Morgunblaðið - 17.10.1958, Qupperneq 12

12
MORGl’lVrSLAÐlÐ
Föstudagur 17. okt. 1958
Mercedes-Benz, gcrð 30» SL Roaðster.
Bílaverksmiðjurnar
Daimler Benz A. G.
HLUTAFÉLAGIÐ Daimler-Eenz
á rætur sínar að rekja til fyrstu
raunhæfra tilrauna bifvélaiðnað-
arins og hefir vaxið og eflzt með
honum allt' fram á þennan dag.
FyrÍTrennarar þess voru fyrir-
tæki Þjóðverjanna Gottliebs
Daimlers og Karls Benz. Og flest
það, sem á hlutverki að gegna í
vélasamgöngum jarðarinnar — á
landi, á sjó eða í lofti, á uppruna
sinn að rekja til þessara braut-
ryðjenda.
IL
l»að var árið 1883, að G. Daiml-
er tókst að smiða hraðgengan og
tiltölulega léttan fjórgengishreyf
il, hinn fyrsta sinnar tegundar
í heiminum. Ekki mun Daimler
hafa órað fyrir þeim geysilegu
áhrifum, sem uppfinning þessi
hefur haft á alla tæknilega þróun
og lífsafkomu mannkynsins á
síðustu áratugum.
Sama ár var stofnað í Mann-
heími félag að nafni „Benz & Cic.
Rheinische Gasmotorenfabrik.1
Félagið hafði það markmið aí
smiða brennsluaflhreyfil eftij
teikningum og áætlunum Karli
Benz.
í næstu þrjú ár unnu þeir
Vefnaðarvöruverzlun
til sölu við Laugaveg. Lítill lager.
Tryggt Ieiguhúsnæði.
GUÐJÓN HÓLM, hdl.
Aðalstræti 8, sími 10950.
Stúlka óskast
Starfsstúlka — ekki yngri en tuttugu ára óskast
að Reykjalundi. Sér herbergi. Upplýsingar á staðn-
um. Sími um Brúarland.
|a hæða húseign
við miðbæinn til sölu. Laus til afnota. Upplýsingar
gefnar á skrifstofu Sveinbjamar Jónssonar hæsta-
réttarlögmanns. Sími 1-15-35.
Ný sending
WLrUd
cir
Daimler og Benz, hvor í sinu
lagi að þróun hreyfla sinna.
29. ágúst 1885 fékk Gottlieb
Daimler eftir mikið erfiði fyrstur
einkaleyfi fyrir farartæki, sem
knúið var af benzínhreyfli
(þýzkt ríkiseinkaleyfi nr. 36423).
Fimm mánuðum seinna fékk Karl
Benz einnig einkaleyfi fyrir þrí-
hjóla farartæki, sem knúið var
af hans eigin gasaflshreyfli
(þýzkt ríkiseinkaleyfi nr. 37435
frá 29/1 1886).
Með þessum skjölum er eigi
um voru t. d. hreyflar frá G.
Daimler. 1913 vann K. Benz
keisaraverðlaunin fyrir bezta
flughreyfilinn.
Það var árið 1899, að austur-
rískur bílakaupmaður að nafni
Fellinek tók þátt í kappakstri í
Nizza. En þar kallaði hann sig
„Herr Mercedes". Notaði hann
þar nafn elztu dóttur sinnar, sem
hann taldi vera hamingjudís
sína. Ók hann þar Ðaimler-vagni
og bar sigur úr býtum. Mercedes-
nafnið varð því frægt á mjög
skömmum tíma og 1901 urðu bif-
reiðir frá Daimler kallaðar „Mer-
cedes" eða „Neuer Daimler“.
IV.
Þetta innbyrðis kapphlaup hélt
lengi vel áfram og Ioks varð
ljóst, að hagkvæmara var að
vinna saman, en að keppa hvor
við annan. Hófst því margvíslegt
samstarf þegar árið 1924, sem
endaði með algjörum samruna
28. júní 1928 í hlutafélagió
„Daimler-Benz“.
Fólksbílar voru framleiddar í
Unterfúrkheim og Sindelfmgeu,
sem liggja rétt hjá Stuttgart.
hafði Benz sent vörubifreið með
diesel-hreyfli frá sér.
Framundir síðari heimsstyrjöld
lagði fyrirtækið mikið kapp á að
gera kappakstursbíla mjög vel úr
garði. Enda urðu mjög lítil von-
brigði með þá. Unnu þeir hvern
sigurinn á fætur öðrum í öllum
tegundum kappaksturs og gerðu
garðinn enn frægari.
