Morgunblaðið - 29.08.1959, Blaðsíða 8

8
MORCUl\RT/4ÐIÐ
Laugardagur 29. ágúst 1959
/
/
a u m
o r
u m
s a g t
Fyrsta uppstigning
Isfendingsí himnavagni
MBL. skýrir frá því 4. sept 1919,
þegar fyrst var flogið á fslandi,
og segir, að vélin hafi runnið
nokkra „tugi faðma niður eftir
túninu, eins og álft sem flýgur
upp af vatni“ og síðan hafi hún
„klofið loftið“ eins og risavaxinn
fugl, stöðugri en nokkur vagn á
rennisléttum vegi“. Þetta gerðist
um fimm leytið hinn 3. september
1919 og var flugmaðurinn enskur,
kapteinn Faber að nafni. Um
kvöldið var margt manna á flug-
vellinum, þar á meðal alþingis-
menn og bæjarstjórn, til að skoða
þennan nýstárlega grip. Garðar
Gíslason stórkaupmaður steig upp
í flugvélina og hélt ræðu til
þeirra, sem þá voru staddir í
Vatnsmýrinni: „Hét hann á Al-
þingi íslendinga sem og einstaka
menn, að reynast flugframkvæmd
um hollir og árnaði að lokum ís-
lenzkri fluglist allra heilla“, segir
Mbl. Þá steig kaptein Faber upp
í flugvélina — og hún „upp!“,
eins og blaðið segir. Og það held-
ur áfram: „Fólkið horfði á vél-
ina fullt eftirvæntingar. Og þegar
hún losnaði við jörðina, dundi
við lófaklapp allra og köll
margra. Fjöldinn allur hafði
aldrei séð flugvél lyfta sér til
flugs áður og það hefir einkenni-
leg áhrif á jarðbundnar verur.
Ekki aðeins m'ennina. Hestarnir
á næsta túni við flugvöllinn
gláptu á þetta furðuverk og voru
steinhissa og einn hundur ætlaði
að tryllast". Síðan steypti Faber
vélinni beint niður á trýnið
nokkra metra og rétti hana svo
við aftur, en þá var mörgum nóg
boðið og „nokkrir krakkar fóru
að skæla“.
Föstudaginn 4. september segir
blaðið enn frá flugi Fabers og get-
ur þess nú, að hann hafi flutt
farþega. Blaðið segir: „Faber
flaug lágt í fyrstu ferðinni. En
hann dvaldi ekki lengi á jörð-
inni, því nokkrum mínútum eftir
að hann lenti fór hann af stað
aftur, en var þá einn. Nú flaug
hann hátt nokkuð en skamma
stund, stöðvaði mótorinn í háa
lofti og beygði í boga til jarðar!
— í þriðju ferðinni var Ólafur
Davíðsson, útgerðarmaður í Hafn
arfirði, farþegi í vélinni, en í síð-
ustu ferðinni var formaður Flug-
félagsins, Garðar Gíslason, stór-
kaupmaður".
Þar með er það bókfest, að Ól-
afur Davíðsson hafi verið fyrsti
flugfarþegi á íslandi og af þeim
sökum bað ég hann að skreppa
niður á Mbl. og segja lesendum
blaðsins lítillega frá þessu fyrsta
farþegaflugi. Hann sagði:
★
— Við Pétur Halldórsson geng-
um mjög fram í því að safna fé
fyrir Flugfélagið og fórum á
fund helztu stórlaxanna í bænum
í því skyni og báðum þá um 500
kr. Þessi söfnun gekk vel. Okkur
var yfirleitt ágætlega tekið og
við söfnuðum miklu fé. Th. Thor-
steinsson gamli kaupmaður var
þó tregur í fyrstu. Ég kom til
hans eins og annarra, og þegar
ég hafði lokið mínum venjulega
formála, sagði hann: — Nú skal
ég segja yður þegar ég var í den
danske marine og hvernig þeir
ordnaði tingene þar. Svo fór hann
að tala um Hafnarbakkann og
ýmsar framkvæmdir semnauðsyn
legra væri að eyða peningum í
en flugið. En þegar hann hafði
lokið máli sínu, byrjaði ég for-
mála minn aftur, eins og hann
hefði ekkert sagt. En þá lítur
hann á mig og segir með áherzlu:
— Ef það væri tala um at brú
leggja Hverfisgatan. En flug
intreserar mig ekki í minnsta
máta, verið þér sælir — stóð síð-
an upp og kvaddi. En það sýnir,
hvað merkur maður Thorsteins
son var, að strax og ég kom úr
fyrsta fluginu, stóð hann á flug-
vellinum, gekk að mér og rétti
mér 1000 kr. Hann var mjög ná-
kvæmur maður og heiðarlegur í
viðskiptum. Þegar hann he„-ji
einhvern af strákunum sínum
segja við rukkara: — Komdu á
morgun, þá gekk hann að honum
og sagði: — Reikningar, þetta eru
annarra manna peningar, borga
það strax.
