Morgunblaðið - 15.03.1958, Side 14

14
MOKGVISBL AÐIÐ
Laugardagur 15. marz 1958
Stœkkun landhelginnar
Norræna ungHngahljómsveitin óskar
eftir ísienzkum háíttakenaum
GAUTABORG. —• Hljómsveitin
heíir aðsetur í háskólabæruun
Lundi í Suður-Svíþjóð. Mark-
miðið er að safna saman ungl-
ingum frá öllum Norðurlöndum,
en auðvitað verður áhugi á
tónlist að vera fynr hendi. Gefst
unglingunum þá tækifæri til þess
að leika með hljómsveitinni, og
ef einhver skyldi hafa meiri
áhuga á hljómsveitarstjórn þá
fær sá að reyna það.
Námskeiðið tekur um mánaðai
tíma og á þeim tíma eru haidnir
1—2 hljómleikar á viku. Undan-
farin sumur hafa þátttakendur
fengið að kynnast verkum
margra norrænna tónskálda t.d.
verkum eftir Norðmanninn Har-
ald Saeverud, Svíann Karl Birg-
er Blomdal o. fl. Einnig hafa ver-
ið fluttar sinfóníur og kammer-
tónlist eftir hin heimsfrægu tón-
skáld svo sem Brahms, Schubert,
Schuman, Haydn, Mozart og
Beethoven.
Eitt árið hafði hljómsveitin
samvinnu við tónlistarháskólann,
Konservatorium Der Stadt í Vín.
Tuttugu unglingar frá skóla þess
um tóku þátt í hljómleikum hinn-
ar norrænu „sumarhljómsveitar",
sem gestir. Skömmu eftir þetta
fóru tuttugu unglingar frá nor-
rænu hljómsveitinni, þ.e.a.s. þátt
takendur frá Danmörku, Noregi,
Finnlandi og Svíþjóð og dvöldu
í Vin í mánaðartíma sem gestir.
Gafst þeim þar kostur á að kynn-
ast tónlistarlífi borgarinnar, en
hún er þekkt um allan heim sem
mikil tónlistarmiðstöð.
Unglingahljómsveitin var stofn
uð árið 1951 og hefir síðan haft
námskeið á hverju sumri.
Ég átti tal við stjórnanda henn-
ar um dagirin, tónskáldið John
Fernström. Sagði hann að því mið
ur hefði þeim ekki tekizt að fá
neinn íslending enn sem komið
væri. „Að vísu“, sagði tónskáld-
ið, „bárust nokkrar umsóknir frá
íslandi fyrsta sumarið, en þær
voru allar dregnar til baka,
sennilega vegna hins mikla ferða
kostnaðar, sem um er að ræða
milli íslands og Svíþjóðar. Við
getum því miður ekki veitt neina
styrki, en hins vegar myndum
við greiða fargjald þátttakenda
frá t.d. Gautaborg til Lunds. Ef
þér skrifið eitthvað um þetta“,
sagði John Fernström að lokum,
„þá segið, að okkur yrði mikil
gleði að fá einhvern eða einhverja
íslendinga með í sumar“. Utaná-
skriftin er: Nordiska Ungdoms-
orkestern, Lund, Sverige.
Hér virðist vera um að ræða
óvenjugott tækifæri fyrir ung-
linga sem viija ieika í hljómsveit
og vilja kynnast hljómsveitar-
stjórn.
— Guðm. Þór.
ÞEGAR Sjáifstæðismenn komu
því til leiðar árið 1952, að land-
helgin var færð út í 4 sjómíl-
ur, var stigið ^stærra „skref í
rétta átt“, en mörgum mun ljóst
vera. Eins og meðfylgjandi mynd
sýnir, var línan hugsuð og merkt
á sjókortið 4 sjómílur frá yztu
nesjum og dregin þvert fyrir alla
flóa og firði landsins. Þar með
voru helztu hrygningar- og upp-
vaxtarsvæðin friðuð fyrir drag-
nóta- og botnvörpuveiðum, þeim
veiðarfærum, er allan botngróð-
ur eyðileggja, er þau fara yfir,
og mun þó dragnótin verri.
Síðan hefur reynslan sýnt
tvennt.
I fyrsta lagi, að fiskur hefur
mjög aukizt bæði innan og utan
landhelgislínunnar.
í öðru lagi, að línan þarf að
færast enn utar og að hún þarf
að breytast, eins og brotalínan á
myndinni sýnir.
Ef landhelgislínan er færð út
um átta sjómílur, frá því sem
hún er nú, er að miklu leyti búið
að útiloka togarana frá grunn-
miðum landsins. Það virðist því
vera sjálfsagður hlutur, að um
leið og landhelgislínan er færð
út, sé hún hugsuð þannig, að
sem auðveldast sé að verja hana.
