Morgunblaðið - 01.05.1959, Blaðsíða 6

í
MORGUTSJILAÐIÐ
Föstudagur 1. maí 1959
Ályktun landsfundar Sjálfstæðisflokksms um skattamál:
Gagnger endurskoðun skattclaga verði
látin fram fara
Eftirsóknarvert verði fyrir almenning
að ráðstafa fé i atvinnurekstur
13. landsfundur Sjálfstæðisflokksins telur, að skattstefna
ííkis- og sveitarfélaga eigi að miðast við það að eðlileg fjár-
magnsmyndun geti átt sér stað hjá einstaklingum og fyrir-
tækjum í því skyni að treysta grundvöll heilbrigðs atvinnu-
lífs í landinu.
Sérstaklega beri að haga skattalöggjöf þannig, að eftir-
sóknarvert verði fyrir almenning að ráðstafa fé sínu til
beinnar þátttöku í atvinnurekstri.
GAGNGER ENDURSKOÐUN SKATTALAGA
í þessu skyni leggur fundurinn áherzlu á, að skattkerfi
líkis- og sveitarfélaga sé tekið til gagngerðrar endurskoðun-
ar, þar sem gætt sé eftirfarandi aðalatriða:
1. Að skattar einstaklinga séu aldrei svo stighækkandi,
að þeir dragi úr viðleitni til frekari tekjuöflunar.
2. Að skattlagningu á tekjum hjóna verði háttað þannig,
að tekjur skiptisí til helminga milli þeirra.
3. Að ríkis- og bæjarfyrirtækjum, sem atvinnu reka, sé gert
að greiða skatta á sama hátt og einkafyrirtækjum og
samvinnufyrirtækjum, sem sams konar rekstur hafa með
höndum, svo að réttur samanburður fáist á rekstrar-
hæíni þeirra.
4. Að veltuútsvör séu frádráttarbær við ákvörðun skatt-
skyldra tekna, ef eigi reynist unnt að afnema þau.
5. Að framkvæmd skattálagningar verði samræmd og gerð
einfaldari og öruggari en nú er, og samhliða eðlilegri
skattálagningu verði refsing við skattsvikum beitt.
6. Að tekin verði upp innheimta skatta og útsvara af tekj-
um jafnóðum og þær myndast, eftir því sem fram-
kvæmanlegt er.
FORDÆMIR PÓLITÍSKA SKATTLAGNINGU
Fundurinn fordæmir beitingu skattálagningar í pólitískum
tilgangi, svo sem að kref ja skatta af eignum einstakra skatt-
þ«*gna í því skyni að færa fjármagnið úr einu rekstrarformi
í þágu annars og að mismuna rekstrarformum í álagningu
almennra skatta, en afleiðing þessa er óhagkvæmari nýting
fjármagnsins, til tjóns fyrir allan almenning.
Hlustað á útvarp
DK. HERMANN EINARSSON,
fiskifræðingur, hefur flutt tvö
erindi um dvöl sína í Tyrklandi,
Sameinuðu þjóðanna í vísinda-
legum erindum. Ferðasaga eða
minningar doktorsins um þessa
ferð var óvenjulega fróðleg og
um leið bráðskemmtileg og lif-
andi. Það vantar ekki að margir,
bæði konur og menn hafa flutt
fróðlegar ferðasögur, en oft hef-
ur þetta verið þurr fróðleikur,
jafnvel leiðinleg upptalning. Her-
mann hafði lag á að krydda frá-
sögnina með skemmtilegum at-
vikum sem þó jafnframt voru
fræðandi á sinn hátt.
