Morgunblaðið - 17.10.1959, Blaðsíða 10

10
MORCmvnr áfíin
Laugardagur 17. okt. 1959
M ol a r
frá Grikklandi
í SEPTEMBERMÁNUÐI, þegar
farið var að hausta á íslandi og
búið að rigna stanzlaust í hálfan
mánuð hér á Suðurlandi, lent-
um við í sólskini og yfir 30 stiga
hita á flugvellinum í Aþenu, 16
blaðamenn frá 13 þátttökulönd-
um Atlantshafsbandalagsins. Við
áttum þangað öll sama erindi, að
kynnast ofurlítið Grikklandi eft-
ir því sem hægt væri á örskömrn-
um tíma.
Áður en margir dagar voru liðn-
ir, höfðum við fengið staðfest
það, sem við vissum reyndar áð-
ur, að Grikkland er fagurt, en
fátækt land. Við fengum að ferð-
ast ofurlítið um og kynnast hinni
dásamlegu náttúrufegurð lands-
ins, frjálslegum og óendanlega
gestrisnum íbúum þess og hinni
gömlu menningu þeirra.
Ég ætla ekki að fara að þylja
upp skýrslur um efnahagslega
erfiðleika Grikkja, sem eru mikl-
ir. Orsakir þeirra eru ýmsar.
Grikkir áttu í styrjöld lengur en
nokkur önnur Evrópuþjóð, þar eð
svarandi 280 bandarískum dölum
á mann á ári og vöruskiptajöfn-
uður við útlönd óhagstæður.
Tóbakið sélst ekki.
Grikkjum gengur illa að selja
tóbakið sitt, sem gefur um helm-
inginn af innkomnum tekjum, en
tóbaksjurtin er það eina, sem
hægt er að rækta á stórum svæð-
um vegna þurrka, einum í Make-
dóníu.
Við komum í tóbaksverksmiðju
Papastratosanna í Pierus. — I
verksmiðjunni starfa 1800 manns.
Stúlkurnar sátu í löngum röðum
og hömuðust við að vinna, búa tii
sígarettur, setja saman sígarettu-
pakka, raða í þá, ganga frá þeun
o. s. frv. Þetta voru allt komung-
ar stúlkur, 14—16 ára gamlar, en
þær voru ótrúlega handfljótar við
vinnuna. Mér var sagt, að ef
stúlka getur ekki raðað sígarett-
um í 1200 pakka á dag, þá þurfi
hún ekki að gera sér vonir um
vinnu. Aftur á móti fær hún
uppbót á kaupið, ef hún fer yftr
Grísk telpa sækir vatn í leirker.
borgarastyrjöldin tók við að
heimsstyrjöldinni lokinni og stóð
til 1949, og Grikkir telja af feng-
inni reynzlu nauðsynlegt að
verja geysimiklu af þjóðarteki-
unum til landvarna.. Auk þess
er landið ófrjósamt, aðeins fjórð-
nngur þess ræktað land, þar sem
63% af þjóðinni hefur þó sitt .ífs-
viðurværi. Nokkuð mikið ber á
atvinnuleysi, meðaltekjur virm-
andi einstaklinga eru lágar, sam-
það. Og fyrir 8 tíma vinnu fær
stúlkan 40 drakma, sem samsvar-
ar 1V3 bandariskum dal á dag.
Verksmiðjan hefur ekki leyfi til
að láta starfsfólkið fá eftirvinnu,
verður heldur að bæta við fleir-
um í vinnu. Verksmiðja þessi var
að nokkru búin vélum, en mörg
handtök, sem hægt er að vinna
í vélum voru þó unnin þar í
höndunum.
Sem ég stóð þarna í hávaða og
Kýpurbúar í dansi. Aðcins kanmennirnir taka þátt í dansinum,
rammri tóbaksfýlu, kom ég allt í
einu auga á Hellas-sígarettu-
pakka. Þeir komu mér kunnug-
lega fyrir sjónir. Ég spurði for-
stjórann hvort hann flytti ekki
sigarettur til íslands. Hann hélt
nú það. íslenzka tóbakseinkasal-
an væri góður viðskiptavinur. Ef
önnur lönd flyttu annað eins
magn inn miðað við fólksfjölda,
þá þyrfti hann ekki að kvarta,
auk þess sem íslendingar flyctu
aðeins inn beztu og um leið dýr-
ustu sígarettumar. Stærsta við-
skiptaland sitt væri Þýzkalar.d,
en Þjóðverjar keyptu aðeins ódýr
ustu tóbakstegundirnar. Þannjg
safna menn og þjóðir víst auði.
En eyðslusemi íslendinga bjarg
ar ekki Grikkjum frá því að
sitja uppi með sígarettubyrgðir
sínar, því víðast hvar í veröld-
inni er fólk búið að venja sig
á Virginíutókbak og vill ekki
lengur austurlenzkt tóbak.
Að sjálfsögðu eru ekki al'ir
bændur í Grikklandi eins illa
staddir og tóbaksræktendurnir.
