Morgunblaðið - 23.12.1958, Blaðsíða 3

Þriðjudagur 23. des. 1958
MORCVlKfíLAÐIÐ
3
Framsókn stöðvar frumvarp
um fjárgreiðslur
Frá umræðum á Alþingi
FUNDUR var settur í efri deild
Alþingis á venjulegum tima í
gær. Tvö mál voru á dagskrá.
Frumvarp til laga um bráða-
birgðagreiðslur úr ríkissjóði á ár-
inu 1959 frá fjárhagsnefnd. í
fyrstu grein frv. segir svo: Til
1. febrúar 1959 er ríkisstjórninni
heimilt að greiða úr ríkissjóði til
bráðabirgða, í samræmi við
ákvæði fjárlaga fyrir árið 1958,
öll venjuleg rekstrargjöld ríkis-
ins og önnur gjöld, er talizt geta
til venjulegra fastra greiðslna,
þó ákvæðin séu og heimiluð til
eins árs í senn. I greinargerð seg-
ir, að þar sem augljóst sé, að ekki
verði hægt að afgreiða fjárlög
fyrir árið 1959 fyrir næstu ára-
mót, beri nauðsyn til að veita
rikisstjórninni þessa heimild.
Þar eð frumvarpinu var ekki
útbýtt fyrr en á þessum fundi,
þurfti afbrigði til að ta-ka það til
umræðu og voru þau veitt.
Framsögumaður fjárhagsnefnd
ar, Bernharð Stefánsson, gerði
grein fyrir frv. Næstur kvaddi
sér hljóðs Björn Jónsson og boð-
aði hann breytingartillögu við
frv. frá Alþýðubandalagsmönn-
um í deildinni, á þá lund, að aft-
an við 2. gr. kæmi ákvæði til
bráðabirgða þess efnis, að
Alþingi kysi nefnd með fullu um-
boði til að semja við útvegsmenn
um rekstrargrundvöll fyrir sjáv-
arútveginn. Ennfremur óskaði
hann eftir því, að það langt hlé
yrði gert milli funda, að þing-
flokkunum gæfist kostur á að
fjalla um málið.
Fleiri tóku ekki til máls og var
frumvarpið samþykkt til 2. um-
ræðu með 12 samhljóða atkvæð-
um.
Frumvarpið um virkjun Sogs-
ins, sem var til 3. umræðu, var
tekið út af dagskrá.
í fundarlok skýrði forseti efri
deildar, Bernharð Stefánsson, frá
því, að þetta yrði væntanlega síð-
asti fundur í deildinni fyrir jól
og vildi hann því nota tækifærið
og óska öllum þingmönnum deild
arinnar gleðilegra jóla. Jóhann
Þ. Jósefsson kvaddi sér hljóðs og
kvaðst fyrir hönd deildarinnar
vilja þakka forseta góðar jóla-
óskir og bera fram þakkir til for-
setans fyrir góða fundarstjórn og
óska honum og fjölskyldu hans
gleðilegra jóla og alls góðs. Þing-
deildarmenn tóku undir þessar
óskir Jóhanns Þ. Jósefssonar með
því að rísa úr sætum.
Jólaeyfistilk. kom mönnum á
óvart, því almennt hafði verið
búizt við því, að frumvarp þetta
yrði afgreitt sem lög á þinginu í
gær. Er forseti neðri deildar sleit
fundi kl. rúmlega hálftvö bað
hann þingmenn að búa sig undir
það að mæta á fund í deildinni
síðar um daginn, sem kynni að
verða boðaður með litlum fyrir-
vara. — Hins vegar höfðu menn
veitt því athygli, að meðan Björn
Jónsson hélt ræðu sína í efri
deild, gekk Eysteinn Jónsson,
fjármálaráðherra, til Bernharðs
Stefánssonar og átti við hann
hljóðskraf.
