Morgunblaðið - 11.02.1961, Side 15

Laugardagur 11. febrúar 1961
MORGUNBLAÐIÐ
15

Togstreita Rússa og
Kínverja í Indlandi
MAHARAJINN í Bútan, sem er
furstaríki í Himalayafjöllum
milli Tíbets og Indlands, er kom-
inn til Delhi til þess að ræða við
Nehru tilkall Pekingsjórnarinn-
ar til 300 fermílna af landi Bút-
ans.
Bútan er í samningsbcyidum
við Indland, sem veita Indlandi
rétt til þess að fara með utan-
ríkismál fyrir Bútan. Maharajinn
UM áratuga skeið hefir verið bú-
ið svo að sparifjáreigendum að
allt hefir hnigið að því að gera
eign þeirra verðlausa, með fall-
andi gengi og vaxandi dýrtíð. Svo
að sparifé er staðið hefir í banka
síðan á stríðsárunum er tapað að
nálega % hlutum á móti þeim
lífsþörfum, er nú ætti að kaupa
fyrir það fé.
I Svo langt var þetta fjármuna-
tap komið 1958—59 og fast orðið
í meðvitund almennings, að í al-
mæli var, að fáir væru svo vit-
lausir í fjármálum að þeir leggðu
fé sitt í banka eða sparisjóði, því
að það yrði einskis virði þá og
þegar. Sjálfsagt væri því, að nota
þá aura til einhvers annars,
kaupa eitthvað, jafnvel þó hlutað
eigandi þyrfti þess ekki með, eða
hefði þess verulega þörf. Fá sér
vínföng, sækja skemmtanir o.s.
frv., njóta líðandi stundar og eyða
öllum aurum sem handbærir
voru.
Þegar núverandi ríkisstjórn lét
hækka bankavexti var í fyrsta
sinn um áraraðir sýnd viðurkenn
ing á því að sparifjáreigendur
hefðu verið hart leiknir, og gerð
viðleitni á því að létta nokkuð á
þeirri ránshendi sem farið hafði
um spariféð, og bæta þeim að
nokkru það sem þeir voru búnir
að tapa.
Upplýst hefir verið að vaxta-
hækkun sú er varð á sl. ári myndi
færa sparifjáreigendum 70—80
milljónir króna og er þó sannar-
lega lítill hluti þess fjár er þeir
hafa misst.
Nú hefir ríkisstjórnin fært véxt
ina niður um 2% bæði af inn-
stæðufé og útlánum. Það þykir
sumum, einkum stjórnarandstæð-
ingum ekki nóg, krefjast þess að
vextir séu lækkaðir á ný, í það
sem þeir áður voru. Framleiðsla
til lands og sjávar þoli ekki slíka
vaxtabyrði.
Sparifjáreigendur verði að lána
fé sitt fyrir sömu lágu vextina og
áður fyrr.
Eflaust eiga hækkaðir vextir
nokkurn þátt í því að erfiðlega
hefir gengið með atvinnurekstur
sl. ár, en aðalorsök getur það ekki
verið. Þar kemur svo margt ann
að til áhrifa. Eigi það að verða
veruleg stoð fyrir framleiðsluna
og mikilla erfiðleikabót, að færa
innstæðuvexti niður í það sem
þeir áður voru, er ekki ólíklegt,
að þeir sem því trúa, verði fyrir
nokkrum vonbrigðum í því sam-
bandi.
Því sennilegt er að töluverður
hluti þess f jár verði í skyndingu
tekið út úr bönkum og sparisjóð-
um, og lánað utan við bankastarf
semina. Því enginn hörgull er á
lántakendum með þeim vöxtum
er nú gilda og eftirlit með þeim
lánveitingum geta bankarnir ekk
•Kt haft og er þá verr farið.
Eftir RawSe Knox
í Sikkim, sem er í samskonar
samningsböndum við Indland og
einnig liggur að Tibet, kom ný-
lega til Dehli.
