Morgunblaðið - 21.04.1960, Qupperneq 20

20
MORCVNBLAÐ1Ð
Fimmtudagur 21. aprfl 1960
S«m svo margar endurminningar
voru tengdar við hann. Hann
hafði gift hana, skírt Paul og
jarðað barónsfrúna. Henni veitt-
ist örðugt að hugsa sér Etouvent
án föður Picot, sem kjagaði með
ístru sína á milli bæja. Henni
hafði þótt vænt um hann, vegna
hinnar glaðværu og eðlilegu
framkomu hans.
Hann virtist ekki sérlega hrif
inn af upphefðinni. „Það er erf-
itt að slíta sig lausan, greifafrú.
Ég hef Verið hér í átján ár, þótt
ekki væri mikið upp úr starfinu
að hafa, og sóknarbörnin hvorki
sérlega guðhrædd né gædd ríkri
siðgæðiskennd, féll mér vel að
starfa hérna“.
Nýí presturinn sagði með
nokkurri óþolinmæði: „Þegar ég
fer að starfa hérna, verður
margt að breytast". Hann líktist
reiðum drenghnokka, grannur og
veikbyggður, í slitnum, en hrein-
um og þokkalegum kufli.
Faðir Picot skotraði til hans
augunum, kíminn á svip og sagði:
„Til þess að fyrirbyggja ósiðlegt
líferni hérna muntu þurfa að
tjóðra sóknarbörnin — og jafnvel
það dyggði ekki til“. Ungi prest-
urinn svaraði, stuttur í spuna:
„Við skulum sjá hvað setur“.
Gamli presturinn brosti, tók í
nefið og sagði: „Með aldrinum og
aukinni reynslu muntu læra að
taka öllu með ró, að öðrum kosti
muntu flæma sóknarbörn þín
frá kirkjunni. Fólkið hérna í
héraðinu er trúað en þrjózkt, og
þú verður að fara gætilega að
þvi. Þegar stúlka kemur til
skrifta og er í gildara lagi um
mittið, segi ég við sjálfan mig:
„Hún er að færa mér nýtt sókn-
arbarn", og ég reyni að koma
henni í hjónaband. Það er ekki
hægt að fyrirbyggja, að þær
hrasi, en það er hægt að reyna
að hafa upp á karlmanninum og
koma í veg fyrir að hann svíki
hina verðandi móður. Legðu
megináherzluna á að koma þeim
í hjónabandið — og skiptu þér
ekki af öðru“.
„Við lítum ekki sömu augum
á hlutina", sagði ungi presturinn
byrstur, „og það er tilgangslaust
að ræða meira um þetta“.
Prestamir kvöddu og fóru, og
Jeanne lá við að tárast, er hún
kvaddi gamla prestinn.
Viku síðar kom faðir Tolbiac
aftur. Hann talaði um þær um-
bætur, sem hann hafði í hyggju,
á sama hátt og ríkisaríi, sem tek-
inn er við völdum. Hann lét í
ljós ósk um, að greifafrúin léti
sig ekki vanta við guðsþjónust-
una á sunnudag. „Við erum hátt
sett í héraðinu, og okkur ber að
stjórna því og gefa gott fordæmi.
Við verðum að vera samtaka, til
þess að áhrifa okkar gæti sem
mest. Þegar kirkjan og greifa-
dæmið leggjast á eitt, verður
fólkið í sveitinni að hlýða og
láta að vilja okkar“.
Jeanne hafði aldrei verið sér-
lega trúrækin, og Picot ábóti
hafði aldrei reynt að hvetja hana
til kirkjusóknar, né ásakað hana
fyrir neitt. En þar sem eftirmað-
ur hans hafði ekki séð hana í
kirkjunni fyrsta sunnudaginn,
kom hann í heimsókn til hennar
síðar í vikunni, alvörugefinn og
strangur á svip.
Hún vildi ekki falla í ónáð hjá
honum og lofaði því að koma til
næstu guðsþjónustu. Hún ákvað
með sjálfri sér að rækja kirkju-
göngur fyrstu vikurnar í kurteis-
isskyni.
