Morgunblaðið - 17.10.1959, Blaðsíða 6

6
MORGVJVnLAÐIÐ
Laugardagur 17. okt. 1959
Stefna Sjálfstæðisflokksins
og hagsmunir
verzlunarfdlks
Talað við Sverri
Hermannsson,
sem segir m.a.:
Verzlunarmenn
hofa oldrei þurft
oð beito verkfolli
UM ÞESSAR mundir ríkir
mikil óvissa 1 efnahagsmál-
um þjóðarinnar. Með lögun-
um um niðurfærslu verðla'gs
og launa er sett voru í vetur,
var verðbólgan stöðvuð til
bráðabirgða, en nú líður að
því, að gera verði haldbetri
ráðstafanir j efnahagsmálum.
Mörg launþegasamtök hafa
sagt upp samningum og bíða
átekta til að sjá hverju fram
vindur.
I gær átti tíðindamaður
Mbl. tal við Sverri Hermanns-
son, formann Landssambands
íslenzkra verzlunarmanna og
spurði hann um afstöðu verzl-
unarfólks til þessara mála.
— Þú vildir kannske byrja
á því Sverrir, að segja mér
frá afstöðu verzlunarfólks til
þeirrar stjórnmálastefnu, sem
fylgt hefur verið undanfarið?
— Afstaða verzlunarfólks
var hiklaust jákvæð til stöðv-
unarstefnunnar frá í vetur.
Afstaða Landssambandsins til
þeirrar lagasetningar var sú,
að við töldum þá leið spor í
rétta átt, en lögðum þó á-
herzlu á, að þeim byrðum,
sem þessu voru samfara,
yrði skipt réttlátlega, þannig
að þyngstu byrðarnar kæmu
á breiðustu bökin.
— Teljið þið að þetta hafi
tekizt í framkvæmd?
— Ég tel að ríkisstjórninni
hafi ekki tekizt sem skyldi í
þessum efnum. Eins og við
verzlunarmenn bentum á þeg-
ar við setningu stöðvunarlag-
anna, er hægt að fylgjast mjög
vel með lækkun launanna.
Það er aftur meira vandamál
að fylgjast með lækkun vöru-
verðs, þjónustu og húsaleigu
og það tel ég að stjórninni
hafi ekki tekizt nógu vel.
— Hvað um framhald stöðv
unarstefnunnar?
— Það er eindregin skoðun
okkar að halda beri áfram á
þeirri braut, sem mörkuð var
í vetur af Sjálfstæðisflokkn-
um ásamt Alþýðuflokknum,
Nú hefur Sjálfstæðisflokkur-
inn markað skýra stefnu og
ef hann tekur við stjórnar-
taumunum að þessum kosn-
ingum loknum hef ég þá trú
að meiri festa muni nást í
þessum málum.
— Álítur þú, að um frekari
kjararýrnun verði að ræða
við framhaldsaðgerðir í efna-
hagsmálunum?
— Ég álít að fullum árangri
í viðreisn efnahagsmálanna
verði ekki náð nema hegða
sér samkvæmt þeirri stað-
reynd, að við höfum tekið
meiri til skipta en aflazt hef-
ur. Almenningi hefur því mið
ur oftast verið talin trú um
að úrræði í efnahagsmálum
væri nokkurskona handa-
vinna stjórnmálamannanna.
Þjóðinni hefur ekki verið sagt
satt um þessi mál á undan-
förnum árum og þau ósann-
indi hafa leitt til ómetan-
legs tjóns.
Þjóðinni er nú ljóst, að hún
hefur verið blekkt, og það er
sannfæring mín, að hún sé
fullkomlega reiðubúin að
taka á sig aukið erfiði, ef hún
er þess fullviss að það sé
nauðsynlegt til að ráða bót á
vandanum. En það er erfitt
að sannfæra fólk vegna síend-
urtekinna blekkinga.
Hinsvegar álít ég, að verði
stefna Sjálfstæðisflokksins í
þjóðmálum ráðandi á næst-
unni, þá muni það örva at-
vinnulífið, auka þjóðarfram-
leiðsluna og þannig yrðu þær
byrðar, sem ég þó tel óhjá-
kvæmilegt að leggja á allan
almenning miklu léttbærari.
