Morgunblaðið - 25.03.1959, Blaðsíða 13

Miðvikudagur 25 marz 1959
MORGUNBLAÐ1Ð
13
— Bókaþáttur
Framh. af bls. 11.
Mönnum sést oft yfir það, þegar
þeir segja, að eitt eða annað skuli
burt, hvort það sem á eftir kemur
geti staðið án þess. En ég tek
undir það með lesandanum, að
það er ekki gaman að standa í
svona tínslu kauplaust, og læt ég
þess vegna nægja að gera skil
þessum tveimur dæmum Sigurð-
ar. En úr því að Sigurði, sem er
í úrvalsflokki, getur sézt yfir
svona augljósa hluti, hvernig
halda menn þá, að hinir flokk-
arnir séu? Ég kem rétt strax að
því, það er fjórði og síðasti þátt-
ur.
IV.
Sigurður lýkur ritdómi sínum
með því hneykslast á því, að
ég skyldi í eftirmála bókarinnar
snoppunga ónafngreindan rit-
dómara, sem vegna bjálfaskapar
varð það á að hnoða saman í rit-
dómi um fyrri bók mína ummæl-
um, sem voru móðgandi, ekki í
minn garð, heldur annarra.sem ég
vildi heiðra með tileinkun, og
skal það ekki tuggið hér. Ég
sagði, að ritdómari þessi værj
einn þeirra manna, sem hefði
fengið i hendur penna í misgrip-
um fyrir traktor eða jarðýlu.
Svona nokkuð á ekki heima í
eftirmálum, segir Sigurður. —
Nei, það á heima í formálum, segi
ég, og ég sé, að eg hef ekki sagt
nógu mikið. Hér er það sem á
vantaði um ritdómara í lægri
flokkunum, og þeir eru í yfir-
gnæfandi meirihluta.
Einhver fyrstu kynni mín af
því, hvernig sumir ritdómar
verða til á fslandi og hvers virði
þeir eru, voru þau, að ég var
staddur heima hjá ritstjóra tíma-
rits nokkurs. Kunningi hans
hafði nýlega gefið út bók og nú
kom til kasta ritstjórans að nota
samböndin. Ég horfði á hann taka
simann, hringja í hvern manninn
á fætur öðrum og þreifa fyrir séx
um, hvernig þeim litist á bókina.
Sælinú .... Líkar hún ekki vel,
nei — ha„ slappt verk, já ....
Jæja, nokkuð að frétta annars ..
sælir. Loks hljóp á snærið hjá
honum: Sælinú .... já, jæja —
einmitt, ánægður með hana, jahá.
— Innan mínútu hafði hann geng-
ið frá pöntun á ritdómi og af-
hendingartími ákveðinn; hann
svitnaði ekki einu sinni meðan
hann stóð í þessu stússi. — Fyrir
tveimur árum sat ég uppi á Lands
bókasafni og var að fletta nokkr-
uf árgöngum vikublaðs, sem gefið
er út utan Reykjavíkur. Þá
rakst ég á ritdóm um bók eins
kunningja míns, mjög jákvæðan
ritdóm. Ég fletti áfram, og viti
menn: nokkrum mánuðum
seinna í sama árgangi rakst ég
á annan ritdóm eftir sama mann
um sömu bók og nú mjög nei-
kvæðan. Undur og stórmerki! Jó,
það má nú segja. Þessi maður
skrifar enn þá ritdóma. Einn rit-
dómari hér í bænum skrifar eklti
ritdóma öðru vísi en í bræði, og
bendir allt til, að vaxandi útgáfa
innlends skáldskapar muni ríða
taugakerfi hans að fullu. Mér er
sagt, að hann haldi sig vera
Georg Brandes endurfæddur og
dansi stríðsdans, ef bókmennta-
legur óskeikulleiki hans sé dreg-
in í efa. Þetta eru algeng um-
mæli í ritdómum: Hann er sams
konar rithöfundur og kötturinn
í Sjöstjörnunni. Og: Hann skrif-
ar eins og gúmmíblaðra. Eða:
Næstu bók ætti hann að reyna að
skrifa með hnéskelinni. — Það er
hægt að fyrirgefa og jafnvel hafa
gaman af meinlegum athugasemd
um í ritdómum, ef þær eru fyndn-
ar, en maður gæti haldið, að
fyndni af þessu tagi væri mjöður,
sem runnið hefði frá Keflavíkur-
útvarpinu. í fyrra gaf ritdómari
nokkur ljóðabókarhöfundi þá
átakanlegu ráðleggingu að skrifa
næstu bók sína á klósettpappír.