Sé línan dregin bein frá stað
12 mílur sunnan við Geirfugia-
sker við Vestmannaeyjar, til ann
ars staðar 12 mílur utan við Geir-
fuglasker hjá Eldey, styttist hún
mikið og útilokar að mestu, að
nokkurt útlent fiskiskip geti veitt
nálægt henni. Aftur á móti væri
ekki nema sanngjarnt, að okkar
eigin togarar fengju að veiða þar
á afmörkuðu svæði innan land-
helgislínunnar, þann tíma vetr-
arvertíðar, sem fiskgengd er
mest.
Á hverri vetrarvertíð hafa
netjasvæöi fiskibátanna' við Vest
mannaeyjar verið afmörkuð með
baujum er hafa bæði ljós og
veifu. Eins mætti afgirða veiði-
Vatnsrör sprungu, rofmótor og
elduvél biluðu, shóiunum lokuð
GJÖGRI, Strandasýslu, 14. marz:
í Trékyllisvík hefur að undan-
förnu margt gengið á tréfótum,
og undarlega mörg óhöpp haía
viijað þar til á skömmum tíma,
sérstaklega í sambandi við barna
íKÓlann þar. Hefur þetta gengið
svo langt, að mönnum þykir ekki
einleikið, og telja jafnvel að
„Móri“ gamli sé stiginn upp á
foldina enn á ný, og láti nú
hendur standa fram úr ermum
um alls konar hrekkjabrögð og
meinfýsi.
Bilanir i skólanum.
Ástandið í barnaskólum er nú
þannig, að hann er vatnslaus
og rafmagnslaus og einnig er elda
vél skólans biluð. Voru börnin öll
send heim til sín í gærdag vegna
ástandsins. Skal nú nánar greina
frá þessum atvikum.
í haust voru fengin ný járnrör
til þess að endurnýja gömlu
vatnsleiðsluna til skólans, en hún
er um einn kílómetra á lengd.
Verkið gekk fljótt og vel og vatn
var nóg fyrst í stað. En í fyrstu
frostum sprungu pípurnar og
skólinn varð vatnslaus.
Nýr rafmagnsmótor var feng-
inn til skólans fyrir nokkru og
þótti tegundin afar góð. Fyrir
mánuöi bilaði mótorinn og hefur
ekki farið í gang síðan, þótt raf-
fræðingur hafi verið fenginn til
og tekið hann ailan í sundur.
Finnur raffræðingurinn ekkert
að mótornum. Skólinn hefur ver
ið ljóslaus síðan.
Ný eldavél var sett í skólann
fyrir ári. Hefur ráðskonunni
gengið vel að elda á vélinni, sem
er koks-eldavél. Fyrir nokkrum
dögum bilaði eldavélin og er
óvíst að hægt sé að gera við hana
hér. Sé það ekki hægt, er skóla-
haldinu sjálfhætt á þessu ári.
En það er fleira einkennilegt,
sem hefur skeð hér. Hinn 25.
febrúar sl. kastaði hryssa hérna
og mun það vera einsdæmi.
Helzt ekki á embættismönnum
Þá má einnig geta þess, hvað
sem því veldur, að embættis-
menn virðast ekki geta þrifizt í
Trékyllisvík. Fyrir nokkrum ár-
um sótti ungur prestur um Ár-
nesprestakall, sem einnig er í
Trékyllisvík. Fékk hann veitingu
fyrir brauðinu. Var byggt hús
handa prestinum fyrir um hálfa
milljón króna í Trékyllisvík, en
um það bil, sem byggingunni
var að ljúka, fór presturinn það-
an alfarinn til Reykjavíkur.
Læknisbústaður var og byggð-
ur í Trékyllisvík fyrir mörgum
árum. En læknar hafa afsagt með
öllu að hafa búsetu þar og hafa
haft aðsetur á Djúpavík s.l. 12
ár. —Regína.
— Við túngarðinn
Framh. al bis. 6
stéttarinnar heldur fyrst og
fremst að kynna sér og Drjóta
til mergjar ýmsar nýjungar og
hagsmunamál bænda yfirleitt.
Þessi félagsskapur er að því leyti
sérstæður að hann ber hags-
munamál vinnuveitenda þeirra,
er hann skipa, fyrst og fremst
fyrir brjósti.
Stétt ráðunauta er enn ung að
árum og störf þeirra í mótun.
Verksviðið er vítt og störfin
óþrjótandi. Það eru fyrst og
fremst ungir og áhugasamir
menn sem þarna eru að verki,
menn sem sækja fram á við og
berjast af einurð fyrir heill land
búnaðarins, þessarar elztu at-
vinnugreinar okkar íslendinga.
svséði togaranna og láta fiskibát
ana frjálsa ferða sinna.
Togararnir munu almennt
stunda veiðar á svo nefndum
Halamiðum fyrrihluta vetrar, en
færa sig í janúarmánuði suður
að Jökli og á grunnin við Eldey,
og áfram austur með ströndinni
eftir því, sem fiskurinn gengur
á miðin.
Verði árangur ráðstefnu þeirr-
ar, sem nú er haldin í Genf sá,
helgislínunni, myndi gæzla henn
ar, hvað togarana snertir, að
mestu leyti beinast að veiðisvæði
Vestfjarðabáta. Það myndi að
sjálfsögðu auðvelda okkar smá-
vaxna gæzluskipaflota mjög starf
ið, svo að jafnvel Vestfirðingar
gætu orðið ánægðir.
