Morgunblaðið - 13.02.1959, Blaðsíða 18

\í
MORCVNBL4Ð1Ð
Föstudagur 13. febr. 1959
Ágœtur og fjölmennur
málfundur Heimdallar
í FYRSTI málfundur Heimdallar
j á þessum vetri var haldinn sl.
! þriðjudagskvöld í Valhöll. For-
1 maður Heimdallar, Baldvin
j Tryggvason, lögfræðingur, setti
J fundinn. Skýrði hann frá því,
að þegar fræðslukvöldum fé-
lagsins lauk, hefði stjórn Heim-
dallar ákveðið að efna til nokk-
urra málfunda, þar sem enn-
fremur væri leiðbeint um fram-
sögn og fundarsköp. Hefðu þeir
Ólafur Magnússson, Kristján
Ragnarsson og Ólafur Davíðsson
verið kjörnir í nefnd til þess að
hrinda þessu í framkvæmd og sjá
um fundina. Virtist sér af und-
irbúningi þeirra og nýjungum, að
góðs árangurs mætti vænta af
þessum málfundum. Fól hann
síðan Kristjáni Ragnarssyni
j fundarstjórn en Gunnar Gunn-
arsson var settur fundarritari.
Næst tók til máls Ólafur
Magnússon og skýrði hann nán-
: ar frá fyrirkomulagi því, sem
i áætlað væri að hafa á fundunum.
] Umræðuefnin yrðu valin þannig,
að skoðanir manna væru nokkuð
skiptar um þau og mundu 3 mæla
með einhverju máli hverju sinni,
en 3 á móti. Væri framsögumönn-
um ætlaðar 5 mínútur hverjum
til þess að flytja mál sitt, en að
því loknu yrðu frjálsar umræð-
ur. —
Ævar Kvaran, leikari, hélt
þessu næst fróðlegt og skemmti-
legt erindi um framsögu. Lagði
hann þunga áherzlu á, að vildi
einhver verða góður ræðumaður,
yrði hann að temja sér réttan og
góðan framburð og hafa gott
vald á málinu. Víða erlendis væri
mikil áherzla lögð á að leiðbeina
ungu fólki um ræðumennsku og
væri það mikill galli á íslenzku
4
14. júlí 1901. — 30. jan. 1959.
SÍÐASTLIÐINN mánudag var
jarðsett í Fossvogskirkjugarði
ekkjan Kristrún Pétursdóttir
Hrísateig 4 hér í bæ. Hún andaðist
30. jan sl.
| Kristrún var fædd 14. júlí 1901
að Skammbeinsstöðum í Holtum,
og voru foreldrar hennar hjónin
Guðný Kristjánsdóttir og Pétur
Jónsson sem þar bjuggu. Hún var
næst elzt tíu barna þeirra hjóna
og komst því fljótt í kynni við
sveitastörfin. Hún dvaldist með
foreldrum sínum unz hún 1925
fluttist til Rvíkur. 1927 giftist
hún Ara Helgásyni frá Hólshús-
um á Barðaströnd bátsmanni á
I .Goðafossi'. Samvistir þeirra voru
mjög góðar, en hann dó 1938, og
stóð hún þá ein uppi með syni
i þeirra tvo Kristin og Helga, fá-
| tæk að fjármunum en rík af ein-
J beitni og ráðdeild. Hún var mjög
í hög og var því eftirsóttur vinnu-
kraftur : 'i, sem hún gat miðlað
í frá heimilisstörfunum. En öllum
kröftum sínum beitti hún að einu
marki, en það var að koma sonum
sínum til þroska og menntunar,
og því takmarki tókst henni að ná
fræðslukerfi, að engin kennsla
færi fram í þeim efnum.
Eftir erindi Ævars héldu allir
þátttakendur námskeiðsins stutt-
ar tölur um ýmisleg efni, en að
þyí loknu tók Ævar Kvaran til
(Erindi flutt á aðalf. Slysa-
varnadeildar kvenna í Reykja-
vík, af frú Sigurveigu Guð-
mundsdóttur, Hafnarfirði til
minningar um frú Guðrúnu
Jónasson.
EG leyfi mér að þakka formanni
deildarinnar hér, frú Gróu Pét-
ursdóttur, þá vinsemd, að bjóða
mér að endurtaka hér þau fátæk-
legu minningarorð sem flutt voru
á afmælisfundi í Hraunprýði í
vetur. Slysavarnakonur í Hafnar-
firði standa í mikilli þakkarskuld
við Reykjavíkurdeild kvenna.
Fyrst og fremst voru það konur
frá Reykjavík, sem á sínum tíma
k»mu til Hafnarfjarðar, með frú
Guðrúnu Jónasson í fararbroddi,
til þess að stofna kvennadeild í
Hafnarfirði, og varð frú Sigríður
Sæland til þess að taka að sér
brautryðjendastarfið í þeim mál-
um í Hafnarfirði. Alltaf síðan
hafa verið mikil og góð sam-
skipti milli þessara tveggja ná-
graiinadeilda báðum til góðs. En
fyrst og fremst ber að minnast
hér þeirrar ágætiskonu, sem vér
allar eigum svo mikið að þakka,
frú Guðrúnar Jónasson. Fyrir
okkur Hafnarfjarðarkonur, voru
Það sést á framansögðu að
Kristrún hefur komizt í þá eld-
raun sem leiddi vel í ljós úr
hvaða málmi hún var gerð. Hlut-
skiptisjómannskonunnarer erfjtt.
