Morgunblaðið - 13.04.1960, Síða 13

Miðvik'udagur 13. apríl 1960
MORCUNBLAÐ1Ð
13
Töflur gegn kransæða-
stíflu og æðabólgu
HJARTA- og æðasjúkdómar hafa
alls staðar margfaldast á síðustu
áratugum, og er tíðni þeirra álíka
Ihér og annars staðar. Enda er það
algengasta dauðaorsök meðal
þjóðarinnar sem sé 1,6 pro mille.
en næst því kemur krabbamein
alls konar 1,3 pro mille.
Fyrir 10—15 árum var fyrst
ihafin skipuleg læknismeðferð á
stíflu í kransæðum hjartans og
útlimaæðum og haustið 1956 voru
teknar upp skipulegar segavarn-
ir í lyflæknisdeild Landspítalans,
en blóðsegi eða segi er það nefnt
er stífla verður af völdum blóð-
stroku eða blóðkakka, sem sezt í
æðar.
Próf. Sigurður Samúelsson,
yfirlæknir lyflæknisdeildar Land
spítalans ræddi í gær við frétta-
menn um þetta efni, ásamt
Theodor Skúlasyni lækni og frk.
Sigríði Backman yfirhj úkrunar-
konu, og skýrði frá því í hverju
meðferð þessi er fólgin, hverjir
njóta hennar og þeim góða ár-
angri sem náðst hefur. Hefur ár-
leg dánatala sjúklinga lækkað tii
muna frá því sem áður var.
Norðurlönd hafa staðið framar-
lega um segavarnir, og ber þar
sérstaklega að nefna lyflæknis-
deild Ríkisspítalans í Osló, sem
prófessor P. A. Owens veitir for-
stöðu. Haustið 1955 var sendur
þangað læknir héðan til að kynna
sér rannsóknaraðgerðir og með-
ferð á æðastíflu, Ölafur Geirsson,
sem síðan hefur haft með tækni-
legu hliðina á blóðsegavörnum
hér að gera, en skipulegar sega-
varnir í lyflæknisdeild Land-
spítalans, voru teknar upp 1956.
Komið í veg fyrir blóðsega-
myndun
Tilgangur meðferðarinnar er
að koma í veg fyrir blóðsega-
myndun og hefur henni einkum
verið beitt við sjúklinga, sem
þegar hafa fengið æðastíflu til
að aftra því að stífla myndaðist.
Vegna ýmissa aðstæðna á Land-
spítalanum og þá helzt húsnæðis-
skorti hefur nær eingöngu verið
hægt að sinna þeim, sem þegar
hafa fengið kransæðastíflu eða
æðabólgu, en læknar hafa mikinn
hug á að taka til meðferðar alla
þá, sem einkenni hafa um krans-
æðakölkun. Aðspurðir sögðu
læknarnir að margir sjúklingar
hefðu sjúkdómseinkennin mán-
uðum og jafnvel árum saman
áður en stífla í kransæðum kem-
ur fram, og í þá sjúklinga þyrfti
að ná til meðferðar, áður en slys-
ið er orðið.
Lyf þau sem notuð eru hafa
þann eiginleika að minnka storkn
unarhæfni blóðsins, en af því
leiðir að minni hætta er á, að
blóðsegar myndist eða blóðstorka
hlaðist utan á þá, sem fyrir eru.
Við æðakölkun verður innra borð
æðanna hrjúft, en óslétt yfirborð
stuðlar mjög að myndun blóð-
sega. Þessari meðferð hefur því
einnig verið beitt við sjúklinga
með slíkar æðabreytingar með
góðum árangri.
Regluleg notkun nauðsynleg
Lyfið er gefið í töflum einu
sinni á sólarhring. Skammtur-
urinn er allstór í fyrstu, en er
brátt minnkaður, eftir því sem
tloðmælingar segja til um, nið-
ur í svokallaðan viðhaldsskammt.
Meðferðin stendur mislengi, og
fer það nokkuð eftir því, um
hvers konar æðasjúkdóm er að
ræða, t. &. nokkrar vikur eða
mánuði við bólgu eða stiflu í
bláæðum, en árum saman við
stíflu í kransæðum hjartans og í
slagæðum útlima. Er bráðnauð-
synlegt er að fólk, sem þessa
meðferð fær, taki lyfið reglu-
lega og eins og fyrir er lagt, því
sannazt hefur, að fólk sem notar
lyfið óreglulega er hættara við
að fá æðastíflu' heldur en þeim,
sem ekki fá meðferð.
Meðferð þessa fá allir sjúkling-
ar með nýja kransæðastíflu, svo
og þeir sem hafa einkenni yfir-
vofandi stíflu, sjúklingar með
Árleg dánar-
tala hefur
lækkað til
muna
bíóðsega í lungum og sjúklingar
með æðabólgu og blóðsega í út-
hmaæðum.
