Morgunblaðið - 27.01.1959, Blaðsíða 11

Þriðjudagur 27. janúar 1959
MORCVTSBLÁÐIÐ
11
Vetrarferð með flutningabíl
frá Akureyri til Reykjavíkur
Þótt ófært sé talið, og vegunum ekki
haldid opnum, brjótast bilarnir samt
áfram
Það er þreytandi að sitja undir stýri í illri færð að vetrar-
lagi og jafngott að hendin sem um það heldur sé trausí
og svipurinn ákveðinn.
EF aðalslagæðin frá hjartanu
brestur í mannslíkamanum, er
hann allur. Hins vegar getur ■
hann lifað, þótt æðar ýmissa út-
lima séu óstarfhæfar, þótt að
vísu hái það líkamanum meira
og minna eftir því hve sjúkdóm-
urinn er mikill eða útbreiddur.
En því frekar er öllum líkaman-
um hætt, sem æðar þær, sem
bresta, eru stærri og þýðingar-
meiri.
Lífæðin miili Norður- og
Suðurlands
Ég tek þessa samlíkingu vegna
þess, hve hún má vera Ijós, er
ég ætla í stuttu máli að lýsa vetr
arferð um eina lífæð iandsins
okkar, þjóðleiðina milli Akur-
eyrar og Reykjavíkur, þ.e.a.s. á
landi. Vera kann að einhver
kunni að segja að þessir staðir
eigi sér fleiri samgönguleiðir
bæði í lofti og á legi. Það er vissu
lega rétt og í nútíma þjóðfélagi
lægju ýmsir staðir vissulega við
auðn, ef ekki kæmi fleiri sam-
gönguleiðir til greina en land-
leiðin, jafnörðug og hún er mik-
inn hluta-ársins. Rabb þetta er
ekki hugsað sem ádeila á einn
eða neinn aðila, hvorki ríkisvald,
vegagerð né önnur samgönguyfir-
völd. Ekki fer þó hjá því, að í
hug ferðalangsins, sem hjakkar
stundum saman nálega í sama
farinu í „spólandi" flutningabif-
reið, leiti þankar um tilgang þess
er ferðinni ræður og þörfina fyrir
ir það 'að hún sé farin.
Það er sannreynt og enda rann-
sakað, að þeir staðir, sem eiga
við örðugastar samgöngur að búa,
verða efnalega og atvinnulega
útundan í þjóðfélaginu, tapa í
samkeppninni við þau önnur hér-
uð, sem að öðru leyti eiga við
sambærilega möguleika að búa.
Sá hluti þjóðarlíkamans lamast,
eða deyr, sem ekki lengur nýtur
slagæðar sinnar, samgönguleið-
arinnar.
Þetta og margt fleira kom mér
1 hug á ferðalagi milli Akureyrar
og Reykjavíkur í byrjun þorra,
erfiðasta tímans til landferða.
Sjáðu hvernig er að fara
þegar ófært er.
Það er upphaf þessarar ferðar
að ég hringdi til Arnar Péturs-
sonar bifreiðarstjóra og spurði
hann hvort hann ætlaði ekki á
spilakvöld hjá Bridgefélagi Ak-
ureyrar er þá skyldi vera um
kvöldið. Örn annast ásamt fleir-
um vöruflutninga milli Akureyr-
ar og Reykjavíkur og ég vissi
ekkj betur en að leiðin væri lok-
uð og því hlyti hann að vera
„í bænum“, enda hafði vegagerð-
in látið það boð út ganga að hún
myndi ekki halda leiðinni opinni
að óbreyttu veðurlagi.
— Nei, ég get ekki mæít í kvöld.
Við vorum að enda við að lesta
bílana og förum eftir hálftíma
eða svo. En ert þú ekki til í að
fara með. Þú hefðir gaman af að
sjá hvernig er að fara, þegar
vegagerðin telur ófært.
Allar hugleiðingar um spila-
mennsku voru þegar roknar út
í veður og vind. Það hlaut að
vera athyglisvert ferðalag, þegar
4—6 vöruflutningabílar voru bún
ir til ferðar suður í ófæru, að
því er talið var, og án allrar að-
stoðar. Þarna hlaut að vera ein-
hver vitleysa í „sögninni", eða
spil upp á „down“, og mig fýsti
að sjá spilað úr, ekki hjá Bræðra-
félaginu, heldur á leiðinni suður.
