Morgunblaðið - 17.01.1960, Page 20

20
MORCVTSBLAÐ1Ð
Sunnudagur 17. jan. 1959
hitt, hvorugt þorði að líta á hitt.
En hún fór ekki frá Wien þenn-
an morgun. Þau voru saman frá
því snemma um morguninn og
langt fram á kvöld. Þremur dög-
um seinna endurtók hann bón-
orðið og að tveimur mánuðum
liðnum voru þau gefin saman í
hjónaband“.
Dr. Condor tók sér stutta mál-
hvíld. — „Jæja, nú skulum við
fá okkur eitt glas að síðustu.
Sögu minni er nú senn lokið. Ég
vil aðeins taka þetta fram: Hér
um slóðir er því haldið fram, að
vinur okkar hafi með undirferli
og blekkingum ginnt erfingjann
í hjónabandsgildruna til þess að
krækja í eignirnar. En ég verð
að endurtaka það, að slíkt eru
tilhæfulaus ósannindi. Kanitz
hafði þá þegar — eins og þér
hafið nú heyrt — keypt Kekes-
falva-eignina. Það var því engin
ástæða fyrir'hann að kvænast
ungfrú Dietzenhof af þeim sök-
um. Og bónorð hans var alls ekki
neitt undirbúið frá hans hendi.
Litli umboðsmaðurinn hefði
aldrei haft kjark í sér til að
biðja þessarrar fáguðu, bláeygu
stúlku, til þess eins, að auka
efni sín. Það væri sanni nær að
segja að hann hefði gegn vilja
sínum látið stjórnast af hreinum
og einlægum tilfinningum, sem
þótt undarlegt megi virðast,
héldu áfram að vera hreinar og
einlægar.
Þetta fráleita og heimskulega
bónorð varð nefnilega upphafið
að óvenjulega hamingjusömu
hjónabandi.
Oft geta hinar algerðustu and-
stæður myndað fullkomið sam-
ræmi og það sem fráleitast virð
ist, getur stundum reynz náttúr
legast. Viðbrögð þeirra beggja,
sem svo skyndilega og óvænt
höfðu gengið í hjónaband voru
auðvitað gagnkvæm hræðsla. —
Kanitz óttaðist að einhver kynni
að segja henni frá hinum skugga
legu viðskiptum hans og að hún
myndi hafna honum á síðustu
stundu með viðbjóði og fyrirlitn-
ingu. Hann byrjaði því með ótrú
légri viljafestu og einbeittni að
þurrka út hvert það spor, sem
veitt gæti einhverja vitneskju
um fortíð hans. Hann hætti öll-
um vafasömum framkvæmdum,
losaði sig við öll skuldabréf,
enda þótt hann yrði fyrir all-
miklu tapi við það og sagði skil-
ið við alla sína fyrri vitorðs-
menn. Hann lét skýra sig, valdi
sér mikilsmetinn guðfaðir og
fékk með ærnum kostnaði leyfi
til að bæta hinu aðalsmannslega
og hljómfagra „von Kekesfalva"
við fyrra nafn sitt. Og eins og
venjulega í slíkum tilfellum,
hvarf hið upprunalega nafn hans
brátt af nafnspjaldinu.
En alveg fram að giftingardeg-
inum kvaldist hann af stöðugum
ótta við það, að hún myndi í dag,
á morgun eða þar næsta dag
snúa við honum baki með hyl-
djúpri fyrirlitningu.
Hún, sem hins vegar hafði í
tólf ár orðið að þola stöðugar
skammir húsmóður sinnar fyrir
hæfileikaskort, heimsku, illvilja,
fáfræði og alla þá lesti aðra, sem
gamla ófreskjan kunni að nefna,
bjóst við því að þessi nýi hús-
bcndi hennar og herra myndi
linnulaust hæðast að henni, ávíta
hana og auðmýkja. Hún hafði
þegar í byrjun gengið út frá því
sem sjálfsögðu, að hennar biði
þrotlaus ánauðarævi. En sjá, allt
sem hún gerði nú var rétt. Mað-
urinn sem hafði allt hennar ráð
I hendi sér, sýndi henni ávallt
virðingu og hlýhug. Unga konan
var sem þrumu lostin, af undrun.
Hún gat alls ekki skilið svona
mikla umhyggju og ástúð. Smátt
og smátt tók hið visnaða blóm að
blómgast aftur, ef svo mætti
segja. Hún fékk fallega andlits-
drætti og mjúkar vaxtarlínur.