V.
Er styrjöldin skall á var lítill
tími til slíkra hluta, enda nóg að
gera fyrir þurftarfrekan her.
Fyrstu ár ófriðarins gátu verk-
smiðjurnar unnið nokkum veg-
inn í næði. En i september 1944
voru skipulagðar loftárásir gerð-
ar á þær, sem gerðu mjög mikið
tjón.
Eftir styrjöldina var verk-
smiðjan í Berlín gerónýt, hinar
voru allt að 80% rústir. Verk-
smiðjan i Mannheimi slapp bezt,
og gat þegar í maí 1945 sent frá
sér 5 tonna vörubifreiðir.
Ekki var til setunnar boðið og
brátt var hafizt handa við endur-
reisnina á öllum stöðum. Eigi var
langt að bíða unz framleiðslan
Léttir vörubílar voru framieiddir var komin í fullan gang og jókst
í Mannheimi, en hinir þyngri í
Gottlieb Daimler ekor bil sínum frá 1886.
m.a. prjónakjólar
unnt að efast um, að Daimler og
Benz eigi heiðurinn af því að
hafa komið vélvæðingu á innan
heimssamgangna og innleitt nýtt
tímabil í sögu mannkynsins.
Sama ár setti Daimler hreyfil-
inn í eins konar reiðhjól, sem er
því fyrsta bifhjólið. LiUu seinna
varð bátur fyrir valinu, sem
reyndist mjög vel. Og vélbátar
hans gjörbreyttu allri vatna- og
fljótaumferð á fáum árinn. Rétt
á eftir bifhjólinu og vélbátnum
fylgdi vélknúinn vagn, sem tal-
inn er vera hið fyrsta hagkvæma
og nothæfa „automobil" ( = sjálf
hreyfir). Þar með varð fyrsta
reglulega bifreiðin til.
m.
Næstu árin áttu þessi fyrirtæki
ofangreindra manna í miklu kapp
hlaupi sín á milli um framleiðslu
farþega- og vörubifreiða. Þar af
leiðandi urðu þau að auka starf-
semi sína mikið. Voru því reistar
verksmiðjur víðs vegar um Þýzka
land.
Á þessum árum tóku bílar
þeiira þátt í kappakstri og unnu
yfirleitt til skiptis.
Gaggenan. Stórar vélar voru
framleiddar I Berlin-Marien-
felde.
Sem fyrsta bílaverksmiðja
heimsins hóf Daimler-Benz A. G.
fjöldaframleiðslu á diesel-fólks-
bílum árið 1936. Þegar árið 1923
hún mjög fljótt.
VI.
Árið 1957 nam heildarvelta
Ðaimler-Benz A. G. 1.785 milljon
um þýzkra marka (1956: 1.640
millj. DM), þar af var flutt út
fyrir 740 millj. DM (620 millj.
DM)." Til samanburðar væri
gaman að geta þess, að heildar-
útflutningur isienzku þjóoarínn-
ar árið 1956 nam ca. 1 031 millj.
ísl. króna. sem er um það bil
þriðjungur alls útflutnings D. B.
Sjá má af slíku stærð og óhemju
afköst verksmiðjanna.
Heildarframleiðsla siðasta árs
komst upp í 124000 (1956: 108000)
farartæki. Þar af voru 81000
(69600) fólksbifreiðir og 43000
(38400) aðrar tegundir farar-
tækja.
Hjá félaginu starfa 53000
manns í verksmiðjunum fimm
og 32 útibúum í ÞýzkalandL í
öðrum löndum eru starfandi
u. þ. b. 13000 menn og konur á
vegum félagsins. í byrjun janúar
þessa árs keypti félagið upp
meirihluta hlutabréfa þýzku bíla
verksmiðjunnar „Auto Union
G.m.b.H.,“ í Dússeldorf/Ingol-
stadt. Er því ca. 75000 manns
starfandi hjá Daimler-Benz.
Ólafur H. Óskarssoo.
MARKAÐURINN
Hafnarstræti 5.
Fljótt tóku þeir Karl og Gottli-
eb að beina athygli sinnj upp á
við og svo kom, að þeir hófu
smíði á hreyflum fyrir loftför cg
flugvélar. í Zeppelín-loftförun-
Daimler-bifhjól frá 1885, fyrsta bifliiól veraldar.
Kvenf I auel i sskór
með gúmmisólum
Svartir. Brúnirr, Grænir. Verð kr. 75,80.
Sendum í póstkröfu. Laugaveg 20 Laugaveg 38.