Fundur var settur í neðri deild
kl. 4,45 síðdegis. Eitt mál var á
dagskrá, frv. um veitingasölu o.
fl., en óskir höfðu komið fram
um að því yrði frestað og var
það því tekið af dagskrá. Er for-
seti deildarinnar hafði tilkynnt,
að fleira lægi ekki fyrir fundin-
um og þetta mundi verða síðasti
fundur deildarinnar fyrir jól,
kvaddi Bjarni Benediktsson sér
hljóðs utan dagskrár og mælti á
þessa leið:
Herra forseti. Það var vegna
yfirlýsingar hæstv. forseta um
það, að ef ekkert sérstakt breytt-
ist yrði þetta síðasti fundur fyrir
hátíðisdagana. Nú vitum við all-
ir, hvernig á stendur í þinginu,
— að svo miklu leyti, sem nokk-
ur veit það. — Verið er að reyna
að mynda ríkisstjórn og ekki vit-
að, hvernig eða hvenær því lýk-
ur.
Hins vegar er einnig vitað, að
nokkrir þingmenn eru ýmist þeg-
ar farnir eða munu fara heim til
sín næstu daga til að halda jól
á heimilum sínum. Innan Sjálf-
stæðisflokksins hefur orðið sam-
komulag um það, að þeir þing-
menn, sem færu, gæfu félögum
sínum fullt umboð til að semja
um þau mál, sem nauðsynleg eru
í þeirra fjarveru. Þeir geta að
sjálfsögðu ekki greitt atkvæði á
þingfundi, — það þarf ekki að
taka fram, — en að svo miklu
leyti sem um samninga um mál
á milli þingflokkanna er að ræða,
er þingflokkurinn þess vegna
fyllilega starfhæfur, jafnvel þótt
þessir þingmenn fari burtu.
En einmitt vegna þess, að vit-
að er, að nokkrir þingmenn munu
hverfa burtu, kann að vera
óþægilegt að þurfa að hafa þing-
fundi milli jóla og nýárs. Þess
vegna vil ég skjóta því til for-
seta, að hann athugi það í sam-
bandi við aðra fyrirmenn og
ráðamenn þingsins, hvort ekki
mundi skynsamlegt að afgreiða
nú þegar í dag það mál, sem ég
tel víst, að engum ágreiningi geti
valdið að afgreiða þurfi, en það
er heimild til fjárgreiðslna úr
ríkissjóði.
Hversu vel, sem myndun stjórn
ar kann að ganga og hversu vel,
sem henni kann að takast, þá vita
þó allir, að fjárlög verða ekki
héðan af afgreidd fyrir desember
lok. Og eins er vitað, að engum
þm. getur komið til hugar að
neita um heimild til nauðsyn-
legra fjárgreiðslna, hver sem
stjórnin verður. Og þess vegna
sýnist mér það einsætt, að það
séu skynsamleg vinnubrögð að
afgreiða þetta frv. nú í dag á
meðan þingmenn eru ekki farnir
fleiri en enn er og síðan hafi
forsetar það í hendi sér í sam
ráði við núv. hæstv. ríkisstjórn
og þá, sem við kunna að taka
hvort sem það verða ein eða
tvær stjórnir á þeim dögum, sem
fram undan eru, að kveðja þing-
ið saman til formlegs fundar
strax og nauðsyn krefur. Ég vildi
í allri vinsemd og án þess að
gagnrýna nokkuð þá starfshætti,
sem við hafa verið hafðir, benda
á og bera fram tilmæli um það,
að fjárgreiðslufrv. yrði afgreitt
út úr þinginu í dag, og vil lýsa
yfir því, að þótt við Sjálfstæðis-
menn séum í eindreginni and-
stöðu við núv. hæstv. ríkisstjórn,
þá skulum við afgreiða það um
ræðulaust hér í neðri deild
þannig, að engin töf verði af
okkar hálfu.