400 manns hafa fengið með-
ferð þessa á Landspítalanum. En
meðferðin er einnig veitt fólki
úti á landi. Landakotsspitali og
fjórðungssjúkrahúsið á Akureyri
veita nú orðið einnig þessa með-
ferð.
Fyrst og fremst varnarmeðferð
Segavarnir eru, eins og nafn-
ið bendir til, fyrst og fremst varn
armeðferð, þótt ekki verði dreg-
inn í efa lækningamáttur henn-
ar, sagði próf. Sigurður í viðtal-
inu í gær. Vafalaust á þó með-
ferð á þessum sjúkdómum eftir
að breytast mjög til batnaðar á
næstu árum með þeim miklu
framförum, sem sífellt verða í
læknisfræði, og ekki sízt þar sem
nér er um að ræða þann sjúkdóm
sem mannskæðástur er meðal
þjóða heims, enda eru margir af
færustu vísindamönnum í lækna-
stétt um heim allan önnum kafn-
ir í leit að frumorsökum æða-
kölkunar, svo að takast megi að
beita hana enn áhrifaríkari með
ferð. Verkefni okkar hér er fyrst
og fremst sjúkdómar í kransæð-
um hjartans, þrengsli og stífla í
næringaræðum hjartavöðvans.
Próf. Sigurður gat þess í upp-
hafi að þetta væri líklega í
fyrsta skipti, að blaðamönnum
væri skýrt þannig frá því sem
fram fer á Landspítalanum, en
þar sem þetta mál varðaði allan
almenning og drepið hefði ver-
ið á það í blöðum í sambandi við
íjárveitingu Alþingis, þætti rétt
að gefa nánari skýringu á blóð-
segavörnunum.
Bræðrufélog Dómkirkjunnar
Á SAFNAÐARFUNDI Dómkirkj-
unnar, sem haldinn var sl haust,
komu fram ákveðnar óskir, að
stofnað yrði Bræðrafélag, innan
safnaðarins með líku sniði og
gert hefur verið í öðrum söfnuð-
um bæjarins.
Nú er ákveðið að efnt verði
til stofnfundar fyrir Bræðrafélag
Dómkirkjunnar á skírdag kl. 5
síðdegis. Verkefni þessa félags er
að efla safnaðarlífið og gera
félagsmenn virkari þátttakend-
ur í safnaðarstarfinu. Það hefur
oft verið að því fundið að ís-
lenzkt safnaðarfólk væri fremur
aðgerðarlítið í kirkjumálum og
léti sig litlu skipta safnaðarmál
og safnaðarlíf, ef það fengi unnið
þau embættisverk, sem almennt
tíðkast í kirkjunni.
Þetta er þó ekki rétt, nema að
nokkru leyti. Margt fólk sýnir
kirkju og safnaðavlífi mikla rækt
arsemi ,óg vill gjarnan taka þátt
í kirkjulegu félagslífi, enda má
segja, að á síðari árum hafi vakn
að mikill áhugi fyrir nauðsyn
félagslífs innan safnaðanna, sem
sérstaklega væri byggt upp á
kristilegum og kirkjulegum
grundvelli
Það er eindregin ósk forráða-
manna Dómkirkjusafnaðarins, að
þeir, 'sem áhuga hafa fyrir stofn-
un slíks bræðrafélags mæti á
stofnfundinum í Dómkirkjunni
kl. 5 á skírdag og gerist stofn-
endur félagsins og sýni þannig
hug sinn til sinnar gömlu kirkju
og þeirrar viðleitni til eflingar
safnaðarlífsins, sem liggur á bak
við hugmyndina um stofnun
Bræðrafélagsins.
Athugar fram-
>an
FLUGMÁLARAÐHERRA, Ingólf
ur Jónsson, hefur ákveðið að sett
skuli á laggirnar fimm manna
nefnd, er hafi það vandasama
hlutverk með höndum að fjalla
um framtíðarskipan flugvallar-
mála Reykjavíkur
Þessi nefnd mun eiga að vera
skipuð fimm mönnum, en hún
mun ekki fullskipuð.
falía úr lofti
MEÐFYLGJANDI mynd er
tekin úr bandaríska gervi-
hnettinum Tiros I er hann
var staddur yfir Miðjarðar
hafinu nýlega. Aipafjöllin
(1) eru þakin skýjum og
sömuleiðis suðuroddi ítal-
íu, en milli skýjasvæðanna
sést ítalíuskaginn (2). t
Miðjarðarhafinu vestan við
ítalíu sjást eyjarnar Kors-
ika (3) og Sardinia (4).
Myndin er tekin úr 725
kílómetra hæð.
Eins og kunnugt er, er
hlutverk Tiros I að safna
veðurfræðilegum upplýs-
ingum á hringferðum sín-
um umhverfis hnöttinn, og
hefur hann þegar sent
hundruð mynda til jarðar,
sem teknar eru á sjónvarps
tökuvélar hans.
