Morgunblaðið - 01.03.1959, Blaðsíða 3

Sunnudagur J/
1959
MORGUNBLAÐIB
Úr verinu
--Eftir Einar Sigurðsson——
ar hefðu staðið við hlið þeirra um
12 mílurnar óskoraðar, unz fullur
sigur var unninn.
Ladhelgin og bátarnir
Vertíðin er nú hálfnuð að tíma-
tali, þótt enn sé ekki kominn mik
ill afli á land ,og er þó ekki ver-
ið að vanþakka það, sem komið
Togararnir.
Tíðin var misjöfn framan af
vikunni, stöðugir umhleypingar,
en síðari hluta vikunnar var skap
legt fiskiveður.
Skipin eru aðallega á tveimur
stöðum, flest við Þverálinn, en
nokkur skip eru suður á Sel-
vogsbanka.
Fyrir vestan hefur afli verið
ágætur annað veifið og skipin
verið að koma með allt að full-
fermi þrátt fyrir mikil frátök.
Á Selvogsbankanum hefur ein-
staka skip fengið góðan ufsaafla,
en lítið orðið vart við þorsk enn-
þá.
Togararnir, sem veiddu fyrir
erlendan markað, hættu við að
sigla á siðustu stundu og lönd-
uðu heima.
Fisklandanir sl. viku:
Neptúnus .... 176 t. 9 d.
Jón Þorláksson 143 - 14 -
Úranus 208 - 17 -
Geir 251 - 13 -
Skúli Magnúss. 176 - 14 -
Egill Skallagr. 250 - 10 -
Karlsefni um 200 - 14 -
Sala erlendis:
Þorst. Ingólfss. 185 t. £ 12600
Reykjavík,
Framan af vikunni voru frátök
og slæm sjóveður, þótt róið væri
síðari hluta hennar.
Hjá bátum, sem róa daglega,
var afli sáratregur, 2—6 lestir í
róðri. 3 útilegubátar komu inn í
vikunni með mjög misjafnan afla,
Hafþór hafði mestan afla, 57 lest-
ir.
Aflahæstu útilegubátarnir eru:
Helga .... 190 lestir slægt
Hafþór .. 180 lestir slægt
Aflahæstur af bátum, sem róa
daglega, er Svanur með 120 lest-
ir, ósl.
Fjórir bátar eru byrjaðir með
net. Þrír hafa lagt upp í Sand-
gerði og Keflavík, en þessi eini
hefur verið að fá 2V£—3 lestir í
lögn.
Keflavík.
Róið var 4 daga vikunnar. Afli
var algengast 7—10 lestir og
komst upp í 13 lestir hjá nokkr-
um bátum.
Tólf bátar hafa lagt þorskanet,
og hefur afli verið lélegur, algeng
ast 2—5 lestir, þó fékk einn bátur
12 lestir á föstudaginn eftir nótt-
ina. f gær var landlega.
Aflahæstu bátarnir:
Hilmir ....... 202 lestir ósl.
Ól. Magnúss. 191 — —
Guðm. Þórðars. 191,5— —
Vilborg ...... 179 — —
aflanum, en undanfarin ár hafa
bátar lítið getað aðhafzt á þessum
slóðum fyrir ágangi togara.
Nú róa 80—90 bátar með línu
og einn með net. Er netabátur-
inn búinn að vitja um tvisvar og
fékk 5 lestir í hvorum róðri.
Heyrzt hefur, að Hornafjarðar-
bátar séu farnir að fá ágætan
afla í net, og má búast við, að
þeir fyrstu fari að hugsa til hreyf
ingar næstu daga.
Handfærabátar hafa mjög lítið
getað reynt vegna veðurs.
Stærsta róðurinn í vikunni fékk
Bergur NK, 16 lestir.
Aflahæstu bátarnir eru:
Björg SU......... 133 t.
Stígandi ........ 125 -
Kári ............ 120 -
Snæfugl SU .... 118 -
Sig. Pétur ...... 112 -
Víðir SU......... 111 -
Bergur VE........ 107 -
Gullborg ........ 101 -
Landhelgismál Færeyinga
Samningurinn um landhelgi
Færeyja vekur að vonum mikla
er.
Hvað bátamiðin snertir, er at-
hyglisvert, að fram að þessu hef-
ur aldrei verið slíkur friður fyrir
togurum sem nú. Vestfirðingar
muna t.d. aldrei annað eins, ekki
einu sinni á stríðsárunum. Sama
er að segja um aðrar verstöðvar,
togari hefur vart sézt á bátamið-
unum.
