Morgunblaðið - 24.06.1960, Page 6

MORCVNBLAÐIÐ
Föstudagur 24. júní 1960
t>
Eimskipafélagi íslands
bæfist 10. skipið
t'armgjaldataxtar þurfa
endurskoSunar við
1 skipasmíðastöð Álaborgur. — Frú Kristín Vilhjálmsson, sem
skýrði skipið, og S. M. Krag, forstjóri skipasmíðastöðvarinnar.
EINS og skýrt var frá í blað-
inu í fyrradag, var hinum
nýja Brúarfossi Eimskipafé-
lags Islands hleypt af stokk-
unum í skipasmíðastöð Ála-
borgar sl. þriðjudag. Er hann
10. skip félagsins, en á síðasta
ári hafði það auk þess fjögur
leiguskip í förum.
í ársskýrslu Eimskipafélagsins,
sem gefin var út fyrir aðalfund-
inn 3. júní sl. er rætt nokkuð um
aukna erfiðleika við að halda
uppi flutningum landa á milli.
Segir í skýrslunni m.a. á þessa
leið:
Hækkuðu um 51%
— Gengisbreytingin, sem ný-
lega var lögleidd, hefur að sjálf-
sögðu mikil áhrif á rekstur Eim-
skipafélagsins. Um síðustu ára-
mót skuldaði félagið afgreiðslu-
mönnum sínum erlendis um 15
millj. kr. vegna útgjalda skip-
anna í erlendum höfnum. Auk
þess voru ógreidd iðgjöld af vá-
tryggingum, skuld við olíufélög
o. fl. aðila, sem námu nokkrum
milljónum króna. Vegna mikillar
tregðu á yfirfærslu, höfðu skuld-
KAUPMANNAHÖFN, 22. júní:—
Einkaskeyti til Mbl.: — Danska
bókaforlagið „Rosenkilde og
Bagger" gefa nú út annað bind-
ið af „Early Icelandic Manu-
script in Facsimile" og hefur
prófessor Jón Helgason séð um
útgáfuna.
í þessu bindi er „Codex
Scardensis", helgisagnir, en upp-
runalega handritið er frá 1300.
Var það lengi í eigu fjölskyldunn
ar á Skarði. Reyndi Árni Magn-
ússon að kaupa handritið, en
fékk ekki. Lét hann guðfræði-
stúdenta þá skrifa eftir því og
var sá texti síðan geymdur í
Kaupmannahöfn.
ir þessar safnazt fyrir á liðnu
ári og hafði aðeins lítill hluti
þeirra fengizt yfirfærður áður en
gengisbreytingin varð. Skuldir
þessar hækkuðu um 51% í ísl.
krónum við gengisbreytinguna,
og er sýnilegt að sú hækkun flutn
ingsgjaldanna, sem leyfð var í
sambandi við gengisbreytinguna,
nægir ekki til þess að jafna þenn-
an halla.
Afskriftir þurfa að verða meiri
f»á skuldaði félagið vegna skipa
kaupa um 32 millj. króna um-
fram inneignir í erlendum bönk-
um, og hækka þær skuldir um
tæplega 17 millj. kr. vegna geng-
isbreytingarinnar. Hækkar verð
m.s. Selfoss og skips þtss, sem
er í smíðum, þannig verulega og
leiðir að sjálfsögðu að því, að
afskriftir þurfa að verða meiri
af þeim skipum, og tekjur félags-
ins þurfa að verða mun hærri en
verið hefur til þess að félagið
geti afskrifað þessi skip sín svo
sem löglegt er“.
Flutningsgjaldið fer allt
í lestunarkostnað
í ársskýrslu Eimskipafélagsins
er einnig skýrt frá því, hvernig
handrit þetta, voru seldar á upp-
boði árið 1945. Nýi eigandinn
var óþekktur.
