Morgunblaðið - 31.01.1959, Qupperneq 3

Laugardagur 31. jan. 1959
MORCVNBLAÐ1Ð
3
Nýr samningur um möskvastærð
á botnvörpu og dragnót og lág-
marksstærð á fiski
Samkomulag náðist á fundi um þessi
mál í London
ÁRIÐ 1946 var undirritaður í
London samningur um möskva-
stærð á botnvörpu og dragnót og
lágmarksstaerð á fiski. Skyldi
samningur þessi gilda fyrir Norð-
ursjóinn og Norður-Atlantshaf,
þ. á. m. svæðið umhverfis ísland.
Samningur þessi kom þó ekki
til framkvæmda fyrr en 8 árum
síðar þegar öll þau ríki, sem
höfðu undirskrifað hann höfðu
veitt honum fullgildingu.
Öll ríki, sem fiskveiðar stund-
uðu á þessu svæði, voru aðilar
að þessum samningi, nema Sovét-
ríkin, en þau gerðust aðilar síðar.
Vegna aukinnar þarfar á raun-
hæfum friðunaraðgerðum á fiski-
slóðum Norðaustur-Atlantshafs-
ins hefur verið talið, að þessi
samningur væri ófullnægjandi og
nauðsynlegt væri því, að gerður
yrði nýr samningur, þar sem
möguleikar væru til víðtækari
friðunaraðgerða.
Undanfarin ár hefur farið fram
undirbúningur að slíkum samn-
ingi og hafa verið haldnir fjórir
óformlegir fundir með aðildar-
ríkjum samningsins frá 1946.
Haustið 1957 var hinn síðasti
óformlegi fundur haldinn en með
tilliti til ráðstefnunnar í Genf,
sem þá stóð fyrir dyrum, var
ákveðið að bíða með frekari að-
gerðir þar til þeirri ráðstefnu
væri lokið, þar sem gera mátti
ráð fyrir, að samþykktir hennar
gætu haft áhrif á væntanlegan
samning.
Hinn 20. janúar sl. var svo
kvatt til fundar í London og voru
þar samankomnir fulltrúar allra
aðildarríkja samningsins frá 1946,
en þau eru: Belgía, Bretland,
Danmörk, Frakkland, Holland,
frland, ísland, Noregur, Pólland,
Portúgal, Sovétríkin, Spánn, Sví-
þjóð og Þýzkaland. Fulltrúar fs-
lands á fundi þessum voru þeir
Hans G. Andersen sendiherra,
Davíð Ólafsson, fiskimálastjóri
og Jón Jónsson, forstjóri Fiski-
deildar.
Lá fyrir fundinum uppkast að
samningi, eins og frá því hafði
verið gengið áður á óformlegum
fundi og var ráð fyrir því gert,
að endanlega yrði gengið frá
samningi nú og hann undirskrif-
aður.
Varð og úr, að fullt samkomu-
lag varð um öll atriði samnings-
ins og sl. laugardag undirrituðu
hann 10 af 14 ríkjum, en gert er
ráð fyrir, að hin 4 muni skrifa
undir innan tveggja mánaða. fs-
land undirritaði samninginn, en
hann getur ekki tekið gildi fyrr
en ríkin hafa fullgilt hann, sam-
kvæmt þeim reglum, sem gilda
þar um í hverju landi.
f sambandi við samningsgerð
þessa var af íslands hálfu lögð
á það megináherzla, að samn-
ingurinn gæti á engan hátt haft
áhrif á ákvarðanir hinna einstöku
landa um víðáttu fiskveiðilögsög-
unnar.
Fékkst að lokum samþykkt sú
grein samningsins, sem tryggir
þetta atriði á fullnægjandi hátt,
en hún er svo í íslenzkri þýðingu:
„Ekkert í samningi þessum get-
ur haft áhrif á réttindi, kröfur
eða skoðanir samningsríkjanna
að því er varðar víðáttu fiskveiði
lögsögunnar“.