Bretar eiga mikið af gömlum
skipum, sem hent^r bezt að
stunda veiðar á grunnmiðum,
enda hafa þeir allra manna mest
skafið grunnmið okkar. Eins og
kunnugt er hafa þeir nú, síðan
landhelgisdeilan hófst, orðið að
halda sig á vissum svæðum, til
þess að herskipin gætu verndað
togara þeirra í landhelginni. Hef-
ur þetta orðið þannig í fram-
kvæmd, að sáralítið hefur orðið
vart, við togara þeirra, borið sam
an við það, sem áður var. Veiði-
svæðin, sem Bretarnir hafa hald-
ið sig á fram að þessu, hafa ver-
ið tiltölulega afskekkt og ekki
almennt stunduð, a.m.k. á vetr-
arvertíð. Bretum hefði þannig
notast betur að sínum gömlu og
Undanfarna tvo daga hefir verið gott veður á miðunum hér
við Suðvesturland. Ailir vona nú, að veðrahamurinn sé geng-
inn yfir og nærfellt mánaðar landlegu sé þar með lokið. —
Þetta hefir valdið útgerð og þjóðarbúskap gífurlegu tjóni. —
Þessi mynd er tekin við löndun hér í Reykjavík nú fyrir
skemmstu og sýnir, hvar golþorsk er sveiflað úr einum róðrar-
bátanna á land upp.
Akranes.
Gæftir voru stopular síðustu
viku og aðeins róið 4 róðra.
Afli hefur verið sæmiiegur, 7—
10 lestir í róðri. Stærstu róðrarn-
ir voru hjá Ólafi Magnússyni og
Sigrúnu, 15% lest hjá hvorum.
Tveir netjabátar voru á sjó á
föstudaginn og fengu 5 lestir ann
ar og 13% lest hinn, 2ja nátta.
Aflahæstu bátarnir eru:
Sigrún ......... 174 1. ósl.
Sigurvon..... 164 - —
Ól. Magnússon .. 157 - —
Vestmannaeyjar
Almennt var róið 4 daga í vik-
unni, en aldrei góð sjóveður og
suma dagana mjög slæm. Þrátt
fyrir það var afli góður, eða 6—8
lestir í róðri og nokkrir með 9—
10 lestir. Vafalaust væri mjög
góður afli á línu, ef stillti til.
Sést nú bezt hvers virði 12 mílna
landhelgin er, því að nú veiðist
fiskur aðallega fyrir utan gömlu
4 mílna mörkin. Togarar hafa
ekki sézt á miðunum í háa herr-
ans tíð. Eru sjómenn mjög ugg-
andi við komu brezku togaranna
á miðin, eins og boðað hefur ver-
ið, og óttast, að fljótt dragi úr
athygli á íslandi. Raunveruiega
er landhelgin ákveðin 12 mílur
með rétti Breta einna til veiða
innan ytri 6 mílnanna, og þó ekki
alls staðar. Það er ekki furða,
þótt brezkri útgerð þyki súrt í
brotið.
Ef 12 mílur eiga að gilda gagn-
vart öðrum þjóðum, því skyldu
þær þá ekki gilda einnig gagnvart
Bretum. Eftir samning þennan
er Bretum ekki stætt á því að
neita að viðurkenna 12 mílurnar
við ísland .
Danir gerðu 1955 samning um
landhelgi Færeyja, sem gilda átti
í 10 ár. Var þar aðeins um 3 og
4 mílna landhelgi að ræða og því
mjög óhagstæður samningur mið-
að við t.d. landhelgi íslendinga
nú. Nýi samningurinn er til 3 ára
og fellur úr gildi, ef víðtækari al-
þjóðareglur verða settar áður.
Ef íslendingar hefðu ekki verið
búnir að færa sína landhelgi út
í 12 mílur, hefðu Færeyingar vafa
laust mátt búa áfram við sinn
gamla samning, og má þannig
segja, að þeir hafi notið góðs af
frumkvæði fslendinga. fslend-
ingar hefðu þó kosið, að Færeying
minni togurum, ef þeir hefðu virt
12 mílna landhelgina og verið
dreifðir umhverfis landið og þá
að sjálfsögðu getað leitað land-
vars og ýmissar fyrirgreiðslu í
landi, eins og þeirra var siður.
Nú hafa Bretar skipt um veiði-
svæði og fært sig á aðalvertíðar-
miðin fyrir Suðvesturlandinu.
Þetta eru alvarleg tíðindi fyrir
bátaútveginn, þótt menn megi
ekki gleyma því, að við höldum
öllu, sem við höfðum og 12 míl-
unum gagnvart öllum nema Bret-
um og það á takmörkuðu svæði,
þó að á aðalveiðisvæði bátanna
sé.