Verki ungs höfundar var ekki
alls fyrir löngu líkt við haug af
saur og sorpi; sama verk hóf ann-
ar til skýjanna. Þetta er efnislegt
sýnishorn af skáldskaparskyn-
bragði eins af afkastamestu rit-
dómurum okkar: í ljóðinu kemur
fyrir „hvítur hestur", en hestar
eru aldrei hvítir, þeir eru sko
gráir, þetta er slæmur galli á
kvæðinu. — Einu sinni hefur það
komið fyrir í fslandssögunni, að
20 menn, og það meira að segja
allir þjóðkunnir, hafi mælt með
ákveðnu lestrarefni. Og hvað
skyldi það hafa verið? Kannske
eitt af stórverkum heimsbók-
menntanna ellegar eitthvað ágæt
isverk íslenzkra bókmennta?
Neí, þessir herrar mæltu með riti,
sem flytur aðallega sannar frá-
sagnir af svaðilförum og morð-
um, en þar fyrir utan — þess skal
getið, svo að sannleikurinn sé
sagður allur — flytur ritið að
vísu ágætt lesefni innlent.
Það er af nægu að taka, en allt
hefur sín takmörk. Sum þeirra
dæma, sem hér hafa verið néfnd,
bera raunar vott um hreina
skrípaleiki, en því miður svo
grófa, að það er sjaldnast hægt
að hafa gaman af þeim; annað
er óverjandi, þótt það sé að sumu
leyti sknjanlegt, því að fámenmð
getur annars vegar af sér urmuj
tilefna til úlfúðar og náunga-
krits og fjötrar merSí hins vegar
í marga hlekki kunningsskapar,
vensla og pólitískrar samstöðu.
Má því segja, að ekki saki, þótt
fram komi nokkur vísbending
um, hversu lausbeizluð þessi öfl
vaða uppi í þeirri „bókmennta-
legu leiðbeiningarstarfsemi“, sem
haldið er að fólkinu í landinu.
Jóhannes Helgi.
Vatteruð NÆLONEFNI
Vatteruð BÓMULLAREFNI
Vatteruð RAYONEFNI
í greiðslusloppa
Fallegt sloppaefni er
góð fermingargjöf.
Ný sending einlit
ULLAREFNI í kjóla.
MARKADURINN
Hafnarstræti 11.
Clæsileg íbúð 3 til 4 herbergi
með öllum þægindum og stóru 110 til 120 ferm.,
að vísu í kjallara, í einu af vönduðustu húsunum í Hlíð-
unum, til leigu frá 1. desember. — Helzt óskað eftir eldra
fólki. — Fjölskylda með börn getur ekki komið til greina.
Tilboð merkt: „Nýtízku íbúð — 5461“ sendist Mbl. fyrir
miðvikudag 1. apríl.
Kvenfélag Hallgrímskirkju
hedur aðalfund sinn þriðjudaginn 31. marz kl. 8,30
stundvíslega í Félagsheimili prentara, Hverfis-
götu 21.
Fundarefni: Venjuleg aðalfundarstörf.
Félagskonur fjölmennið. STJÓRNIN.
Svissrteskar kápur
Enskar kápur
m.a. „Cojana“ model
☆
Einnig fermingarkápur
Dragtir mikið úrval
☆
Ný sending PILS
☆
Ný sending PEYSUR
☆
Ný sending HATTAR
☆
Ný ULLARKJÓLAEFNI
MARKAIBRIHl
Laugaveg 89.
Framtíðaratvinna
Stórt fyrirtæki vantar stúlku til skrifstofustarfa nú
þegar eða 1. maí n.k. Vélritunarkunnátta áskilin. Um-
sóknir ásamt upplýsingum um fyrri störf sendist blað
inu fyrir 7. apríl merkt: „Framtíð — 5455“.
Happdrœttishúsið .
ÁSCARÐUR 8
(Ásgarður 2, 4, 6 og 8)
sem útdregið verður í 12. flokki 3. apríl n.k., verður til
sýnis sem hér segir:
Skírdag 26. þ. m. kl. 2—7
Laugardag 28. — 2—7
Annan í páskum ... 30. — 2—7
Happdrætti D.A.S.
Borðið OPAL súkkulaði