#00000*0000000000 0-:0-*-0 & 0-- 0 *>*-:#. * + 0
Trilluhöfn fyrir 200
báta í austurhöfninni
FORRAÐAMENN Bátafélagsins
Bjargar hér í Keykjavík, skýrðu
frá því á fundi með blaðamönn-
um í gær, að félagið hefði komið
fram með nýja tillögu til lausn-
ar vandamáli trillubátaflotans
hér í Reykjavíkurhöfn.
Leggja þeir til að gerður verði
garður í krikanum útfrá Ingólfs-
garði, sem er austasti hafnar-
gaðurinn, nærri því upp að Faxa-
garði, sem er næsti garður fyrir
vestan Ingólfshöfða. í þessari
bátahöfn telja forráðamenn fé-
lagsins, en Haukur Jörundsson
hafði orð fyrir þeim, að hægt
verði að leggja 200—250 trillu-
bátum innan hins nýja garðs.
Garðinn megi svo jafnframt
nota sem viðlegupláss fyrir allt
að tvo togara.
Útilokað í Vesturhöfninni
Stjórn Bjargar sagði að þegar
Ægis
sandur
SANDNÁMAN í Hrauns-
vík við Grindavík hefur nú
um rúmt ár verið starf-
rækt af fyrirtæki, sem ber
nafnið Ægissandur hf. Hef-
ur byggingarefni það er
unnið hefur verið úr sand-
inum reynzt sérstaklega
vel, að sögn forsvarsmanna
fyrirtækisins. I sl. viku
gafst blaðamönnum og
byggingarmeisturum tæki-
færi til þess að kynnast
vinnslu námunnar og nýj-
um tækjum, sem hafa ver-
ið tekin í notkun við
vinnsluna, sem vonir
standa til að bæði auki af-
köst námunnar og gæði
byggingarefnisins.
Efnið er unnið með sand
vörpum og skiptist í þrjár
stærðir, sand, loftamöl og
veggjamöl. — Sandvarpan
og sandgeymarnir eru al-
gerlega íslenzk framleiðsla,
smiðaðir af vélsmiðum
Ægissands hf, með góðri
aðstoð frá Vélsmiðjunni
Bjarg hf í Reykjavík. Með
hinum nýju tækjum vinnst
efnið mun hraðar og betur.
Myndin sýnir hina nýju
sandgeyma og sandvörpu
Ægissands hf í Hraunsvík
við Grindavik.
væri búið að skipuleggja svo
allt svæðið í Vesturhöfninni að
vonlaust sé að ætla sér að kom-
ast að í krikanum við Örfirisey.
Því hafi félagið bent á þessa leið.
Lögð var áherzla á hve aðkall-
andi það væri, að leystur yrði
vandi trilluflotans innan hafnar-
innar.
Trilluútgerð 35 ára
Bjarni Kjartansson, sem verið
hefur í stjórn Bargar frá því það
félag var endurreist aftur 1952,
sagði að um þessar mundir væru
35 ár frá því að Albert vitavörð-
ur Þorvaldsson í Gróttu hefði
fyrstur manna hér um slóðir lát-
ið setja vél í bát sem hann áttL
Var það gömul ljósavél úr „fs-
aga“, sagði Bjarni, er rakti síð-
an nokkuð sögu trilluútgerðar
frá Reykjavík.
í fréttatilkynningu, sem stjórn
Bjargar afhenti blaðamönsum á
þessum fundi segir m. a. að ár-
ið 1957 hafi afli trilluflotans frá
Reykjavík verið rúmlega 220
tonn, en hafði á árinu 1959 orðið
rúmlega 1880 tonn. Hér er þó
ekki með talin hrognkelsaveiðin.
Járniðnaðar-
menn keppa
LOKIÐ er skákkeppni sem nokkr
ar stærstu smiðjur bæjarins háðu
og fóru Landssmiðju-menn með
sigur. Keppt var um fallegan bik-
ar sem Sigurður Sveinbjarnason
vélsmiðameistari gaf til keppn-
innar en þetta er farandbikar.
Vélsmiðja Sigurðar Svein-
björnssonar, Vélsmiðjan Héðinn,
Landssmiðjan og Stálsmiðjan
sendu skáksveitir til keppninnar.
Hiaut Landssmiðjan 9 vinninga
af 12 mögulegum, næst komu
Héðins-menn með 6 vinninga,
skáksveit frá Vélsmiðju Sig.
Sveir.bjarnarsonar 5Vz vinning og
Stálsmiðjan hlaut 2 vinninga. I
skáksveit Landssmiðjunnar voru
þeir Arinbjörn Guðmundsson,
Guðmundur Arason, Birgir Boga-
son og Jón Sigurðsson