Morgunblaðið - 24.06.1960, Qupperneq 3

í’ösfudasrur 24. iúní
WORr,Ul\TiL AÐIÐ
3
★
NÝLEGfA var frumsýnt nýtt
leikrit eftir Terence Kattigan
í Haymarket leikhúsinu í
London. Það heitir „Ross“ og
fjallar um einhverja sérkenni
legustu persónu í síðari tíma
sögu Bretlands, T. E. Law-
rence. Aðalhlutverkið er í
höndum einhvers mesta leik-
ara sem uppi er, sir Alecs
Guinness, enda fær ieikritið
mjög góða dóma gagnr.ýnenda
og leikur Guinness er hafinn
til skýjanna.
Arabíu-Lawrence varð nokk
urs konar þjóðsagnahetja á
árum fyrri heimsstyrjaldar-
innar og er það enn. Hann var
ofursti í brezka hernum og
barðist sem skæruliði á móti
Tyrkjum í Arabíu. Leikritið
hefst í herbúðum í Uxbridge
árið 1922. Því næst er horfið
til baka til ársins 1916, þegar
Lawrence var að byrja að
skipuleggjí uppreisn Araba
Lawrence meðal óbreyttu flugmannanna í Uxbridge-herbúðunum, þar sem hann gengur undir
nafninu Ross.

Gumness í leikriti Rattiugaiis sem
ARABÚJ LAWRENCE
gegn hinum tyrknesku yfir-
drottnurum. Hápunktur leiks-
ins er þegar Tyrkir taka Law-
rence til fanga og hyða hann
og auðmýkja á svívirðilegasta
hátt.
Taldi sig í röðum óbreyttra
Eftir að Englendingar sviku
loforðin, sem þeir höfðu gefið
Aröbunum, afsalaði Lawrence
sér ofurstanafnbótinni, tók sér
dulnefnið, Shaw, og gekk í
brezka flugherinn sem óbreytt
ur vélamaður. Seinna skrifaði
hann margar merkar bækur,
m. a. .Seven Pilars of Wis-
dom“, sem fjallar um Arabíu-
stríðið. Árið 1935 fórst T. E.
Lawrence í bílslysi.
Terence Rattigan dregur
upp haglega og leikræna
mynd af þessum undarlega
manni og leitast í leikriti sínu
við að gefa svar við því
Arabíu-Lawrence. Myndin
var tekin í London árið
1913. —
hvernig stóð á þvi að Law-
rence kaus að fela sig bak
við Ross nafnið í brezka flug-
hernum. í seinni hluta leiks-
ins, eftir fangavistina hjá
Tyrkjum, finnst honum hann
ekki lengur geta með vilja-
kraftinum einum sigrazt á
hættum stríðsins og spennunni
í sínum eigin persónuleika.
Einmanaleikinn leggst á hann
og óbeit hans á ruddamennsku
stríðsins fer vaxandi. 1 lok
leiksins kemst upp hver Law-
rence raunverulega er og
hann neyðist til að yfirgefa
fylgsni sitt í röðum óbreyttra
dáta í brezka flughernum.
Óendaleg þreyta
, Jt .
I þessu mikla, þreytandi
hlutverki sýnir sir Alec Guin-
ness kaldíhæðnina í skapgerð
Lawrence, virðingarleysi hans
fyrir yfirvöldum og óbifandi
sjálfsagann, sem svo mjög ein-
Sir Alec Guiness sem Ara-
bíu-Lawrence í leikriti Ter-
ence Rattigan.
kenndi þessa dularfullu hetju.
„Orð Doughty’s úr bókinni
„Arabia Deserta“ gætu eins
vel verið eftirmæli um Arabíu
Lawrence: „Þetta er dautt
land, og ef hann deyr þar
ekki, þá flytur hann þangað
ekkert annað með sér en ó-
endanlega þreytu í beinum
sínum“.

