Morgunblaðið - 24.07.1960, Blaðsíða 12

12
MORCVNET. 4 T)IÐ
Sunnudagur 24. júlí. 1960
tJtg.: H.f. Arvakur Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Valtýr Stefánsson (ábm.)
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson
Lesbók: Arni Öla,4bimi 33045.
Auglýsingar: Arni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6 Simi 22480.
Áskriftargjald kr. 45.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu kr. 3.00 eintakið.
HUGSJÓNIR
OG HINDURVITNI
MEGINSTEFNA Framsókn-
arflokksins í verzlunar-
málum íslendinga hefur á
undanförnum áratugum
jafnan venð sú, að bezta
trygging' almennings fyrir
hagkvæmri verzlun væri, að
Samband ísi samvinnufélaga
og kaupfélögin innan þess
væru algerlega einráð á
verzlunarsviðinu. Því hefur
verið haldið fram, að til
dæmis væri það hagkvæmast
fyrir fólk í sveitahéruðum
landsins, að í hverju héraði
væri einungis ein kaupfélags-
verzlun.
Skjátlast hrapallega
1 þessum efnum sem mörg-
um öðrum hefur Framsókn-
armönnum skjátlazt hrapal-
léga. Reynslan hefur sýnt, að
heilbrigð samkeppni um við-
skipti fólksins eru líklegust
til þess að skapa hagkvæma
verzlun. Einokunaraðstaða
kaupfélags eða einstaklings-
verzlunar er ekki líkleg til
þess að bæta verzlunaraðstöð
una. Þvert á móti skapar
einokunin, hver sem þá að-
stöðu heíur skapað sér,
mikla hættu á spillingu og
ýmis konar misferlum.
Það heíur líka sannazt
áþreifanlega síðustu mánuði,
að samvinnuverzlunin er síð-
ur en svo nokkur trygging
ge'gn óheilbrigðum verzlun-
arháttum og spillingu. —
Frammi fyrir alþjóð liggja
nú sönnunargögn um það að
bæði olíufélög Sambands ísl.
samvinnufélaga og SÍS sjálft
hafa gerzt sek um stórfellda
fjárglæfra og afbrot.
Ekki nægilega hugstæð
Hugsjón samvinnustefn-
unnar hefur ekki reynzt nægi
lega hugstæð leiðtogum
hennar á íslandi til þess að
koma í veg fyrir margvíslega
misnotkun þeirra á hinni
sterku sérstöðu, sem sam-
vinnufélögin hafa um langt
skeið notið í landinu. Ýmsir
af aðsópsmestu forystumönn-
um samvinnustefnunnar og
þess stjórnmálaflokks sem
reynt hefur að einoka hana í
flokksþágu sína standa nú
þess vegna uppi sem hrein
hindurvitni.
NORRÆNIR
FUNDIR
i ÞESSU sumri verða háðir
** hér á Islandi fleiri nor-
rænir fundir en nokkru sinni
fyrr. Norrænar hjúkrunar-
konur, slysavarnarsamtök,
byggingamenn, norræn sölu-
tækni, norrænir endurskoð-
endur og samtök ýmissa nor-
rænna iðnaðarmanna, hafa
þegar lokið hér fundum sín-
um. Framundan eru fjöl-
margir aðrir norrænir fundir.
I gær hófst hér t. d. fundur
norrænu menningarmála-
nefndarinnar og í næstu viku
setjast Norðurlandaráð og
fulltrúaráð norrænu félag-
anna hér á rökstóla.
f* Gleðiefni
Þessi mikJi f jöldi norrænna
funda, sem haldinn er hér á
Islandi á þessu ári, er gleði-
legt tákn um það, að ísland
er virkur þátttakandi í sam-
starfi við þær þjóðir, sem
næstar eru og skyldastar ís-
lenzku þjóðinni. Þrátt fyrir
það að Islendingar eiga fjöl-
þætt viðskipti við stórþjóðir
í austri og vestri, er það ein-
dreginn vilji þeirra að halda
sem nánustu sambandi við
frændþjóðtr sínar á Norður-
löndum.
