Morgunblaðið - 20.11.1959, Blaðsíða 8

8
MORGUlVfíLAÐIÐ
Föstudagur 20. nóv. 1959
Larsen hefur vafalaust
lœrt eitthvað af mér,***"
Úr skákbréfi frá Freysteini Þorbergssyni I
Stuttgart 7. nóvember.
KLUKKAN er orSin eitt hinn 28.
október, og við sitjum inni í mat-
sal hótels Hetropol í Belgrad og
bíðum eftir Bobbý Fischer. Dreng
urinn kemur ekki stundvíslega,
en við notum tímann til þess að
fá okkur hádegisverð. Við höfum
punktað niður 33 spurningar, því
að þögla menn þarf að spyrja
meira en aðra, þegar um viðtal
er að rseða, og Fischer er einn af
þeim, sem sjaldan segja margt.
Daglegar orðræður hans byggj-
ast mest á notkun þriggja orða,
sem oft koma ein sér í upphróp-
un, en jafnvel þessi þrjú orð eru
ekki mjög fjarlæg hvert öðru að
merkingu.
Klukkan er nú að verða hálf
tvö , og þarna kemur drengurinn
loksins. „Halló, þarna ertu, leitt
að láta þig bíða“, segir hann við
undirritaðan. um leið og hann
kemur skálmandi yfir salinn að
borðinu, sem við höfum valið við
gosbrunninn. „Það var ekkert,
gjörðu svo vel að fá þér sæti“
Það er komið með heljarstóra
flösku af ávaxtasafa. Eina slíka
innbyrðir Bobbý oftast með
hverri máltíð. Svo koma réttirnir
hver af öðrum. Þjónarnir þekkja
Fisóher og eru á þönum í kring
um hann. Þeir vanda sig líka eftir
megni, því að þeir vita að ef
eitthvað ber útaf, ef steikin er til
dæmis örlítið of mjúk eða hörð,
þá getur það kostað upphrópanir
eins og þessar. „Þú ert heimskur,
þú kannt ekki að þjóna til borðs.
Gef mér nýja steik og rétt
steikta."
Við höfum ekki byrjað á við-
talinu strax, heldur spjallað um
daginn og veginn, því að mettur
er jafnan málhreifari. En þegar
Fischer hefur rannsakað steikina
með viðeigandi athugasemdum og
loks ákveðið að borða hana, þá
látum við til skarar skríða.
„Það getur verið að þér finnist
spurningarnar sundurleitar og
sumar skrítnar, ég tók þetta sam-
an í flýti, en þú svarar þá aðeins
eftir vild“. „Allt í lagi“, segir
Bobby Fischer
Fischer, þegar hann hefur rennt
niður steikarbitanum.
„Hvenær ertu fæddur og hvar?“
„f Chicago, níunda marz 1943“
„Hvenær mannstu fyrst eftir
þér og hvað gerðist þá minnis-
stætt?“
„Heimskuleg spurning fyrir
dagblað.“
„Já, það má vel vera. En það
er alveg óvíst að ég noti þetta
fyrir blöðin, ég hef áhuga á slíku
sjálfur.“
„Ég held að það fyrsta, sem ég
man eftir, hafi verið það,“ segir
Hogkvæmir greiðsluskilmólar
KRISTJÁN SIGGEIRSSON H.F.
Fischer eftir nokkra umhugsun,
„að ég var að borða tómat og
þegar ég kom inn í hann, var
þar eitthvað hart, sem ég réð illa
við, því að ég hafði þá lélegar
tennur."
„En hvað er það fyrsta, sem bú
manst eftir í sambandi við skák-
og hvað varst þú þá gamall?"