A hinum árangurslausa
Rangoon fundi milli kínverskra
og indverskra sérfræðinga um
landamæraþrætu Indlands og
Hverjir eiga svo trúlega megin
hluta þessa sparifjár? Þaö eru
sennilega börn, ungbngar og aldr
að fólk, sem eru að spara þetta
saman, ýmist til að eiga við stofn
un heimilis- eða til að lifa á í ell-
inni. Þeir skulu lána þetta spari-
fé sitt gegn láfgum vöxtum til
þeirra er braska vilja með það í
einhvers konar framkvæmdum,
sem vafasamt er að telja aliar til
framleiðslu. Og að því leyti er
vaxtalækkun næmi enn á ný hjá
sparifjáreigendum, er það tekið
frá þeim sem minnst eiga og ó-
máttkastir eru í þjóðfélaginu, og
lánað þeim til hagsbóta er marg-
ir hverjir eru eignamestir í land-
inu. Á margan annan hátt má
létta undir með þeim er sanna
framleiðslu stunda.
Hætta er líka á að sækja mundi
í sama horf með vantrú á gjald-
miðilinn og ótta við nýtt gengis-
fall.
SENDIHERRA Belgíu í Osló hef-
ur sent Mbl. grein, þar sem gagn-
rýnd eru nokkur ummæli, sem
birtust í frásögn hér í blaðinu ný-
lega. Telur Mbl. sjálfsagt að birta
grein þessa, þar sem það vill jafn
an hafa það er sannara reynist í
hverju máli. Fer grein sendiherr
ans hér á eftir:
Herra ritstjóri!
Eg verð að viðurkenna, að ég
varð mjög undrandi er ég las í
Morgunblaðinu þann 17. janúar
sl. langa grein sem kallaðist
„Landið án sameiningar og
tungu“ (Fyrirsögnin var: Landið
sem vantar eigin þjóð og mál,
ath. ritstj.) og þegar ég komst að
þvi að höfundur átti við Belgíu
með þessari undarlegu lýsingu.
Eg vona að þér hafið ekki á
móti því að ég komi hér með
nokkrar athugasemdir við grein-
ina, þar sem ég veit, að þér vilj-
ið vera óhlutdrægur, þá vona ég
að þér birtið þessar athugasemd-
ir, svo að það fái að koma fram
sem sannara er.
Þeir sem hafa lesið bæ’kur Ses-
ars af Gallastríðunum þekkja um
sögn hans um Belgíumenn: ,,Gall
orum omnium fortissimi sunt
Belgae" (Belgir eru hraustastir
allra Galla).
Sesar varð einnig fyrsti rit-
höfundurinn, sem notaði orðið
Kína, „féllust Kínverjar ekki á
þá staðhæfingu, að landamæri
Bútans og Sikkims bæri að ræða
við Indverja", eins og Nehru
komst að orði á blaðamanna-
fundi. Samkvæmt áreiðanlegum
heimildum hafa Kínverjar nú
leitað hófanna við Maharajinn í
Bútan um landamæraviðræður
og boðið í staðinn skilyrðislausa
aðstoð. Kínverjar hafa, að því er
virðist, ekki í hyggju að láta af
landamærakröfum sínum.
Rússar virðast leggjast gegn
ógnun Kínverja við Indland. Ekki
þó með afskiptum af gerðum
Kínverja, eins og Indverjar höfðu
vonað, heldur með samkeppni
við Kínverja. Samkvæmt orðum
Júgóslava, sem nýlega hafa haft
samband við starfsmenn sendi-
ráða frá kommúnistalöndum í
Evrópu, hyggjast Rússar auka
iðnaðaraðstoð sína við Indland
eins mikið og kostur er á, til þess
að flýta fyrir vexti stéttar iðn-
verkamanna. Það er skoðun
Rússa, að eina vonin um komm-
únískt Indland sé íólgin í þessu.
Rússar hafa ekki dregið dul á
þá skoðun sína, að kommúnista-
flokkur Indlands sé veikur,
sundraður og óáreiðanlegur.
☆
Þegar Júgóslövum var boðið í
sendiráð kommúnistaríkja í
Nýju Dehli, höfðu þeir ekki stig-
ið þar fæti um fimm ára skeið.
Þeir hafa ráðið það af spurning-
um, sem fyrir þá voru lagðar,
að Rússar reyni nú að skilja bet-
ur efnahagslíf Indlands, sem
„Belgica" um héruð okkar. Eft-
ir hernám Rómverja komu tím-
ar glundroða og innrása en á
fimmtu öld hófst hægfara þróun
í framfaraátt. Má ég nefna Clovis
(Klodevig) og hvernig hann
skipti héraðinu milli afkomenda
sinna, stofnun ríkisins Austrasíu,
(landsvæðið milli Maas, Rínar og
Mósel) sem var þungamiðja
frankverska konungsríkisins.. Eft
ir hið risastóra keisaraveldi
Karlamagnúsar, skiptist landið
að nýju og belgísku héruðin urðu
þýðingarmikill hluti Lotharing-
ia.
