Morgunblaðið - 27.01.1959, Blaðsíða 12

12
MORGUNttLAÐl Ð
Þriðjudasrur 27. janúar 1959
Pétur Hólm stúdent
Rabb Gunnars Bjarnasonar
BOÐAÐUR er í Morgunblaðinu
10. jan. síðastliðinn og byrjaður
þá þegar greinarflokkur eftir
Gunnar Bjarnason hrosaræktar-
ráðunaut. Hefst hann með leið-
söguorðum ritstjóra og mynd höf
undar ríðandi á víðfrægum hesti.
Er þannig vel vakin athygli les-
enda á atburðinum, enda er búizt
við umræðum, boðið til þeirra og
skal þegið.
íslenzkur hestur getur verið fög
ur sjón hvort heldur allslaus eða
undir manni, en öllu giæsilegri er
hann venjulegu leikmannsauga
séður að utan en innan, mætti
vænta að þess yrði gætt ef hest
skal sýna til skrauts eða auglýs-
ingar að glenna ekki upp lík-
amsop hans nein að nauðsynja-
lausu, en þetta hefir þó verið gert
á áðurnefndri mynd. Þar heldur
hrossaræktaráðunautur íslands
svo á taumnum að til lýta er á
munnbragði hestsins. Eins er fóta
burður ekki til fegurðar. Góður
hestur, sæmilega setinn myndi
taka framfót hærra á ganginum,
nema kannske ef hann ætti kyn
sitt að rekja til Skugga frá
Bjarnanesi, sem mjög kynnti sig
að lággengum afkvæmum.
Þar sem Blesi frá Skörðugili,
en sá er hesturinn, er ekki svo
vitað sé kominn út af neinum þvi
líkum slabbara freistast lesendur
til að eigna knapanum lýtin og
er það að visu hestinum afbötun
en hrossaræktinni minna lof, og
lítið skart er Skagfirðingum að
Blesa á þeirri mynd.
Nú er ekki þess að dylja, að
óhöppum gat verið um að kenna,
að ekki var stödd í Reykjavík
skárri mynd að sýna og mætti
það ólán vera áhrifalítið hér í
landi á meðal manna. sem margir
nauðþekkja mismun hests frá
stund til stundar eftir aðbúð og
reiðmennsku, en er samt ekki
gott jafnvel hér heima hefir verri
áhrif á þeim eintökum blaðsins,
er út kunna að slæðast úr landi
til þeirra manna, sem veittu at-
hygli þessu sýnishorni íslenzkrar
framkomu. Verra er með lesmál-
ið sem ráðunauturinn lætur
fylgja myndinni. Boðskapur sá
getur ekki verið óvalin stundar-
hugdetta. Hann býður upp á
gagnrýni og verður að standast
hana eða falla að öðrum kosti,
og sú ráðlegging greinarinnar að
leggja niður kúabú á Korpúlfs-
stöðum en leigja „Fák“ í Reykja-
vík jörðina til reiðhestaeldis og út
reiðastarfsemi. Minna tilburðir
greinarinnar, sem bæði ætlar að
bana erfiðleikum hesteigenda i
Reykjavík og offramleiðslu bú*
andi manna á mjólk, ekki svo
lítið á vígstöðu Grettis Ás-
mundssonar á Spjótsmýri forð-
um, þar sem hann rotaði með
bakka saxins strax fyrir aftan sig
um leið og hann reiddi til höggs,
en greiddi Þorbirni Öxnamegni
banahögg með framvindu vopns-
ins.
Sextugur 1 dag:
Jón B. Bjarnason vélstj.
kveðja
Þegar við bekkjarsystkinin
gengum út í sólskinið 17. júní síð-
astíiðinn með stúdentspróf-
skírteinið okkar og hitkolluðu
húfurnar, voru hugir okkar full-
ir gleði og bjartsýni. Merkum
áfanga var náð. Framundan var
lífið, áframhaldandi nám og
starf. í ánægjulegu skólalífi höfð
um við bundizt traustum vináttu-
böndum, og engin vinátta er eins
góð og sú, er treyst er á unga
aldri. Þarna dreifðist hópurinn í
ýmsar áttir, ekki tregalaust, en
með nokkurri eftirvæntingu.
