Morgunblaðið - 18.04.1961, Page 1

24 síður
48. árgangur
86. tbl. — Þriðjudagur 18. apríl 1961
Prentsmiðja Morgunblaðsim
Innrós og uppreisn n Eúbu
bardagar — Barizt í Havana
___ Santiago á valdi uppreisnarmanna
Hafa þeir handfekið bróður Castros?
1 dögun í gærmogun hófst innrás á Kúbu. Innrásina gera hópar kúbanskra and-
stæðinga Castro-stjórnarinnar.
Fregnir eru óljósar, en lausafregnir herma, að innrásarliðið hafi gengið á land
af skipum á mörgum stöðum á suðurströnd Kúbu. Auk þess hafi flugvélar kast-
að niður fallhlífarliði. Sagt er að hatrammir bardagar geisi víða á suðurströndinni.
Allt síma- og skeytasamband Kúbu við umheiminn var slitið í gær, en Castro for-
sætisráðherra flutti ávarp í útvarp þar sem hann skoraði á þjóð sína að vopnast
og hrinda árásinni.
En í gærkvöldi heyrðist í útvarpsstöð uppreisnarmanna og hermdi hún að upp-
reisnarherinn hefði tekið Santiago de Cuba, aðra stærstu borg landsins. Þá
hermdu sömu fregnir að innrásarliðið hefði handtekið Raoul Castro hinn rót-
tæka bróður Castros forsætisráðherra.
Castro sagði í útvarpinu, að það væru bandarískir málaliðar sem gerðu innrásina. Hann
sagði að innrásin væri skipulögð og kostuð af Bandaríkjamönnum.
★ Dean Rusk utanríkisráðherra Bandaríkjanna, svaraði Castro síðar 1 dag. Hann sagði að
Bandaríkin myndu forðast alla íhlutun. Hér væri um að ræða innbyrðis baráttu Kúbu-
manna. Rusk sagði að Bandaríkjastjórn myndi gera allt sem hún gæti til að hindra þátt-
töku bandarískra borgara í bardögum á Kúbu. Hinsvegar kvaðst hann ekki neita því, að
uppreisnarmennimir hefðu samúð Bandaríkjamanna með sér. Bandaríska þjóðin teldi, að
hér væri um að ræða uppreis* gegn einræðis- og ógnarstjórn.
Frá Guatemala
Sem fyrr segir eru fréttir af
innrásinni á Kúbu enn heldur
óljósar. Svo virðist sem innrásar-
liðið hafi komið með flubninga-
ekipum upp að suðurstönd Kúbu,
bæði um miðbik eyjarinnar og
eustast í héraðinu Oriente. Það
er talið að herliðið komi mest-
megnis frá Guatemala og er álit
ið að uppreisnarherinn hafi verið
að æfingum þar að undanförnu.
t innrásarhernum eru vafalaust
nær eingöngu kúbanskir flótta-
menn, margir þeirra studdu
áður Castro, en hafa sagt skilið
við hann að undanförnu vegna
einræðishneigðar hans.
Það er álitið að í innrásarlið-
inu hafi verið um 15 þúsund
manns, en jafnframt mun and-
elæðingum Castros hvarvetna á
eynni hafa verið gefið merki um
að rísa nú upp. Nú þykir sýnt
að lof-tárásin á Kúbu á laugar-
daginn hafi verið gerð til að
valda æsingi á eynni og auglýsa
meðal þjóðarinnar að eitthvað
mikilið væri aðsigi.
Cardonna fer til Kúbu
t>að hefur vakið nokkra at-
hygli að foringi Castro-andstæð-
inga, dr. José Miro Cardona,
fla.ug í morgun frá New York
og suður á bóginn. Hann hefur
dvalizt í útlegð í New York, en
nú telja menn að hann bíði færis
að komast til Kúbu tU að mynda
cýja frelsisstjórn.