Löngum dulinn ótti, og forsjá
heimilis í fjarveru húsbóndans,
en þetta fór henni vel úr hendi.
Hún var létt í máli og glaðlynd
á yfirborði, en innra svo föst
fyrir að ekkert gat haggað lífs-
reglum hennar um hársbreidd,
ströngum heiðarleik til orða og
verka. Falsleysi hennar og ein-
lægni ásamt fágætri hjálpsemi
þar sem hún vissi hjálpar þörf,
skapaði henni miklar vinsældir,
og hún var skemmtilegur og góð-
ur gestur.
Síðustu tíu ár ævinnar átti
Kristrún við vanheilsu að stríða,
en naut jafnan einlægrar ástar
og virðingar sinna nánustu. Henn
ar verður saknað af stórum vina-
hóp, en þó sárast af aldraðri móð-
ur, sem missir umhyggjusama
dóttur, og sonum hennar, tengda-
dætrum og barnabörnum, sem nú
geta ekki talað við hana þegar
vanda ber að höndum.
Það er fjölmennur hópur sem
blessar minningu hennar.
B. K.
máls og lét í ljós ánægju sína
með þann hátt, er hafður væri
á námskeiðinu. Fundi var slitið
kl. 23.15.
Annar fundur námskeiðsins
verður í kvöld og hefst kl. 20.30.
Verður þá til umræðu efnið: Er
sanngjarnt, að konur fái sömu
laun og karlar fyrir sömu vinnu?
Öllum ungum Sjálfstæðismönn-
um er heimil þátttaka í nám-
skeiðinu.
heimsóknir hennar sífeld hvatn-
ing og uppörvun, til þess að
vinna sem mest »g bezt að mál-
um félags vors, og umfram allt
hugsjónaeldur frú Guðrúnar Jón-
asson kveikti ljós i sálum allra
sem á hana hlýddu. Frú Guðrún
skildi manr.a bezt, að þó almenn-
ingur allur í landinu væri orð-
inn Slysavarnafélaginu það
hlyntur, að fjáröflun til styrkt-
ar félagsins gengi ágæta vel, þá
má ekki láta staðar numið við
það eitt að telja gjafafé. Hún
lagði hina meztu áherzlu á það,
að hver og ein félagskona, hefði
sifellt í huga hugsjónina, sem á
bak við er. Hugsjón, fórnfýsi og
mannúðar, sem byggist á anda
kristinnar trúar, fyrst og fremst.
Til þess að halda við slíkum hug-
sjónum í stórum hópi fólks, þarf
mikla einlægni, andagift og per-
sónuleika. Allt þetta átti frú Guð-
rún í svo ríkum mæli, að engum
gleymist, sem á hana hafa hlust-
að. En hún gerði meira en þetta.
Hún lét sér ekki raægja að byggja
upp félögin með sínum eigin
miklu andlegu yfirburðum, held-
ur hvatti hún konurnar í deild-
unum til þess aS feta í fótspor
hennar sjálfrar. Og þetta tókst
henni svo vel, aS við fráfall henn-
ar er málum skipað svo, sem bezt
má verða, til þess að hið góða
félagsstarf geti haldið áfram á
þeirri braut, sem frú Guðrún
Jónasson markaði.
Frú Guðrún Jónasson var allt
í senn ,mikilme»ni og góðmenni,
en þeir eiginleikar fara ekki allt-
af saman, sve sem kunnugt er.
Saga frú Guðrúnar bíður síns
höfundar, því ekki þarf neinn
spámann til að sjá það, að slíkur
persónuleiki sem frú Jónasson
var, hlýtur aS örva vini hennar
til þess að halda minningu henn-
ar á lofti, á sem varanlegastan
hátt, með því að skrifa ævisögu
hennar. Enda ætti að verða hér
hægt um vik, þar sem frú Guð-
rún Jónassen lifði viðburðaríku
og blessunarríku lífi. Heimildir
um störf hewnar eru miklar og
margvíslegar, því a ðhún var eng-
in hversdagskona. Hér er hvorki
staður né stund, til að rifja upp
æviatriði frú ®. J. það hafa marg-
ir gert, og skammt þess að minn-
ast. En hér verður minnst á frú
Guðrúnu Jónasson, eins og hún
kom fyrir sjónir konum í deild-
unum úti á landi, þegar þær sáu
hana og heyrðu á þingum og
mannfundum Slysavarnafélags ís
lands. Það þurfti ekki að sitja
lengi í þingsalnum til þess að
veita frú Guðrúnu sérstaka
Kristín Pétursdóttir
Slysavarnakonur minnast
frú Guðriinar Júnasson
hygli, þó menn þekktu hana ekki
áður nema að nafninu til. Það
mátti segja um hana, eins og sagt
er í Njálu. „Kenndu hana allir
óséða“.