Lánuð til Ijósmyndunar
Brezkur málafræðingur, Des-
mond Slay, sem síðar vann að
rannsóknum á Árnasafni, fór á
stúfana til að reyna að finna hinn
nýja eiganda „Codex Scardens-
is“ — og tókst það. Fékk hann
nú danska sendiráðið í London
sér til aðstoðar og tókst að fá
handritið lánað til Arnasafnsins.
Var handritið ljósmyndað þar
með útfjólubláum geislum.
Þetta annað bindi kemur að-
eins út í 250 eintökum. — Páll.
verðlagseftirlit hafi raskað hlut-
föllum milli hinna ýmsu flokka
flutningsgjaldskrárinnar. Flutn-
ingsgjöldum á sumum vöruflokk-
um, kornvörum og ýmsum neyzlu
vörum, hafi verið haldið niðri,
en hækkanir leyfðar fyrir flutn-
ing á ýmsum öðrum . vörum.
Stefna þessi hafi leitt til þess, að
nú fari nálega allt flutningsgjald-
ið fyrir kornvörur frá New York
til að greiða lestunarkostnað vör-
unnar í erlendum höfnum, en lít-
ið sem ekkert verði eftir handa
skipinu, sem flytur vöruna. Er
birt í skýrslunni tafla sem sýnir
hve flutningsgjald fyrir ýmsar
vörutegundir er miklu lægri með
skipum Eimskipafélagsins milli
New York og Reykjavíkur en hið
almenna flutningsgjald, sem gild-
ir yfir Atlantshafið milli New
York og Liverpool. Svohljóðandi
skýringar fylgja töflunni:
— Eftirfarandi tölur sýna þenn
an mismun mjög glöggt, en mið-
að er við flutningsgjaldið fyrir
hvert tonn af nokkrum algeng-
um vörutegundum, umreiknað
eftir núverandi gengi dollar (kr.
38,10 fyrir $ 1,00). Að vísu er
sjóleiðin nokkru lengri frá New
York til Liverpool (3075 sjómíl-
ur) en til Reykjavíkur (2500 sjó-
mílur) en sá mismunur á vega-
lengd réttlætir þó hvergi nærri
þann mikla mismun, sem er á
flutningsgjöldunum, ekki sízt
þegar tekið er tillit til þess að
vörur, sem skrásettar eru beint
til hafna úti á landi, eru flutt-
ar án nokkurs aukakostnaðar fyr
ir móttakanda til viðkomandi
hafnar.
Soyamjöl
Maísmjöl
Hænsnafóður
Hveitiklíð ....
Kaffi .......
Málningarefni
Þurrkaðir ávextir .... — —
Fappír ............... — —
Heimilistæki rafmagns — teningsf.
Gúmmískófatnaður .. — —
Vefnaðarvörur .........— —
Skófatnaður ...........— —
Nauðsyn að endurskoða
farmgjaldatax
Þá er«í ársskýrslu Eimskipa-
félagsins vikið að nauðsyn á end-
N.Y.—Rvík N.Y.—Liverpool
(Conference Rates)
kr 682.75
— 1.066.68
1.194.81
1.237.37
1.962.91
1.194.81
1.536.19
2.048.25
96.68
96.68
96.68
96.68
urskoðun farmgjaldataxta og seg-
ir þar um á þessa leið:
— Ekkert hefur enn gerzt í
þessu máli, annað en það, að
félagið hefur fengið leyfi til
hækkunar flutningsgjaldanna til
bráðabirgða í sambandi við geng
isbreytingarnar 1958 og 1960, þó
að frádreginni áðurnefndri 5%
lækkun flutningsgjaldanna í febr.
1959, án þees að nokkur „heildar-
endurskoðun á farmgjaldataxtan
um“ hafi farið fram. En eigi Eim-
skipafélagið að geta búið vi8
sæmilegt rekstraröryggi í fram-
tíðinni og þjónað hlutverki sínu
svo sem til er ætlazt, verður
þessari endurskoðun taxtans eigi
skotið á frest öllu lengur.
