Morgunblaðið - 01.05.1959, Blaðsíða 3

Föstudagur 1. maí 1959
MORGVNBLAÐIÐ
3
7. maí ávarp verkalýbsfél-
aganna í Reykjavík
1. MAÍ, hinn alþjóðlegi baráttu-'
og hátíðisdagur verkalýðsins, hef
ur ekki hvað síst verið helgaður
baráttunni fyrir friði og frelsi
og bræðralagi allra þjóða. Al-
þýða allra landa krefst þess, að
framleiðsla og notkun kjarnorku
vopna verði tafarlaust stöðvuð
og komið á allsherjar afvopnun,
en afl það og tækni, sem nútima
vísindi ráða yfir, verði einvörð-
ungu notuð til aukinnar hag-
sældar fyrir mannkynið. Af heil-
um hug tekur íslenzk alþýða
undir þessar alþjóðlegu kröfur.
íslenzk alþýða krefst þess, að
framfylgt verði, án frekari taf-
ar, samþykkt Alþingis frá 28.
marz 1956 um að herinn fari úr
landi.
fslenzk alþýða minnist í dag
liðinnar baráttu og sigurvinn-
inga, er fært hafa henni bætt
kjör og aukin réttindi. Hún lít-
ur með djörfung til framtíðar-
innar og fylkir liði til sóknar og
nýrra sigra.
Það hefur verið og er krafa
verkalýðssamtakanna að verð-
bólguþróunin verði stöðvuð, en
þau mótmæli jafnframt öllum
kjaraskerðingum og því sérstak-
lega að löggjafarvaldið sé endur-
tekið látið ógilda kjaraákvæði í
samningum, sem verkalýðsfélög-
in hafa gert við atvinnurekendur
samkvæmt löghelgum rétti.
Alþýðan fagnar stækkun fisk-
veiðilögsögunnar í 12 mílur. Hún
fordæmir harðlega ráns- og of-
beldisaðgerðir Breta í landhelg-
inni, en þakkar jafnframt þeirn
þjóðum, sem viðurkenna og virða
hina nýju fiskveiðilandhelgi.
Verklýðssamtökin heita á ís-
lenzk stjórnarvöld að hvika
hvergi frá 12 mílna landhelginni
og á alla fslendinga að standa
einhuga um að tryggja algeran
sigur í þessu mikla hagsmuna-
máli verkalýðsins og þjóðarinn-
ar allrar.
Verkalýðssamtökin fagna sam-
komulagi stjórnmálaflokkanna
um fyrirhugaða breytingu á
kjördæmaskipan landsins til jafn
ari kosningaréttar og aukins lýð
ræðis og heita á alla launþega
að nota hinn aukna rétt til vax-
andi áhrifa verkalýðsins á skip-
%n Alþingis.
Alþýða Reykjavíkur!
Fylktu liði í dag og samein-
astu um kröfur þínar til bættrar
afkomu og betra lífs; fyrir at-
vlnnuöryggi og auknum kaup-
mætti launa, gegn dýrtíð og
kj arasker ðingu.
Við heitum því, að standa trú-
an vörð um frelsi og réttindi
landsins og gera allt til að fulln-
aðarsigur vinnist í landhelgis-
málinu, minnug þess, að við
stefnum að því, að landgrunnið
allt verði fyrir íslendinga eina.
Við krefjumst mannsæmandi
launa fyrir 8 stunda vinnudag
og styttingar vinnuvikunnar án
launaskerðingar. Við krefjumst
sömu launa fyrir sömu störf,
hvort sem unnin eru af körlum
eða konum.
Við krefjumst verkfallsréttar
fyrir öll launþegasamtök.
Fylkjum liði 1. maí, treystum
einingu samtakanna!
Fram til sigurs í landhelgis-
málinu!
Stærri hluta þjóðarteknanna til
hinna vinnandi stétta!
Lifi bræðralag verkalýðs allra
landa!
Lifi samtök alþýðunnar!
Reykjavík, 1. maí 1959.
1. maí-nefnd verkalýðssamtak-
anna í Reykjavík.
Eðvarð Sigurðsson, Snorri Jóns
•on, Tryggvi Sveinbjörnsson,
Guðmundur Samúelsson, Einar
Ögmundsson, Jóhannes B. Jóns-
son, Gunnar Valdimarsson, Kári
Gunnarsson, Leifur Ólafsson,
Halidór Ólafsson, Erlendur Guð
mundsson. Hólmfríður Jónsdólt-
ir, Halldóra O. Guðmundsdóttir
Agnar Gunnlawgsson, Kristíu
Einarsdóttir, Finnbogi Eyjólfs-
son, Bjami Ólafsson, Hjálmar
Jóhannsson, Guðm. J. Guðmunds
son, Bjarnfríður Pálsdóttir, Guð
rún Finnsdóttir, Ólafur B. Þórð
arson, Helgi Þorkelsson, Kristján
Guðlaugsson, Björn E. Björnsson.