★
20. apríl talaðí Gísli Kristjáns-
son um daginn óg veginn. Var
ræða hans flutt af miklum móði
og talsverðu yfirlæti, væri gam-
an og fróðlegt að fá ræðu þessa
eindregna málsvara strjálbýlisins
prentaða í einhverju blaði til
nánari athugunar. Meðal annars
kvað hann sjálfsagt að verja
miklu fé (þegar í stað?) til þess
að fá fólk til að dvelja áfram
á útkjálkum lands og í afskekkt-
um dölum. Skildi hann t. d. ekk-
ert í því, að fólk skyldi ekki
fremur vilja búa á Snæfellsnesi
en í nágrenni Reykjavikur, eða
hér í borginni. Þá átti hann bágt
með að sætta sig við það, að
margir hafa ritað og talað á móti
hinu svonefnda „gæðasmjöri“,
sem þó vissulega er misjafnt að
gæðum, sömuleiðis að óþarft
væri hið nýja „eggjamat“, sem
stórhækkað hefur egg í verði og
alveg sama hættan á að fúlegg
séu seld í búðum, því hver veit
hvað eggin liggja lengi þar, enda
þótt á sinni tíð hafi gengið gegn
um vélar eggjamatsins? Valdi
hann þeim háðuleg orð er hafa
mótmælt þessum nýju fyrirtækj-
um bænda og var slíkt illa við-
eigandi. Vissulega hafa margir
keypt fremur slæmt „gæða-
smjör“ sem áður fengu ágætt
smjör frá vissum smjörbúum,
sem aldrei brugðust. Yfirleitt var
tónninn í ræðu Gísla leiðinlega
yfirlætislegur og einhliða. Hús-
mæður hafa sagt mér, að síðan
eggjamatið byrjaði hafi egg oft
verið vond i búðum. Og ómögu-
legt er að skilja af hverju smjör-
búin fá ekki lengur að selja vöru
á því, að lokum að búa til nýja
alóþarfa milliliði, enda mun þeg-
ar bera á því, að fólk kaupi
minna af eggjum en áður, að því
er kaupmenn segja. —
★
Á miðvikudaginn var þáttur í
útvarpinu er nefndist: Háskóla-
stúdentar bregða upp myndum
úr stúdentalífinu í Háskólanum
fyrr og síðar. Var alveg ótrúlegt
hve sá þáttur varð daufur og,
eg vil segja leiðinlegur, hjá stúd-
entunum. Þar vantaði allt „fútt“
í, jafnvel Einar Magnússon, sem
venjulega er mjög vakandi og
skemmtilegur, náði sér aldrei upp
í þeim kafla er hann flutti. En
í þessu kom ekkert nýtt og
hressilegt fram. Einna beztur var
erlendur stúdent er sagði frá
dvöl sinni hér — og söngurinn,
sem var allgóður.
★
Þá kom sumardagurinn fyrsti.
Eg heyrði ekki ávarp Vilhjálms
Þ. Gíslasonar né annað er eftir
því fór. Opnaði viðtækið er bisk-
up íslands hóf sína fögru og til-
komumiklu ræðu á skátaguðs-
þjónustu í Dómkirkjunni fyrir
hádegi. Var ræða sú hin bezta
skátaguðsþjónusturæða, sem eg
hef heyrt, hef þó heyrt margar
góðar ræður þann dag. Það er
annars undarlegt að kirkjan skuli
ekkx fá að njóta forystu herra
Ásmundar enn um hríð, á með-
an hann hefur þá heilsu, and-
lega og likamlega, sem hann enn
þá hefur. Eg er ekki að lasta
eftirmann hans, síður en svo, en
hefur landið ráð á því að nota
ekki krafa sinna beztu manna
meðan þeir eru enn í fullu fjöri
og hafa vilja til þess að vinna
föðurlandinu gagn? Eins og ég
hef áður skrifað, er það rétt og
mannúðlegt að lofa þreyttum og
kannski heilsbiluðum mönnum
að láta af starfi með eftirlaun-
um 65 ára að aldri, en hitt virð-
ist jafn fráleitt að skylda fríska
og starfsfúsa menn að fara frá
embættum fyr en þeir eru 75
ára. Meðalaldur manna hefur
hækkað og heilsa eldra fólks
batnað stórlega á síðari árum,
ber þess að gæta. — Um kvöld-
ið hlustaði ég á hinn fróðlega
og ágæta þátt Ingimars Óskars-
sonar náttúrufræðings um skor-
dýrin og blómin. Leikrit Lineyj-
ar Jóhannesdóttur I æðarvarp-
inu (barnatíma) leikstjóri Hild-
ur Kalman var vel gert og vel
með farið.
★
Á föstudaginn flutti Hermann
Guðjónsson stjórnarráðsfulltrúi
frásögn Guðjóns Jónssonar
bónda í Ási um fluíninga á Sand-
hólaferju. Var það lærdómsrík
frásögn fyrir unga fólkið um
erfiðleika þá er feður þeirra og
forfeður áttu við að stríða í
ferðalögum yfir stórvötn og aðr-
ar torfærur, í þetta sinn var lýst
ferjun á skepnum og flutningi
yfir mesta vatnsfall landsins,
Þjórsá. Var það nær ótrúlegt
þrek og þol er menn sýndu við
þessa erfiðu flutninga fyrr á dög-
um og gott til þess að hugsa að
nú er úr þessu bætt að miklu
leyti.
Vilhjálmur frá Skáholti las
upp nokkur frumsamin kvæði.
Hann er, svo sem kunnugt er,
skáld gott, nokkuð þunglyndur
og svartsýnn, oft. Mér fannst
flest þessara kvæða ágætlega
orkt, víða skáldleg og tilþrifa-
mikil. Vilhjálmur leggur ekki út
í þá tvísýnu að yrkja ljóð sem
í vantar ljóðið, eins og nú gerist
nokkuð oft, því miður.