— Hvað um uppsagnir
kj arasamninganna?
— Ástæðurnar fyrir því að
verkalýðsfélögin segja nú
lausum samningum eru tvær.
í fyrsta lagi vilja þau hafa
örugga aðstöðu til að hafa
eðlileg áhrif á mótun þeirrar
stefnu í efnahagsmálunum,
sem upp verður tekin að kosn-
ingum loknum. í öðru lagi
eru svo ástæður kommúnista,
sem ætla að nota verkfalls-
vopnið til hótana og til þess
að þvinga ríkisvaldið inn á
þá braut, sem þeir hafa valið
sér einir og allir vita hver er.
— Hvað viltu segja um
lengri kjarasamninga?
— Ég tel mjög mikilvægt að
takast megi að gera kjara-
samninga til lengri tíma en
nú er, og allt að tveimur ár-
um, eins og tíðkast á hinum
Norðurlöndunum. Kjarasamn
ingar til lengri tíma eru snar
þáttur til að skapa öryggi og
festu í efnahagsmálum og eru
þannig ekki síður til góðs fyr-
ir launþega en aðra. En til
þess að hægt sé að gera samn-
inga um kaup og kjör til
lengri tíma, verða viss skil-
yrði að vera fyrir hendi, en
þau hafa ekki verið til staðar
á undanförnum árum, vegna
upplausnar og ringulreiðar í
efnahagsmálum. Hins vegar
geri ég ráð fyrir að forustu-
menn kommúnista í verkalýðs
hreyfingunni kæri sig ekki
um samninga til lengri tíma
Þeir kjósa að geta með sem
minnstum fyrirvara sveiflað
verkfallsvopninu. Eins má
raunar segja um Alþýðu-
flokksmenn, sem oftast hafa
verið hundar í bandi kommún
ista í verkalýðshreyfingunum.
— Þú telur að kommúnist-
ar misbeiti verkfallsvopninu.
Ertu þá andvígur beitingu
þess?
— Verkfallsrétturinn er dýr
mætur réttur, sem aldrei verð
ur af verkalýðsfélögunum tek
inn í lýðfrjálsu þjóðfélagi. En
jafnnauðsynlegur og sjálf-
sagður og hann er, þá getur
misbeiting hans orðið mjög
hættuleg.
— Hvað viltu að lokum
segja mér frá starfi samtaka
verzlunarfólks?
— Samtökin eru aðeins
tveggja ára ,stofnuð 1957, en
þeim hefur á þessum tveimur
árum vaxið mjög fiskur um
hrygg. Eru nú starfandi 18 fé-
lög skrifstofu- og verzlunar-
fólks, en voru við stofnun
sambandsins aðeins níu. Stoð
og stytta landssambandsins,
Verzlunarmannafélag Reykja
víkur, er annað fjölmennasta
launþegafélag landsins og hef
ur það borið hita og þunga
dagsins í kjarabaráttunni. Vil
ég sérstaklega minna á hinn
glæsilega sigur þess í barátt-
unni við Samband íslenzkra
samvinnufélaga, en SÍS hafði
með öllu neitað að viðurkenna
félagið sem samningsaðila um
kaup og kjör verzlunarfólks,
en vildi fara sínu fram án til-
lits til laga og réttar.
Verzlunarfólk hefur náð
þeim árangri í kjarabarátt-
unni, að það stendur sízt að
baki öðrum stéttum. Þetta
hefur áunnizt án þess að við
beittum nokkru sinni verk-
falli til þess að fylgja fram
kröfum okkar og sýnir það,
að samstarfið við vinnuveit-
endur í okkar stétt hefur ver-
ið með ágætum.
Þannig óskum við Sjálf-
stæðismenn eftir að vinna að
framgangi hagsmunamála
launþega í samstarfi við
vinnuveitendur og vil ég í því
sambandi vekja athygli á
merkri grein í stefnuskrá
Sjálfstæðisflokksins þar sem
lagt er til, að komið verði á
fót samstarfsnefndum laun-
þega og vinnuveitenda, sagði
Sverrir Hermannsson að lok-
um.