En hinn 4. þ.m. féll sá fyrsti
í valinn Caspar Pétur Hólm fórst
í flugslysi á Vaðlaheiði, ásamt
Stefáni bróður sínum og tveim
öðrum ungum mönnum. Okkur
setti hljóða.
Pétur var fæddur 29. janúar
Bændahöllin —
Framh. af bls. 6
Og Rogalands Fellessalg — Slát-
urfélagið.
Bændabankinn er til húsa á
neðstu hæð, en auk þess kjöt-
búð Sláturfélagsins með 225 ferm.
gólffleti og muji vera mesta
og glæsiiegasta búð af því tagi
í Noregi. Auk þess eru tvær
búðir, sem einkafyrirtæki hafa
á leigu á götuhæðinni. Á ann-
ari hæð eru veitingasalir —
Restaurant H&kon, sem enn-
fremur hefir veislusali á 6. hæð
hússins, Það eru félög bændum
tengd, sem hafa myndað félag
við Sláturfélagið um þennan
veitingastað, sem er með glæsi-
brag. En þá tekur ekki betra
við en það, að þetta mun vera
taprekstur. Að því er sagt er,
mun erfitt að ráða bót á því
nema með því einu móti að
Bakkus sjóli fái hlutdeild í
rekstri þessa veitingastaðar, en
svo var ekki ráð fyrir gert.
Á 6. hæð hússins, hefir Bún-
aðarfélag Rogalands — Roga-
lands Landbruksselskap — feng-
ið rúmgóð húsakynni, sem leigj-
andi, alis 15 herbergi. Eru það
mikil viðbrigði, því að áður
var félagið í húsakynnum, sem
voru mun þrengri en húsnæði
Búnaðarfélags íslands og þykja
þau eigi góð, — það er víðar
pottur brotinn «n heima.
Fleiri bændasamtök eru í hús-
inu en öll sem leigjendur, svo
sem Skógræktarfélagið og Fél-
ag skógareigenda, Bændafélagið
o. s. frv. Það er athyglisvert að
það eru viðskiptafélög bændanna,
er velta miklu fjármagni, sem
byggðu þetta hús og eiga. Bún.-
aðarfélagið og Bændafélagið og
fl. slík félög njóta svo aðeins
góðs af aðstöðunni, og fá að
leigja húsnæði í húsinu en töldu
það ekki verkefni sitt að gerast
aðilar að byggingunni. — En
nokkuð varð ég hissa er ég
heyrði að Sláturfélagið, sem á
meira en helming eignarinnar
flytur ekki skrifstofur sínar í
1938 á Völlum i Svarfarðardal,
sonur hjónanna Péturs Hólm og
Ingibjargar Stefánsdóttur. Faðir
hans er danskur ættar, en móð-
ir hans er dóttir prófastshjón-
anna á Völlum, sr. Stefáns Krist-
inssonar og Sólveigar Pétursdótt-
ur Eggez. ,
Pétur kom i M.A. haustið 1952
og lauk þaðan stúdentsprófi s.l.
vor, sem fyrr segir, þá heitbatzt
hann ungri stúlku frá Akureyri,
Hrafnborgu Guðmundsdóttur. í
vetur stundaði han nám í stúd-
entadeild kennaraskólans, og
hugðist að námi loknu leggja fyr
ir sig kennslustörf og var hann,
án efa, mjög vel til þess fall-
inn.
Ævi tvítugs manns er sjaldnast
svo viðburðarík, að um hana sé
margt frásagnarvert út í frá, en
engu að síður er minningin um
hann hjartfólgin og ógleyman-
leg, ástvinum, nánum vinum og
kunningjum. Pétur heitinn var
ákaflega félagslyndur og alþýð-
legur og biandaði geði við marga,
og alla umgekkst han með sömu
glaðværðinni og góðvildinni. Ef
eitthvað bjátaði á hjá okkur vin-
um hans, reyndist hann ætíð hin
bezta stoð. Hann Pétur var góður
sonur, átti yndislegt heimili og
kunni að meta það. Það fundum
við vel, sem sóttum hann heim.