A lénstímunum mynduðust hin
ýmsu greifa og hertogadæmi
(Flandur, Namur, Liége, Bra-
brant, Hainaut) og dreymdi léns-
herrana um það að sameina þau
öll undir eina stjórn.
Allir vita, að Búrgundar-her-
togum tókst að láta þann draum
rætast á 15. öld. Héruðin, sem
þeir réðu yfir eignuðust sérstæða
menningu og svipmót, sem eng-
inn getur af þeim skafið. Þau
fóru fram úr flestum öðrum
ríkjum Evrópu í list, verzlun,
iðnaði og öðru því sem til heilla
horfði.
María af Búrgund, einkaerfingi
Karls djarfa giftist Mavimilian
af Austurríki og við þá giftingu
komust héruðin undir stjórn
þjóðhöfðingja í miklu stærri
Krúsjeff.
byggist á þvi að samræma áætl-
anir þeim skilyrðum, sem fyrir
hendi eru, eins og gerist í Júgó-
slavíu. Hin kommúnísku lönd
gera fyrst áætlanir en reikna síð-
an út kostnað — erfiðleikar, sem
kunna að verða á veginum eru
skriíaðir á reikning lin»s góða
niálstaðar.
Bergmál af ágreiningi Rússa og
Kínverja um baráttuað/erðir í
Indlandi mátti heyra i samþykkt
kommúnistaflokks Vestur-Beng-
als, sem gerð var í síðustu viku.
Ibúar Vestur-Bengal eru nærri
30 milljónir og koma um það
bil 800 í'búar á hverja fermílu.
Kommúnistaflokkurinn þar er
sennilega öflugri, en í nokkru
öðru indversku ríki. A nýafstöðn-
um fundi Kommúnistaflokks
Indlands voru fulltrúar frá
ríkjum og stóð svo í næstu þrjár
aldir. Þau héldu samt við sér-
stæðri menningu sinni og rifja
má upp, að þegar Karl fimmti
stofnaði Búrgúnda-beltið þá ætl-
aðist hann til að öll héruðin í
því yrðu óaðskiljanleg heild. Sú
ráðagerð fór því miður út um
þúfur í trúarbragðastyrjöldun-
um á 16. öld, og Niðurlönd nú-
tímans voru aðskilin frá suður-
hluta beltisins. En landamæra-
línan, sem þá var dregin sýnir
að héiuð Belgíu voru þá þegar
orðin ein heild og var landamæta
línan ekki dregin á nokkurn háti
eftir því hvaða tungumál voru
töluð í héruðunum. Eftir dauða
Filippusar 2. urðu belgísku hér-
uðin næstum fullkomlega sjálf-
stæð undir stjóm Alberts og Isa-
bellu. Samkvæmt friðarsamningn
um í Utrecht urðu himr austur-
rísku Habsborgarar prinsar yfir
fcelgísku héruðunmn.
Fáir vita, að á árunum 1789—
1790 brauzt út bylting, sem oili
því að stofnað var „Ríkjasam-
band hinna sameinuðu belgisku
ríkj'a“. Það er óþarfi að nefna
tímabil styrjalda frönsku bylt-
ingarinnar og franska keisara-
dæmisins, sem leiddi til þess að
héruð Belgíu og Hollands voru
hernumin fram til 1814, en þá
var ákveðið á Vínarfundinum
mikla að sameina 17 héruð Nið-
urlanda og bæta við héraðinu
Liege, og skyldu þau öll vera
undir stjórn Vilhjálms konungs
af Niðurlöndum. Enda þótt Vil-
hjálmur konungur gerði allt, sem
hann gat fyrir þegna sína í suð-
Vestur-Bengal ákveðið á bandi
Kínverja. En fulltrúar annarra
deilda flokksins sem er ugg-
andi vegna þeirra óvinsælda,
sem kínverskir kommúnistar
afla indverskum kommúnistum,
studdu utanríkisstefnu. Nehrús.