Smátt og smátt komst upp í
vana hjá henni að sækja kirkju,
og hún komst undir áhrifavald
hins unga, hreinskilna og ráð-
ríka klerks. Hann glæddi innra
með henni þann trúarneista, sem
allar konur eru gæddar; hún
hreifst með af brennandi ákafa
hans og áhuga. Jeanne fannst
hún skynja eðli píslarvottanna,
er hún kynntist vægðarlausum
sjálfsaga hans, fyrirlitningu á
mannlegum breyskleika, guðsást
hans, óvægnum orðum og ósveigj
anlegum vilja. Vonbrigði hennar
í lífinu áttu ríkan þátt í, að hún
hreifst með af brennandi ofstæki
hins barnunga klerks, sem leit
tæpast út fyrir að vera meira en
fimmtán ára.
En hann varð mjög brátt illa
þokkaður af öllum í héraðinu.
Hann gerði engu minni kröfur
til annara en sjálfs sín og var
því dómharður og óvæginn við
sóknarbörn sín, og ekkert var
honum eins í nöp við og mann-
legan breyzkleika í sambandi við
ástina. Ungum piltum og stúlk-
um, sem vön voru að gefa hvort
öðru hýrt auga í kirkjunni, og
eldra fólki, sem vant var að
henda gaman að slíku, gramdist
að vonum ofstæki hans, og sókn-
in var öll í uppnámi. Von bráð-
ar var allt ungt fólk í sveitinni
hætt að sækja kirkju.
Presturinn snæddi miðdegis-
verð á greifasetrinu á hverjum
fimmtudegi og kom auk þess oft
ar í vikunni til að ræða við Je-
ann-. Hún varð smám saman
eins áfjáð og hann í að spjalla
um trúmál, rökræða ýmsar and-
stæður í trúarskoðunum og kenn
ingum kirkjunnar.
Þau gengu saman eftir stíg
barónsfrúarinnar og töluðu um
Krist, postulana, Maríu mey og
feður kirkjunnar, eins og þau
væru góðkunningjar þeirra.
Julien bar mikla virðingu fyr
ir nýja prestinum og tók oft svo
til orða: „Mér líkar vel við þenn
an prest, hann er ekki myrkur
í máli“. Hann fór til skrifta og
gekk til altaris, og skapaði með
því hið bezta fordæmi. Er hér
var komið sögu heimsótti hann
Fourville-hjónin næstum dag-
lega, fór á veiðar með greifan-
um, sem mátti ekki af honum
sjé, og í reiðtúra með greifa-
frúnni, hvernig sem viðraði.
Greifinn var vanur að segja: —
Þau hafa sérstakt yndi af hest-
um, og konunni minni er mikil
heilsubót í þessu".
Baróninn kom í heimsókn um
miðjan nóvember. Hann var
breyttur, ellilegri en áður, þreytu
legur og mæddur. En ást hans á
dótturinni virðist hafa aukizt. —
Langir, einmanalegir mánuðir
virtust hafa aukið þörf hans fyr
ir ást, trúnað og blíðu. Jeanne
sagði honum ekki frá hinum
nýju skoðunum sínum né vin-
áttu sinni við Tolbiac ábóta. —-
Hann fylltist djúpri andúð gagn-
vart prestinum við fyrstu sýn.
Þegar Jeanne spurði hann síðar
um kvöldið, hvernig honum
befði litizt á hann, svaraði hann:
„Þessi maður er brennandi af
ofstæki. Hann hlýtur að vera
mjÖg hættulegur".
Þegar hann frétti hjá sveita-
fólkinu, sem var allt mjög vin-
veitt honum, um hörku og of-
stæki hins unga prests og ofsókn
ir hans á hendur öllu mannlegu
eðli, jókst andúð hans til muna.
Hann var sjálfur góðlyndur heim
spekingur, sem trúði á hið guð-
lega í náttúrunni og mannseðl-
inu en átti erfitt með að fella sig
við hinar kaþólsku guðshugmynd
fordæmingu og eilífa glötun. —
Hann hóf því áróður á hverjum
bæ gegn hinum dómharða presti,
sem ofsótti sjálf lögmál lífsins.
Jeanne var mjög áhyggjufull
vegna þessa, og sárbændi föður
sinn að skipta sér ekki af þessu,
en svar hans var ávallt hið
sama: „Það er siðferðileg skylda
hvers manns að berjast gegn
áhrifum manna af þessu tagi. —
Þeir eru ekki mannlegir og
skilja ekki mannlegt eðli“.
