Morgunblaðið - 07.03.1958, Síða 10

10
MORCUNBLAÐIÐ
Föstudagur 7. marz 1958

tltg.: H.í. Arvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigí'us Jónsson.
Aðalritstjórar: Valtýr Stefánsson (ábm.)
Bjarni Benediktsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Vigur
Einar Asmundsson.
Lesbók: Arm Ola, sími 33045
Auglýsmgar: Arni Garðar Kristmsson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480
Askriftargjald kr. 30.00 á mánuði innanlands.
í iausasölu kr. 1.50 eintakið.
MENNTASTOFNANIR LANDBÚNAÐ-
ARINS EIGA AÐ VERA í SVEIT
FYRIR 11 árum var stofnuð
framhaldsdeild fyrir
unga búfræðinga við
Bændaskólann á Hvanneyri. Txl-
gangurinn með stofnun hennar
var eins og að líkum lætur að
bæta og auka menntun íslenzkra
búfræðinga og gera búfræði-
menntunina hagnýtari og fjöl-
þættari.
Þessum tilgangi hefur á skömm
um tíma verið náð. Margir ungxr
menn hafa stundað nám í fram-
haldsdeildinni á Hvanneyri. Þeir
hafa flutt aukna þekkingu á við-
fangsefnum bænda og landbún-
aðarins sem atvinnugreinar með
sér út um sveitir landsins. Eng-
inn mundi nú vilja leggja þessa
framhaldskennslu í búfræði nið-
ur. Allir þeir, sem unna íslenzk-
um landbúnaði og skilja þýðingu
hans fyrir þjóðina mundu telja
það stórt spor aftur á bak.
Rætt um búnaðarháskóla
Og nú er farið að ræða um
stofnun búnaðarháskóla. Sú hug-
mynd þ»rf engum að koma á ó-
vart. Þegar Jón Sigurðsson setti
fram fyrstu tillögurnar um stofn-
un háskóla á íslandi átti slíkur
skóli að vera „Þjóðskóli". Hann
átti í senn að vera embættis-
mannaskóli og vísindaleg stoð og
stytta aðalatvinnuvega þjóðar-
innar. Enda þótt hugsjón hins
framsýna og vitra stjórnmála-
manns hafi að þessu leyti rætzt
að nokkru með fjölþættu rann-
sóknar- og vísindastarfi, sem
unnið er innan vébanda háskól-
ans eða í tengslum við hann, hef-
ur háskólanám í landbúnaðar-
fræðum ekki ennþá komizt á hér
á landi. Þeir íslendingar, sem
viljað hafa ljúka háskólaprófi í
þeirri grein hafa því orðið að
sækja til útlanda.
Það er vissulega engin fjar-
stæða að rætt sé um stofnun bún-
aðarháskóla hér á landi. Fram-
haldsdeildin á Hvanneyri er vísir
að slíkri stofnun. Lengir.g
kennslutíma hennar og bætt að-
staða til kennslu og vísindastarf-
semi er auðveldasta og ódýrasta
leiðin, sem hægt er að fara að
því takmarki að koma hér upp
búnaðarháskóla. Og vitanlega
verður okkar litla þjóð að hafa
kostnaðarhlið hlutanna ávallt í
huga. Við höfum lagt mikið fé
í skólabyggingar og fræðslustaif-
semi á undanförnum árum. Æska
landsins býr nú víðast hvar við
ágæt skilyrði til menntunar og
skólagöngu. En við höfum enn
ekki lagt nándar nærri nægilega
mikla áherzlu á vísindalegt starf
í þágu atvinnuvega okkar og
hagnýta menntun þess fólks, sem
vill vinna framleiðslustörí vxð
sjó og í sveit. Stofnun búnaðar-
háskóla upp úr framhaldsdeild-
inni við bændaskólann á Hvann-
eyri er þess vegna ekkert óhóf
heldur raunhæft spor til eflingar
elzta atvinnuvegi þjóðarinnar.
sem framleiðir hollustu og beztu
matvæli hennar og mun enn um
langan aldur verða mikilsverð
kjölfesta í íslenzku þjóðlífi.
Deilt um staðarval
Nokkrar deilur munu nú um
það risnar, hvort aukin fram-
haldsmenntun búfræðinga og
búnaðarháskóli eigi -að vera ti!
heimilis á Hvanneyri eða í
Reykjavík. Guðmundur Jónsson
skólastjóri bændaskólans á
Hvanneyri, sem stjórnað hefur
framhaldsdeildinni frá upphafj
ræddi það mál ýtarlega í fynr-
lestri, er hann flutti á Búnaðai--
þingi því, sem nú situr að störf-
um. Taldi hann að búnaðarhá-
skólinn ætti að vera á Hvann-
eyri. Færði hann að þeirri skoð
un mörg rök. Þar væri stórt bú
og landrými mikið. Tilraunir
væru þar hafnar á sviði naut-
griparæktar, tilraunir með bu-
vélar væru staðsettar þar, jarð-
ræktartilraunir væru þar hafnar,
fjárræktarbúið á Hesti væri þar
í nágrenninu og öll rannsóknar-
aðstaða færi þar batnandi.
