði hafi „skilað séráliti“. Al-
þýðuflokkurinn standi því alls
ekki að hinu „gula“ nefndaráliti.
Það sé lionum „óviðkomandi með
öllu“. Svo bætir Alþýðublaðið í
fyrradag við:
„Gula bókin er þannig ein-
göngu verk fulltrúa Framsóknar-
flokksins og Alþýðubandalagsins
í nefndinni".
Það vantar svo sem ekki heil-
indin hjá stjórnarliðinu.
Enginn vill
glundroðastjcu-n----------
Enginn bæjarbúi vill glund-
roðastjórn í málefnum bæjarfé-
lags síns. Þannig komst einn af
ræðumönnunum Alþýðuflokksins
m. a. að orði í útvarpsumræðun-
um.
Það er sennilega rétt, að meiri-
hluti Alþýðuflokksmanna vill alls
ekki að kommúnistar verði for-
ystuflokkur vinstri meirihluta í
bæjarstjórn Reykjavíkur. Margir
aðrir lýðræðissinnar, sem þó hafa
ekki kosið Sjálfstæðisflokkinn
hugsa áreiðanlega á sama veg.
Þetta fólk hlýtur að kjósa D-Iist-
ann og hindra þannig þá þjóðar-
smán, sem að því væri að komm-
únistar yrðu forystuflokkur í
i bæjarstjórn höfuðborgarinnar.