Eftir tæpa klukkustund var ég
tilbúinn til fararainnar, með
peysur og vettlinga, búinn að
eta kjarngóðan mat og með
sjóðandi te á hitabrúsa til að sötra
ef mér yrði kalt á leiðinni. Vettl-
ingar, leistar, peysur og heitur
drykkur er farsæll ferðabúnaður
að vetrarlagi í grimmdarfrosti og
slæmu veðurútliti.
Klukkan rúmlega sjö um kvöld
ið ókum við út úr bænum, þrír
menn á tveimur bílum og flutn-
ingurinn var á annan tug tonna.
Framundan var kolsvart kvöld'ð
og nóttin, frostið 12—15 stig, hríð
arsiitur úr skýjuðu lofti og skaf-
renningur með jörðu. Bifreiðar-
stjcrarnir voru traustir, þeir Örn
og Jón Halldórsson, og bílarnir
vcru góðir að því er ég bezt
vissi Farmurinn á bílnum var
þannig, að ekki -var hætt á að
við sveltum þótt tii langrar úti-
legu kæmi. Má þar nefna nokkur
tonn af smjöri, osti og kjöti, auk
vefnaðarvöru, er skiptist í nær-
fatnað og klæði. Með öllum þess
um útbúnaði gátum við lifað af
fimbulvetur á fjöllum. Ótalin er
bjartsýni ökumannanna, sem ekki
var lélegasta veganestið. Þó taldi
ég ráðlegt að vera viðbúinn því
að ganga sem svaraði hálfri þing
mannaleið eða svo.
Betra að aka við ljós
Það þótti hér áður fyrr ekki
mikil fyrirhyggja hjá ferðamönn
um að leggja upp í vetrarferð
að kvöldi dags og allra sízt er
fara skyldi fjallvegi. Hér gegnir
öðru máli. Þegar snjór er yfir
allt og hríðarmugga, er blindan
svo mikil að deginum að vart sér
móta fyrir veginum. Hins vegar
sést hann mun betur við bílljósin,
ef þau eru sterk og góð. Bílar
þeirra félaga voru vel búnir ljós-
um, fjórar luktir og tvær þeirra
gular.
Ferðin gekk greitt og vel út
Kræklingahllíðina og vestur fyr-
ir Moldhaugahálsinn, en þá tók
að þyngja. Driftir voru víða á
veginum og oft þungfærar. Það
þurfti því að keyra mikið á lág-
gírunum. Allt gekk því samt stór
tafalítið. Bilarnir þokuðust fram
dalinn. Við komum í hólana gegnt
Hrauni sem Jónas kvað um forð-
um „þar sem háir hólar hálfan
dalinn fylla“. Ekki höfðum við
enn þurft að fara út til þess að
moka, en oft varð að róa bílunum
aftur og fram þar sem driftirnar
voru erfiðastar. Snjórinn var eink
ar óhagstæður til þess að aka í
honum. Hann var þurr og salla-
kenndur, þæfðist undan hjólun-
um en tróðst ekki. Það lagðist því
allt á eitt með að þyngja ferð-
ina. En bílstjórarnir voru lagnir
ökumenn og vanir vetrarferðum
í snjó. Mun þeim hafa þótt þcssi
þraut fremur auðleyst miðeð við
ýmsar aðrar, er þeir hafa lent í.
í fyrravetur um svipað leyti tók
þá hálfan mánuð að brjótast frá
Reykjavík til Akureyrar og gekk
þá á ýmsu. Þegar komið var fram
á móts við Engimýri þyngdi færð
ina enn. Allþykkt samfellt snjólag
lá hér á veginum og þurfti nú af
og til að moka, en hvergi mikið.
Lítil bót að slóðinni.
Fyrr um daginn höfðu tveir
bílar frá Bifröst á Akureyri lagt
af stað suður. Sáum við víðast
slóð þeirra þótt sumsstaðar hefði
skeflt í hana. f snjóalagi sem
þessu er lítil bót að því að fara
í annarra slóð. Snjórinn er hvað
lausastur í slóðinni og þvælist
því enn meir fyrir. Nú má segja
að við þumlunguðumst áfram
alltaf á fyrsta „gír“ og stundum
var hjakkað og róið fram og aft-
ur. Úti var heljar mikill kuidi
og lítt fýsilegt að þuría að fara
út til þess að moka. En við urð-
um að láta okkur hafa það þótt
hvergi væri um mikinn mokstur
að ræða. Helzt þurfti að hreinsa
frá hjóli, ef bíllinn skekktist í
slóðinni, sem nokkrum sinnum
kom fyrir.
