Morgunblaðið - 21.10.1959, Side 12

Morgunblaðið - 21.10.1959, Side 12
12 MORCVNB14Ð1Ð Miðvilcudagur 21. okt. 1959 Utg.: H.f. Arvakur Reykjavík Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsscn. Ritstjórar: Valtýr Stefánsson (ábrn.) Bjarni Benediktsson. Sigurður Bjarnason frá Ví"'ir Matthías Johannessen. Lesbók: Arni Óla, símí 33045. Auglýsirigar: Arni Garðar Kristinsson Ritstjórn- Aðalstræti 6. Auglýsingar og aígreiðsla: Aðalstræti 6 Sími 22480. Askriftargald kr 35,00 á mánuði innamands. 1 lausasölu kr. 2.00 eintakið. BARÁTTUSÆTIÐ Í-^ftir úrslitum Alþingiskosn- | inganna í sumar hér í bæ ■J má telja líklegt, að Sjálf- stæðisflokkurinn fái a. m. k. 7 þingmenn kosna, kommúnistar 2, Alþýðuflokkur 1 og Framsókn 1. Þá eru komnir 11 af 12 þing- mönnum Reykjavíkur. Við allar kosningar verða breytingar. En þær verða nú naumast svo mikl- ar, að þetta haggist. Baráttan Stendur um 12. sætið. Þjóðvarnarflokkurinn var í vor fjarlægastur því að koma þar til greina. Ekkert hefur síðan að borið, sem auki líkur hans til þess að fá kjörinn þingmann hér í bæ. Kommúnistar voru næst fjarst- ir því að hreppa 12. sætið. Ekki þarf annað en lesa Þjóðviljann þessa daga tii þess að sjá, að lítiil sigursvipur er yfir baráttu komm únista nú. Enda er það allra mál, að hljóðið í kommúnistum hafi ekki í annað skipti verið daufara. Þeir láta yfirleitt lítið á sér bæra manna á meðal og þeim hefur ekki tekizt að ná tangarhaldi á nokkru máli sér til styrktar. Þetta er eðlilegt, vegna þess að nú hefur almenningur reynsluna af stjórn kommúnista fyrir aug- um. Skiljanlegt er, að sumir láti um sinn blekkjast af loforða- glamri. En þegar loforðin hafa öll verið jafn rækilega svikin og kommúnistar gerðu í V-stjórn- inni, þá eiga þeir ekki von á góðu hjá kjósendum. ★ Framsóknarmenn hafa aðrar aðferðir en tíðkast meðal venju- legra stjórnmálaflokka í lýðræðis löndum. Eftir kosningarnar í sumar sagði Dagur, blað Fram- sóknar á Akureyri, í forystu- grein, hinn 1. júlí: „Eldmóður sá, sem einkenndi stjómmálaflokkana og baráttu- menn þeirra fyrir kosningar, er nú að mestu af þeim runninn í bráð. Atkvæðatölurnar eru það eina tungumál, sem harðsvíraðir stjórnmálamenn skilja til fulls. Þeir sitja nú yfir atkvæðatöbm- um og halda áfram að reikna eins og kaupsýslumenn'*. Þarna lýsti Dagur réttilega við- horfi Framsóknarbroddanna í stjómmálum. Þeir reikna með kjósendum eins og kaupsýslu- menn reikna með vörum. 1 Morgunblaðinu í gær var örstutt yfirlit um það, hvemig Fram- sóknarmenn hafa misbeitt að- stöðu sinni. Hún lætur einskis ófreistað. Fjáraustur og skoðana- kúgun er hvorttveggja notað af fullkomnu blygðunarleysi. Víðsvegar úti á landi þekkja kjósendur þessi vinnubrögð Fram sóknar af eigin raun. Þess vegna varð árangur Framsóknar þar í vor mun minni en broddar henn- ar höfðu vonað. Hér í Reykjavik og í nágrenninu varð henni hins- vegar töluvert ágengt. Kjósendur vöruðust ekki þær aðferðir, sem beitt var. Sjálfir hafa Framsókn- armenn, síðast nú í Tímanum á sunnudag, lýst verulegum hluta kjósenda sem „vesalingum". Þeir, sem þetta viðhorf hafa, meta að engu rök og dómgreind kjósencia, heldur beita sínum sérstöku að- ferðum. Kosningarnar nú munu skera úr um það, hvort Framsóknar- mönnum verður að trú sinni á að hennar aðferðir dugi gegn svo mörgum, að Framsókn geti með styrk þeirra viðhaldið sínum rang fengnu völdum og mútukeifi. Sjálfir bera broddarnir sig víga- lega. Eftir að þeir höfðu gert upp réikningana í vor, þá