Morgunblaðið - 21.01.1959, Blaðsíða 13

Miðvikudagur 21. jan. 1959
MORCUISBLAÐIÐ
13
töku við þaS er ég kom þangað.
Til affermingar bátanna eru not-
aðir sporvagnar, er ganga eftir
sporbrautun* fram á bryggju-
hausinn. Er með þessum tækjum
hægt að afferma tvo báta í senn.
Sporvagnar þessir eru fengnir frá
hinni nýju Mjólkárvirkjun, en
þar voru þeir notaðir til efnis-
flutninga.
Árstíðabundinn hráefnaskortur
Eftir síðustu breytinguna, sem
gerð var á frystihúsinu hefir það
nú starfað í eitt ár og má segja
að á þeim tíma hafi það hvorki
haft nægilegt starfslið né nægi-
legt hráefni. ís framleiðir það
ekki og háir það nokkuð, en búizt
er við að ísvél verði fengin í
húsið.
Séð yfir hluta af Súðavíkurkauptúni. Kofrinn rís í baksýn.
(Myndirnar tók vig).
Einn ágang hafa Súðvíkingar,
sem gerir þeim talsvert tjón. Er
það landbrot sjávarins fram und-
an húsdyrum kauptúnsbúa. Þann-
ig hefir náttúran sjálf lagt ýms-
um öðrum erfiðleikum lið við að
hrella búendur þessa vinalega
staðar. Á undanförnum árum hef-
ir fólksflótti verið nokkur brott
Súðvíkingar vænta batnandi
hags og aukins atvinnuöryggis
Heimsókn i
Álftafjörð
ÞAÐ er komin hríð og jörð al-
hvít, þegar ég legg af stað frá
ísafirði áleiðis til Súðavíkur í
Álftafirði.
Enn liggur leiðin um sæbrattar
hlíðarnar, fyrst Kirkjubólshlíð
út með Skutulsfirði að austan,
sem kennd er við bæinn Kirkju-
ból er frægastur er frá tímum
galdrabrennanna á 17. öld, er
Jón Magnússon þumlungur, prest
ur á Eyri í Skutulsfirði (þar sem
nú stendur ísafjarðarkaupstað-
ur) fékk þá Kirkjubólsfeðga
brennda. Talið er að þeir hafi
verið brenndir í Seljabrekku er
liggur upp af Skipeyri.
Það þarf ekki til hausí og hrá-
slaga til þess að mann hrylli við
tilhugsuninni um þann villimann
lega atburð.
Næst liggur leiðin út á Naustin,
þar sem bjó Þorsteinn Kjarval,
sá þjóðkunni maður, þótt frægð
bróður hans, Jóhannesar, hafi
víðar farið.
Á söguslóðum Fóstbræðrasögu
Milli Skutulsfjarðar og Álfta-
fjarðar gengur talsverð dalhvilft
inn í nesið. Nefnist hún Arnar-
dalur og eru þar nokkur býli. Nú
rifjast upp slitur úr Fóstbræðra-
sögu, þá er Katla ekkja Glúms bjó
í Arnardal og með henni Þor-
björg dóttir hennar, er kölluð
var Kolbrún. Hjá Kötlu dvaldisí
Þormóður Bersason sumartíma
og gerði sér dátt við dóttur henn-
ar og orti um hana Kolbrúnar-
vísur. Eitthvað hafa þær Arnar-
dalsmæðgur kunnað fyrir sér,
því að þegar Þormóður kvað vís-
urnar á ný og hermdi upp á Þór-
dísi Grímudóttur í Ögri, er hann
þá stundina vildi eiga vingott við,
hlaut hann svo mikinn augnverk,
að hann fékk varla þolað óæp-
andi. Svo mikið er víst að vísun-
um varð hann að skila aftur og
rénaði þá verkurinn, enda hafði
hann fyrir þær hlotið fingurgull
gott af hendi Kötlu. Margt annað
sögulegt mun án efa hafa gerzt
í Arnardal en ástafar Þormóðar
Kolbrúnarskálds, þótt ekki kunni
ég frá að segja.
Ástir þræls og stórbónda-
dóttur
Við höldum nú fyrir Arnarnes
og inn með Súðavíkurhlíð. Hlíðin
er svipuð hinum öðrum Vest-
fjarðahlíðum ,sem ég hef farið
um, brött og skriðótt víða, enda
nýlega ófær sakir skriðufalla.
Undir Súðavíkurhlíð er sérkenni-
legasti vegarkafli, sem ég hef enn
ekið á leið minni, en hann ligg-
ur gegnum jarðgöng Arnarnes-
Jarðgöngin gegnum Arnarneshamar í Álftafirði.
hamars. Sá, sem ekur þessa leið
í dag mun sjálfsagt ekki gera sér
í hugarlund að fyrr á öldum hafi
verið þarna verstöðvar og víða
uppsátur undir hlíðinni. Hér eru
klappir þangi vaxnar, og að
því er mér leikmanninum á þessu
sviði virðist, lítt æskilegar sem
lendingarstaður. Mættu hamrarn
ir og klettarnir hérna mæla
mundu þeir marga söguna geta
sagt. Ein klöppin í sjónum er við
prest kennd er týndi þar lífi sínu
fyrir tæpri öld. Þá er þarna Vé-
bjarnarvogur og Brúðarhamar og
er til um þá staði ævintýraleg-
sögn um ástir mikilsháttar bónda-
dóttur í Súðavík og Vébjarnar
þræls. Nutu þau ástar sinnar á
Brúðarhamri áður Vébjörn
varð að kasta sér til sunds í fsa-
fjarðardjúp og flýja húskarla
föður hennar. Synti hann þvert
yfir Djúpið en húskörlum Súða-
víkurbónda tókst að vinna á
honum á klettóttri Snæfjalla-
ströndinni. Nú geymir sagan
minninguna um þetta 18 ára
hraustmenni. Ekki leizt mér Djúp
ið árennilegt til sunds og furðu
langt var til Snæfjallastrandar-
innar fyrir handan, þennan grá-
móskulega haustdag, er ég var
þar á ferð.