— Hvernig stóð nú á því, Ólaf-
ur, að þér urðuð fyrsti flugfar-
þeginn?
— Við Pétur Halldórsson vörp-
uðum um það hlutkesti, og minn
hlutur kom upp. Að vísu var síð-
ar ákveðið, að einhver úr stjórn
I 'ugfélagsins færi í fyrsta farþega
flugið, en í Vatnsmýrinni hafði
ekki verið ákveðið, hver það yrði,
s' ’aber flugmaður varð leiður.
Ólafur Davíðsson
á að bíða og kallaði á mig. Ég
lét ekki segja mér það tvisvar að
fara upp í flugvélina, eins og þér
getið skilið. Svo settist ég í stól-
inn fyrir aftan Faber, og hafði
ákaflega gaman af fluginu. Það
gekk ágætlega og ikkert bar til
tíðinda.
— Fluguð þér ekki aftur með
Faber? _
— Ójú, ég flaug aftur með
Faber nokkrum dögum seinna.
Þá flaug hann með mig til Kefla-
víkur og út með Garði og tii
baka aftur. Á þessum árum átti
ég mikil viðskipti við Suðurnesja
menn 0o keypti einkum af þeim
fisk. Þegar við flugum yfir þorp-
in þar suður frá, ka- jí ég nið-
ur tilkynningu til viðskipta-
manna minna og lauk henni með
þessum orðum: — Ykkar í loft-
inu, Ólafur Davíðsson. Við ætluð-
um að lenda í Hákoti í Njarðvík-
um en það var of i -st.
— Hvernig líkaði yður við
Faber flugmann?
— Ágætlega. Hann var mesti
æringi og dálítill glanni. Þegar ég
fór með honum til Suðurnesja,
sat ég í fremra sætinu, en
þar var lífca stýrispinni því þetta
var kennsluvél. Þegar við erum
komnir á loft kveikir hann sér í
sígarettu en á meðan tók ég stýr-
ið og stjórnaði vélinni. Þá segir
hann undrandi: — I will be damn
’d you can fly, you bugger. —
Já, auðvitað sagði ég, þú hefur
kennt mér það. — Ég? hvernig
stendur á því? spyr hann. — Jú,
ið á íslandi að því sem það er,
því fáir höfðu trú á því í byrjun.
Fyrsta flugstúlkan
Sunnudaginn 7. sept. 1919 segir
Mbl. enn frá fluginu og getur
þess að margir hafi haft gaman
af að fá sér „uppstigningu", eins
og það var kallað. Meðal þeirra
sem flugu voru Halldór Jónasson,
ritari Flugfélagsins „og sýndi
kapt. Faber honum öll ríki Álfta-
nes, Seltjarnarnes og Hafnarfjörð
kollinn á Esjunni og margt fleira.
Var hann hugfanginn af ferða-
laginu. Faber fór í þessari ferð
3300 fet upp í loftið, en svo hátt
hafði hann ekki farið áður í ís-
lenzku lofti“. Þá fór Pétur Hall-
dórsson einnig í flugferð og Henn
ingsen kaupmaður settist síðan ,,í
himnavagninn og hafði komizt
200 mannhæðum hærra en Esjan.
Egill Vilhjálmsson bifreiðarstjóri
var einn þeirra sem flugu í gær“.
heldur Mbl. áfram, „og er ekki
gott að vita nema hann afræki
algerlega bifreiðarnar héðan í frá
Fyrsla flugvélin á Islandi.
sjáðu til, ég hef verið að fljúga
með þér undanfa--a daga. — Nú,
hvað áttu við? spyr hann. — Ég
hef verið að fljúga með þér í
svefninum á hverri nóttu undan-
farið, svaraði ég, og sannleikur-
inn var sá að ég kunni þetta orð-
ið eins og keyra bíl og það var
auðveldara fannst mér því á vegi
okkar urðu engar beljur né kerl-
ingar. Þetta var eins og að stýra
kænu á smásævi í snörpum
vindi.
— Ekki hafið þér samt lent
vélinni?
— Nei, það g-rði ég ekki.
Skömmu áður en við lentum,
kallaði Faber eitthvað til mín og
ég sneri mér við. Þá fer hann að
pata og kalla og benda á þrjá
r»fa í borðinu fyrir framan : -ig
og voru t. -' v... Inn u; .
Mér dettur þá í hug, að ekki sé
allt með felldu og set þen.iun
eina takka upp og kemur þá í Ijós
að ég hafði tekið strauminn af vél
inni ,þegar ég sneri mér við. Þá
vorum við aðeins 300 fet yfir
Skerjafirði og hefði getað farið
illa, ef ég hefði ekki áttað mig.
Þetta var skemmtileg ferð — og
auðvitað lauk henni með því, að
við lentum með pomp og prakt.