Bœndur þakka allir
Páll Zophoníasson hnekkir áratuga
rógi Timans
ÁRATUGUM saman sætti pró-
fessor Níels Dungal ofsóknum af
hálfu Framsóknarflokksins fyrir
vísindastörf sín. Þær eru ótaldar
greinarnar, sem birzt hafa í Tím-
anum til að gera störf hans og
einkum rekstur Rannsóknarstofu
Háskólans tortryggileg.
Því eftirtektarverðari er grein,
sem Páll Zophóníasson skrifaði
af tilefni 25 ára afmælis Rann-
sóknarstofunnar og birt var í
Tímanum hinn 27. ágúst sl. 1
greininni er sagt það eitt, sam
satt er, og er því höfundi til
sæmdar. Þar sem slíkar greinar
eru sjaldséðar í Tímanum, þykir
rétt að halda henni til haga og
birta hana hér í blaðinu:
Blöðin hafa sagt frá því, að
Rannsóknarstofa Háskólans sé
25 ára nú um þetta leyti. Allan
þennan aldarfjórðung hefur
prófessor Níels Dungal veitt
henni forstöðu. Undir stjórn hans
og handleiðslu hefur starfsemin
vaxið, og fengið meiri og maig-
þættari þýðingu fyrir þjóðina,
bæði í nútíð og framtíð, bæði
beint, og þó ef til vill meira ó-
beint með því að búa í haginn
og létta þeim vinnuna og áfram-
haldið, er síðar starfa að rann-
sóknum á sama sviði.
Frá því starfi er snertir heilsu-
vernd mannanna, og rannsóknir
á sjúkdómum þeirra, hefur verið
sagt í viðtölum við Dungal. Frá
hinu hefur aftur lítið verið sagt,
að framan af þessum aldarfjórð-
ung vann Dungal líka að rann-
sóknum á búfjársjúkdómum, og
gerði með því starfi sínu bænd-
um landsins ómetanlegt gagn.
í því sambandi mætti minna á
margt, en fátt eitt skal drepið á
hér. Bráðapestarbóluefnið sem
Dungal bjó til þykir bæði örugg-
ari vörn gegn pestinni, en danska
bóluefnið, sem áður var notað,
og auk þess þykir það þægilegra
í notkun. Og bráðafárið má nú
heita horfið, en drap áður margt
fjár á fjölda bæja þó engar tölur
séu til um það. Ormalyf Dungals
þekkja nú allir bændur, og mavg-
ir nota það enn, árlega, þó kom-
in séu fram síðan önnur orma-
lyf, sem handhægara er að nota,
og margir telja eins góð til að
eyða ormum úr meltingarvegi
kindarinnar. Þegar Dungal kom
með ormalyf sitt, gekk garn-
ormaplága yfir Suðurland og
drap fé í hrönnum, jafnvel um
hásumarið, og þá fundu menn
hvers virði það var að fá orma-
lyfið.
Þá má minna á bólusetningu
við lambablóðkreppusótt. Undir
forystu próf Dungal var hafin
bólusetning á ánum sem oft fvr-
irbyggir að lömbin veikist og
bólusetning á lömbunum nýborn-
um, sem er dýrari en miklu
öruggari vörn, fyrir alla þá sem
geta komið því við, en það geta
þeir einir er passa og hirða vel
um ærnar um burðinn.
Framh. á bls. 22.
skrifar úr
dagleqa lífinu
Bóndi svarar húsmóður
VELVAKANDI góður:
Húsmóðirin H. A. spyr í dag
(8. okt.) hvort yfirvöld Rvíkur
geti ekki „hnekkt þessari einok-
un af okkur“ — það er Sölumið-
stöð Sambands Eggjaframleið-
enda, sem H. A. kallar eggjasölu
bæjarins.
Einnig spyr H. A. hvort þetta
sé löglegt og vill fá svar frá rétt-
um aðila.