Auðvitað er öll framkoma
Breta í landhelgismálinu níðings-
leg við þessa litlu þjóð, sem er
að reyna að verja fjöregg sitt.
Fiskimiðin eru næstum það eina,
sem hún á til þess að geta lifað
menningarlífi í þessu harðbýla
landi. Hér er um líf og dauða að
tefla, fslendingar máttu horfa
upp á það, að togararnir væru
eins og veggur svo að segja uppi
í landsteinum og girtu fyrir, að
fiskurinn kæmist á bátamiðin, og
leituðu bátarnir út fyrir, var þar
Sr. Óskar J. Þortáksson:
Karlmennska
og kœrleikur
Vakið, standið stöðugir 1 trúnni,
verið karlmannlegir, verið styrk-
ir. Allt hjá yður sé í kærleika
gjört. (I.Kor.16.13).
MENN TALA stundum um það,
að kristindómurinn sé ekki trú-
arbrögð karlmennsku og hetju-
skapar, heldur sé hann miklu
fremur fyrir hina mildu og veik-
lunduðu, og þá, sem séu fúsir að
þola allt ranglæti möglunarlaust.
Vera kann, að kristindómurinn
hafi stundum verið boðaður þann
ig, en það gefur ekki rétta mynd
af fagnaðarerindinu í heild, eins
og vér kynnumst því í Nýja
testamenntinu sjálfu.
Þeir, sem lesa frásagnir þess
um líf Jesú og starf, þeir hljóta
að bera sérstaka virðingu og að-
dáun fyrir þeirri djarfmannlegu
framkomu, sem einkenndi hann
í viðskiptum hans við samtíðar-
menn hans. f lífi hans fór saman
karlmennska og kærleikur. Eng-
in fórn var of mikil, ef hún var
lögð í sölurnar fyrir réttlætið
og sannleikann.
Vér þurfum heldur ekki lengi
að lesa um Pál postula, til þess
að komast að raun um, að hann
var alltaf í fremstu röð meðal
hinna hugrökku, þess vegna gat
hann líka hvatt til karlmennsku
og kærleika, Það er fróðlegt að
lesa um sjóferð hans til Róma-
borgar, í niðurlagi Postulasög-
unnar, um hættur og mannraunir
á þeirri ferð og hvernig trúar-
samfélagið við Guð var honum
uppspretta hugrekkis og árvekni,
svo að hann varð hinn sterki
maður um borð. Páll fyrirvarð
sig ekki fyrir trú sína, hún vár
honum kraftur til hjálpræðis, hún
gaf honum þrek og var uppspretta
þeirrar karlmennsku, sem hann
sýndi í öllu sínu lífi. En hann
gleymdi ekki kærleikanum og
enginn hefur talað fegurri or9 ]
um kærleikann en Páll gerir 1 ’
fyrra Korintubréfinu 13. kap.
II.
En hvernig er viðhorf vort 1
dag? Getur kárlmennska og kær-
leikur farið saman í lífi mann»
á þessari atómöld? <
Kristindómurinn svarar þvl '
ákveðið játandi og vissulega er i
aldrei meiri þörf fyrir kærleika
og kærleiksþjónustu en þegar
mikil orka hefur verið leyst úr
læðingi og framfarir mannsand- I
ans eru örar og stórstígar. 1
Menn hafa ekki alltaf gert sérl
grein fyrir því í hverju sönn
karlmennska væri fólgin. Hún á í
ekkert skylt við grimmd, rudda- 1
skap og frekju og aðrar grófar |
tilfinningar. Karlmennskan er ]
fólgin í þeirri festu, drenglyndi .
og þolgæði, sem kann að meta ■
hið góða og fagra og vekur traust I
og virðingu og byggir upp sam- j
félag mannanna. Það fer því vel j
saman að vera karlmannlegur og
kærleiksríkur. Vér höfum ótal j
dæmi um það á vorum dögum, !
hvernig menn hafa sýnt karl-
mennsku sína í þjónustu kær- j
leika og góðvildar, í björgunar- j
málúm, í líknarmálum, í barátt- j
unni fyrir mannrettindum og '
öðrum þeim hugsjónum, sem lyft j
hafa mannkyninu á æðri þroska-]
stig. Hversu margir hafa ekki !
einmitt gleymt sjálfum sér í þess :
ari þjónustu? .A
Þú, sem í dag lest þessar hug-I
leiðingar mínar um karlmennsku
og kærleika, minnstu þess að
þetta á að fara saman hjá þér,
og á að eiga rætur sínar í trúar-1
lífi þínu, í trausti þinu til Guðs,1
og í þeirri sannfæringu þinni að|
tilgangur lifsins sé að elska Guð j
og þjóna honum og þroskast í I
samfélagi við hann til eilífs lífs. ■
allt í hershöndum. Sá tími getur
komið, að Bretar þakki íslending-
um fyrir framtak þeirra til vernd
unar fiskistofninum við íslands-
strendur, áður en það var orðið
of seint og miðin gjöreydd eða
svo til eins og heimamið þeirra
sjálfra.
