Morgunblaðið - 01.05.1959, Blaðsíða 13

Föstudagur 1. maí 1959
MORGUNBLAfílO
13
— ' ' -- ,IM" I
7. maí — hátíðisdagur verkalýðsins
Bergsteinn Guðjónsson, form. Bifreiða-
stjórafélagsins Hreyfils
Svík „vinstri stjórnorinnar“
við hngsmunamál launþega
ÞÓ um margt sé deilt, þá verður
ekki deilt um það, að tíminn líð-
ur, og nú enn einu sinni er upp-
runninn 1. maí; dagurinn, þegar
islenzk alþýða ætti að geta glaðzt
og fagnað góðum sigrum, sem
unnizt hefðu á liðnu starfsári, til
bættrar lífsafkomu, og jafnframt
leggja fram baráttumál sín fyrir
næsta starfsár, glöð og djörf í
huga. En því miður er reyndin
sú í dag, að litlu er að fagna,
því réttarbætur hafa litlar eða
engar orðið á starfsárinu, því
fyrrverandi ríkisstjórn, sem taldi
sig fulltrúa hinna vinnandi
stétta, gerði allt til að halda
niðri hagsmunamálum verka-
lýðsins, svo sem með því að
skerða samningsrétt hans og
leggja hundruð milljóna króna
skatta og tolla á herðar hans.
Því hefur verið haldið fram á
umliðnum árum, að hið hægri
sinnaða ríkisvald stæði í vegi fyr
ir framþróun og uppbyggingu
verkalýðsins í landinu, og ætti
þar eitt sök á hve illa gengi í
hagsmunabaráttunni, og að áliti
kommúnista hefur það átt að
stafa einvörðungu af því, að þeir
ættu ekki menn úr sínum hópi
í ráðherrastólunum, því ekki
þyrfti annað en góðan skilning
og góðan vilja ríkisvaldsins á
hverjum tíma verkalýðnum til
handa, til að leysa hann úr
kreppu vanefna og vonleysis.
Vandinn væri ekki annar en
sá, að láta þá ríku bera byrðarn-
ar, alla milljónamennina, olíufé-
lögin, vátryggingarfélögin, bank-
ana og marga aðra, sem þeir þótt
ust vita um, og sem gerðu ekki
annað en velta sér í peningum
og arðræna verkalýðinn.
Því er ekki að leyna að nokkur
hluti verkalýðsins trúði þessu, og
hélt að nú myndi létt á sér hvað
varðaði greiðslu ýmissa skatta og
tolla, og þær upphæðir, sem aðr-
ir hafa og myndu taka af þeim
að nauðsynjalausu og illgirni,
yrði nú hægt að nota til upp-
byggingar heimilum sínum til
eins og annars.
Launin yrðu stórlega hækkuð
1 hlutfalli við þjóðartekjumar,
þar sem þau hefðu aldrei verið
í námunda við þjóðartekjurnar,
eins og hefði átt að vera að áliti
kommúnistanna, og þar af leið-
andi átti verkalýður þessa larids
svo og svo mikið inni vegna arð-
ráns fyrrverandi ríkisstjórna.
En þegar þeir fóru að athuga
alla „innstæðu“ verkalýðsins hjá
þjóðarbúinu og milljónabáknun-
um, þá komust þeir að þeirri
niðurstöðu að verkalýðurinn
hafði verið búinn að hafa allt of
góð kjör, svo góð og mikil undir
stjórn „íhaldsins“, að það hefði
verið langt umfram það sem
þjóðarbúið hefði getað látið hon-
um í té.
Þegar við nú lítum yfir farinn
veg fyrrverandi ríkisstjórnar,
þar sem kommúnistar gegndu
mörgum hinna mikilvægustu ráð-
herraembættum, svo sem við-
skipta, dýrtíðar og félagsmála
þjóðarinnar, þá er reyndin sú, að
ekkert af því sem þeir voru bún-
ir að halda fram, að hægt væri
að gera til viðreisnar þjóðarbú-
inu, gátu þeir framkvæmt, og
ekki fór það þeim betur úr hendi
í DAG höldum við frí og um
leið hátíð og það er ekki ein-
vörðungu í Reykjavík, úti á lands
byggðinni, já og allri heimsbyggð
inni er haldinn hátíðisdagur, en
hverju er verið að fagna? Jú,
unnum sigri segja allir, ásamt
hvatningu um enn stærri sigra.