Guðmundur á Hvanneyri benti
einnig á það, að flestar nágranna-
þjóðir okkar og frændþjóðir
hefðu byggt sína búnaðarháskóla
í sveit.
F ramhaldsdeildin
iór vel af stað
Ýms rök má að sjálfsögðu
einnig færa fyrir því, að búnað-
arháskóli eigi að vera í höfuð-
borginni og þá í tengslum við
Háskóla íslands. T. d. er ekki
ólíklegt að þar yrði auðvelda>a
að fá vísindalega menntaða menn
til starfa við skólann. En hin rök-
in, sem mæla með Hvanneyri eru
þó þyngri. Og hvers vegna skyidi
ekki vera hægt að fá vísindalega
menntaða menn til starfa við
menntastofnun í einu fegursta og
þéttbýlasta héraði landsins?
Vísir að búnaðarháskóla er þeg-
ar risinn að Hvanneyri. Fram-
haldsdeildin þar hefur farið vel
af stað. Hana á að efla og styrkja
þannig að hún fullnægi þörfurn
landbúnaðarins og verði að i.d
búnaðarháskóla. Engu að síð-
ur þurfa íslenzkir búfræðingar á
því að halda að sjá sig um meðal
stærri þjóða, sem lengri og meiri
reynslu hafa.
Bændaskólarnir
eisa að vera í sveit
Bændaskólarnir á íslandi eiga
að vera í sveit. Þeir eiga þar
heima á sama hátt og sjómanne-
skólar eiga að vera í kaupstöð-
um og við sjó. Þeir bændaskól-
ar, sem hér eru starfandi hafa
fest rætur í héruðum sínum. Bæði
Hvanneyrarskóli og Hólaskóli
eru myndarlegar og velmetnar
stofnanir. Að þeim hefur að vísu
ekki verið búið eins vel og mörg-
um öðrum skólum í landinu. Und
anfarin ár hefur þó verið unnið
að því að bæta aðstöðu þeirra.
Aðsókn að skólunum er nú góð
og margt bendir til þess að áhugi
ungs fólks fyrir landbúnaði og
sveitastörfum fari vaxandi. Ber
og til þess brýna nauðsyn. Enc.a
þótt offramleiðslu verði vart á
einstökum tegundum landbúnað-
arafurða er mikið verk að vinna
í sveitrjm landsins. Framleiðsla
landbúnaðarins þarf að verða
fjölþættari og betri. Þá munu
nýir markaðir skapast og afkomu-
grundvöllur bóndans verða
traustari.
UTAN UR HEIMI
Dr. Fuchs kemst á leiðarenda
★ Dr. Vivian Fuchs og félögum
hans var ákaft fagnað, er þeir
óku inn í Scottstöðina. Voru
myndirnar sem hér birtast teknar
við það tækifæri.
★ Efst sést fyrsti snjóbíllinn
með tveimur sleðum aka
inn í Scottstöðina. í miðjunni er
dr. Fuchs seztur að snæðingi og
engin furða þótt hann hefði góða
matarlyst. Neðst eru blaðaijós-
myndarar að taka myndir af dr.
Fuchs og Hillary, en fjöldi blaða-
manna og Ijósmyndara beið
í Scott-stöðinni
★ Hinn brezki heimskautsíeið-
angur dr. Vivians Fuchs hefur nú
náð leiðarenda í Scott-stöðinni
við McMurdo-sund. Þykir ferð
þessi í tölu fræknustu landkönn-
unarferða. Er þetta í fyrsta skipti
sem farið er þvert yfir Suður-
skautslandið með viðkomu á
Suðurpólnum. Leiöin sem var far
in mun vera 3400 km löng og tók
hún 99 daga, eða einum degi
skemur en dr. Fuchs áætlaði.
★ Á þessu langa ferðalagi áítu
leiðangursmenn oft við erfiðieika
að stríða. íshella Suðurskauts-
landsins er víða lítt könnuð og
ógreið yfirferðar, með djúpum
íssprungum. Og síðasti hlutinn
var kapphlaup við hríðarveðrin
sem oft skella yfir í byrjun marz
mánaðar. Þó ber þess að geta
jafnframt að leiðangurinn var
betur búinn að hvers kyns flutn-
ingatækjum og vistum en nokkur
annar heimskautsleiðangur.