Samningur þessi tekur til fisk-
veiða á öllu Norður-Atlantshafi
og takmarkast svæðið að vestan
við austurströnd Grænlands og
línu, sem hugsast dregin eftir
42°v.l. að 36°n.br. og þaðan í
Gibraltar, en þar eru suðurtak-
mörk svæðisins. Þessu svæði er
svo skipt í þrjú minni svæði. Er
I. svæði norðan 60°n.br. og er
hafið umhverfis Færeyjar, ísland
og Noreg, svo og Barentshaf á
því svæði. II. svæði er svo hafið
umhverfis Bretlandseyjar og ír-
land og allur Norðursjór og loks
III. svæðið milli 36°n.br. og 48°
n.br., þ. e. hafið vestur undan vest
urströnd Frakklands, sunnan
Bretagneskaga, og vestan Pyr-
eneaskaga.
Samkvæmt samningnum skal
sett upp fastanefnd og skulu öll
samningsríkin eiga fulltrúa í
nefndinni. Þá skulu einnig settar
upp sérstakar nefndir fyrir hvert
hinna ofannefndu svæða og geta
þau ríki, sem eiga land að hafi
á svæðinu eða stunda veiðar á
einhverju svæðinu orðið meðlinv
ir í svæðanefndunum.
Hlutverk fastanefndarinnar er
að fylgjast með fiskveiðunum á
samningssvæðinu, hvort nauðsyn
beri til sérstakra ráðstafana til
verndar fiskistofnum og hverra
og gera tillögur þar um til með-
limaríkjanna.
Ráðstafanir, sem fastanefndin
og svæðanefndirnar geta gert til-
lögur um eru eftirfarandi:
a) Reglur um möskvastærð
b) Reglur um lágmarksstærð á
fiski, sem veiða má og landa
c) Reglur um bann veiða á
ákveðnum tímum
d) Reglur um lokun veiði-
svæða
e) Reglur um notkun veiðar-
færa
f) Reglur, er miða að því að
auka fiskistofna, t.d. með
klaki, flutningi á fiski milli
svæða o. s. frv.
g) Reglur um hámarksafla mið
að við heildarafla eða afla
á tilteknum tíma, eða sér-
hverjar þær aðrar ráðstaf-
anir, sem miða að því að við
halda fiskistofnunum á
samningssvæðinu.
Tillögur teljast samþykktar, ef
þær fá % atkvæða, en ríki, sem
ekki telur sér fært að samþykkja
tillögu, getur innan tiltekins
tíma, þ.e. þriggja mánaða frá
samþykkt tillögu, lýst sig andvígt
henni og ber þá ekki skylda til að
framkvæma þá tillögu.
Þá getur fastanefndin á sama
grundvelli gert tillögur um eft-
irlit, einnig alþjóðlegt með því
að settum reglum sé framfylgt.
Loks er svo kveðið á um það,
að núgildandi ákvæði um möskva
stærð og lágmarksstærð á fiski,
samkvæmt samningnum frá 1946,
skuli gilda áfram með sömu skil-
yrðum og aðrar tillögur nefndar-
innar, sem gerðar kunna að verða
samkvæmt hinum nýja samningi.
Svo sem áður segir hafa 10
ríki af 14 þegar undirritað samn-
inginn en hann er opinn til und-
irskriftar i næstu tvo mánuði og
er gert ráð fyrir, að þá hafi öll
ríkin undirritað hann. Samning-
urinn tekur hins vegar ekki gildi
fyrr en hann hefur verið fullgilt-
ur af öllum samningsríkjunum.
Þó er gert ráð fyrir því, að ef
dráttur verði á fullgildingu samn
ingsins þannig, að öll ríkin hafi
ekki fullgilt hann innan eins árs
frá undirskrift, en þó ekki færri
en sjö, þá geti þau ríki ákveðið,
að samningurinn taki gildi að því
er þau snertir.