Presturinn vissi, hver óvinur
hans var, en þar sem hann vildi
hálda áhrifavaldi sínu yfir Je-
anne, lét hann sig það engu
skipta", og þóttist viss um sigur
að lokum. Hann hafði einnig
fengið annað vandamál á heil-
ann. Hann hafði af tilviljun kom
izt að ástasambandi Juliens og
Gilberte, og honum var mjög
hugleikið að binda endi á það,
hvað eem það kostaði.
Hann kom dag einn á fund
Jeanne, og er þau höfðu rætt
lengi um andleg efni, baðst
hann hjálpar hennar í baráttu til
útrýmingar hinu illa í hennar
eigin fjölskyldu, tveim afvega-
leiddum sálum til bjargar.
Hún skildi hann ekki og vildi
heldur ekki skilja. Hann sagði
þá: „Stundin er ekki komin. Ég
mun ræða um þetta við yður síð-
ar“. Hann kvaddi í snatri og fór.
Veturinn leið, rakur og mild-
ur, og presturinn kom í heim-
sókn dag einn og dylgjaði um
svívirðilegt leynimakk tveggja
aðila, sem ættu að vera yfir slíkt
hafnir og bæri skylda til að
hegða sér óaðfinnanlega. Hann
kvað það skyldu þeirra, sem um
þetta vissu, að kom með ein-
hverjum hætti í veg fyrir að
þetta héldi áfram. Hann tók um
hönd Jeanne og sárbændi hana
að loka ekki augunum fyrir
þessu og veita honum lið í máli
þessu.
Að þessu sinni skildi hún, hvað
hann átti við, en hún þagði, þar
sem hún óttaðist afleiðingar
allrar afskiptasemi og áhrif
þeirra á heimilisfriðinn. Hún sá
sér þann kost vænstan að látast
ekki skilja neitt, en þá skýrði
hann henni afdráttarlaust frá
því, hvað hann ætti við.
Hún stamaði: „Hvað viljið þér,
að ég geri, faðir?“
„Alilt annað en það að láta
þetta viðgangast. Farið frá hon-
um. Flýið þetta hús spillingar-
innar!“
„Ég hef enga peninga, og mig
skortir einnig kjark. Hvernig get
ég farið, án þess að hafa sönn-
unargögn í höndunum? Ég hef
ekkert leyfi til þess“.
Presturinn stóð upp, titrandi
af æsingi: „Þetta er ófyrirgefan-
legur heigulsháttur, madame. —
Þér valdið mér vonbrigðum. Þér
verðskuldið ekki miskunnsemi
guðs!“
Hún féll á kné: „Ó, ég bið yð-
ur, farið ekki frá mér. Segið mér,
hvað mér ber að gera!“
„Opnið augu herra de Four-
ville“, sagði hann hvatskeyti-
lega. „Það er á hans valdi að
binda endi á þetta“.
Tilhugsunin um það fyllti hana
skelfingu". Hann myndi drepa
þau, faðir! Og sökin væri mín,
vegna þess að ég hefði komið
upp um þau! Nei, það gæti ég
aldrei!“
Hann lyfti hendinni eins og
hann ætlaði að bölva henni í
bræði sinni. „Hrærist þá áfrain
í smán yðar og glæp, þér eruð
engu síður sekar en þau. Ég hef
hér ekkert meira að gera“. Hann
hvarf brott, titrandi af bræði.
Hún fylgdi honum eftir, ringl-
uð og leið, og var nú reiðubúin
til að gera það, sem hann hafði
krafizt af henni. En hann gekk
hratt og skók bláu regnhlífina
í bræði sinni. Hann sá Julien hjá
hliðinu og tók því á sig krók yf-
ir landareign Cuillard býlisins.
Um leið leit hann við og sagði.
„Látið mig í friði, madame. Ég
hef ekkert frekar við yður að
tala“.
Presturinn heimsótti hana ekki
aftur, en næsta sunnudag á eftir
jós hann skömmum og dylgjum
yfir söfnuðinn úr prédikunarstóln
um. Hann beindi skeytum sínum
fyrst og fremst að greifasetrinu
og íbúum þess. og ekki var um
I villzt, hvað hann átti við. Greif-
inn var fokreiður, en óttinn við
hneyksli hélt honum í skefjum.
Við hverja guðsþjónustu eftir
það lét klerkur vanþóknun sína
í ljós og spáði jafnframt, að sú
stund nálgaðist óðum, að guð
refsaði hinum óguðlegu.
SHlItvarpiö
Fimmtudagur 21. apríl
(Sumardagurinn fyrsti).