Við komum í auðugt vínekru-
hérað í Attíku, þar sem bæjar-
stjórinn tók á móti okkur með
þrumandi ræðu, sem útvarpað
V£ir með hátölurum yfir aðaltorg
þorpsins. Að vísu skildi ekkert
okkar grísku og enginn var úti
á torginuu að hlusta, þar sem
bændurnir og konur þeirra voru
önnum kafin við að tína vín-
berin sín úti á ökrunum, en ræð-
an var sýnilega ákaflega hjart-
næm. Á eftir bauð bæjarstjórnin
okkur upp á lambasteik, eins og
hún er matreidd á íslandi, nema
hvað sósuna vantaði, og borðað
var þurrt franskbrauð með í stað
kartaflna. En Grikkir hafa kvik-
fjárrækt eins og við, og lamba-
kjöt því algengasta kjötið á mavis
aðinum.
Paradís ferSamanna.
Grikkir hafa nú hafið fram-
kvæmd fimm ára viðreisnaráætl-
unar, sem þeir gera sér miklar
vonir um að muni bæta ástandið.
í þessari nýju viðreisnaráætl-
un er aukning ferðamanna-
straumsins stór liður. Með því
að byggja hótel og auka þægindi
ferðamanna í landinu, hefur
Grikkjum tekizt að auka ferða-
mannastrauminn úr 83 þúsund
manns í z80 þús. á 7 árum, og
þar með gjaldeyristekjurnar úr
4 millj. í 41 millj. Er gert ráð
fyrir að eftir 5 ár geti Grikkir
reiknað með a. m. k. 600.000
ferðamönnum á ári.
Grikkland er hreinasta Paradís
fyrir ferðamenn. Loftslag er milt,
aðeins 21 sólarlaus dagur á ári,
landslag dásamlega fagurt og
hvarvetna eru sögulegar minjar
um 3000 ára gamla menningu,
sem allur heimurinn byggir á enn
þann dag í dag.
Grikkir hafa öllum þjóðum
fremur gefið heiminum hugsjon-
ir og tilfinningu fyrir fegurð í
höggmyndalist, byggingarlist og
bókmenntum. Hjá þeim fæddust
fyrstu lýðræðishugmyndirnar
löngu fyrir Krists burð. Það voru
grískir heimspekingar, sem fyrst-
ir komu fram með þá hugmynd,
að ef menn væru frjálsir, þá gætu
þeir stjórnað sér sjálfir. Fram
að þeim tíma hafði sú skoðun
ráðið, að ríki hlyti að byggjast
upp af hollum þegnum, sem
hlýddu skilyrðislaust valdamikJ-
um stjórnanda.
Grikkir stoltir af fornri menn-
ingu.
Grikkland er ákaflega fjöllótt
og bert land og því ekki ósvipað
okkar eigin landi hvað lands-
lag snertir. Þar er það sólin, sem
Varðmaður við konungshöllina
í Aþenu.
brennt hefur landið og vatnsleys-
ið, sem gerir það gróðurvana.
Litir eru aðrir en hér. Jarðveg-
urinn er hlýlega rauður og klett-
arnir hvítir. í hitamóðunni hafa
fjöllin og eyjarnar, sem hvar-
vetna gnæfa upp úr Miðjarðar-
hafinu, undarlega heillandi áhrif.
í Grikklandi sendir allur gróð-
ur frá sér undarlega sterkan ilm
— tré, blóm og jafnvel matjurtir.
Það gerir það m.a. að verkum, að
ferðamönnum finnst Grikkland
eitthvert yndislegasta land, sem
þeir þekkja. Þar teygja olífuvið-
artré og dökk kýprusviðartré sig
tignarlega upp í loftið, eitt og
eitt, en ekki í heilum skógum,
svo hvert þeirra fær notið sín.
Og íslendingurinn rekur upp stór
augu og fær vatn í munninn,
þegar hann ekur fram hjá appex-
sínutrjám og sítrónutrjám, sem
svigna undan ávöxtunum, eöa
melónubreiðum.
Það sem er gamalt í Grikk-
landi, er vissulega svó gamait,
að íslendingur, sem er vanur að
telja hina 1000 ára sögu sína
eigin lands gamla, á erfitt mcð
að gera sér fulla grein fyrir því.
Maður verður alls staðar var við
stolt Grikkja og ást á sinni gömlu
menningu, þó einstaka manni
finnist það sem í dag er að ger-
ast, hverfa fullmikið í skuggaan.
Þrjár stúlkur, sem voru fylgdar-
menn okkar og túlkar, eru ailar
háskólamenntaðar í fornum fræð
um. Þær sögðu sögu lands s.ns
af þvílíkum ákafa og stolti að
við gátum ekki annað en kímt að
þeim. „Alveg eins og íslending-
ar“, varð þá einum úr hópnum
að orði, en hann hafði verið á
íslandi í svipaðri ferð.
Framh. á bls. 15.
Hin fornhelga Akropolishæð. Parþenon lengst til hægri.