„Systir mín kenndi mér mann-
ganginn, þegar ég var sex ára.“
„Og fórst þú þá að tefla við
hana eða jafnaldra þína?“
„Nei, ég tefldi ekkert fyrr en
ég var átta eða níu ára. Þá gekk
ég í skákfélag í New York.“
En hvað er um fyrstu lærdóms-
ár þín í skákinni að segja. Hafðir
þú einhverja kennara og getur þú
nefnt bækur, sem þú telur þig
hafa lært mikið af?“
„É lærði mest af því að tefla
sjálfur, en þó kenndi mér einn
maður í klúbbnum og svo grúsk-
aði ég í rússneskum byrjanabók-
um og bókum um endatöfl, meðal
annars eftir Rubin Fine.“
„Hvernig var með þessar rúss-
nesku byrjanabækur, voru þær
þýddar eða á frummálinu?“
„Á rússnesku."
„Þú hefur getað haft gagn af
þeim, þótt þú skildir ekki les-
málið.“
„Já.“
„Er auðvelt að ná í rússneskar
skákbókmenntir í New York?“
„Já, það er ein bókabúð, sem
hefur flest það, sem gefið er út
í Rússlandi um skák.“
„Og þú fylgist þá vel með
rússnesku meistaramótunum og
öðrum skákviðburðum þar
eystra?"
„Já.“
„Hvenær veittir þú því fyrst
athygli, að þú skaraðir fram úr
jafnöldrum þínum í skákinni?"
„Ég tefldi aldrei við jafnaldra
mína“.
„Voru engir slíkir í skákklúbbn
um?“
„Nei, yngstu andstæðingar mín
ir þar voru um sextán ára. Hjá
okkur í Bandaríkjunum er skák-
áhuginn lítill og fáir ungir dreng-
ir tefla skák.“
Næst spyrjum við Fischer um
fyrsta frama hans á skákbraut-
inni og um það hvernig honum
varð innanbrjósts, þegar hann í
fyrsta sinn varð skákmeistari
Bandaríkjanna. En hann vill sem
minnst um slíkt tala. „Og svo
komst þú til Evrópu í fyrsta sinn.
Getur þú sagt mér hver þér virt-
ist vera helzti munurinn á Evr-
ópu og Ameríku?"
„Já, ég kom í fyrra til að taka
þátt í mótinu í Portoroz, en hvaða
mun átt þú við?“
„Til dæmis muninn á lifnaðar-
háttum fólks.“
„Ég veit ekki. Mér finnst vera
svo litið hægt að gera hér í Evr-
ópu, svo lítið hægt að skemmta
sér. Það er öðru vísi hjá okkur
í Ameríku. í Suður-Ameríku
kann ég líka betur við mig en í
Evrópu. Þar er ýmislegt hægt að
gera.“
„Já, fólk er víst víða glaðlynt
á þeim slóðum. En svo fórst þú
til Moskvu. Hverjar voru ástæður
fyrir þeirri för?“
„Mér var boðið.“
Undirritaður, sem staddur var
í Moskvu, þegar Fischer kom þar,
heyrði þar ýmsar sögur af við-
skiptum snáðans við ráðamenn
rússneskra skákmála. Ráðgert var
að Fischer tefldi þar einvígi til
þess að æfa sig fyrir Portoroz
og svala forvitni rússneskra skák-
manna um getu hans, en einvígið
fórst fyrir, þar sem ósamkomu-
lag var milli Fischers og rúss-
neskra ráðamanna um andstæð-
ing fyrir drenginn. Fischer var
boðið að tefla við þekkta rúss-
neska meistara, en engann stór-
meistara. Bobbý þóttist hins veg-
ar ekki vera fullsæmdur af opin-
beru einvígi við aðra en stórmeist
ara, og láum við honum það ekki,
þar sem hann var þá þegar orðinn
skákmeistari Bandaríkjanna og
varð því að gæta heiðurs lands
síns. Fischer tefldi því ekkert í
Moskvu nema hraðskákir. Fóru
flestir halloka fyrir honum í
þeirri list, nema Petrosjan, sem
hafði betur.
„Hverjar álítur þú að séu helzt-
ar ástæður fyrir veldi Rússa í
skákheiminum.“
„Það, hvað þeir leggja mikla
vinnu í skák. Þessu er öðru vísi
varið hjá okkur vestra. Við
Bandaríkjamenn erum of skyn-
samir til að tefla skák. Eyðum
ekki tíma í slíkt.“
„Og svo fórst þú til Portoroz.