Bretum er nú sjálfsagt orðið
það fullljóst, að fslendingar
hvika aldrei frá ákvörðun sinni
um 12 mílna landhelgi, hvað sem
það kostar.
Einfaldara fyrirkomulag
í meðvitund þjóðarinnar er all-
ur útflutningur styrktur. Algeng
ustu útflutningsbæturar eru 80%
en svo eru margskonar sérbætur,
svo sem ýsu-, steinbíts- og flat-
fiskbætur, smáfiskbætur og sum-
arbætur. Nema þessar sérstöku
bætur sjálfsagt ekki langt frá 100
milljónum króna, og geta þær á
sumum tegundum komizt upp í
100%. Útfluttar landbúnaðarvör-
ur njóta bóta eins og þær eru
hæstar á sjávarafurðum. Ekki er
það holt þessum undirstöðuat-
vinnuvegum þjóðarinnar að búa
við þetta almenningsálit.
Þessar uppbætur hafa á árun-
um gengið undir ýmsum nöfnum,
svo sem gotupeningar, ríkisá-
byrgð, bátagjaldeyrir og nú út-
flutningsuppbætur. Upphaflega
náði þetta aðeins til vöru, sem
ekki var þá talið svara kostnaði
að hirða, eins og hrognanna, enda
var þetta á gullöld striðsáranna.
En þetta færðist fljótt í aukana
og nær nú, eins og áður segir, til
allrar útfluttrar vöru, og ekki
nóg með það, heldur hvers konar
þjónustu, sem fæst greidd í er-
lendum gjaldeyri.
Það mun ekki óþekkt með öðr-
um þjóðum, að greiddur sé útfl.-
styrkur á einstakar vörutegund-
ir, en að allar útflutningsvörur
þjóðar séu verðbættar mun eins
dæmi, nema þá hjá þjóðum, sem
mjög djúpt eru sokknar í fen fjár
málaspillingar.
í kjölfar þessa fyrirkomulags
hefur fylgt gengdarlaus verð-
bólga. Eðlilegt hefði verið að leið
rétta gengið, þegar fór að hallast
á í þessum efnum, og reisa öflug-
ar skorður við verðbólgunni. En
það hefur aldrei mátt heyrast
nefnt, því að villa hefur orðið
almenningi sýn með þessum gern-
ingum. Og svo vel hefur verið
haldið á áróðrinum í þessum efn
um, að þegar þessir sömu menn
þurftu og vildu leiðrétta gengið,
þorðu þeir það ekki fyrir sitt
litla líf, svo hræddir voru þeir
orðnir við sitt eigið afkvæmi, á-
róðurinn. Kusu þeir heldur að
fara áfram krókaleiðirnar og
leggja byrðarnar jafnt og þétt á
almenning í mynd tolla og skatta.
En fyrir utan það, hvað þetta
fyrirkomulag er flókið og seint I
vöfum *g krefsF'mikillar skrif-
finnsku, býður það upp á margs
konar spillingu, ekki aðeins
hreina misnotkun, heldur af-
skipti þess opinbera, sem alltaf
hefur tilhneigingu til að mismuna
mönnum og reyra þá í fjötra. Þá
sljóvgar þetta fyrirkomulag á-
byrgðartilfinninguna og dregur
úr, að menn leggi sig fram eins
og skyldi, þegar þeir njóta ekki
ávaxtanna af dugnaði sínum og
hagsýni. Þá ýtir það undir kröfur
á hendur þess opinbera og þar
með kröfur á hendur almenningi.
Hvimleiðustu fylgifiskar þessa
fyrirkomulags eru svo gjaldeyr- ■(
isskortur og lánsfjárskortur. Jafn
framt virðist það halda niðri
lífsafkomu "jöldans, því að þrátt i
fyrir stóraukin atvinnutæki, skip, |
verksmiðjur og vélar, ásamt nýrri
tækni, hefur lífsafkoman ekki
Framh. á bls. 22. ■*