Fiskimið Austfjarðabáta lokar
12 mílna línan að mestu inni.
Nú má með réttu segja, að við
það að landhelgislínan er færð
út um átta mílur, þá stækkar
hringurinn kringum landið og
landhelgislínan verður þar af
Innri línan sýnir 4 inílna landhelgina, en sú ytri 12 mílna
landhelgislínuna.
að viðurkennd verður 12 mílna
landhelgi, getum við rólegir út-
hlutað togurum okkar garðstæð-
um og leyft þeim að veiða á á-
kveðnum svæðum innan land-
helgislínunnar, án þess að skipta
okkur nokkuð af því, hvað Bret-
ar og Belgíumenn segja.
Með 12 mílna iandhelgi, mun
sundið milli Grímseyjar og lands
lokast. Hins vegar munu mynd-
ast þar krókar, er geta gert land-
helgisgæzlu þar erfiða, einkum á
síldveiðitímabilinu. Þess vegna
er nauðsynlégt að láta landhelg-
islínuna koma beina frá Rauðu-
núpum, 12 mílur utan við Gríms-
ey og þaðan beint að Hornbjargi.
Erlend síldveiðimóðurskip hafa
oft á undanförnum árum legið við
festar á Grímseyjarsundi. Þau
geta gert það áfram, þó að land-
helgisiínan verði færð út um
átta sjómílur. Og verði síldveiði
að ráði, eitthvert árið, þá gera
þau það vafalaust. Fjöldi þeirra
er ekkert takmarkaður af land-
helgislínunni. Það væri algerlega
ómögulegt fyrir nokkurt varð-
skip að verja landhelgina þar,
ef mikil síldveiði væri, þar sem
12 mílna línan líggur einmitt
þar, sem síldarinnar er helzt von.
Grunnin við Grímsey eru við-
urkennd sem miklar uppeldis-
stöðvar flestra þeirra fiskteg-
unda er við Island veiðast. Þau
hafa ávallt verið mjög eftirsótt
af erlendum togurum. Grímsey-
ingar munu bezt sjálfir geta sagt
frá því, hversu oft þeir hafa seð
erlenda togara draga botnvörp-
una upp að túngarðinum hjá sér.
Með þessum breytingum á land
leiðandi lengri. En enginn tog-
araskipstjóri siglir margar sjó-
mílur inn í landhelgi til þess að
komast á fiskimið. Þeir halda
sig venjulega á þeim fiskimiðum,
sem línan liggur um.
Það er vafalaust öllum ljóst, að
hvernig sem landhelgislínan
verður lögð, þarf gæzluskip, til
þess að gæta hennar. Það er til
dæmis algjörlega ófullnægjandi,
að hafa aðeins eitt varðskip, sem
örugglega getur talizt hafa meiri
ganghraða, enn togararnir sjálfir.
Þeir sem vilja fá kafbát, til þess
að gæta landhelginnar, hafa sjálf
sagt hugsað sér að láta kafbát-
inn læðast að togaranum eins og
kött að mús og víst er músin
hrædd við köttinn. En varðskip
af svipaðri gerð og Þór myndi
sjálfsagt gera margfalt meira
gagn og yrði tæplega eins dýrt
í rekstri.
Pétur Sturluson, vélstjóri,
Álafossi.
Se^iUtíur t, i udg Olafur
Magnússon, Baldursgötu 9, Rvík.
Málfundafélag
stofnað í Keflavík
KEFLAVÍK, 14. marz. — 1 gær-
kvöldi var stofnað hér í bænum
málfundafélag ungra manna og
hlaut það nafnið Málfundafélag-
ið Ýmir og eru stofnendur þess
10. Formaður var kosinn Hilmar
Jónsson. Aðrir í stjórn eru þeir
Höskuldur Goði Karlsson og Páll
Jónsson. Markmið félagsins er
eins og segir í félagslögum, „að
efla félagsþroska félagsmanna og
gefa þeim kost ó æfingu í rök-
réttum málflutningi.“
Mun félagatala vera komin
fast að því hámarki er ákveðið
var á stofnfundi, en það eru 250
félagsmenn. Fundi á að halda
reglulega og hefur umræðuefni
fyrsta fundar þegar verið valið.
Skal þar rætt um bindindi.
— Ingvar.
Nýr hæjarverkfræð-
inyur á Akranesi
AKRAính,c>I, 14. marz. — Það
gerðist á seinasta íundi bæjar-
stjórnar að ráðinn var nýr bæj-
arverkfræðingur i þjónuslu bæj-
arins. Er það Björgvin Sæmunds-
son, verkfræðingur, ættaðui af
Akureyri en hefur undanfarið
unnið hjá Reykjavíkurbæ.
Fráfarandi bæjarverkfræðing-
ur, sem sagði upp starfi sínu hjá
bænum, hefur verið ráðinn til
starfa hjá vitamálastjórninni.
— Oddur.