Ccdex Scardensis
pr. 1000 kg. kr 477.60
— 477.60
— 477.60
— 477.60
— 634.48
— 759.36
— 919.32
— 919.32
— 20.50
— 28.62
— 34.42
— 34.42
Skipti um eigendur
Síðan hvarf upprunalega hand
ritið sporlaust, ef svo mætti segja
en skaut skyndilega upp á upp-
boði í London árið 1836. Einrt
af þáverandi mestu bókasöfnur-
um í heimi, Philips frá Cfhelten-
ham, keypti „Codex Scardensis"
á þessu uppboði en síðustu leif-
ar bókasafns hans og þ. á má
í litklæðum
AKRANESI, 21. júní: — Það er
nýtt, sem aldrei hefir áður skeð
hér í bæ að 17. júní fóru menn í
litklæðum standandi á vörubíl
um helztu götur bæjarins. Lék
einn á harmoniku. Hafði unga
kynslóðin mjög gaman af þessari
nýbreytni. — Oddur.
• Fallegar sögur
í útvarpið
Kona ræðir menningarhlut-
verk útvarpsins í bréfi til
Velvakanda, minnist margs
sem henni finnst gott í flutn-
ingi þess, en kvartar um ann-
að, sem henni þykir miður
fara. Einkum beinir hún gagn
rýni sinni að útvarpssögunni,
Alexis Sorba’s, sem hún finn-‘
ur margt til foráttu. Síðar í
bréfinu segir:
— Ég vil nú biðja þá, sem
þessum málum ráða, að vera
vandari í valinu og láta lesa
fyrir okkur fallegar sögur,
sem lyfta huganum og gera
menn göfuga og góða, en
hætta að lesa sögur, sem all-
ar benda niður í svaðið.
* Rigning og súld
Nú eru menn sem óðast að
fara í sumarfrí og verður því
tíðræddara um veðrið en
endranær. Hér sunnanlands
hefur ekki verið mikið um
sólskin að undanförnu, en
norðanlands og austan hefur
verið nokkru sólríkara.
Er því dauft yfir mörgum
sumarfríismanninum þessa
dagana, ekki sízt þeim, sem
höfðu gert ráð fyrir að liggja
úti og sleikja sólskinið alla
frídagana. Þá hefur stöðug úr-
koma einnig lamandi áhrif á
hugarfar manna og viðmót og
er það því von vor, að senn
bregði til uppstyttu og menn
☆
FERDINAND
☆
geti farið að sleikja sólskinið
og taka gleði sína.
• Stirð afgreiðsla
í fyrradag gerði kona nokk-
ur sér ferð í bæinn með tvær
dætur sínar ungar. Er þær
höfðu lokið nauðsynjaerindum
var ákveðið að gera sér daga-
mun og farið inn á ísbar og
beðið um ís og hristing. Þeg-
ar veitingarnar komu, reynd-
ist hristingurinn ekki með því
bragði, sem um var beðið og
þegar leiðréttingar var óskað
snerist afgreiðslustúlkan hin
versta við, og vildi hvorki
viðurkenna mistök sín né leið-
rétta þau. Er konan bað um
viðtal við forstjóra fyrirtækis-
ins, fékk hún engin svör og
gekk því út án þess að hafa
fengið að gera annað en greiða
fyrir það sem hún ekki neytti.
Þetta atvik er ekki stór-
vægilegt og við fyrstu sýn
finnst manni það ekki skipta
miklu máli hvort eitt eða ann-
að bragð er að hristingi. En
það hlýtur að vera krafa við-
skiptavina til afgreiðslufólks,
að það sýni fuilla kurteisi og
taki til greina réttmætar að-
finnslur, sem eru settar fram
af hófsemi.
Konan, sem fyrir þessu
varð, sagði Velvakanda, að
hún hefði ætíð áður fengið
mjög góða afgreiðslu á þess-
um umrædda ísbar.