Sennilega er ég alls ekki rétt-
ur aðili til að svara þessu, þar eð
ég er bara bóndadurgur, sem
framleiði egg, og stend þess
vegna að því að pína allar hús-
mæður á öllu Suður- og Suðvest-
urlandi, en einokunarklíkan teyg
ir raunar klærnar víða um land.
Ég ætla heldur ekki að svara
þessu til hlítar, en aðeins benda
á þessi atriði:
Bændur greiða kostnaðinn
sjálfir
SÖLUMIÐSTÖÐ S. E. — þ. e.
„einokunin" — var stofnuð
að tilhlutan eggjaframleiðenda á
Suður- og Suðvesturlandi og sam
kvæmt sömu landslögum er gilda
um önnur sölusamtök bænda-
stéttarinnar. Hlutverk hennar er,
að annast sölu allra eggja, sem
framleidd eru á þessu svæði.
Selur stöðin eggin á skráðu
heildsöluverði, sem verðlagsstjóri
samþykkir. Stöðin flokkar eggin
og gegnumlýsir, tekur frá brotin
egg og svokölluð blóðegg o. s. frv.
og dreifir þeim síðan til smásala
þegar tryggt er að varan er 1.
flokks.
Það er alrangt að S. E. hafi
hækkað verð á eggjum vegna
þessa fyrirtækis. Allan kóstnað
við Sölumiðstöðina greiða bænd-
urnir auðvitað sjálfir eins og við
öll önnur hliðstæð fyrirtæki.
Hækkun eggjaverðs var
afleiðing bjargráðamanna
ÆKKUN eggjaverðs á þessu
ári var afleiðing bjargráð-
anna frægu, sem stórhækkuðu
fóðurverðið og allan annan kostn
að við framleiðslu eggja. Sögu-
sagnir um verri egg en áður eru
harla einkennilegar.
Stöðin vinnur mikið starf, sem
miðar að vöruvöndun, en slíkt
hlýtur að vera hagur neytend-
anna. Áður hlutu kaupendur að
taka við eggjunum eins og þau
komu frá framleiðendum t. d.
blóðeggjum sem öðrum, en þau
eru ekki sérlega geðsjeg.
í því sambandi má líka á það
drepa hversu varnarliðinu á
Keflavíkurflugvelli líkaði eggin
frá stöðinni afbragðsvel, meðan
það keypti sín neyzluegg þar, en
Bandaríkjamenn eru þekktari
fyrir ýmislegt annað en háma i
sig fúlegg.
Tala við stjórn Sölu-
sambandsins
OKS ráðlegg ég H. A. sem og
öðrum einokunarpíndum hús
mæðrum og heimilisfeðrum að
hringja til stjómarform. S. E.
Einars Halldórssonar bónda á
Setbergi, ef þau óska frekari skýr
inga, svo sem á lagalegum atrið-
um málsins. Sé hann á framboðs-
fundi með Ólafi Thors mætfi
reyna að tala við Sigstein Pálsson
bónda á Blikastöðum, sem einnig
er í stjórn S. E. svo og aðra stjórn
armenn, en þeir veita áreiðan-
lega allar umbeðnar upplýsingar.
Hitt þykir mér hæpið, að yfir-
völd Rvíkur geri nokkuð til að
færa eggjasöluna í hið fyrra og
lakara horf, neytendum til leið-
inda og tjóns, sparka um leið í
bændastéttina — og brjóta lands-
lög.
— Bóndadurgur.
Skella hurðum svo húsið
nötrar
ONA hringdi til Velvakanda í
fyrradag og lýsti vandræðum
sínum. Þau hjónin leigja út íbúð
í húsi sínu, fullorðnum hjónum,
reglufólki, sem þó hefur einn
mjög slæman ávana. Það skellir
hurðum svo húsið nötrar.
Kvaðst konan ekki hafa hjarta
í sér til að áminna fólkið vegna
þessa, ef það kynni að taka það
illa upp, en sannleikurinn væri
sá, að ef það ekki gæti vanið sig
af þessum mjög svo slæma ávaran,
væri því miður ekki annað að
gera en segja því upp.