Ég sagði að Faber hefði verið
mesti æringi og kaldur og það
er alveg rétt. Einu sinni var ég
að fara heim til Hafnarfjarðar í
bílnum mínum að kvöldlagi. Þá
bað hann mig um að keyra sig
út á flugvöll. Ég gerði það og
skildi hann eftir, en þegar ég
kom suður í Fossvog kemur hann
á vélinni á eftir mér og dýfir
sér niður að bílþakinu að kalla,
og varð mér heldur hvert við.
Þegar ég kom inn í Kópavog,
steypti hann sér aftur niður að
bílnum og þá munaði litlu að
illa færi því hann sleit síma-
streng, sem þar var. Svo renndi
hann sér síðast niður að bílnum
í Flatahrauni og vinkaði þá til
mín og hélt heim. Þetta gerði
hann bara til að stríða mér og
hrella.
— En segið mér að lokum Ólaf-
ur, hversvegna höfðuð þér áhuga
á fluginu? Þér hafið kannski
haldið að flugvélarnar kæmu sér
vel fyrir kaupsýslumenn?
— Nei það var ekki. Við ungu
mennirnir vissum bara, að flugið
var framtíðin og nú dáist ég að
þeim mönnum sem hafa gert flug
og komi á flugferðum í staðinn".
En aðalviðburður dagsins var þó
sá að „fyrsta flugstúlkan“ fór upp
í „himnavagninn". Það var Ásta
Magnúsdóttir síðar ríkisféhirðir:
„Hún virtist ekki hissa á neinu
og hefði vel mátt telja mönnum
trú um að hún væri þaulreyndur
flugmaður úr stríðinu".
Ég spurði frú Ástu að því, hvort
hún myndi eftir þessu fyrsta
flugi. Hún sagði það vera:
Mér er flugið minnisstætt,
sagði hún. Ég var óheppin með
veður, því við lentum í hagléli.
Áður en við lögðum af stað,
spurði flugmaðurinn, hvort ég
vildi ekki fresta ferðinni vegna
þess að illa horfði um veður. En
ég var búin að fá frí frá störfum
hjá ríkisféhirði og gat ekki hætt
við ferðina. En spá flugmannsins
reyndist rétt. Við fengum él og
það lenti í andlitinu á mér, því
flugvélin var opin. Að ferðinni
A ''♦a Magnúsdóttir
lokinni var ég eldrauð í andlitinu
og rennvot. Ég puntaði mig eins
og ég gat áður en ég fór í flugið
og var í nýrri, grænni, dragt með
hvíta hanzka, en þeir voru orðnir
grænir af dragtinni, því hún lét
lit. Eftir flugið fór ég heim og
þangað komu margir í heimsókn
til að tala um þennan merkilega
viðburð, en þeir skildu ekkert í
því, að ég skyldi vera að dunda
við jafnómerkilegan hlut og þvo
hanzkana mína eftir slíka frægð-
arför.
— Þetta hefur verið dýr ferð
fyrir yður?
— Ég man það nú ekki, hvað
hún kostaði, en sennilega hef ég
verið meira en viku að vinna fyr-
ir henní. Þegar ég byrjaði hjá rík
isféhirði fyrir 48 árum, fékk ég
35 kr. í kaup á mánuði.
— Yður hefur þótt skemmti-
legt að fljúga þrátt fyrir haglél-
ið?
— Já, ég hafði mjög gaman a<
því, og mér þótti fallegt að horfa
yfir bæinn og nágrennið.
— Hvernig stóð á því, að þér
fóruð þessa ferð?
— Ég nefndi það við kunningja
konu mína, Áslaugu Blöndal, að
mig langaði til að fljúga og hún
var búin að tala við Halldór Jón-
asson, áður en ég vissi af, og
panta handa mér far, því daginn
eftir hringdi hann í mig og sagði,
að nú væri tækifæri til að fljúga.
Ég sagði við hann: — Þá flýg ég
auðvitað.
— Voruð þér nokkuð hræddar
að fljúga?
— Nei, ég hafði ekki vit á þvf.
Ég vissi, að Faber var þaulreynd
ur flugmaður. En sennilega hefði
ég orðið hrædd, ef ég hefði átt
að stjórna vélinni sjálf. Ég er
engin hetja. Ég er hrædd á sjó. En
ég hef aldrei verið hrædd í flug-
vél. Samt hef ég ient í þrumu-
veðri.
— M.
Veitingasfofa
'r'l sölu ísvél og fleiri vélar fylgja. Uppl. hjá.
ÁRNA GUÐJÓNSSYNI hdl. Garðastræti 17
Garðastræti 17.
Sœnska sendiráðið
óskar að ráða stúlku til heimilisaðstoðar, allan eða
hálfan daginn. Umsækjendur komi til viðtals kl.
9—17, Fjólugötu 9.
Tilboð óskast
í húseignina nr. 50 B við Bergstaðastræti. í húsinu
eru tvær íbúðir.
Austurstræti 14 III. hæð — Sími 14120