tilkynntu þeir í Tímanum, að þeir teldu sig hafa möguleika til þess að fá 2 menn kosna hér í Reykjavík. Það verður að segja eins og er, að þetta er ákaflega ólíklegt. En jafnframt er fullkominn barna- skapur að vanmeta hættuna, sem af aðferðum Framsóknar stafar. Ekki vegna þess, að verulegur hluti kjósenda í Reykjavík séu „vesalingar“, eins og Framsókn lv 'Jur fram. En hrekklausir menn, sem ekki hafa náin kynni af starfsaðferð- um Framsóknar, varast e. t. v. ekki nægilega hennar gamal- reyndu aðferðir. SÍS er öflugasta fyrirtæki landsins og rekur nú hér í bæ margþætta starfsemi. Vegna ranglátra landslaga borgar það ekki einn eyri í útsvar. Þess vegna er þar úr að spila enn meira fjármagni en vera mundi með eðlilegum hætti. Nú reynir á, hvort Reykvíking- ar hrinda af sér sókn spillingar- valdsins eða hvort mönnunum, sem reikna með kjósendum eins og kaupsýslumenn með ullarböll- um, verður að trú sinni. Manndómur reykvískra kjós- enda hefur hingað til ekki bilað og er sannarlega ólíklegt, að svo verði á sunnudaginn kemur. ★ Um Alþýðuflokkinn er fátt ann að að segja en það, að sú ástæða, sem ýmsir töldu til að styrkja hann á sl. vori, að hann væri í hættu um að koma hvergi þing- manni að, er nú úr sögunni. Hann er að sjálfsögðu viss um einn þing mann kjörinn hér í bæ. Til að hressa upp á fylgi sitt, hefur Al- þýðuflokkurinn hins vegar að þessu sinni, eins og raunar örlaði á strax við vorkosningarnar, tek- ið upp nokkur stefnumál Sjálf- stæðisflokksins, vegna þess að hann veit að þau eru vinsæl. Það er virðingarvert, þegar flokkar sjá að sér, en ætíð hlýtur það að vekja nokkrar efasemdir, þegar skyndilega er horfið frá 42 ára gömlu höfuðstefnumáli rétt fyrir kosningar. ★ Þá er óneitanlega ólíkt skyn- samlegra að fylgja þeim flokki, sem ætíð hefur haldið því fram, sem flestir viðurkenna nú orðið, að reynzt hafi rétt. Sjálfstæðís- menn mörkuðu þá stefnubreyt- ingu í efnahagsmálunum, sem gerð var á sl. vetri. Þeir sögðu þá þegar, að þar væri einungis um bráðabirgðaráðstafanir að ræða og fyrir haustkosningarnar mundu þeir bera fram sundurlið- aðar tillögur um hvað gera þyrfti. Þetta hefur flokkurinn nú gert í tillögunum, sem vísa leiðina til betri lífskjara. Enginn vafi er á því, að mikill meirihluti Reyk- víkinga, er þeim fylgjandi. Reykvíkingar munu því fremur styrkja Sjálfstæðisflokk- inn til að vinna baráttusætið, þar sem það skipar Birgir Kjar- an hagfræðingur. Hann er einn af ötulustu baráttumönnum flokksins, maður, sem hefur gert sér flestum betur grein fyrir vanda efnahagsmálanna og hef- ur reynzt svo í öllum störfum, sem hann hingað til hefur unnið, að hann er sannarlega trausts verður. RÚSSNESKI kjarnorkuís- brjóturinn „Lenin“ hefur nú lokið hinum. fyrstu reynslu- ferðum sínum á Eystrasalti. — Skipstjórnarmenn og vís- indamennirnir, sem unnu að smíði skipsins, hafa lýst því yfir, að „Lenin“ hafi í alla staði reynzt hið bezta, eins og vonir stóðu til. Kjarnaofn- arnir hafa reynzt algerlega öruggir, sem og annar útbún- aður skipsins. — Og áður en langt um líður mun þessi mikli ísbrjótur halda norður í íshaf til þess að sinna megin- ætlunarverki sínu — að þreyta „fangbrögð“ við ísinn, sem hingað til hefur lokað skipaleiðum fyrir norður- ströndum Rússlands og Si- beríu meginhluta ársins. — ★— Smíði „Lenins“ tók þrjú ár, og má það kallast vel að verið, þar sem hér var um að ræða algera frumraun í smíði slíks skips. Kjöl urinn var lagður 1956, en í des. 1957 var ísbrjótnum hleypt af stokkunum — og fyrir nokkrum vikum fór hann svo sína fyrstu reynsluferð, sem fyrr greinir. 