Þorsteinn Jónsson.
Námskeið
á 4ustuilandi
GUÐMUNDUR G. Péturscon full
trúi Slysavarnafélags íslands er
nýkominn frá Austfjörðum, þar
sem hann kenndi skólabörnum um
ferðarreglur og sýndi kvikmyndir
um slysahaettu á vegum vegna um
ferðar. Einnig flutti Guðmundur
erindi með kvikmyndasýningum
um slysavarnir almennt (hjálp í
viðlögum, umferðarreglur o. fl.)
fyrir fullorðna.
Heimsóttir voru 5 staðir á Aust
fjörðum, (Fáskrúðsfjörður, Reyð-
arfjörður, Eskif jöxður, Norð-
fjörður og Egilsstaðir) hafðar
voru 10 kvikmyndasýningar sem
235 manns og 660 börn sóttu.
Þá heimsótti fulltrúinn hina
nýju Flugbjörgunarsveit á Egils-
stöðum, en hún starfar undir
stjórn slysavarnadeildarinnar
„Gró“ Egilsstöðum. Hafður var
fræðslufundur með björgunar-
sveitarmönnum og þeim sýndar
kvikmyndir.
Slysavarnafélagið hefur nú
breytt fræðslustarfsemi sinni
þunnig, að í stað langra nám-
skeiða sem áður var, er búið að
taka upp sýnikennslu aðferð, sem
reynist mjög vel, því með aðstoð
kvikmynda tekur fræðslan aðeins
eina kvöldstund. •
Frá áramótum hefur fulltrúl fé
lagsins sýnt kvi'kmyndir og flutt
erindi fyrir almenning á 13 stöð-
um á Noi’ður- og Austurlandi og
alls hefur komið um extt þúsund
manns og 2550 börn.
Fólk virðist sækja betur fræðslu
með sýnikennsluaðferðinr.i, enda
tekur hún mun styttri tíma.
> KV I K MY N D I R ■>
GAMLA BÍÓ: í fjötrum.
Þessi ameríska kvikmynd, sem
leikurinn er dágóður, einkum
leikur Önnu Barter, sem fer með
tekin er í litum, fjallar um unganj hlutverk bandarísku stúlkunnar
Bandaríkjamann, sem ætlar aðí
gerast kaþólskur prestur. Hann
fer til Parísar til framhaldsnáms,
en er hann, kvöldið sem hann
kom þangað fer út í borgina til
að sjá sig um, ryðst inn í bílinn
til hans stúlka, sem reynist einnig
vera bandarísk. Er hún í miklu
uppnámi af ótta og virðist vera
á flótta undan einhverjum hætt-
um. Ungi maðurinn er heitir
Bæjarbíó. — Dóttir Rómar.
ÞETTA er ítölsk mynd, byggð á
skáldsögu eftir Alberto Moravia,
en sagan mun hafa verið þýdd
á íslenzku.
Segir myndin frá ungri og
fríðri stúlku, Adriönu, sem býr
með fátækri móður sinni, gerist
fyrirsæta hjá málara, en verður
Gregory fær nú þá vitneskju að ■ fyrir vonbrigðum í ástum, er
menn nokkrir sitja um líf hennar I hún íellir hug til bílstjóra, sem
þar eð þeir telja að hún hafi orð- ' leynir hana því, að hann er kvænt
ið völd að dauða bróður eins1 ur. Hún leiðist út í lauslæti og
þessara manna. Gregory telur sér i fer að lokum „á götuna“ ■ Hún
skylt að vernda ungu stúlkuna, I hittir fyrir marga menn og flesxa
enda lízt honum vel á hana, og1 ófyrirleitna náunga eða algera
kemst hann í ýmsan vanda og
hættur út af þessu, en fær þó
ekki við neitt ráðið — og koma
óvinir hennar fram áformi sínu
að lokum.
Mynd þessi er fremur litils virði
og spenna hennar miklu minni en
oftast er um slíkar myndir. En

skrifar úr daglega lífinu J
Sjóaostrið eyðileggur
trén
NESVEGSBÚI skrifar:
„Mig langar til að biðja yður
að koma á framfæri við rétta að-
ila áskorun um að losa okkur sem
við moldargötur búum við hinn
hvimleiða sjóaustur, þegar binda
á rykið, en að þess i stað verði
notað annað bindiefni.