kaupmann og Þorberg Þorbegs-
son smið. Veittu þeir mér allir
greinargóðar upplýsingar um at-
vinnulíf og landsháttu þar í kaup
túninu eins og þeir eru í dag.
Sjávarföng undirstaðan
Frá Súðavík, sem er 230—40
manna kauptún, eru gerðir út 3
bátar, tveir 36—40 tonna og einn
15 tonna. Stæi'ri bátarnir eru í
eigu hlutafélaga, sem eru eign
einstáklinga, frystihússins og
Súðavíkurhrepps. Segja má að
þessi skipakostur sé undirstaða
atvinnulífsins á staðnum. Sjó-
sókn er nokkuð stöðug frá því í
byrjun nóvember og fram í miðj-
an maí. Svo skemmtilega vildi
einmitt til að einn bátanna var
þennan dag að búa sig í sinn
fyrsta róður á haustinu. Að sumr-
inu er annar stærri bátanna á
síldveiðum ,en hinn á handfæra-
veiðum.
Að sönnu nægir þessi skipa-
kostur ekki til þess að afla hrá-
efnis til frystihússins svo að þar
geti haldizt stöðug atvinna, en
fram undir þetta hafa Súðvík-
ingar fengið talsvert af togara-
fiski frá ísafirði, en hér sem víða
annars staíar er nú fyrir þann
möguleika girt með hinu nýja
fiskiðjuveri á ísafirði.
Hraðfrystihúsið getur unnið úr
25 tonnum af fiski á 8 tímum.
Það veitir 45—48 manns vinnu
með fullum afköstum. Nýlega er
lokið breytiBgu þess í nýtízku-
form og var verið að leggja síð-
ustu hönd á byggingu fiskmót-
af staðnum.
Líta björtum augum á framtíðina
Nú er þetta hins vegar allt að
rétta við og Súðvíkingar líta
björtum augum til framtíðarinn-
ar. Þessi fólksflótti á sér nokkuð
langa sögu. Árið 1942 voru tvö
frystihús byggð í Álftafirði, ann-
að í Súðavík en hitt á Langeyri
□---------------------□
Að vestan
□---------------------□
skammt fyrir innan. Þegar í upp-
hafi skapaðist togstreita milli
þessara tv«ggja fyrirtækja og
börðust þau um vinnuaflið og
hráefnið, en hvorugt nægði báð-
um. Atvinnuöryggi fólksins var
minna og ekki hægt að nýta bæði
fyrirtækin með ábatavon. Nú hef-
ir Langeyrarhúsinu hins vegar
verið breytt í sláturhús og Súða-
víkurhúsið því eitt um hituna og
telja staðarbúar það til bóta.
Frá því í íebrúar 1958 og til
októberloka hafði frystihúsið
framleitt um 9000 kassa fisks.
Hins vegar þyrfti það að geta
framleitt um 20 þúsund kassa á
ári og það hefir möguleika til að
framleiða 30—40 þúsund kassa.
Af þessu má sjá að hve litlu leyti
starfsmöguleikarnir eru nýttir.
Þetta stafar, sem fyrr segir, bæði
af hráefnisskorti og fólkseklu.
Einkum ræður hér tímabundinn
hráefnisskortur. Nokkuð bætir úr
að í ágúst eg september frystir
húsið síld til beitu og á þessu
hausti voru fryst þar um 90 tonn.
Þá vantar Súðvíkinga fiski-
mjölsverksmiðju, en allan úrgang
verða þeir að flytja frá sér og
selja öðrum. Verbúðir vantar þá
einnig auk ísvélarinnar, sem áður
er nefnd. Einnig þarf að bæta
hafnarskilyrðin.
Munu endurheimta þá
er burtu fluttu
Allt þetta hafa þeir hug á að
Framh. á bls. 17
Hin nýja fiskmóttaka við hraðfrystihúsiff í Súðavík.
Ekki skal nú frekar dvalið við
ástarsögur fornaldarinnar þótt
skemmtilegar séu, heldur haldið
í skyndi inn i Súðavík. Súða-
víkurkauptún er byggt í landi
þriggja jarða, sem liggja sam-
týnis, Saura, Traðar og Súðavík-
ur. Það tekur að byggjast á síð-
ustu tugum liðinnar aldar, fyrst
og fremst kringum hvalveiði-
stöðvar Norðmanna, sem þar
voru reistar. Alla (líma hefir
Súðavikurkauptún byggt af-
komu sína á fiskveiðum og fisk-
verkun.
Ég hitti að máli þá Börk Áka-
son framkvæmdastjóra frystihúss
ins á staðnum, Áka Eggertsson,
I skjóli hafnarbryggjunnar svamlar æðarfuglinn uppi í fjörustcinum.