8.00 Heilsað sumri.
a) Avarp (Vilhjálmur Þ. Gíslason
útvarpsstjóri).
b Vorkvæði (Lárus Pálsson leik-
ari Ies).
c) Vor- og sumarlög (plötur.)
9.00 Fréttir. — 9.10 Morguntónleikar:
— (10.10 Veðurfr.)
a) Sinfónía nr. 1 I B-dúr (Vor-
sinfónían op. 38 eftir Schu-
mann (Sinfóníuhljómsveit
Lundúna leikur; Josef Krips
stjórnar).
b) Þrjú vorlög eftir Mozart (Elisa
beth Schwarzkopf syngur;
Walter Gieseking leikur und-
ir.)
c) „Fuglarnir“, hljómsveitarsvíta
eftir Respighi (Alesandro Scar
latti hljómsveitin leikur;
Franco Caracciolo stjórnar).
d) Píanókonsert nr. S í Es-dúr
op. 73 eftir Beethoven (Wilh-
elm Backhaus og Fílharmoníu
sveit Vínarborgar leika; Cle-
mens Krauss stjórnar.
GOSH, IT'S COLP...
GUESS l'LL BUILP
THE FOLKS A
FIRE ANP *
WARM UP
. THE PLACE/
6ENATOR WATSON HAS
TOSSEP BROPKIN'S NOTE
INTO THE pyiNG FIRE, ,
BUT IT FAILS TO ISNITE,
ANP THE NEXT MORNING..
HMM-M.
WHAT'S
THISE
BROPKIN HAS ^
SOMETHING ON
THE SENATOR
ALL RIGHT... .
éf HE'S REALLV
ii PUSHING THE
KV_olp Boy
’VI^J AROUNP/ Ig
Watson þingmaður fleygði
bréfi Brodkins á deyjandi arin-
eldinn, en það kveiknaði ekki í
því, og næsta morgun ....
En hvað það er kalt. Ég held
ég kveiki upp til að hita húsið.
Ha .... hvað er nú þetta? manninum. Hann segir honum
Það er bersýnilegt að Brodkin hreinlega fyrir verkum.
hefur einhvern höggstað á þing-
11.00 Skátamessa í Dómkirkjunni
(Biskup Islands, herra Sigur-
björn Einarsson, messar. Organ-
leikari: Kristinn Ingvarsson).
12.00 Hádegisútvarp. —
13.30 Frá útihátíð barna í Reykjavík:
Jóhann Hannesson prófessor flyt
ur ávarp, lúðrasveitir drengja
leika og Gestur Þorgrímsson
skemmtir.
14.10 Landsflokkagríman 1960: Lárus
Salómonsson, lögregluþjónn lýsir
keppni; Bjarni Bjarnason, fyrrv.
skólastjóri afhendir verðlaun og
flytur ræðu. (Hljóðr. 29. f.m.).
15.15 Miðdegistónleikar: Fyrsta hálf-
timann leikur Lúðrasveit Reykja
víkur undir stjórn Jans Mora-
vek, síðan innlend og erlend sum
arlög af hljómplötum (16.30 Veð
urfregnir).
17.00 Sumardagurinn fyrsti, samfelld
dagskrá (endurtekin).
18.30 Barnatími (Helga og Hulda Val-
týsdætur):
a) Leikrit „Villtu banana?“ —
Leikstjóri: Klemens Jónsson.
b) Kristinn Hallsson syngur.
c) Framhaldssagan: ,,Eigum við
að koma til Afríku?“ eftir
Lauritz Johnson; VII. kafli.
19.25 Veðurfregnir.
19.30 Tónleikar: Islenzk píanólög (pl.)
19.40 Tilkynningar.
20.00 Fréttir.
20.20 Einsöngur: Arni Jónsson syngur;
Fritz Weisshappel leikur undir á
píanó.
a) ,,Vor“ eftir Pétur Sigurðsson.
b) ,,Vor“ eftir Magnús Bl. Jó-
hannsson.
c) ,,Vornótt“ eftir Helga Pálsson.
d) ..Hríslan og lækurinn“ eftir
Inga T. Lárusson.
c) Þrjú vorlög eftir Sigvalda
Kaldalóns.
20.40 Erindi „Ut við eyjar blár“ (Sig-
urður Bjarnason ritstjóri.)