Skafti Sigþórsson.
Þvinganir
gefast illa
VÍNARBORG, 30. apríl. — Komm
únistaflokkur Búlgaríu hefur á-
kveðið að afnema þá kvöð, sem
verið hefur á búlgörskum bænd-
um, að afhenda ríkisstjórninni
umyrðalaust alla uppskeru sína.
Frá og með morgundeginum að
teljö mun afhendingin fara fram
í samræmi við samninga, sem
stjórnin gerir við bændurna.
Við undirrituð skrifum undir
með þeim fyrirvara, að við erum
mótfallin því, að málsgrein varð-
andi samþykkt Alþingis 28. marz
1956, sé í ávarpinu:
Jón Sigurðsson, Þórunn Valdi-
marsdóttir, Sig. G. Sigurðsson,
Sigfús Bjarnason, Krlstján Bene-
diktsson, Geir Þórðarson, Ólafur
Árnason, Sigurður Eyjólfsson,
Sveinn M. Guðmundsson, Berg-
steínn Guðjónsson, Ingólfur Jón-
asson, Guðbjörg Guðmundsdótt-
ir, Guðm. H. Garðarsson, Ingi-
Inundur Ingimundarson, Hörður
Guðmundsson, Jón Maríasson,
Þorvaldur Kjartansson, Sigurðui
Ingimundarson.
íslenzkur stúdent flytur
erindi í Randaríkjunum
í AMERÍSKU blaði var nýlega
frá því skýrt, að íslenzkur stúd-
ent, Ólafur Höskuldsson frá Þing
Fjölbreytt 1. maí hátíða
dagskrá útvarpsins
Kommúnistar hindruðu samkomulag við
Alþýðusambandið með fádœma frekju
RÍKISÚTVARPIÐ helgar hátíðisdegi verkalýðsins dagskrá sína að
verulegu leyti í kvöld samkvæmt venju. Hefst þessi 1. maí dagskrá
eftir fyrri kvöldfréttir og stendur fram til síðari frétta.
Fyrst flytja ávörp þeir Friðjón Skarphéðinsson, félagsmálaráð-
herra, og Sigurður Ingimundarson, formaður Bandalags starfs-
manna ríkis og bæja. Hins vegar fellur niður ávarp forseta Alþýðu-
sambands íslands, þar sem Hannibal Valdimarsson hafnaði tilboði
útvarpsins um að koma fram í 1. maí dagskrá þess.
arábyrgð verkamanna". Enn-
fremur verða lesnir þættir úr
sögu verkalýðshreyfingarinnar
eftir Þorstein Erlingsson.
Eftir síðari fréttir verða svo
Ástæða þessarar afstöðu hans
er sú, að útvarpsráð neitaði að
fallast á dagskráruppkast, sem
kommúnistar höfðu gert og aðal-
lega byggðist á upplestrum úr
ritum þekktra línukommúnista,
eins og Sverris Kristjánssonar,
Gunnars M. Magnúss og Jóns
Rafnssonar. Hafði útvarpsráð áð-
ur gert ítrekaðar tilraunir til þess
að ná samkomulagi við stjórn
Alþýðusambandsins um undir-
búning 1. maí dagskrár útvarps-
ins. Sýndu kommúnistar fádæma
frekju í allri framkomu sinni í
sambandi við undirbúning dag-
skrárinnar.
Niðurstaðan varð því sú að
fulltrúar allra flokka í útvarps-
ráði nema kommúnista urðu
sammála um að útvarpið annað-
ist sjálft undirbúning 1. maí dag-
skrár sinnar.
Hvað er mikilvægasta hagsmuna-
mállaunþega í dag?
Að loknum ávörpum félags-
málaráðherra, og formanns
BSRB, flytur söngfélag verka-
lýðsfélaganna með aðstoð Sin-
fóníuhljómsveitarinnar kantötu
eftir Jón Leifs, sem ekki hefur
áður verið flutt hér ó landi.
Heitir þetta nýja tónverk „Þjóð-
hvöt“ og stjórnar Hallgrímur
Helgason, tónskáld, flutningi
þess. Mun það sennilega standa
um 20 mínútur.