Það er rétt og því mun engin
neita, að margt hefur áunnizt til
hagsbóta fyrir launþega á und-
anförnum áratugum. En er þar
með allt sagt? Nei, og aftur nei,
því miður. fslenzk alþýða á eftir
að vinna sinn stærsta sigur, sig-
ur yfir sinni eigin sundrungu, yf-
ir hinum eilífa flokkadrætti, um
menn og málefni, hún á eftir að
vinna bug á þeim öflum, sem
sundra henni í ólíka pólitíska
flokka, og valda því að hún er
aldrei einhuga og samstillt um
hátíðahöld sín 1. maí. Til þess
að ná þeim árangri verða laun-
þegastéttirnar að velja aðra til
forystu en þá, sem á öllum tím-
um setja flokkssjónarmiðin efst
á blað, þegar þeir ræða hagsmuna
ÞEGAR verkalýðsfélögin voru
stofnuð, var megintilgangur
þeirra sá, að vinna að bættum
kjörum félagsmanna og gæta rétt
ar verkafólksins gagnvart vinnu-
veitendum.
Enn þann dag í dag eiga þessi
atriði að vera grundvöllur verka-
lýðsfélaganna til hagsbóta fyrir
alla þjóðina. Þess vegna mega
verkalýðsfélögin ekki hafa í for-
ystu sinni ósvífna öfgamenn og
lýðskrumara, sem hafa það eitt
markmið, að koma sjálfum sér og
stjórnmálaflokki þeim, er þeir til
heyra, til valda og áhrifa.
En því miður hefur það komið
fyrir, að hafa og þessir stjórn-
málaflokkar öfgamanna síðan
beitt verkalýðsfélögunum fyrir
vagn sinn og látið þau draga sig
til valda og bitlinga og upp i ráð-
herrastóla.
Jafnframt þessu hafa þessir
flokkar nuddað sér utan í heildar-
samtök verkalýðsins, með því að
nafnkenna sig við alþýðuna, sam-
einingarflokkur alþýðu, svo
dæmi séu nefnd, en allir vita, að
þetta er napurt háð og örgustu
öfugmæli: Réttnefni í þessu dæmi
gæti t. d. verið bitlingaflokkur
útspekúleraðra alheimsgangstera,
kommúnistaflokkurinn.
Vegna þessarar misnotkunar á
samtökum verklýðsins, hefur
komið til mikilla átaka milli
frjálslyndra lýðræðissinna ann-
ars vegar og kommúnista og fylgi
fiska þeirra hins vegar. Hafa átök
en svo, að þeir voru að steypa
þjóðinni fram af brún sjálfstæðis
og sjálfstjórnar niður í djúp
gjaldþrots og upplausnar.
Þannig er raunsæi kommún-
ista í verkalýðs- og þjóðfélags-
málunum.
Þótt verkalýðshreyfingin hafi
orðið fyrir margvíslegu mótlæti
og ágangi, þá er hún staðráðin í
því í dag, að standa vel á verði
og vinna af alhug að bættri lífs-
afkomu, og jafnframt því að
vinna að bættum hag sínum, mun
hún vinna markvisst að bættum
hag þjóðarinnar. Hún mun leggja
fram kröfur sínar og óskir með
rökum og festu svo fullkomlega
sé tillit til hennar tekið.
Gæfa og gengi fylgi íslenzkri
alþýðu.
mál launþeganna. Með þá von í
huga, vegna þeirra stefnubreyt-
ingar, sem nú undanfarið hefur
gert vart við sig í ríkum mæli í
Einar Jónsson
verkalýðshreyfingunni, óska ég
íslenzkri alþýðu gleðilegrar há-
tíðar.
þessi veikt mjög verkalýðssam-
tökin, enda hafa kommúnistar
ekki svifist, að vinna gegn verka-
lýðsfélögum þeim, sem þeir liafa
tapað í hendur lýðræðissinna.
Það er líka napurt háð, að ríkis
stjórn sú, er kenndi sig við hin-
ar vinnandi stéttir og kommún-
istar báru aðalábyrgðina á, skyldi
vera sú ríkisstjórn, sem mest hef-
ur unnið gegn hagsmunum verka
lýðsins fyrr og síðar.