Forseti neðri deildar, Einar Ol-
geirsson, kvað það því miður
ekki á sínu valdi, að ákveða hve-
nær þetta mál yrði tekið fyrir í
deildinni. Kvaðst hann hafa
grennslazt eftir því við forseta
efri deildar, en hann hefði svar-
að því til, að allt útlit væri á, að
málið kæmi ekki fyrir til af-
greiðslu fyrr en eftir jól. Hins
vegar kvað hann ekki skyldi
standa á sér, ef eitthvað breytt-
ist með þetta mál og mundi hann
þá kalla saman fund í deildinni
síðar um daginn eða daginn eftir.
Að lokum kvaðst forseti neðri
deildar vilja óska þingmönnum
deildarinnar gleðilegra jóla og
alls góðs svo og öllum starfs-
mönnum þingsins.
Bjarni Benediktsson kvaddi
sér hljóðs og kvaðst fyrir hönd
deildarinnar vilja þakka forseta
hlýjar óskir. Einnig kvaðst hann
vilja þakka hv. forseta sköru-
lega, réttláta og snuðrulausa
fundarstjórn. Tóku þingmenn
undir þær óskir með því að rísa
úr sætum.
Lokaatriði jólaleiksins, „Gestur var ég“.
Að tjaldabaki í Laugarnesskóla
HVAR sem við förum þessa dag-
ana má sjá jólaundirbúninginn í
einhverri mynd. í hverri búð er
fjöldi manns viðinnkaup.á hverju
heimili er unnið dag og nótt við
bakstur og hreingerningar og í
skólum bæjarins halda börnin há
tíðleg sín „litlu jól“. Bl. föstu-
dagskvöld fór fram jólaskemmt-
un Gagnfræðadeildar Laugarnes-
skóla. Skólinn var fagurlega
skreyttur með myndum eftir nem
endur og í miðjum forsalnum var
komið fyrir stóru jólatré. Ég gekk
upp á aðra hæð skólans þar sem
ég vissi að í einni kennslustofunni
var verið að undirbúa leik-
sýningu nemenda, en hún er að-
alliðurinn á skemmtiskránni.
Þegar inn kom blasti við skrítin
sjón: Feitur, ljótur, hörundsbrúnn
karl, með svart alskegg, virðuleg-
ur maður í bláum kyrtli með vef-
jarhött á höfði, hrjáðar konur og
tötrum klæddir menn. Hvaða fólk
er þetta? Jú, þetta eru persón-
urnar, sem við lesum um í jóla-
guðspjallinu. í einu horni stof-
unnar er allt í einu rekið upp óp.
— Hvað kom fyrir, spyr ég
með öndina í hálsinum?
Og sá sem æpti, svarar: „Þetta
bölvað skegglím, það er svo
mikil fýla af því“.
Er það ekki fyrir neðan virð-
íngu hermannsins að hijóða svona
af ekki meiri ástæðu?“, spyr
maður í hvítum slopp. Og þá
kemur það upp úr kafinu, að sá
sem hljóðaði, er hermaður, já
meira að segja hermaður Heró-
desar konungs í Júdeu.
— En hver er maðurinn í hvíta
sloppnum? Hann er ekki einn leik
endanna.
_ — Það er leikstjórinn, Skeggi
Ásbjarnarson, kennari. Hann
er að „sminka“ leikarana og eft-
ir stutta stund er hann orðinn
ljósameistari á sviðinu. Hann er
allt í senn: þýðandi, leikstjóri,
leiktjaldasmiður og ljósameistari.
Og hann er enginn viðvaningur
í þessu starfi. Þetta er í þrett-
ánda sinn, sem hann annast jóla-
leiksýningu í skólanum. Nú er
hann að festa skeggið á hermann-
inn og þegar því er lokið, taka
allir til þá muni, sem þeir eiga
að nota í leiknum, skipta sér í
röð og svo er farið upp í rishæð-
ina, en þar er leiksviðið. Ég kveð
leikarana í bili. og óska þess að
þeim gangi vel.