Svo sem fram kemur af því
sem á undan var sagt, getur samn
ingur þessi engin áhrif haft á
margyfirlýsta stefnu íslendinga
að því er varðar víðáttu fiskveiði
lögsögunnar, svo sem hún heíur
m.a. komið fram í ráðstöfunum
íslendinga á því sviði. Hins veg-
ar hljóta íslendingar að telja þýð
ingarmikið, að samvinna takist á
alþjóðlegum vettvangi um nauð-
synlega vernd fyrir fiskistofna á
úthafinu og út frá því sjónarmiði
verður að telja að samningur sá,
sem nú hefur verið gerður, geti,
er fram líða stunair, haft mikla
þýðingu.
(Frétt frá utanríkisráðuneytinu).
Sigurður Þórðarson
eftir Sigurð
arson við Passíusálmana
PASSÍUSÁLMALESTUR er nú
aftur hafinn í útvarpinu og er
enn nýr lesari, Stefán Sigurðsson
kennari. Þessir lestrar eru gamall
og þjóðlegur siður, sem útvarpið
hefur haldið uppi og nú þykir
sjálfsagður. Mun vera hlustað á
þessa lestra jöfnum höndum af
trúræknu fólki, sem frá gömlum
tíma þekkir Passíusálmana og
heldur tryggð við þá og svo af
bókmenntamönnum, sem unna
sálmunum fyrir listræna fegurð
þejrra og andagift.
Útvarpið hefur tekið upp
merka nýjung í sambandi við
lestur sálmanna í þetta sinn. Með
þeim er leikinn á orgel lagaflokk-
ur við sálmanna, sem nú er flutt-
ur í fyrsta sinni. Þetta eru lög,
sem Sigurður Þórðarson tónskáld
hefur safnað um mörg undanfarin
ár og raddsett fyrir blandaðar
raddir og fært í einfaldan búning.
Þetta eru gömul íslenzk Passíu-
sálmalög, eins og þau hafa verið
sungin af gömlu fólki í langan
tíma og er eitt sjálfstætt lag við
hvern sálm, alls 50 lög, sem öll
verða leikin í útvarpið af dr. Páli
ísólfssyni.
f eldri Passíusálmasöfnum, sem
útgefin hafa verið, eru ekki sér-
stök lög við hvern sálm, vantar
t. d. 17 lög í messusöngsbókina,
13 í þjóðlagasafnið, en 8 í útgáfu
Jónasar og margt í þesum söfn-
um eru erlend lög.
Lögin í safni Sigurðar Þórðar-
sonar eru frá Austurlandi, úr
Árnessýslu og af Vestfjöx ðum, en
stofn nokkurra þeirra er úr
Melodíu, gömlu íslenzku nótna
og kvæðahandriti frá því um
1650, útgefnu í þjóðlagasafni
Bjarna Þorsteinssonar.
Þetta safn Sigurðar Þórðarson-
ar hefur ekki enn verið prentað,
en er nú frumflutt í útvarpið af
dr. Páli ísólfssyni, með lestri
Stefáns Sigurðssonar.
Kinda leitað úr flugvél
Vetrarharka austur á Héraði
SKRIDUKLAUSTRI, 18. jan. —
Tíðarfarið hefir verið harkalegt,
það sem af er þessu ári Lengst
af norðan kaldi eða hvassviðri.
Éljaveður öðru hvei'ju og oft skaf
renningur, þótt naumast verði sagt
að hér sé nokikur snjór. Hörku-
frost oft og tíðum, en hæst hefir
það fai'ið í 15 gráður. Nú finnst
mönnum vera milt, þegar fi'ost er
ekki nema 5 gráður og einkum ef
stillt er, sem sjaldan kemur fyrir.
Hagar eru góðir hér um lágsveit-
ina, þótt nokkur svellstorka sé
neðan til í hlíðum fi'á því um jól-
in. Innst til dalanna er meiri snjór
og verx-a til jarðar. En oft hefir
ekki verið unnt að beita ám fyrir
kófi og harðviðri.