Bjóst þú við, að þú myndir ná
einu af efstu sætunum og vinna
þér réttindi til þátttöku í Áskor-
endamótinu, eins og síðar kom á
daginn? Og er það rétt, að þú
hafir verið dálítið taugaóstyrkur
í fyrstu umferðum mótsins í Port
oroz?“
„Ég gerði mér vonir um að ná
upp og það er víst rétt, að ég var
taugaóstyrkur fyrst. Seinna fór
ég að tefla betur.“
„Og svo gafst þú út skákbók.
Hvað vannst þú lengi að henni?
Og hefur þú í hyggju að gefa út
aðra á næstunni?"
„Ég vann að bókinni i þrjá
mánuði. Hef enga aðra á döfinni
að svo stöddu. Hef ekki unnið
skákmót í hálft ár. Fáránlegt!
„Og svo komst þú til Áskorenda
mótsins. Þú hefir sennilega búizt
við að standa þig betur en þú
gerðir.“
„Já, það gerði ég. En það er
ómögulegt að tefla hér fyrir áhorf
endum. Ég hefði un»ið mótið, ef
það hefði verið haldið í frjáslu
landi.“
„Hvað heldur þú, að sé þín
bezta skák í mótinu?"
„Ég veit ekki. Ef til vill vinn-
ingsskák mín við Gligoric í Bled.“
„Hvað finnst þér um árangur
Tals í mótinu. Álítur þú, að hann
sé verðskuldaður."
„Nei, Tal var of heppinn. Það
eru betri skákmenn í mótinu en
hann.“
„Hver er betri?“
„Smyslov til dæmls er miklu
betri skákmaður. Líka Keres og
jafnvel Petrosjan. Ég er alveg
viss um, að Tal hefur ekkert í
Botvinnik að gera. Botvinnik
mun leika sér að honum, ef hann
verður frískur."
„Hvað getur þú sagt mér um
álit þitt á öðrum keppendum
Áskorendamótsins? “
„Gligoric er enginn skákmaður.
Hann er alveg gjörsneiddur öll-
um hæfileikum. Benkö hefur
hins vegar góða hæfileika og
hann er mjög góður skákmaður?"
„Heldur þú þá að Benkö hafi
góðar horfur á að hækka sig
og ná lengra í framtíðinni?“
„Vissulega."
„En hvað álítur þú þá um Frið-
rik. Álítur þú að hann hafi einn-
ig líkur til að sækja sig í fram-
tíðinni?"
„Já, vitaskuld. Hann hefur eins
og Benkö miklu meiri hæfileika
en Gligoric. Það var aðallega
tímahrakið, sem gerði honum erf-
itt fyrir í þessu móti.“
„Hvern telur þú vera mesta
skákmann fyrr og síðar? Eða hef-
ur þú ef til vill engan slíkan
„uppáhaldsskákmann?““
„Ég veit ekki, en Capablanca
var að minsta kosti betri en kepp-
endur í þessu móti. Hann tefldi
líka mjög fallega."
„Hvað er skák að þínu áliti?
íþrótt? List? eða ....?“
„Ef til vill list,“ segir Fischer.
„Finnst þér núna eins gaman
að skák eins og þér fannst áður,
eða hefur það breytzt síðan þú
fórst að taka þátt í svona erfiðum
mótum?“
„Það hefur breytzt, en mér
finnst gaman að grúska í skák.“
„Hver eru önnur áhugamál
þín?“ spyrjum við Fischer, og
minnumst þess um leið, að þessa
tvo mánuði sem skákmótið stóð
yfir, hefur hann sjaldan komið
út úr herbergi sínu til annars en
að borða og tefla. Sagt er að hann
hlusti þar löngum á útvarp eink-
um á lýsingu knattleikja. Og svo
les hann barnabækur.
„Ég hef gaman af sundi og
syndi mikið. Það er holl íþrótt“,
„Þá ættir þú að koma til Is-
lands. Við höfum þar mikið af
hverum og notum þá meðal ann-
,Framh. á bls. 11