16.000 lestir — 44.000 hestöfl ® Menn munu freistast til að gera samanburð á „Lenin“ og bandaríska flutningaskipinu „Savannah", sem á að vera til- búið næsta sumar, en það er einn ig knúið kjarnorku. En burtséð frá því, að bæði skipin ganga fyrir kjarnorku, eiga þau fátt sameiginlegt. Á „Savannah" mun fyrst og fremst litið sem tilraun — eins konar fljótandi tilrauna- stöð — en „Lenin“ hefir frá upp- hafi verið ætlað afmarkað hlut- verk, sem ekkert annað skip í htlminum getur annazt. — Að vísu eru fjölmargir ísbrjótar til fyrir, en „Lenin“ er margfalt öflugri en nokkur þeirra og að ýmsu leyti frábrugðinn. Er þá fyrst á það að líta, sem er ómetanlegt fyrir ísbrjót, að skip- ið getur „barizt“ við ísbreiourn- ar af fullum krafti á annað ár, án þess að endurnýja eldsneytis- forðann. Þá er „Lenin“ stærri en nokkur annar ísbrjótur í heim inum — 16.000 lestir, og vélar- krafturinn er hvorki meira né minna en 44.000 hestöfl. Stærsti ísbrjótur Bandaríkjamanna, „Gletcher“, hefir t. d. „aðeins" 22.000 ha. vél eða hálfu aflminni. Ekki nýstárlegur á ytra borði ® Að ytri gerð er „Lenin“ reyndar ekki sérlega nýstárleg- ur, nema hvað stærðina snertir. Og hann vinnur verk sitt með venjulegum hætti — brýtur ísinn með þunga sínum og með því að velta til hliðanna. — Gegnum þunnan ís geta ísbrjótar yfir- leitt brotizt viðstöðulaust •— að vísu á hægri ferð, — en þegar ísinn verður þykkri, brjóta þeir hann yfirleitt með þeim hætti, að þeir „kasta“ sér upp á ísbrúnina að framan og brjóta hana með þunga sínum og mótorkrafti. Síðan þurfa þeir að ,.bakka“ og gera nýja atlögu —. og svo koll af kolli. Er þetta að sjálfsögðu nokkuð tafsamt. Þann ig tókst t.d. Bandaríkj amönnum á sínum tíma að brjóta 36 km. löng göng gegnum 7 metra þykkan ís. ísbrjóturinn var þó aðeins 10.000 ha. Tveggja þumlunga stálplötur • Rússar telja, að „Lenin“ geti aftur á móti haldið nokkurn veg- inn jöfnum hraða (nokkurra hnúta) gegnum ís, sem er mikið á þriðja metra á þykkt. Ef það er rétt, kemst enginn annar ís- brjótur í heiminum neitt nálægt því að leiíka það eftir. „Lenin“ er fyrsta ofansjávar- skipið í heiminum sem knúið er kjarnorku — en áður hafa Bandaríkjamenn smíðað nokkra kjarnorkukafbáta, sem kunnugt er. — Menn hafa mjög velt því fyrir sér, hvort öryggi skips og áhafnar sé nægilega tryggt, ef slys bæri að höndum — t.d. ef harður árekstur yrði. Rússnesku vísindamennirnir svara því til, að skipið sé óvenju sterkbyggt, og jafnvel þótt það lenti í árekstri og laskaðist. séu mjög litlar líkur til að skemmd- ir geti orðið á kjarnaofnunum eða vörninni kringum þá, svo að hætta stafi af geislum. — Stálplöturnar í „skrokk“ ísbrjóts ins eru um tveggja þumlunga þykkar. Venjulega eru svo þykk- ar plötur ekki notaðar í skip —• og hingað til aðeins í hin risa- stóru olíuflutningaskip, á þeim stöðum, sem mest reynir á, Yfir- leitt er notað venjulegt stál, en það stál, sem notað var í kjarn- orku-ísbrjótinn var framleitt og hert með sérstökum hætti. Fljótandi „lúxushótel“ ® Eftir því sem rússneskir sjó- menn eiga að venjast um aðbúð á skipum, má segja, að „Lenin“ sé Framh. á bls. 17. Margs þarf að gæta — og mörg eru tækin. — Úr „stjórnkleía“ t ísbrjótsins'. )Ki|amorkuísbrjótuniui „lenin er liður í áætlunum Rússa um að „opna“ auðlindir N.-Rússlands og l\!.-Síberíu 66

x

Morgunblaðið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.