í skólanum var hann framtak-
samur í féiagslifi, hann átti mörg
áhugamál og var margt gott til
lista lagt, og var hann að öllu
vænlegur til manndóms. Minn-
ingin um ágætan bekkjarbróður
og vin, er vel geymd í hugum
okkar bekkjarsystkinanna.
Foreldrum hans, aldurhniginni
ömmu, unnustu og öðrum nán-
ustu ættingjum, sendum við inni
legustu samúðarkveðjur. Minn-
ingin um góðan dreng, verður
þeim léttir í þungum raunum.
Bergur Felixson
húsið. — „Það er allt of dýrt —
allt of dýrt,“ sagði forstjóri
Sláturfélagsins, er ég spurði
hann hvort þeir flyttu ekki í
höllina. Þessi ummæli hans vil
ég samt ekki taka allt of alvar-
lega, honum fannst að minnsta
kosti ekki of dýrt að taka dýr-
asta og glæsilegasta hluta húss-
ins við hiið Bændabankans und-
ir kjötbúð Sláturfélagsins, svo
sem fyrr var nefnt. Hvað um
það, Slálurfélagið hefir skrif-
stofur sínar í skrifstofuálmu
siáturhússins eins og verið hef-
ir, það hentar bændum vel. Þar
fá þeir greitt að fullu innlegg
sitt daginn eftir að þeir afhenda
gripi til slátrunar. — Ætli bænd-
unum íslenzku þætti það ekki góð
framför, ef hægt væri að taka
upp slika verzlunarhætti í kaup-
félögunum og Sláturfélagi Suð-
urlands? Ég sagði: ef hægt væri
— vil ekki draga undan þann
mikla mun, sem er á aðstöðunni,
slátrunin hér jafnari allt árið
og verzlunarveltan um leið, þó að
sauðfjárslátrunin sé nær ein-
göngu að haustinu, eins og heima.
—Fyrr eða síðar dregur að þvi,
sem betur fer að þetta verður
á sama hátt heima, að umboðs-
sölufyrirkomulagið og „upp-
bæturnar" ári síðar leggist nið-
ur og bændur fái staðgreiðslu
fyrir vörur sínar. Að því ber
auðvitað að stefna.
Við kveðjum nú Bændahöll-
ina í Stafangri og þessi mál. Að
skilnaði litum við á mósaik
myndina í anddyri hússins, er
sýnir sambúð og fundi bóndans
og borgarbúans. Hún talar sínu
máli um hvers er vert að sam-
búðin sé góð, Bændahöllin í
hjarta borgarinnar er trygging
þess og viðurkenning, að svo
verði að vera og verði, þar sem
hún gnæfir andspænis húsi verzl
unarmanna, með lágmynd mynd
höggvarans Stále Kyllingstad
hátt á vegg. — Myndina af
bóndanum, sem gengur á akri
sinum og sáir góðu saeði í frjóa
mold.
Jaðri 5. jan. 1959.
Árni G. Eylands
SEXTUGUR er í dag Jón Berg-
mann Bjarnason, Vörðustíg 3,
Hafnarfirði. Hann er um marga
hluti merkur og svo ólíkur sínum
samferðamönnum, að mér finnst
rétt að geta hans að nokkru á
þessum tímamótum. Foreldrar
hans voru hjónin Bjarni Tjörva-
son og Ingibjörg Jónsdóttir, sem
bjuggu í Mýrarhúsum í Grundar-
firði vestur. Hann ólst upp hjá
þeim til 13 ára aldurs, en var
síðan um nokkurn tima hjá séra
Jens Hjaltalín á Setbergi.
Uppvaxtarár Jóns hygg ég að
verið hafi með líkum hætti og þá
var algengt til sveita á íslandi.