STAKSIEINAR
Dragnótin
og almenningur
Það er nú ljóst orðið, að mikil
andstaða ríkir gegn því meðal
almennings í flestum landshlut-
um, að dragnótaveiðar innan fisk
veiðitakmarkanna verði teknar
upp að svo komnu máli. Segja
má, að umsagnir þær, sem sjávar-
útvegsmálaráðuneytinu hafa bor-
izt frá einstökum byggðarlögum
um fyrirhiugaða opnun fyrir drag
nótaveiðum séu á eina lund. Yfir-
gnæfandi meiri hluti þeirra, sem
umsögn hafa sent, mótmæla drag
nótinni. Eini landshlutinn, sem
er ákveðinn með því að taka upp
dragnótaveiðar innan fiskveiði-
I
takmarkanna, eru Vestmannaeyj-
ar. Þegar þetta er ritað, eru jafn-
vel horfur á því, að dragnóta-
veiðar verði hvergi leyfðar fyrst
í stað, nema við Vestmannaeyjar.
Mikill meirihluti Albingis
Eins og kunnugt er samþykkti
Alþingi lögin um að heimila drag
nótaveiðina með vissum skilyrð-
um með miklum meiri hluta. f
neðri deild greiddtu aðeins þrír
þingmenn atkvæði gegn dragnót-
inni en í efri deild 7. Nokkrir
þingmenn í báðum deildum sátu
einnig hjá við atkvæðagreiðsl-
una.
ísland með í stríði!
Nú segja kommúnistar, að fs-
land eigi að lýsa yfir „ævarandi
hlutleysi“. Til fylgis við þessa
stefnu reyna þeir að fleka alls
konar nytsama sakleysingja. En
fyrir örfáum árum töldu komm-
únistar rétt, að íslendingar segðu
stórveldi stríð á hendur. í riti
ungra kommúnista var þá einnig
m. a. komizt að orði á þessa leið:
„Það er nauðsynlegt að berj-
ast skarpri baráttu gegn þeim
skoðunum, að ísland komi ekki
stríðsundirbúningnum við og
mtuni engan þátt eiga í stríði“.
Já, þetta sögðu kommúnistar
fyrir örfáum árum. Þá töldu þeir
nauðsynlegt að berjast „skarpri
baráttu“ „gegn þeim skoðunum
að ísland komi ekki stríðsundir-
búningnum við og muni engan
þátt eiga í stríði“.
Það var með öðrum orðum skoð
un kommúnista í þá tið, að íslend
ingar ættu að eiga þátt í stríði!
Málshöfðun ákveðin gegn 4
i „frímerkjamálinu" mikla
SÍÐDEGIS í gær sendi saka-
dómaraembætfið blöðunum
íréttatilkynningu þess efnis,
að ákæruvaldið hafi fyrir-
skipað málshöfðun gegn þeim
4 mönnum, sem einkum koma
við sögu í „frímerkjamálinu“
svonefnda. Þá hefur ákæru-
valdið einnig höfðað ínál gegn
prentara þeim, sem átti hlut
að því að yfirprenta frí-
merkjaörk öfugt í Ríkisprent-
smiðjunni Gutenberg á árinu
1957.
Fréttatilkynning sakadom-
ara er á þessa leið:
Með' ákæruskjali dómsmála-
ráðherra, dags. 15. þ.m. hefur
opinbert mál verið höfðað á hend
ur Einari Pálssyni, fyrrverandi
6krifstofustjóra Landssíma Is-
lands, Pétri Eggerz Péturssyni,
fyrrverandi póstmálaíulltrúa,
Guðbjarti Heiðdal Eiríkssyni,
stöðvarstjóra á Vatnsenda, og
Knud Alfred Hansen, símritara.
Þjófnaður í frímerkjageymslum
Gegn ákærðu Einari Pálssyni
og Pétri Eggerz Péturssyni er
málið höfðað fyrir að hafa um
mánaðamót janúar og febrúar
1959 tekið í Landssímaihúsinu hér
í bæ, eina örk eða 100 stk. af
40 aura frímerkjum nánar til-
tekinnar tegundar, og eina örk
eða 100 stk. af 50 aura frímerkj-
um nánar tiltekinnar tegundar,
svo og 150 stk. af þristfrímerkj-
um Kristjáns IX. en talið er að
ákærði Einar hafi tekið arkirn-
ar af 40 aura og 50 aura frímerkj-
unum úr umslögunum og slegið
eign sinni á þær að ákærða Pétri
ásjáandi og með samþykki hans
eða án þess að hann mótmælti
því eða spornaði við því, og þrist-
frímerkin hafi ákærði Einar tek-
ið með beinu samþykki ákærða
Péturs.