Þá svara nokkrir menn úr
verkalýðssamtökunum spurning-
unni: Hvert teljið þér mikilvæg-
asta hagsmunamál launafólks i
landinu í dag? Munu fjórir
menn svara spurningunni í ör-
stuttum ræðum. Verða það þau
Jóhanna Egilsdóttir, formaður
verkakvennafélagsins Framsókn-
ar, Guðjón S. Sigurðsson, for-
maður Iðju, félags verksmiðju-
fólks, Árni Jóhannesson, bifvéla-
virki, og Jóhann Sigurðsson,
Dagsbrúnarverkamaður.
Á milli ræðanna verður flutt
tónlist.
Þá les dr. Broddi Jóhannesson
upp kvæði og Guðmundur G.
Hagalín, rithöfundur, flytur stutt
erindi er hann nefnir „Menning-
sungnir gamlir revýusöngvar og
leikin danslög til kl. 1 eftir mið-
nætti.
Vildu útiloka BSRB
I sambandi við undirbúning 1.
maí dagskrárinnar vakti það sér-
staka athygli að kommúnistar
lögðu mikið kapp á að koma í
veg fyrir að Bandalag starfs-
manna ríkis og bæja kæmi þar
nokkurs staðar fram. Er banda-
lagið þó ein fjölmennustu sam-
tök launþega í landinu.
Þess má geta að útvarpið hef-
ur mörg undanfarin ár annazt
sjálft dagskrá sína 1. maí og hef-
ur það verið vinsælt, bæði meðal
hlustenda almennt og innan
verkalýðssamtakanna.
eyri, hefði haldið fyrirlestur fyr-
ir félaga í stórum rotayklúbbi í
Bandaríkjunum, og leiðrétt marg
ar rangar hugmyndir, sem áheyr-
endur höfðu gert sér um ísland
og íslendinga. Ræddi hann um
landslag og loftslag í landinu,
sögu þjóðarinnar, efnahags- og
stjórnmál og trúarbrögð. Á eftir
svaraði fyrirlesarinn fyrirspurn
um. Vakti erindi hans mikla at
hygli og var ágætlega tekið.
Ólafur er sonur Höskuldar
Steinssonar, bakara á Þingeyri
og Huldu Ólafsdóttur, konu hans
Hann stundar nú nám í ensku við
Alfred háskólann í Bandaríkjun
um með styrk frá Rotarysamtök-
Kjördæmaírv.
til efri deildar
Á FUNDI neðri deildar Alþingis
í gær fór fram atkvæðagreiðsla
um stjórnarskrárfrv. Kom fyrst
til atkvæða breytingartillaga frá
minni hluta stjórnarskrárnefndar
(fulltrúum Framsóknarflokksins
I nefndinni og var hún felld með
22 atkv. gegn tíu að viðhöfðu
nafnakalli. Greiddu Framsóknar-
menn atkvæði með tillögunni en
aðrir á móti.
Þá kom frv. sjálft til atkvæða
og fór einnig fram nafnakall um
það. Var það samþykkt með 22
atkv. gegn tíu og þar með af-
greitt til efri deildar.
Fyista umræða um frumvarpið
í efri deild hefst kl. 1.30 síðdegis
á moi gun.
Krabbameinið:
Ohugnanlegur möguleiki
TAIPEI, FORMÓSU, 30. apríl. — Dr. Edmund Cowdy, þekktur sér-
fræðingur í krabbameinssjúkdómum, hefur sagt hér í borg, að ef
krabbameinið heldur áfram að færast í vöxt eins og það hefur gert
híngað til og ekkert verður að gert, þá muni fjórðungur alls mann-
kynsins deyja úr þessum sjúkdómi eftir 65 ár eða svo.
Mörg efni
Læknirinn sagði ennfremur, að
sú kenning, að krabbameins-
valdurinn væri veirur eða sýkl-
ar, hefði reynzt röng. Hann benti
á, að of mikil sól eða geislun
gæti orsakað húðkrabba. Sem
dæmi um það, hversu erfitt væri
að koma í veg fyrir krabbamein
gat læknirinn þess, að milli 400
og 600 efni væri nú þekkt, sem
framkallað gætu krabbamein. Þá
varaði hann menn við of mikilli
bjartsýni á, að krabbamein verði
viðráðanlegt í náinni framtíð.
Hann gat um ýmsar lækninga-
aðferðir, s. s. skurðaðgerðir,
geislalækningar, en auk þess
væru notaðir hormónar og ýmis
efni önnur við lækningarnar.