Þetta sætir vissulega engri
furðu. íslendingar eru nor-
ræn þjóð. Vagga þeirra stóð
í Noregi. Þaðan eru íslend-
ingar fyrst og fremst upp-
runnir. Frá uppruna sínum
hvorki geta þeir né vilja flýja.
Nánust á sviði
menningarmála
Um norræna samvinnu hef-
ur margt og misjafnt verið
sagt. Vitanlega hefur ekki öll
norræn samvinna reynzt raun
hæf. Hún hefur oft reynzt
meiri í orði en á borði. Hitt
er óhætt að fullyrða að hún
hafi orðið þjóðum Norður-
landa til mikillar blessunar á
fjölmörgum sviðum. Nánust
hefur þessi samvi»na orðið á
sviði menningar- og félags-
mála. Þar hafa þjóðirnar all-
ar átt sameiginlegra hags-
muna að gæta.
UTAN UR HEIMI
Zsa Zsa Gabor -
úigandi sem kampavín
HIN FAGRA og skapmikla
kvikmyndastjarna, Zsa Zsa
Gabor, hefir sjaldan þurft að
kvarta undan því, að ekki sé
eftir henni tekið og um hana
talað. Margt frumlegt og
skemmtilegt hefir einmitt ver
ið sagt um hana, og ágæt við-
bót er það, sem skrifað er um
hana í bókinni „Mínningar
atvinnuþorparans“ — en höf-
undur hennar er einn af fyrr-
verandi eiginmönnum kvik-
myndadísarinnar, leikarinn
George Sanders, sem hefir
hlotið viðurnefnið „leiksviðs-
þorparinn með flauelshanzk-
ana“.
— Hver öld, skrifar hann, á
sína Madame Pompadour, sína
lafði Hamilton eða Kleopötru —
og það kæmi mér ekki á óvart,
þótt söguntarar framtíðarinnar
teldu Zsa Zsa „eintak“ 20. aldar-
innar af þessari einstæðu kven-
gerð.
★ „ÁREKSTRAR“
— Við Zsa Zsa hittumst í raun-
inni aldrei til þess að kynnast
með „venjuiegum" hætti. Við
rákumst beinlínis hvort á annað
í samkvæmi nokkru í New York.
Þessum „árekstri" fylgdi svo
glas af víni í hinni stóru íbúð
hennar, þar sem veggirnir eru
klæddir rauðum satín-veggtjöld-
um. — Seinna „rákumst við á“
George Sanders: — Auðvelt
að lenda í deilum við Zsa Z.
á Bermúda, síðan í Hollywood —
og loks í Las Vegas, þar sem við
trónuðum frammi fyrir einhverj-
um pokapresti, sem ákvað að
binda en<ji á alla þessa árekstra
— með giftingarhring.
★ HÁRÞURRKAN
Zsa Zsa er síólgaudi eins og
kampavírt — og ég varð, sem
ektamaki hennar, að reyna að
lifa og hegða mér með tilliti til
hinna miklu og óútreiknánlegu
skapsmuni hennar. En mér veitt-
ist jafnerfitt að vera henni sam-
mála og samtaka eins og það
reyndist auðvelt að lenda í deil-
um og útistöðum við hana. — Og
í hvert skipti, sem við urðum
ósammála um eitthvað, flúði Zsa
Zsa „inn í“ hárþurrkunarhjálm-
inn sinn — og ég minnist flestra
átaka okkar í hjónabandinu, sem
árangurslausra árása minna á
þennan þurrkhjálm, sem suðaði
sifellt og urraði geðvonzkulega.