Þau fara inn á leiksviðið, en
ég fæ mér sæti aftur í sal. Þegar
allir áheyrendur hafa tekið sér
sæti, eru ljósin slökkt, grænt for-
tjaldið á leiksviðinu þokast frá
og í ljós kemur gistihúsgarður í
Betlehem. Vinstra megin er for-
dyri gistihússins, fyrir miðju lítið
gripahús, en fyrir ofan það skín
stór, fögur stjarna og vinstra meg
in er hlið út á þjóðveginn.
Leikurinn er mjög í anda jól-
anna. Þar kemur fram harð-
brjósta gestgjafi, sem hugsar um
það eitt, að græða peninga. Kona
hans og dóttir skynja heigi næt-
urinnar en fá engu tauti við hann
komið. Hann er blindur, Það
kemur þreyttur ferðamaður inn
í garðinn. Hann segist heita
Jósef, kominn langan veg og bið-
ur gestgjafann um leyfi til að
flytja konu sína inn í gripahúsið,
því að hún sé veik. Hann fær
leyfi með því skilyrði að hann
gefi gestgjafanum lúna asnann
sinn. Og þannig heldur atburða-
rásin áfram. Gestgjafinn sýnir
margoft hið illa innræti sitt, en
í lok leiksins kemur inn vitring-
ur frá Austurlöndum og gerir gest
gjafanum það ljóst, að í gripa-
húsinu hans hafi fæðzt lítið barn,
„sem verða muni konungur fsra-
elsmanna og veita mönnum ný
fyrirheit og nýja von“. Gestgjaf-
inn iðrast og biður Guð um fyrir-
gefningu synda sinna og síðan
krjúpa allir í þögulli bæn fyrir
framan gripahúsið, en veggur
þess færist til hliðar og inn í hús-
inu sjást María og Jósef krjúp-
andi við jötuna.
Ég skýzt „á bak við“, eins og
það er kallað. Leikararnir koma
niður af sviðinu, löðursveittir.
„Af hverju eruð þið svona
sveitt? Var þetta erfitt?"
„Nei, nei. Það er bara sminkið"
„Guð, ég gleymdi heilli setn-
ingu“, segir ein daman.
„Það gerir ekkert til. Þú bara
manst eftir henni næst“, segir
annar.
„Hvíslari! Þú hvíslar allt of
hátt. Ég er viss um að það heyr-
ist alla leið á aftasta bekk“.
„Ég var næstum því farinn að
hlæja“, segir einn strákurinn.
„Af hverju?"
„Af því aðj hann Siggi hló. —
Þetta er svo smitandi á sviðinu".
„Æ, ég kvíði svo fyrir“, kvein-
ar hermaðurinn.
„Fyrir hverju“?
„Að rífa skeggið af aftur'1.
Það eru auðheyrilega mörg
vandamál, sem steðja að, en samt
eru allir glaðir og ánægðir ...
„Hafið þið leikið oft áður?“
„Aldrei". „Einu sinni".
„Aldrei". „Aldrei".
„Ég trúi því ekki. Hvað æfðuð
þið oft?“
„Tíu sinnum. Einn varð veikur
og annar kom í staðinn, daginn
fyrir „generalprufu".
„Hvíslari! Kann hann rull-
una?“
„Já, alveg reiprennandi".
Drrrr. Það er bjallan sem
hringir. Allir tilbúnir. Önnur
sýning er að hefjast fyrir „annars
bekkinga".
— Siggi, er ístran ekki alveg
föst?
— Jú, jú. Og þá má Siggi fara
inn á.
— Hver eru launin, sem þið fáið
fyrir þetta starf ykkar?, spyr ég
þau að lokum?
— Launin eru mikil. Þau eru
svo mikil, að það er ekki hægt að
meta þau til fjár. Þau eru ánægj-
an af starfinu. — M. Ö. A.