í ákæruskjali er talið að þessi
verknaður ákærðu Einars og Pét-
urs muni varða við 1. mgr. 247.
gr. og 138. gr. almennra hegning-
arlaga nr. 19, 1940.
Gegn ákærða Einari Péturssyni
einum er málið höfðað fyrir að
hafa fengið ákærða Guðbjart
Heiðdal Eiriksson svo og í tvö
skipti reynt að fá og í eitt skipti
fengið ákærða Knud Alfred Han-
sen til að bera rangt um tiltek-
in atriði í yfirheyrslum í málinu.
í ákæruskjali er þetta hátterni
ákærða Einars talið varða við
142. gr. og 138. gr. sbr. 20. gr. og
22. gr. hegningarlaganna.
Rangur framburður
Gegn ákærðu Guðbjarti Heið-
dal Eiríkssyni og Knud Alfred
Hansen er málið höfðað fyrir
rangan framburð í rannsókn
málsins og er í ákæruskjali talið
að með því hafi þeir brotið gegn
142. gr„ 146. gr. og 138. gr. hegn-
ingarlaganna.
Prentarinn kærður
Ennfremur hefur dómsmála-
ráðherra með ákæruskjali, dags.
15. þ.m. höfðað opinbert mál á
hendur - Friðriki Ágústssyni,
prentara, fyrir að hafa á árinu
1957 afhent eða gefið ákveðnum
manni eina örk, 50 stk. af 35
aura frímerkjum, sem ákærði
hafi á árinu 1954, þegar hann
vann í Ríkisprentsmiðjunni
Gutenberg, annað hvort sjálfur
eða fengið annan til að yfirprenta
öfugt á frímerki þessi 5 aura verð
gildi. í ákæruskjali er þessi verkn
aður ákærða Friðriks talinn
varða við 155. gr. og 138. gr.
hegningarlaganna.
Þess er krafist í báðum ákæru
skjölunum að ákærðu verði
dæmdir til refsingar, sviptir
réttindum skv. 3. mgr. 68. gr.
almennra hegningarlaga og til
greiðslu sakarkostnaðar svo og í
fyrra ákæruskjalinu, að ákærðu
verði dæmdir til greiðslu skaða-
bóta.
Ákveðið hefur verið að þing-
festing og munnlegur flutningur
beggja mála þessara fari fram í
sakadómi Reykjavíkur hinn 9. og
10. ágúst n.k.
Á móti vopnleysi
Hinn 14. október 1937 lýsti Ein-
ar Olgeirsson því yfir í Þjóðvilj-
anum, að virðing fyrir vopnlausri
smáþjóð væri ekki lengur til.
Engin trygging væri heldiur leng-
ur í vopnleysi. Þess vegna væri
hlutleysið fánýtt.
Formaður kommúnistaflokks-
ins komst m.a. að orði um þetta
á þessa Ieið:
„Frá því ísland fékk sjálf-
stæði sitt 1918, hefur orðið svo
stórfelld breyting á alþjóðahátt-
um, að sú trygging, sem menn þú
treystu á að nægja mundi fyrir
sjálfstæði smáþjóðar eins og ís-
lendinga: Virðing fyrir sjálfstæði
þjóðar og drengskapar gegn vopn
lausri smáþjóð, er nú horfin“.
Snúast eins og vindhanar
Þannig snúast kommúnistar
eins og vindhanar á burst. Þegar
Rússum hentar hlutleysi íslands
þá krefjast íslenzkir kommúnist-
ar „ævarandi li'utleysis“. Þegar
Rússar eru á móti hlutleysi þá
krefjast íslenzkir kommúnistar
þess að íslendingar segi stórveld-
um stríð á hendur og jafnvei
vopnist!
Það eru vissulega einfaldar
sálir, sem láta kommúnista ginna
sig til fylgis við yfirlýsingar sín-
ar um „ævarandi hlutleysi".