Ástæðan til þess að ég bið yður
að koma áskorun þessari á fram-
færi er sú, að með sjóaustrinum
er trjá- og
þeirra stjórnarvalda bæjarins,
sem þessi mál heyra undir. að við
verðum algjörlega losuð við sjó-
austur á göturnar, en að í þe-.s
stað verði notað óskaðlegt bindi-
efni til að hefta rykið.“
Útilegubátar-línubátar
Og hér er bréf frá manni, sem
kallar sig „Safnara".
„Ég var að lesa aflafréttir í
blaðinu, því ég hefi áhuga á gangi
vertíðarinnar. Ein greinin hefur
notað um stór farþegaskip. Að
vísu má til sanns vegar færa að
útilegubátar veiði á línu sem og
margir aðrir bátar, en með þessu
heiti er verið að gefa til kynna
að útilegubátar komi ekki dag-
lega að landi. Heitið línuveiðari
hefur auk þess verið notað yfir
aðra og sérstaka tegund fiski-
skipa.
Flensan tafði póstinn
pÓ'STHÚSIÐ í Reykjavík hefur
la eKKi xengur ao seija voru , — trÍá' °S biómagróður, sem fyrirsögn: „Útilegubátar f á I upplýst, að dráttur sá sem
sina beint í búðir. Eg þekki Gísla næst er götu, algjörlega eyðilagð- [ R.eykjavík“. Nú langar mig til að : varð á sundurlestri póstsins úr
Kristjánsson ekkert persónulega 'ur- Lóðaeigendur leggja á sig spyrja þig og aðra, hvort ekki Tröllafossi, sem talað var um hér
og er ekkert í nöp við hann, en ! mikla vinnu, og eyða nokkrum ■ mundi fara betur að kalla jafn! í dálkunum, hafi eingöngu stafað
hann er ekki vanur að taka gild . fjármunum, til þess að fegra lóðir
rök þeirra, sem eru á annari skoð sínar, því sárnar okkur að gróð-
un. — Bændasamtökin verða að | urinn skuli eyðilagður. Við sjá-
gæta þess, að koma til móts við 1 um nefnilega ekki nauðsynina á
iðnaðarmenn, verkamenn, verzl-
unarmenn og starfsmenn í kaup-
túnum og bæjum landsins. Gæti
svo farið, að t. d. eggjasalar
(hænsnaeigendur) græddu ekki
að nota sjó til rykbindingar, þeg-
ar hægt er að nota önnur efni,
sem ekki eyðileggja gróðurinn.
Með skirskotun til framanrit-
virðuleg skip og þau eru sum | af veikindum og fjarveru póst-
öðru heiti. Gæti mér dottið í hug . manna. Fékk pósthúsið hátt á
bófa, er kaupa blíðu hennar. En
þrátt fyrir allt býr henni í brjósti
sönn og heilbrigð ástarþrá og
löngun til að verða móðir og lifa
kyrrlátu Iífi með manninum, sem
hún ann. Loks hittir hún fyx'ir
ungan stúdent, Mino að nafni.
Það takast með þeim ástir og
hún verður þunguð af hans völd-
um, — en einnig í þetta sinn
| verður hún fyrir hörmulegum
; vonbrigðum. Og síðast sjáum við
hana í kirkjunni, þar sem hún
heitir því, að hefja nýtt líf og
lifa eingöngu fyrir barn sitt.
Ég verð að játa það, að ég varð
fyrir töluverðum vonbrigðum af
þessari mynd. Efni hennar er
ekki sérlega áhrifamikið og yfir
henni er óþarflega mikill þungi
og jafnvel ládeyða á köflum, en
þess á milli fullmikil tilfinninga-
semi. Margir ágætir leikarar fara
þarna með hlutverk, Daniel Gel-
in, Raymond Pellegrin og Franco
Fabrizi en það er eins og þeir
nái sér aldrei upp, — hafi engan
áhuga á hlutverkum sínum. Og
Gina Lollobrigida, sem leikur
Adriönu, hefur engin veruleg tök
á hlutverkinu, enda gædd meiri
fegurð en leikgáfu. Ego.
línuveiðarar (eða bara línuskip).
P. s. Meira af þáttunum Úr
verinu. Þeir eru ágætir.“
Ekki lízt Velvakanda vel á
þessa uppástungu, þó ekki sé
hann sérlega fróður í skipamáli.
þriðja hundrað sekki af skips-
pósti í einu, úr tveimur skipum
nærri samtímis, og um sama leyti
kom flensan og lagði hluta af
starfsliðinuí rúmið. í fyrrakvöld
var loks búið að flokka allan
aðs, endurtek ég áskorun mína til Línuskip hef ég venjulega heyrt ameríkupóstinn.
Færeyskir sjómenn
sem ráða sig til Grænlands,
krefjast nú 50 danskra króna í
lágmarkstryggingu og segjast fá
það á íslandi.