A ofanverðum Jökuldal er snjó-
lítið og hagar góðir. Fé var að
koma fyrir hér af heiðunum í
ki'ing allt fram um áramót. En
víðast eru nú heimtur orðnar sæxni
legar.
Kinda leitað
1 vikunnl sem leið var Bjöx-n
Pálsson flugmaður fenginn til að
leita á afréttum Fljótsdælinga,
Fellainanna og í Brúardöluni Koin
Björn hingað s.l. miðvikudag og
lenti hér á túninu á nesinu. Fói'u
3 menn úr Fljótsdal og Fellum
með honum í leitina. Leitað var á
líklegustu kindastöðum. 2 kindur,
sennilega lömb, sáu þeir í Töðu-
hraukunum í Kringilsárrana og
þar sáu þeir einnig eina kind
dauða. Auk þess sáu þeir 2 kind-
ur í svonefndum Brúarskógi, inn-
ai'lega. Um utanverða Fljótsdals-
heiði og Fellsheiði var krökkt af
hreindýi'um og því ógei'legt að
ganga úr skugga um hvoi’t fé
kynni að vera þar einnig.
Öi-æfin eru nú öll hvít, svo að
varhi scr nokkurs staðar á dökkan
díl. En snjór mun vei'a grunnur
og virtust kindurnar, er þeir séu
hafa ágæta haga, enda eru þær á
stöðvunum þar sem fé hefir geng-
ið af vetur eftir vetur.
Miklar útvarpstruflanir
Útvarpsþáttur Sveins Ásgeirs-
sonar, Vogun vinnur, vogun tapar,
er mjög vinsæll hér um slóðir. Því
ergilegra þykir mönnum að ein-
mitt á þeim tíma er einna erfiðast
að njóta útvarpsins, vegna truíl-
ana. Er þá því líkast, sem allar
kvarnir veraldar væru settar í
gang og möluðu bæði malt og salt.
I heild má segja að útvai’psefnis
njóti menn hér naumast nema að
hálfu. Er slíkt óviðunandi með
öllu, einkum þar sem mest tapast
á aðaldagskx'ártíma.
Þorralblót er nú verið að undir-
búa. Er það árleg venja að hafa
þau í byrjun þori'a. Eru þau vel
sótt úr sveitinni og vinsæl manna-
mót. L. J. P.
Kvikmynáasýning
Germaníu
í DAG, laugardag, verður kvik-
myndasýning á vegum félagsins
Germaníu í Nýja Bíó, og hefst
hún kl. 2 e. h.
Verða þar sýndar frétta- og
fræðslumyndir, þar á meðal mjög
athyglisverð kvikmynd um bygg-
ingu nýrrar borgar frá grunni.
Var höfð samkeppni um skipu-
lagningu borgarinnar, og varð dr.
Reichow hlutskarpastur í þeirri
samkeppni. Hann hefur nú hlotið
alþjóðaviðurkenningu fyrir starf
sitt. Borgin heitir Sonnestadt og
er skammt frá Bielefeld í Ruhr-
héraði.
Þá verða ennfremur sýndar 2
fréttamyndir fi'á helzlu viðburð-
um i lok síðasta árs, og er þar
margt fróðiegt og skemmtilegt að
sjá.
Kvikmyniasýningar félagsins
Germanía hafa verið einkar vin-
sæiar.
Aðgangur er ókeypis og öllum
heimill.
STAK8TEII\IAR
Hræðslubandalagið
gerði breytingar
óh j ákvæmilegar
Framsóknarmenn töluðu í mikl
um æsingatón um fyrirhugaða ,
kjördæmabreytingu í útvarpsum-
ræðunum sl. miðvikudagskvöld.