21.05 „Höldum gleði hátt á loft“:
Tryggvi Tryggvason og sexmenn-
ingar hans syngja gömul alþýðu-
lög; Þórarinn Guðmundsson að-
stoðar.
21.25 Upplestur: Guðbjörg Vigfús-
dóttir les vor- og sumarkvæði
og dr. Broddi Jóhannesson kafla
úr bókum eftir Björn Blöndal.
22.00 Fréttir og veðurfregnir.
22,05 Danslög, þ.á.m. leikur dans-
hljómsveit Björns R. Einarsson-
ar. Söngkona Díana Magnúsd.
01.00 Dagskrárlok.
Föstudagur 22. apríl
8.00—10.20 Morgunútvarp (Bæn — 8.05
Morgunleikfimi. — 8.15 Tónleik-
ar. — 8.30 Fréttir. — 8.40 Tónleik
ar. — 9.10 Veðurfregnir. — 9.20
Tónleikar).
12.00 Hádegisútvarp.
13.15 Lesin dagskrá næstu viku.
15.00 Miðdegisútvarp. — 16.30 Veðurfr.
18.30 Utvarpssaga barnanna: „Bræð-
urnir eftir Karen Plovgárd; X.
(Sigurður Þorsteinsson banka-
maður).
18.50 Framburðarkennsla í spænsku.
19.00 Þingfréttir. — Tónleikar.
19.25 Veðurfregnir.
19.40 Tilkynningar.
20.00 Fréttir.
20.30 Kvöldvaka:
a) Lestur fornrita: Gísls þáttur
Illugasonar (Oskar Halldórs-
son cand. mag.).
b) Kórsöngur: Kirkjukór Húsa-
víkur syngur. Söngstjóri: Sr.
Friðrik A. Friðriksson próf.
c) Vísnaþáttur (Sigurður Jónsson
frá Haukagili).
21.30 „Ekið fyrir stapann" — leiksaga
eftir Agnar Þórðarson, X. kafli
Sögumaður Helgi Skúlason. Leik
endur: Ævar R. Kvaran, Herdís
Þorvaldsdóttir, Halldór Karlsson,
Bryndís Pétursdóttir, Þóra Borg,
Snædís og Tinna Gunnlaugsdæt-
ur.
22.00 Fréttir og veðurfregnir.
22.10 Garðyrkjuþáttur: Ragna Her-
mannsdóttir garðyrkjufræðingur
talar um stofublóm.
22.25 „Ný lög á nikkuna“: Toni Jacque
og félagar hans leika.
23.00 Dagskrárlok.
Laugardagur 23. apríl
8.00:—10.20 Morgunútvarp (Bæn — 8.05
Morgunleikfimi. — 8.15 Tónleikar.
— 8.30 Fréttir. — 8.40 Tónleikar.
— 10.10 Veðurfregnir).
12.00 Hádegisútvarp. — (12.25 Fréttir
og tilkynningar).
12.50 Oskalög sjúklinga (Bryndís Sig-
urjónsdóttir) .
14.30 Laugardagslögin. — (16.00 Fréttir
og veðurfregnir).
17.00 Bridgeþáttur (Eiríkur Baldvins-
son).
17.20 Skákþáttur (Guðmundur Arn-
laugsson.
18.00 Tómstundaþáttur barna og ung-
lir.ga (Jón Pálsson).
18.30 Utvarpssaga barnanna: „Sjórinn
hennar ömmu" eftir Súsönnu
Georgievskaju; III. (Pétur Sum-
arliðason kennari).
18.55 Frægir söngvarar: Gérard Souz-
ay syngur lög eftir Fauré og Ravel.
19.25 Veðurfregnir.
19.40 Tilkynningar.
20.00 Fréttir.
20.30 Leikrit: „Syndir annarra" eftir
Einar H. Kvaran. — Leikstjóri:
Ævar R. Kvaran. Leikendur:
Lárus Pálsson, Guðbjörg 'Þor-
bjarnardóttir, Þorsteinn O. Step-
hensen, Inga Þórðardóttir, Arn-
dís Björnsdóttir, Herdís Þorvalds
dóttir, Jón Aðils, Baldvin Hall-
dórsson, Anna Guðmundsdóttir,
Sigrún Sigurðardóttir og Valur
Haraldsson. (Aður útv. 5. des.
1959).
22.00 Fréttir og veðurfregnir.
22.10 Danslög. — Dagskrárlok.