STAKSTEINAR
Kauphækkanirnar
Tíminn talar mikið um það, að
kaupið hafi hækkað alltof mikið
og sé það öðrum að kenna en
Framsóknarflekknum. Þeir hafl
alltaf stöðvað hækkanir á öllum
sviðum. I þessu sambandi má
minnast þess, að rétt eftir að
stjórnin komst til valda, og
„stöðvunarstefnan" átti að vera
í algleymingi, var það einmitt
Samband íslenzkra samvinnufé-
laga, sem hafði forgöngu um a3
hækka kaup. Framsóknarmenn
voru með alls konar afsakanir út
af þessu, en hver maður gat séð
að það fór ekki vel saman að
vera í öðru orðinu að tala um að
hækka ekki kaupið, en svo voru
þessir menn fyrstir allra til þess
að gera það.
í öðru lagi má á það minna, að
ríkisstjórnin hafði beinlínis for-
göngu um kauphækkanir, rétt
eftir að hún komst til valda, og
kemur það heldur ekki vel heim
og saman að einmitt hún skyldl
hafa forystu í þessu efni á sama
tíma og í málgögnum vinstri
stjórnarinnar var auglýst, að nú
mætti ekkert kaup hækka.
Tíminn talar mikið um það, að
aðrir hafa æst til kauphækkana.
Þeir Framsóknarmenn mættu vel
muna það, að þeir voru sízt af
öllu eftirbátar annarra í því,
enda var allt á sömu bókina lært.
Það sem sagt var á Alþingi og
það sem sagt var í Tímanum, var
ekki hið sama og gert var. .
Tíminn talar oft um tvísöng og
skollaleik, en í sambandi við
kaupgjaldsmálin ætti hann fyrst
og fremst að hlusta á sjálfan sig,
því enginn hefur sungið hærri
tvísöng í þessum málum heldur
en einmitt Tíminn.
Uppgjöf
Tíminn talar mikið um það sL
sunnudag, að Sjálfstæðisflokkur-
inn hafi gefizt upp við að mynda
stjórn. Þeim Tímamönnum ferst
sízt að tala um „uppgjöf" i þessu
sambandi. Hverjir voru það sem
gáfust upp, ef það voru ekki þeir?
Hermann Jónasson hljóp burt
frá öllu án þess að tala við
Alþingi og án þess að gera þar
nokkra grein fyrir hvernig mál-
um væri komið. Ef slíkt er ekki
uppgjöf, hvað er það þá? Þó ekki
tækist að mynda stjórn, eins og
Sjálfstæðisflokkurinn vildi og
gerði grein fyrir, hvemig á stæði,
þá á sízt af öllu að tala um upp-
gjöf. Það er Tíminn sem fyrst og
fremst ætti að tala um „upp-
gjöf“. Það duldist engum sem sá
og heyrði Hermann Jónasson,
þegar hann sagði af sér, að þar
var um „uppgjöf" að ræða, brott-
hlaup frá þeim vanda, sem fyrir
lá og frá þeim loforðum, sem
hann hafði gefið.
Sparnaður í ríkisrekstri
Tíminn er a* tala um það á
sunnudaginn var, að það þurfi að
spara í ríkisrekstri. Það þurfi að
minnka útgjöld ríkissjóðs og
„draga saman". Það er rétt að
menn minnist þess, að í ZV2 ár
meðan vinstri stjórnin fór með
völd, var Eysteinn Jónsson sá
sem hélt um pyngjuna hjá ríkis-
sjóði. Það hefur aldrei áður sézt
í Tímanum að endilega þyrfti að
spara hjá ríkissjóði. Vafalaust er
þetta rétt, en einhvern veginn
kemur það undarlega fyrir sjón-
ir, að Tíminn skuli einmitt núna,
eftir að flokkur hans er brott-
hlaupinn, tala um þetta.