Jóhann Hafstein svaraði þeim á
mjög skilmerkilegan hátt, sýndi
fram á það, hvernig Framsóknar-
flokkurinn hefur alltaf lifað á
ranglætinu. í síðustu kosningum
fékk hann 17 þingmenn kosna á
12952 atkvæði, en Sjálfstæðis-
flokkurinn aðeins 19 þingmenn
á 35027 atkvæði.
Jóhann Hafstein komst m. a.
að orði um kjördæmamálið á
þessa leið:
„Það er ólán Framsóknarflokks
ins að gengi hans skuli alltaf
velta á því í þessu máli að við-
halda ranglætinu.. Páll Þorsteins-
son, þingmaður Austur-Skaft„
sagði að það væru eðlilegar leik-
reglur að keppinautar standi
jafnt að vígi þegar keppni hefst.
Þetta segir þessi háttv. þingmað-
ur eftir alla rangsleitni Framsókn
ar og misrétti, sem ég hef nokkuð
lýst.
En Framsókn hefur ekki nægt
hið herfilega ranglæti og mis-
rétti í núverandi kjördæmaskip.
un, heldur tók þessi flokkur sér
fyrir hendur fyrir síðustu Al-
þingiskosningar að auka enn þá
meira á ranglætið. Þá var stofnað
Hræðslubandalagið. En fullvíst er
það, að ekkert fremur en þau
herfilegu kosningasvik Framsókn
ar, gerir það nú óhjákvæmilegt
að breyta kjördæmaskipun lands-
ins svo að útilokutf séu svik og
ranglæti.“
Tillögur
Alþýðusambandsþings
Vinstri stjórnin lofaði því há-
tíðlega að hafa fyllstu samráð við
verkalýðssamtökin um tillögur tál
lausnar vanda efnahagsmálanna.
En hvaða ieiðbeiningar fékk hún
frá Alþýðusambandsþingi og öðr-
um heildarsamtökum verkalýðs-
ins í þessum efnum?
Það er ómaksins vert að athuga
það, ekki sízt vegna þess, að
kommúnistar vísa nú sífellt til
samþykkta Alþýðusambands-
þings um efnahagsmálin.
Á það hefur verið bent, að Al-
þýðusambandsþing, haustið 1956,
gaf vinsti'i stjórninni þá Ieiðbein-
ingu eina „að ekki komi til mála
að auknum kröfum útflutnings-
framleiðslunnar verði mætt með
nýjum álögum á alþýðuna“.
Þetta var eina leiðbeiningin,
sem 25. þing Alþýðusambandsins
veitti hinni nýju vinstri stjórn
um það, hvernig leysa skyldi
vanda efnahagsmálanna.En stjórn
in svaraði þessari leiðbeiningu
verkalýðssamtakanna með því, að
leggja fyrst á 300 millj. kr. nýja
skatta og tolla á almenning og
rúmlega ári seinna 790 millj. kr.
í nýjum sköttum og tollum. Þann-
ig fylgdi þá vinstri stjórnin fyrstu
leiðbeiningum Alþýðusambands-
ins um lausn efnahagsmálanna.
„ÁætlunaTráð“
En hvaða leiðbeiningu Veitti
svo 26. þing Alþýðusambandsins
vinstri stjói'ninni á sl. hausti?
Enga aðra en þá, að haldið skyldi
áfram að greiða vísitöluna niður
og að stofnuð skyldj ný nefnd, er
bera skyldi nafnið ,,áætlunarráð“.
Þá eru taldar þær leiöbeining-
ar, sem Alþýðusambandsþing
undir forystu kommúr.ista, veitti
vinstri stjórninní um það, hvern-
ig verðbólgan skyldi stöðvuð og
vandi efnahagsmálanna leystur.
Svo er að sjá, sem vinstri stjórn
in hafi ekki haft mikið gagn af
þessum leiðbeiningum Alþýðu-
sambandsins. Þvert á móti. Hún
fékk „snert af bráðkveddu" og
dó af þeim!!