Kommúnistaflokkur Vestur-
Bengals hefur í þessari sam-
þykkt hvatt stjórn Indlands
„til þess að herða utanríkisstefnu
sína, án tillits til afturhaldsafl-
anna í landinu". Þar sem hvergi
er minnzt á landamæraþrætuna í
þesesari samþykkt, er erfitt að
skilja hana sem stuðning við
Nehrú.
☆ '
Þá hafa kommúnistar í Vestur-
Bengal kjörið Promode Das
Gupta ritara sinn, en hann er
álitinn harðsnúinn fylgismaður
Kínverja.
Menn sem dómbærir eru á
þessi mál, líta svo á, að áhrif
Calcutta-deildar kommúnista-
flokks Vestur-Bengals fari þverr
andi og aukin áherzla sé nú lögð
á landbúnað. Þar eð Calcutta
er stærsta iðnaðarborg Ind-
lands, með 4,750.000 fbúa, er
sigur landbúnaðar-byltingardeild
arinnar”, sem er hlynnt Kínverj-
um, mjög athyglisverður. Prom-
ode Das Gupta og hans líkar
halda því fram, að Kommúnista-
flokkur Indlands verði að leita
stuðnings frá Kína, vegna stærð-
ar Kína, nálægðar og þjóðfélags-
hátta, sem svipar til þjóðfélags-
hátta í Indlandi. Kommúnískir
verkamenn verði því að leita út
á akrana.
Hverjar sem iðnaðarframfarir
kúnna að verða í Indlandi, verða
þær áreiðanlega ekki nærri
landamærum Kína. Þar verður
kommúnisminn að vinna fylgi
bænda. Baráttan milli hinna
rússnesku og kínversku aðferða
til þess að ná hinu kommúníska
takmarki er því í algleymingi.
Ef til vill má það vera hinu lýð-
ræðislega Indlandi nokkur hugg-
un hve málskrafsmiklir indversk
ir kommúnistar eru um þessa
baráttu.
(Observer —
öll réttindi áskilin)
urhluta landsins, þá kom fljótt
í Ijós, að þessi fyrirhugaða sam-
eining gat ekki gengið, vegna
andstæðna í trúarbrögðum, inn-
anríkismálum og af öðrum orsök-
um.
Sjálfstæð Belgía, var ekki, eins
og blað yðar heldur fram, sköp-
uð af stórveldum Evrópu, heldur
myndaðist hún upp úr belgísku
byltingunni, sem stórveldin stað-
festu svo síðar, enda vöru þeim
ljósar hinar miklu andstæður
milli norður og suður-héraðanna.
Eftir þessar stuttu sögúlegu at-
hugasemdir langar mig til að
bæta því við, að Belgía . er: ekki
eina evrópska landið, sem hefur
fleiri en eitt tungumál. Eg mætti
kannski benda á Svissland, en
enginn dregur í efa að það land
hafi sérstæða menningu samein-
aðrar þjóðar.
Mismunandi sjónarmið geta
stundum komið upp mil'E Flæm-
ingja og Vallóna; það má vera
að þeir líti sínum augum hvorir á
stefnuna í efnahagsmálúm, og
það kemur e. t. v. fyrir á erfið-
leikatímum að þetta ytra ósam-
lyndi sé notað í pólitískum til-
gangi, Fáeinir öfgamenn geta þá
jafnvel stungið upp á stofnun
sambandsstjórnar. En yfirgnæf-
andi meirihluti þjóðarinnar er
andsnúinn hverskonar breyting-
um í þá átt.
Þetta söguyfirlit sarinar, að
þjóðerniskennd Belga hejur ætíð
orðið yfirsterkari á tímabundn-
um skeiðum hernáms: Hinar
mörgu uppreisnir gegn erlendu
valdi sýna að það er sámhengi
og lífskraftur í þessari þjóðern-
iskennd í heild, og að hún er
jafnvel eldri en þjóðerniskennd
margra stórþjóða.
Með fyrirfram þakklæti fyrir
birtingu.
Chevalier de Fontaíne <
sendiherra Belgíu, : ^
Vaxtalœkkun
á sparifé
Samhengi og lífskraftur í
sjálfstœðisbaráttu Belga
Nokkrar athugasemdir eftir Chevalier de
Fontaine, sendiherra Belgíu í Osló