Lífsbaráttan byrjaði snemma og
var hörð. Tækifærin komu seint
og voru lítil. Oftast komu þau þó
ekki. Leið hans, eins og margra
ungra manna á þeim árum, lá til
sjós. Síðan tók hann vélstjóra-
próf og hefur lengst af verið vél-
stjóri á fiskiskipum Sjómannslíf-
ið er Jóni mjög að skapi. Ástæður
til þess þekki ég ekki, en það er
grunur minn að það eigi að ein-
hverju leyti rót að rekja, til þess
hve miklar mætur hann hefur á
útilífi. Hann hefur reynt að fara
í land, en er einn þeirra manna,
sem geta það ekki. Sjórinn dreg-
ur hann til sin með því afli, sem
er að verða óþekkt fyrirbrigði
hér á landi.
Jón hefur mikið yndi af veiði
og veiðiferðum. Hann er jafnan
reiðubúinn, til þess að grípa hóik-
inn og ganga til rjúpunar eða
huga að selnum og er þá hverjum
manni þrautseigari, þvi metnað-
ur hans er eígi lítill. Hugur Jóns
mun snemma hafa staðið til bóka,
en eins og þegar er getið hafa
tækifærin ekki verið mörg. Það
er þó víst að vel hefur hann not-
að þær stundir sem gáfust frá
brauðstritir.u, því fróðari maður
um íslenzk fræði mun vandfund-
inn. Jón er einn skemmtilegasti
bókamaður sem ég þekki. Hann
safnar bókum, en það sem meira
er um vert, hann les bækur, lær-
ir þær, og skilur mörgum öðrum
fremur. Jón er skarpur vel, fá-
dæma fróður rg minnugur. Hann
kann kynstrin öll af merkUegum
alþýðufróðleik, sögnum, kvæð-
um og ættvísi. Mér er óhætt að
segja, að hann kunni fornritin öii
í stóru og smiu svo eitthvað sé
nefnt.
Hann er hagbæltur í betra
lagi og mun fæstum hollt að eiga
undir högg að sækja hjá honum
á þeim vattvangi. Þá gætu orðið
til vísur í anda Hjálmars frá Bólu
eða að hann reisi mönnum níð
að hætti Egils. Maðurinn fer þó
vel með vald sitt og kastar hvergi
hnútum um borð að ástæðulausu.
Jón er að útliti skarpleitur, ennið
breitt og brúnamikill, hárið úlf-
grátt og þykkt, andlitið veður-
barið. Hann er herðabreiður og
allur vel í vexti: Hann er hverj-
um manni skemmtilegri, ræðinn
og vel máli farinn. Fáar kvöld-
stundir veit ég ánægjulegri en
þær, þegar hann gerir mönnum
veiziu.
Veitingar eru glæsilegar og vel
fram reiddar, enda er kor.a hans
Indiana Ólafsdóttir, skörungur
roikili og frábær húsmóðir. Fyir
en varir er húsóóndinn orðir.n
þungamiðja samkvæmisins. Hon-
um er sú list gefin að segja frá
og kemur þá margt íram sem er
skítið og forvitnilegt. BJÍk kvöld
líða oft fljótt, en þegar gestirnir
halda heim, hafa þeir verið lestir
út með þeirri gjöf, sem i raur
og veru er flestum gjöfum meiri,
að þeir eru stórum fróðari en við
komuna.
Ég vil að lokum óska Jóni til
hamingju með afinælið, en biðja
hann jafnframt afsökunar á því,
að þetta skrif skuli ekki vera dýr-
leg drápa, heldur aðeins nokkur
fátækleg orð. G. J.
Sá er þó gallinn á í þessu til-
felli að enn er ekki lokið högg-
inu né séð fyrir lok málefnis, þótt
miklum tilburðum sé eyðandi á
móti vandamálum slíkum.
Lítt var Gretti talið aflfátt.
Enga vita menn hesteigendur í
R-vík svo þróttbúna líkamlega né
fima sem hann var, en til mun
einhversstaðar það, sem nefnt hef
ir verið: „afl þeirra hluta, sem
gera skal“. Af afli því kynni
nokkurs að þurfa til vopnavið-
skipta við áðurnefnd vandamál.