Það leið eitt ár, tvö ár, áður an
hún þorði að trúa því fyllilega
að hún, sú lítilsvirta, fótum-
troðna og kúgaða, gæti líka ver-
ið virt og elskuð, eins og allar
aðrar eiginkonur. En það var
fyrst við fæðingu barnsins, sem
þau urðu bæði fullkomlega ham
ingjusöm.
Á þessum árum hóf Kekes-
falva aftur störf sín með endur-
nýjuðum vilja og starfsorku. —
Litli umboðsmaðurinn hafði dreg
izt aftur úr, en nú tók hann að
láta að sér kveða í viðskiptaheim
inum. Hann endurbætti sykur-
verksmiðjuna, gerðist hluthafi í
einu nýhverfinu í Wien og hafði
afskipti af mörgu. En þótt hann
yrði ríkur, m. a. s. mjög ríkur,
þá breytti það ekki á nokkurn
hátt hinu einmanalegu og spar-
sama lífi þeirra hjónanna. Þau
buðu mjög sjaldan gestum heim
til sín. Það var eins og þau væru
hrædd við að minna fólk of mjög
á tilveru sína. Og húsið, sem þér
þekkið nú sjálfur, virtist þá
langtum látlausara og sveita-
legra — og í sannleika sagt ham-
ingjusamara heimili, en það er í
dag.
Þá varð hann fyrir fyrsta áfall-
inu. Konan hans hafði í langan
tíma kennt innvortis kvala. Hún
missti alla matarlyst, horaðist
niður og varð þróttlaus og mátt-
vana. En þar sem hún mátti ekki
til þess hugsa, að gera hinn of-
þreytta eiginmann sinn áhyggju-
fullan, beit hún aðeins saman
vörunum, í hvert skipti sem hún
fékk nýtt kvalakast og leyndi
þrautum sínum. Þegar hún að
lokum gat ekki leynt þeim leng-
ur, var allt orðið um seinan. Hún
var flutt í sjúkravagni t'il Wien,
þar sem hún var skorin upp við
illkynjuðu magakýli, að áliti
læknanna — hins vegar reyndist
það krabbi, sem að henni gekk.
Það var. um þetta leyti sem ég
kynntist Kekesfalva og ég hef
aldrei fyrr né síðar séð nokkurn
mann jafn óðan og örvita. Hann
hvorki gat né vildi skilja það,
að það væri ekki á valdi lækn-
anna að bjarga lífi konunnar. —
Hann kenndi það einungis leti,
hirðuleysi og vankunnáttu okk-
ar læknanna, að við skyldum
ekki gera neitt frekar, að við
skyldum ekki geta meira. Hann
lofaði sérfræðingnum fimmtíu
þúsund, hundrað þúsund krón-
um, ef honum tækist að lækna
hana. Daginn áður en fram-
kvæma átti skurðaðgerðina, sím-
aði hann eftir fremstu sérfræð-
ingum í Budapesí, Múnohen og
Berlín, í þeirri fánýtu tálvon, að
meðal þeirra kynni einhver að
vera, sem gæti bjargað henni
undan hníf skurðlæknisins. Og
aldrei meðan ég lifi mun ég
gleyma hinu vitfirringslega
augnaráði hans, þegar veslings
konan dó á skurðborðinu og
hann æpti, að við værum sam-
vizkulausir morðingjar.
Upp frá þessum degi varð gagn
gerð breyting á þessum meinlæta
manni í viðskiptaheiminum.
Guð, sem hann hafði þjónað frá
bernsku, hætti að vera til — guð
peninganna. Nú var aðeins eitt,
sem hann virtist vita af í þess-
um heimi — barnið hans. Hann
réði til sín barnfóstru og þjóna
og lét endurbæta húsið. Ekkert
óhóf var nú of mikið í augum
þess manns, sem áður hafði ver-
ið svo sparsamur og ráðsettur.
Hann ferðaðist með níu ára, tíu
ára barnið til Nizza, Parisar og
Wien og lét allt eftir henni á
hinn fráleitasta hátt. Og eins og
hann hafði áður kastað sér stjórn
laust út í eltingaleikinn við pen
ingana, þannig kastaði hann nú
peningunum frá sér með einskon
ar fyrirlitningu. Það var kannske
ekki svo fráleitt hjá yður að
kalla hann höfðinglegan og veg-
lyndan, þar eð hann hefur nú í
mörg ár látið sig engu skipta
gróða eða tap, eða frá því er
hann uppgötvaði þá staðreynd,
að allar milljónirnar hans gátu
ekki fært honum konuna hans
aftur.