Ekki vantaði loforðin: Það átti
að stöðva dýrtíðina, kaupa 15
stóra togara, stækka landhelgina,
koma á réttlátari kjördæmaskip-
un og láta varnarliðið fara úr
landi.
Efndirnar hjá ríkisstjórn
kommúnista og Framsóknar voru
þessar: Lagðar voru yfir 1000
miilj. króna nýjar álögwr á þjóð-
ina, verðbólgan mögnuð og dýr-
tíðin aukin.
Engir nýir togarar keyptir, en
hins vegar fleygt tugum milljóna
króna í óarðbærar framkvæmd-
ir t.d. á Seyðisfirði. Klúðraði
landhelgismálinu að yfirlögðu
ráði, svo ísl. sjómennirnir eru
verr settir nú en áður.
Ekkert gert í kjördæmamál-
inu, því Framsókn og Kommar
vildu koma í veg fyrir að Reyk-
vískir verkamenn hefðu jafnrétti
á við aðra landsmenn.
Át ofan í sig samþykktina
frægu frá 30. marz, um að varn-
arliðið færi úr landi, en fékk í
staðinn eyðslulán frá NATO-
ríkjunum.
Jók erlendar skuldir ísl. þjóð-
arinnar um helming.
Það er eðlilegt, að flokkar
þeir, sem að þessari ríkisstjórn
stóðu, skræki núna. Samvizka
þeirra er ekki góð.
ísfl. verkalýður er núna að
greiða vanskilavíxla vinstri
stjórnarinnar, mannanna, sem
skriðu upp eftir bökum verka-
manna upp í ráðherrastólanna
og sviku svo öll loforðin. Eftir
kosningar í sumar skrækja þeir
enn meira, því þúsundir frjáls-
lyndra verkalýðssinna, sem áður
trúðu þessum mönnum, munu
aldrei ljá þeim lið aftur.
Efling verkalýðssamtakanna er
mikil nauðsyn og fyrsta skrefið
á þeirri braut er, að losa sig við
kommúnista í verkalýðsfélögun-
í ÖLLUM lýðfrjálsum löndum
hafa launþegar myndað samtök
til að berjast fyrir bættum kjör-
um meðlima sinna. Þessi samtök
eru talin sjálfsögð og nauðsyn-
leg hjá öllum lýðræðisþjóðum, og
eru vernduð og styrkt af ríkis-
valdi viðkomandi þjóða.
Þessi frjálsu samtök hafa gert
1. maí að hátíðisdegi launþega og
efna til margs konar hátíðahalda
þann dag um leið og þau minn-
ast unninna sigra stéttasamtak-
anna og bera fram óskir og kröf-
ur til sjálfra sín og annarra um
þau mál er samtökin leggja
mesta áherzlu á hverju sinni.
En því miður nýtur verkalýð-
ur allra landa ekki þess frelsis
að mega tjá skoðanir sínar opin-
berléga og bera fram óskir sínar
og kröfur um bætt kjör og betra
líf, hvort heldur er þennan dag
eða annan. — I einræðisríkjum
kommúnismans eru það ekki
Guðmundur Sigurjónsson
fylkingar launþega, sem ganga
um götur borganna og halda úti-
fundi, þar sem lýst er kröfum
launamanna. í stað verkamanna
eru það hermenn gráir fyrir
járnum, sem „marsera“ steinlögð
strætin og hvers kyns vígvélar
eru sýndar almenningi, og sanna
eiga vald þess sterka gegn hverj-
um þeim, sem leyfir sér að efast
um óskeikulleika þess sem valdið
hefur og morðvopnin á.
Hér er um að ræða tvo ólíka
heima. Annars vegar frjálsa
menn, sem hafa leyfi til að berj-
TRÉSMIÐAFÉLAG Reykjavíkur
sendir félögum sínum og allri
íslenzkri alþýðu árnaðaróskir á
hátíðisdegi verkalýðsins 1. maí.