— Að vísu var jöfnuður með
okkur á nokkrum sviðum. Til
dæmis höfðum við nokkuð svip-
að skopskyn — og vafalaust hef-
ir það oft hjálpað okkur gegn-
um gráan hversdagsleikann
þessi fimm ár, sem við vorum
T \
) S
| Leikarinn George i
1 Sanders, einn aí 1
( i
\ fyrrverandi eigin- \
\ mönnum Zsa Zsa, \
i s
| netir skrifað um \
hjónaband þeirra íl
lendurminningabók \
i sinni, „Minningar \
\ atvinnuþorparans" \
gift. Einnig höfðum við svipuð
sjónarmið að því er samkvæmis-
lífið varðaði.
A HREKKLAUS
— Eftir að við Zsa Zsa skild-
um, urðum við í sannleika sagt
miklu betri vinir en við nokkr-
um sinni vo'ura, meðan við átt-
um að heita hjón. — Hún er góð-
ur félagi, og manni líður vel í
návist hennar — stöku sinnum,
og hæfilega lengi í einu ....
BRUSSEL, 21. júlí: — Leiðtog-
ar Kongó-ríkisins hafa notað upp
reisnina í hernum til að reyna að
egna þeldökka gegn hvítum mönn
um, sagði Baudouin Belgiukon-
ungur í útvarpsræðu í kvöld.
Gott orð hefur farið af stjórn
Belga í Kongó, við trúum vart
að það spillist meff öllu.
Konungur sagði, að mörg
hermdarverkanna, sem unnin
hefðu verið gegn hvítum mönn-
um þar síðustu dagana, hefðu
verið unnin af ráðvilltum og
stjórnlausum lýð, óttaslegnu
fólki. Belgíumenn og allur heim-
urinn vissi hvað gerzt hefði, þús-
undir flóttamanna hefðu sagt frá
hörmulegum atburðum. Aðeins
lítill hluti hinna innfæddu hefur
staðið fyrir uppreisninni, sagði
Baudouin, mikill meirihluti vill
samvinnu við Belgiumenn. Þetta
fólk biður okkur um hjálp tll
að byggja upp og treysta hið
nýja sjálfstæða ríki — og það
Zsa Zsa. — lætur ávallt
stjórnast af skapinu ........
Ef til vill, heldur fyrrverandi
eiginmaðuiinn áfram í íhugunar-
tón, er Zsa Zsa ein þeirra kvenna,
sem nú eru freklegast misskildar
í heimi hér — af því að skap-
gerð hennar er í rauninni svo
ákaflega hrekklaus — og hún
lætur ávallt stjórnast af- skapi
sínu. Hún kann ekki að látast.
Til dæmis reynir hún ekki að
draga dul á það, hve mikla á-
nægju hún hefir af hvers kyns
ástabralli og öllu, sem kallað er
„spennandi'1.
— • —
Hún er miklum verðleikum
búin, segir George Sanders loks,
— .og ef hún fellur ekki inn í
þann „ramma“, sem gerður hef-
ir verið um það, sem kalla má
venjulegt, heilbrigt og gott hjóna
band — ja, þá er ómögulegt að
álasa henni fyrir það.
er skylda okkar að svara öllum
þeim, sem í einlægni biðja um
samvinnu við okkur.
Ríissar lióta
Genf 21. júlí — Tsarapkin,
fulltrúi Rússa á þríveldaráð-
stefnunni um bann við kjam-
orkutilraunum, sagði í dag, að
Rússar mundu sennilega hefja
kjarnorkutilraunir á ný, ef
Bandaríkjamenn gerðu neðan-
j arðarsprengingar sínar, sem fyr
irhugaðar eru, án nærveru rúss-
neskra vísindamanna. — Áður
hafði Rússum verið boðið að
vera viðstaddir en þeir hafnað
boðinu nema þvi aðeins að vís-
indamenn þeirra fengju að skoða
sprengjurnar áður en þær væru
sprengdar, kynnast gerð þeirra
og gera þær athuganir, sem þá
lysti.
Uppreisn minnihluta
— segir Baudouin konungur