Nú kom sér vel að eiga heitt
kaffi og te og sötruðum við það
við Öxnadalsárbrúna fyrir neðan
Bakkasel. Enn var haldið af stað
og var nú þyngsta þrautin eftir
að hafa sig upp á heiðina. Slæmar
driftir voru norðan Bakkasels, en
þar hafði fyrir nokkru verið ýtt
slóð fyrir áætlunarbílana, er þeir
fóru síðustu ferðina til Akureyr-
ar. Nú var slóðin full af snjó
og því þungt að pæla í gegnum
hana. Þurfti nú oftar að leita
til skóflunnar. Eftir liðlega fjög-
urra tíma akstur vorum við hjá
Bakkaseli og er ekki annað hægt
að segja, en að miðað við allar
aðstæður hefði ferðin gengið vel.
Lengst vorum við að þuml-
unga okkur upp Bakkasekbrekk-
una og lá oft nærri að bílarnir
færu út af veginum, en þeir
skríða út á fremri brún vegarins
vegna hallans, sem myndast á
veginum er snjórinn sext á hann.
En þessi þraut vannst sem aðrar
í þessu farsæla ferðalagi og áður
en langt var liðið fram yfir mið-
nætti vorum við komnir vestur
fyrir Grjótá á Öxnadalsheiði. Og
nú var loks hægt að „slá í“. Vest-
ur yfir alla heiðina var aðeins
smávægileg föl á veginum, sem
enga fyrirstöðu gerði. Það var
sem um hásumar að keyra yfir
Klifið og Giljareitinn. Á nokkr-
um stöðum voru svellbunkar yfir
veginn ,en í svo miklu frosti, sem
þarna var, gekk greiðlega yfir
þau, því lítillar hálku gætti á
þeim.
Eftir 7 tíma í Varmahlíð.
Við brunuðum niður Blöndu-
hlíðina, en þar var veg-
urinn alauður og utan hans var
að sjá aðeins grátt í rót. Langt
í norðri sáum við tindrandi ljósin
á Sauðárkróki og handa við Vötn-
in sáust ljósin í litla þorpinu sem
er að myndast við Reykjarhólinn
kringum Varmahlíð. Þangað var
ferðinni heitið í nótt.
Skammt norðan við Velli í Vall
hólmi hafði vatn flætt yf:r veg-
inn og þar bólgnað upp, en bil-
ar jafnan brotið niður. Nú var
vatnið að mestu fjarað á burt
en eftir voru klakabunkarnir.
Ekki tafði þetta för okkar neitt
að ráði og eftir tæplega sjá tíma
akstur höfnuðum við á hlaðinu
hjá hesta- og íerðamanninum Páli
’Sigurðssyni í Varmahlíð. Þótt
enga þrekraun hefðum við unn-
ið með þessu ferðalagi vorum við
fegnir að vera komnir á áfanga-
stað, fá okkur hressingu og síð-
an í bólin.
Næsta morgun vorum við árla
á fótum. Bifrastarmenn höfðu far
ið á undan okkur af stað um
morguninn, en við töldum ekki
liggja svo mikið á, við myndum
alla vega ná einhverntíma um
kvöldið til Reykjavíkur. Ég brá
mér því í hesthús með Páli og
skoðaði 20 stríðalda gæðinga, er
hann hefur þar. Var það skemmi-
leg sjón. Klukkan tæplega tíu
héldum við svo af stað. Okkur
hafði bætzt nýr ferðaféagi í hóp
inn. Var það Bergur Arnbjarn-
arson bifreiðaefii'iitsmaður frá
Akranesi. Ætiaði hann að verða
okkur samferða til Blönduóss,
en hann var að koma frá Sauð-
árkróki, þar sem hann hafði ver-
ið að ökuprófa menn, er ganga
ætla undir meirapróf bifreiðastj.
Ferðin gekk nú greitt vestur ýfir
Vatnsskarð utaa hvað blindað
var nokkuð, enda skafrenningur
lengst af. Þar sem Langidalur er
talinn ófær var haldið fram á
Blöndubrú, hina nýju og þaðan
ekið niður ásana vestan Blöndu,
svonefnda Svínvetningabraut. Á
nokkrum stöðum á henni voru
dálitlar driftir og því þæfingur,
Frh. á bls. 15
Vetrarsólin brýzt fram gegnum óveðursskýin og sendir okkur daufa geisla örlitla stund í
Blöndudalinn.
Þrír menn í snjónum — og tveir bílar. Talið frá vinstri: örn Pétursson, Jón Halldórsson og
Bergur Arnbjarnarson bifreiðaeftirlitsmaður. (Ljósm. vig )