í dag ber alþýða Reykjavíkur
gæfu tii þess að standa sameinuð
að hátíðarhöldum dagsins og ber
um. Ekki með ofbeldi eða undir-
róðursstarfsemi; aðferðum ein»
og þeir nota sjálfir, heldur með
því, að vinna betur að hagsmuna-
málum verkafólksins, heldur en
gert hefur verið á undanförnum
árum. Lýðræðissinnar munu ekki
láta kommúnista né aðra, troða
sig um tær í kjaramálum verka-
lýðsfélaganna og það væri holt
hverri þeirri ríkisstjórn, sem
með völd fer í landinu, að festa
sér það í minni, að kaupmáttur
launa verkamannsins verður
ekki minnkaður úr því sem kom
ið er. Mætti benda á, að ennþá
hafa kaupmenn engu fórnað,
S.Í.S. er skattfrjálst og meðan
svo er velta verkalýðsfélögin
því fyrir sér hvað gera skuli í
kaupgj aldsmálum.
ast fyrir rétti sínum og fram-
fylgja þeim skoðunum, sem þeir
álíta réttastar og horfa til mestra
heilla fyrir sig og þjóð sína. Hins
vegar valdboð einræðisins, sem
treystir á valdið, sem vopnin
skapa og metur manninn ekki
meira en hvern þann dauðan
hlut, sem hægt er að nota til
styrktar valdi sínu.
Frelsið hefur verið íslending-
um í blóð borið frá upphafi vega.
Þess vegna finnum við ef til vill
meira til með þeim, sem við
ófrelsi búa heldur en aðrir og
hlýtur að vekja hjá okkur undr-
un að til skuli vera þeir menn
meðal þjóðar okkar, sem gerzt
hafa boðberar þeirrar stefnu,
sem svipt hefur þjóðir og einstak
linga frelsi og hafa jafnvel tekið
hersýningu á Rauðatorgi fram
yfir hátíðahöld verkalýðssamtak-
anna á íslandi.
1 dag, þegar við höldum 1. maí
hátíðlegan og minnumst við
verkamenn, sérstaklega þeirra
stéttarbræðra okkar, sem nú
verða að láta sér nægja, að horfa
hnípnir á raðir hermannanna í
ríkjum kommúnismans sýna vald
einræðisherrans og við vonum að
sá dagur muni koma að verka-
lýður allra landa megi fara sínar
kröfugöngur og berjast fyrir sín-
um málstað, frjáls og óháður öll-
um nema sinni eigin samvizku.
íslenzka þjóðin hefur á þessari
öld unnið kraftaverk varðandi
uppbyggingu atvinnuveganna og
bættra lífskjara almennt. Okkur
hefur tekizt með atorku og dugn-
aði að byggja hér upp blómlegt
atvinnulíf og hefja þjóðina úr
aumustu fátækt og bjargarleysi
til farsældar og mikillar velmeg-
unar. Ljóst er þó öllum, sem
vilja hugsa raunhæft, að þessi
stórkostlega breyting hefur haft
í för með sér ýmsa erfiðleika,
sem reynzt hefur þjóðinni erfitt
að mæta. Ég tel þó að þessir erfið
leikar séu vel yfirstíganlegir og
að þjóðin hafi unnið kraftaverk
á þessu sviði síðan hún varð
frjáls. Verkalýðssamtökin eiga
sinn ríka þátt í þessari uppbygg-
ingu og ég vona að íslenzk verka
lýðshreyfing beri ætíð gæfu til
þess að vera íslenzkum málstað
trú og seti metnað sinn í það, að
tryggja að íslenzku þjóðinni
megi takast að treysta sjálfstæði
sitt og frelsi þjóðarinnar á ó-
komnum árum með því að glæða
þá frelsishugsjón, sem íslending-
ar hafa alltaf metið meira en
lífið sjálft.
að fagna því af heilum hug, vegna
þess að verklýðssamtökin eiga
að vera óháð stjórnmálalegum á-
tökum á hverjum tíma. Þau eiga
einfaldlega að starfa fyrir laun-
þegana sjálfa, vegna þess að hin
ýmsu stétarfélög eiga öll aðeins
Framh. á bls. 14
Einar Jónsson, form. Múrarafélags Rvíkur
Hindra ber pólitíska misnotknn
verkalýðsiélaganna
Guðjón Sigurðsson form. Iðju
Losa verður verkolýðssomtökin
nndon óhriium kommúnlsta
Guðmundur Sigurjónsson verkamaður
Frjóls eða óirjóls verkalýðs-
somtök
r •
Guðni Arnason form. Trésmíðafél. Rvíkur
Stöndum vörð um irelsi okkar