Ég ætla ekki, vegna þess hve
nú er orðið áliðið kvölds, að
skýra yður frá því í smáatrið-
um, hvernig Kanitz dýrkaði dótt
ur sína. Það var líka, þegar öllu
er á botninn hvolft, skiljanlegt,
því að hún var hrífandi lítil
stúlka, sannkallað álfabarn, fín-
gerð og grönn, létt eins og þistla-
dúnn með grá augu, sem horfðu
út í veröldina með björtu, sak-
lausu bliki. Frá móður sinni
hafði hún erft hina viðkvæmu,
óframfærnu blíðu, frá föður sín-
um hina skörpu skynsemi. Hún
blómgaðist, kyrrlát og ástúðleg,
l hinu heillandi hispursleysi, sem
e einkennandi fyrir þau börn
ein, sem lífið hefur ekki sýnt
grimmd eða hörku og sá einn,
sem þekkti fögnuð hins aldraða
föður, sem aldrei hafði þorað að
vonast eftir svo glaðlyndu og
hreinhjörtuðu afkvæmi, getur
gert sér í hugarlund örvæntingu
hans og þjáningar við síðara reið
arslagið. Hann gat ekki, vildi
ekki trúa því — og getur það
ekki enn í dag — að einmitt
barnið hans, en ekki eitthvert
annað barn, skyldi dæmast þann-
ig til ævilangrar þjáningar og
lemstrunar og ég hika við að lýsa
allri þeirri heimsku og fásinnu
er hann gerði í örvæntingu
sinni. Ég ætla ekki að fjölyrða
um það, hvernig hann ónáðaði og
elti alla lækna um víða veröld
með áleitni sinni og þráfylgni,
hvernig hann reyndi að múta
okkur öllum með ótrúlegustu
fjárupphæðum, til þess að fram-
kvæma tafarlausa lækningu,
hvernig hann hringdi til mín
alltaf annan hvern dag, til þess
eins að svala sinni eigin nagandi
óþolinmæði. Starfsbróðir minn
einn sagði mér nýlega frá því í
trúnaði, að gamli maðurinn fari
í hverri viku upp í háskólabóka-
safnið, sitji þar meðal stúdent-
anna og keppist við að skrifa
alls konar erlend orð upp úr al-
fræðibókum og pæli svo klukku-
stundum saman í læknisfræðileg
um kennslubókum, í þeirri sjúk-
legu von að hann kynni þannig
......gparið yöur hiaup
6 ralili aaargra varzkuua1-
0ÖRU00L
Á ÖllUM
M!
(||Í) Austairstraeti
5HUtvarpiö
Sunnudagur 17. janúar
8.30 Fjörleg tónlist íyrsta hálftíma
vikunnar.
9.00 Fréttir. — 9.10 Veðurfregnir.
9.20 Vikan framundan. — 9.30 Morg-
untónleikar:
a) ..Fanfares Royales'* eftir Mou
ret (Hljómsv. tónlistarskólans 1
París leikur; Roland Douatte
stj.).
b) Tilbrigði eftir Vaughan Willi-
ams um stef ftir Thomas Tall
is (Hljóðfæraleikarar úr Nýju
sinfóníuhljómsveitinni leika.
Stjórnandi: Anthony Collins.)
c) Inngangur og allegró fyrir
strengjasveit op. 47 eftir Elg-
ar (Anthony Collins stjórnar).
d) Fantasía í C-dúr op. 17 eftir
Schumann (Edvin Fischer
leikur á píanó).
e) Fiðlukonsert nr. 8 op. 47 eftir
Spohr (Georg Kuhlenkampf
og Fílharmoníuhljómsveit
Berlínar leika; Hans Schmidt
Isserstedt stjórnar.)
11.00 Messa í Kópavogsskóla (Prestur
séra Gunnar Arnason. Organleik
ari: Guðmundur Matthíasson).
12.15 Hádegisútvarp
13.15 Erindi: Vindaturn og veðrahöll;
— kaflar úr sögu veðurfræðinnar
(Páll Bergþórsson veðurfræðing-
ur).
14.00 Miðdegistónleikar:
a) Itölsk serenata eftir Hugo
Wolf (Hollywood-strengja-
kvártettinn og fleiri hljóð-
færaleikarar).
b) Þrjár noktúrnur fyrir hljóm-
sveit eftir Debussy (Hljómsv.
tónlistarskól. í París; Jean
Fournet stjórnar).
c) Konsert fyrir píanó og hljóm-
sveit nr. 4 í c-moll eftir Saint
Saéns (Alexander Brailowski
leikur með sinfóníuhljómsveit
inni í Boston. Stj. Charles
Munch.)