Hún var sérkennileg á marga
lund, höfðingleg í fasi, virðuleg
svo af bar, og þó einkum undur-
hlý í viðmóti, við ókunnu og ó-
reyndu fundarkonurnar, sem
þarna komu frá öllum landshorn-
um. Því þannig er nú málum kom
ið á landi hér, að konur taka sí-
vaxandi þátt í öllum þáttum þjóð
lífsins, og þá líka í fundastörf-
um og þinghöldum ýmissa félaga.
Enn sem komið er, hafa konur al-
mennt ekki þá félagslegu reynzlu,
sem karlmenn hafa öðlast, þar
sem reynslutími kvenna á þeim
vettvangi er mun styttri en karla.
Og þó er ekki mjög langt síðan
þeir fengu þá þjálfun. Nægir þvi
að benda á ummæli í bréfum Jóns
Sigurðssonar, þar sem hann kvart
ar undan þingmönnum á Alþingi,
að þeir vilji hespa þinginu af
sem fyrst, en ekki láta neinn
verulegan tíma fara 1 ræður og
málflutning. Líka segir Jón Sig-
urðsson á öðrum stað, að nú sé
Guðrún Jónasson
bændum þó nokkuð að fara fram
í ræðuhöldum, og geti þeir nú
margir hverjir haldið stuttar ræð
ur blaðalaust. Jón Sigurðsson og
menn hans, ólu upp ræðumenn á
Alþingi ef svo mætti segja, með
hvatningum og trausti á getu
manna til þess að koma fyrir sig
orði á opiberum vettvangi. Ein-
mitt þetta sama hefir frú Guð-
rún Jónasson gert fyrir konurn-
ar í kvennadeildum S.V.F.Í.
Aldrei verður fullmetin sú af-
staða frú Guðrúnar við stofnun
S.V.F.Í. að hún heimtaði eindreg-
ið að konurnar yrðu x sérstökum
deildum út af fyrir sig. Hún sá
af framsýni sinni, að hér var fél-
agsskapur að myndast, sem var
einkar hentugur konum, til þess
að þær gætu aflað sér félagslegr-
ar reynzlu »g þrozka, einar og án
stuðnings sér miklu félagsvanari
manna. Hún vissi, að einmitt
þetta, að konurnar urðu alger-
lega að standa einar undir starfi
deilda sinna á fundum, það atriði
myndi knýja þær til að leggja sig
allar fram á öllum sviðum í bar-
áttunni fyrir gengi Slysavarna-
félagsins.
Frú Guðrún sjálf várð konun-
um sú allra ákjósanlegasta fyrir-
mynd sem völ var á, í mælsku,
skipulagshæfni, rökfestu og
heitri trú á sigur hins góða mál-
efnis. Hvar sem til hennar heyrð-
ist, báru ræður hennar af, jafn-
vel á landsþingum, þar sem fjöldi
ágætra mælsku- og gáfumanna
létu heyra til sín. Og í skjóli þess-
arar miklu konu, komu fram
margar ágætar félagskonur og
töluðu af snilld um málefni slysa
varna. Frú Guðrún Jónasson,
hinn mikli brautryðjandi og upp-
alandi, hefir látið eftir sig stóran
hóp ágætlega þjálfaðra og starfs-
hæfara kvenna, sem nú eru þess
umkomnar að halda á lofti merki
slysavarnana í þeim anda sem frú
Guðrún kaus að ríkja skyldi í
kvennadeildunum alls staðar. En
hvergi held ég að frú Guðrún hafi
notið sín betur, en þegar hún
stjórnaði fundum í sinni eigin
deild, kvennadeild Slysavarna-
félagsins í Reykjavík. Þessi mikla
og góða kona bar þau einkenni
sannra stórmenna, að svo fannst
hverjum sem viðstaddur var, að
sá væri frú Guðrúnu Jónasson
hjartfólgin sérstaklega. Samúð
hennar og mannúð var svo rík, að
orð hennar gengu til hjarta, ein-
föld og djúp, boðberar frá þeirri
heiðríkju hugans sem frú Guðrún
Jónasson bar hið innra. Andi
hennar mótaði allt félagsstarfið,
gæddi fundina innri göfgi, svo
sem fágætt er. Það er mikil gæfa
þeim konum sem mest hafa með
frú Guðrúnu unnið, hversu mjög
þær mátu hana að verðleikum.
Þess vegna vitum vér, að minn-
ingin um hana mun lengi lýsa því
fólki ,sem tekið hefur upp merki
frú Guðrúnar Jónasson. Og nú,
þegar hún er öll, biðjum vér
henni guðs friðar í eilífu ljósi.
„Dómarinn“ verður sýndur í síðasta sinn i Þjóðleikhúsinu í
kvöld. — Myndin er af Herdísi Þorvaldsdóttur í hlutverki
ungu stúlkunnar og Baldvini Halldórssyni í hlutverki skáldsins.