Mun væntanlega ýmsum Reyk-
vikingum minnistætt kaupverð
Korpúlfsstaða og kannske finna
einhverjir þeirra til hækkunar
fasteignaskatts, sem ekki er
grunlaust um að eigandi freist-
aðist til að velta yfir á nýjan
leigjanda og mætti þá sá kostn-
aður einn, sem leiga og búrekst-
ur leiða af sér verða nokkuð
þungur í skauti hinum fátækari
af áhugamönnum reiðmennsk-
unnar og það þótt í Reykjavík
dveljist smáaukapóstar eins og
vegalagning kringum ræktunar-
lönd selstöðunnar, bættu svo ekki
um þótt lítið gætti, ferðakostn-
aður yrði einnig nokkru en ekki
auðtalinn þar sem sumir myndu
nota strætisvagna með viðráðan-
legu fargjaldi en aðrir fara á
einkavögnum, sem svo þyrfti
löngum að sækja síðar ef eigand-
inn væri að lokinni lystireisu illa
löggiltur orðinn til bílstjórnar á
heimleið.
Væntanlegt ferðanesti myndi
líka vaxa að þunga og verðgildi
við auknar likur til fleiri manna
funda. Er sá liður ekki verðlaus
nú hjá þeim, sem gleðimenn eru
og veitulir, en auka myndi auk-
inn mannfjöldi stórum á staupa-
rétt þann og afleiðingar hans.
Þá myndi og umhirðukostnaður
stórhækka ef útlægir væru gerð-
ir úr bænum þeir hestaeigendur,
sem sjálfir hafa átt sér kofa,
suma verðlága og hirt hesta sina
sjálfir og verst er að slikum
mönnum mörgum væri þá bönnuð
bezta gleðin af gripum sínum og
hrossin svipt dýrustu bót kjara
sinna: aðbúð eigandans. Er því
hætt við að lækka tæki tala
þeirra, sem þætti hestaeign hér
svara kostnaði og yrði þá úrræði
hrossaræktarráðunautsins ekki
til þeirra bóta, sem til var ætlazt
heldur leiddi til öfugrar niður-
stöðu um hrossin, þótt vel
mætti það duga kúastólnum til
niðurdreps þar á staðnum.
Enn er eitt óleyst af ráðgátum
þeim, sem vakna hljóta viðvíkj-
andi fjármálum þessa fyrirtæk-
is. Mun ekki fé það dregið frá
atvinnuvegunum sem þangað
kynni að streyma? Ef svo reynd-
ist, væri þá ekki réttara að tak-
marka styrki til útgerðar þeirra
manna, sem nægan hafa afgang
frá rekstri í annað eins og áður
nefnt fyrirtæki með tilheyrandi
fylgifé; eða minnka tollmúra-
skjól iðnaðar, sem ekki kennir
sárari fjárskorts en svo að veita
eigendum sínum getu til ámóta
uppátækja, ellegar þrengja ögn
gróðafæri verzlana, sem ekki
hafa þjóðnýtara með fjársafn sitt
að gera?
Um tvennt hið fyrrtalda mætti
benda þessum spurningum beint
til löggjafarvaldsins, en um síð-
asta atriðið væri SÍS einna lík-
legastur aðili og svo innflutnings
yfirvöld og bankar. Hefir við-
horf allra þessara aðila til ýmsra
mála löngum verið skrýtið, en
ráðlegging búfræðikandidats um
eyðingu mjólkurbús í Mosfells-
sveit er þó líklega einna skrýtn-
ust og kannske þarf bæði góð-
vilja og umburðarlyndi til að
kalla hana rabb.
Sigurður Jónsson frá Brún.
Málflutningsskrifstofa
Einur B. Guðmundsson
Guðlaugur Þorláksson
Guðmundur Pétirsson
Aðalstræti 6, III. hæð.
Simar 12002 — 13202 — 13602.