15.00 Lúðrasveit Reykjavíkur leikur.
Herbert Hriberschek stj.
15.30 Kaffitíminn: — (16.00 Veður-
fregnir).
2a) Yvette Giraud syngur.
b) Russ Conway og fleiri leika
létt lög.
16.30 Raddir skálda: Ur verkum Guð-
mundar Frímanns.
Stefán Júlíusson ræðir við skáld
ið. sem einnig les úr verkum sín
um.
17.05 Endurtekið efni: Gamanvísur frá
gamlárskvöldi (Brynjólfur Jó-
hannesson leikari syngur.)
17.30 Barnatími (Anna Snorradóttir):
a) Þáttur af kisunni Pálínu. —
b) Getraun. — c) Ævintýri litlu
barnanna. — d) Steindór Hjör-
leifsson leikari les söguna ,,Myrk
fælni" eftir Stefán Jónsson.
18.25 Veðurfregnir.
18.30 Hljómplötusafnið (Gunnar Guð-
mundsson).
19.40 Tilkynningar.
20.00 Fréttir.
20.20 Einsöngur: Bandaríska sðngkon
an Betty Allen syngur. Píanóleik
ari: Kelley Eugene Wyatt (Hljóð-
ritað á söngskemmtun í Austur-
bæjarbíó 11. þ.m.
21.00 Spurt og spjallað í útvarpssal.
Þátttakendur: Agmundur Eiríks
son trúboði, Gunnar Benedikts-
son, rithöfundur; Hendrik Ottós-
son fréttamaður og séra Magnús
Runólfsson. Umræðustjórii: Sig-
urður Magnússon fulltr.
22.00 Fréttir og veðurfregnir.
22.05 Danslög. — 23.30 Dagskrárlok.
Mánudagur 18. janúar
8,00—10.00 Morgunútvarp (Bæn. — 8.05
Morgunleikfimi. — 8.15 Tónleikar.
— 8.30 Fréttir. — 8.40 Tónleikar.
— 9.10 Veðurfregnir. — 9.20 Tón-
leikar).
12.00 Hádegisútvarp. — (12.25 Fréttir
og tilkynningar).
13.15 Búnaðarþáttur: Vélarnar okkar
(Guðmundur Jósafatsson bóndi 1
Austurhlíð).
15.00—16.30 Miðdegisútvarp. — (16.00
Fréttir og veðurfregnir).
18.25 Veðurfregnir.
18.30 Tónlistartími barnanna (Fjölnir
Stefánsson).
18.55 Framburðarkennsla í dönsku.
19.00 Tónleikar: Valsar.
19.40 Tilkynningar.
20.00 Fréttir.
20.30 Hljómsveit Ríkisútvarpsins leik-
ur. Stjórnandi Hans Antolitsch*
a) „Ur myndabók Jónasar Hall-
grímssonar“ eftir Pál Isólfsson.
b) Milllþátta-ballettmúsík eftir
Schubert.
21.00 Vettvangur raunvísindanna: Veð-
urstofan; annar hluti (Ornólfur
Thorlacius fil. kand.).
21.40 Um daginn og veginn (Einar As-
mundsson hæstaréttarlögmaður).
22.00 Fréttir og veðurfregnir.
22.10 Islenzkt mál (Dr. Jakob Bene-
diktsson.)
22.30 Kammertónleikar í tilefni af 250
ára afmæli ítalska tónskáldsins
Pergólesis.
a) Konsert fyrir flautu og hljóm
sveit í G-dúr (Camillo Wana-
usek leikur með Pro Musica
kammerhljómsveitinni i Vín-
arborg. Stjórnandi Michael
Gielen).
b) Sinfónía fyrir selló og
strengjasveit (I Musici leika.)
c) „Pulchinella", ballettónlist eft
ir Stravinskíj, byggð á tón-
verki eftir Pergólesi (Hljóm
sveit franska útvarpsins leik-
ur; Igor Markevitch stjórnar.)
23.20 Dagskrárlok.
Ég er hræddur um að þér finn-
ist birgðatapið ekki svona hlægi-
legt þegar við þurfum að lifa a
því einu sem umhverfið færir
okkur.
Hvernig fóru birnirnir að kom-
ast að matarbirgðunum. Markús?
Ég veit það ekki, en það var
ekkert óhapp.
Líttu á þettat