Engin þessara lækningaaðferða
er þó örugg, sagði dr. Edmund
Cowdry að lokum. Þess má geta,
að hann er forstjóri krabbameins
rannsóknarstöðvarinnar við Was-
hington-háskóla í St. Louis.
Ræddi við páfa
RÓM, 30. apríl. — í dag tók Jó-
hannes páfi á móti Hussein Jór
daníukonungi og ræddi við hann
einslega um stund.
ST ÁKSTÉÍMAR
„Góðar“ ríkisstjórnir
I fyrradag komst Tíminn a3
þeirri niðurstöðu í forystugrein
sinni, að samstjórn Framsóknar-
flokksins og Alþýðufloksins, sem
sat á árunum 1934—1938 hefM
verið ein bezta ríkisstjórn, sem
setið hefði hér á iandi.
Komst Tíminn m. a. að orði um
þetta á þessa leið:
„Á þesum erfiðleikaárum tókst
stjórnarflokkunum að leggja
grundvöllinn að flestum þeim
framkvæmdum, sem síðar hafa
verið gerðar og skilað þjóðinni
lengst áleiðis til efnalegs og and-
legs þroska“.
Tíminn harmar mjög að þetta
samstarf Alþýðuflokksins og
Framsóknarflokksins á árunum
1934—38 skyldi rofna. En auð-
vitað kennir hann Alþýðuflokkn-
um um það, því hann hafi verið,
eins og blaðið kemst að orði „hinn
veiki hlekkur í þessum samtök-
um“.
í vitund almennings á íslandi
hefur þessi ríkisstjórn, hin fyrri
vinstri stjórn Hermanns Jónas-
sonar hins vegar hlotið allt önn-
ur eftirmæli. Hún hefur jafnan
verið talin einhver mesta hall-
ærisstjórn, sem hér hefur farið
með völd. Á valdatímabili hennar
ríkt atvinnuleysi og vandræði i
heilum landshlutum. Atvinnu-
tækin gengu úr sér og tollar og
skattar hækkuðu gífurlega.
Fleiiri ánægðir með
sjálfan sig
En það eru fleiri ánægðir með
stjórnarforystu sina en Framsókn
armenn. Sama dag og Tíminn
komst að þeirri niðurstöðu að
samstjórn Alþýðuflokksins og
Framsóknarflokksins á árunum
1934—1938 hefði verið ein bezta
ríkisstjórn, sem hér hefði setið,
ræddi Alþýðublaðið einnig um
núverandi rikisstjórn. Skýrði
blaðið frá ræðu, sem menntamála
ráðherra hafði haldið á aðalfundi
Alþýðuflokksfélags Reykjavíkur
nú í vikunni. Komst blaðið að
orði um þetta á þessa leið:
„Auk venjulegra aðalfunda-
starfa flutti Gylfi Þ. Gíslason
menntamálaráðherra fróðlegt og
ítarlegt yfirlit yfir stjórnmála-
viðhorfið. Drap hann á megin
verkefnin þrjú, sem núverandl
ríkisstjórn tókst á hendur að
leysa, efnahagsmálin, kjördæma-
málið og fjárlögin. Kvað ráðherr-
ann þetta engin smáverkefni á
4—5 mánaða tímabili og alls ekki
ofmælt að engin rikisstjórn hefði
leyst jafn mörg stórmál á jafn-
skömmum tíma. Sagði hann, að
í dag væri ánægjulegt til þess að
vita, að séð væri fyrir endann á
þeim öllum.“!
Miklir menn erum við Hrólfur
minn!
Vinstri stjórnin og
raforkumálin
Það liggur nú ljóst fyrir, að
vinstri stjórnin hefur gerzt sek
um mikla vanrækslu í raforku-
málunum. Á hinum stutta valda-
timabili hennar var vanrækt að
leiða rafmagn til 233 býla, sem
skv. 10 ára rafvæðingaráætlun
Sjálfstæðismanna áttu að hafa
fengið rafmagn í árslok 1958.
Nú hefur það hins vegar verið
tryggt, m. a. með lántöku og end-
urskoðun rafvæðingaráætlanar-
innar, að hægt verður að halda
rafvæðingunni áfram með þeim
hraða að 10 ára áætluninni verðl
lokið á tilsettum tíma og lagning
dreifiveitna um sveitirnar verðl
eigi minni á þessu ári en verið
hefur undanfarin ár, meðan eðli-
legur hraði var á þessum fram-
kvæmdum, áður en að vinstrl
stjórnin kom til valda.