Fyrstu fregnir af innrásinni í
Kúbu komu frá útvarpsstöð
Castros í Havana. Voru lesnar
upp ítrekaðar tilkynningar í út-
varpsstöðina um að allt þjóð-
varnarlið eyjarinnar væri kvatt
til vopna. Á milli vopnkvaðninga
1 |>essara voru leikin danslög.
Ávarp Castros
'1 I>á var tilkynnt að Fidel Castro
myndi flytja stutt ávarp. Hann
lýsti yfir hernaðarástandi á allri
Kúbu og sagði £rá því að banda-
rískir málaliðar hefðu gert inn-
rás á suðurströnd eyjarinnar.
Castro í hættu.
Hann bað almenning um að vera
rólegan og sagði að her stjórnar-
innar væri öruggur um sigur.
joarizt í Havana
Það er skammt frá Kúbu yfir
til Florida, aðeins um 100 mílna
sund. Því hafa menn á suður-
tanga Flórida getað heyrt óminn
úr hersenditækjum á Kúbu. Virð
ist mega ráða af þessum útsend-
ingum að götubardagar hafi stað-
ið í Havana, höfuðborg Kúbu.
Einnxg er víst að allharðir bardag
ar munu hafa geisað víðar á
eynni og hefur heyrzt radíótal
þar sem óskað er eftir sjúkra-
liði að kanna valinn.
Frh. á bls. 2
Þetta et dr. José Miró Car-1
dona foringi kúbanskra upp-
reisnarmanna. Hann var á' sín-
um tíma einn af nánustu sam
starfsmönnum Castros í upp-
reisninnj gegn Batista ein-
ræðisherra og við valdatöku
Castros gerði hann Cardona
að forseta Kúbu.
En Cardona undi því ekki
að Castro dró á langinn að
efna loforð sín um lýðræðis-
legar kosningar en efldi því
meir einræðisvöld sín.
I júlí s.1. flúði Cardona
land. Hann beiddist hælis í
Bandaríkjunum sem pólitisk-
ur flóttamaður. í janúar s.l.
var hann kjörinn formaður
byltingarráðs Kúbu-manna,
sem beitir sér fyrir því að
steypa Castro af stóli.
Samúð
en ekki virk aðstoð
New York 17. apríl. (NTB)
Raoul Roa utanríkisráðherra
Kúbu sagði í ræðu í stjórn-
málanefnd SÞ að Banda-
ríkastjórn hefði skipulagt
innrásina á Kúbu og stæði
fjárhagslega undir henni. (
Stevenson fulltrúi Banda-
ríkjanna, svaraði ásökunum
Roa. Hann sagði að það væri
algerlega rangt að Banda-
ríkjamenn hefðu nokkuð
komið við sögu í atburðunum
á Kúbu. Þeir hefðu hvorki
skipulagt innrásina þar né
veitt henni neinn virkan
stuðning.
Ekki frá bandarísku landi.
Stevenson sagði að innrásin
gæti ekki verið gerð frá banda
rísku landi, hvorki frá Florida
né öðrum stöðum.
Hann sagði að Bandaríkin
hefðu samúð með Kúbumönn
um þeim sem flúið hefðu ein
Frh. á bls. 2
Chanter fréttamaður Daily Telegraph;
Yerkfallið í Crimsby gef-
ur enn sfaðið góða sfund
VERKFALLIÐ í Grimsby er
á yfirborðinu vegna fisk-
landana íslendinga þar í
borg, en Llewelyn Chanter
hinn kunni fréttamaður
Daily Telegraph segir í
skeyti til Mbl., að allt ann
að búi undir verkfallinu. Það
sé kjaradeila og undir niðri
sjóði andúðin og baráttan
milli brezkra togaraeigenda
og Dennis Welch.
Vorblómin hafa
þolað frosfin
SÍÐDEGIS í gær varð Ingólfur
Davíðsson á vegi blaðamanns frá
Mbl., á götu í Miðbænum.
— Nú eiga blessuð blómin erf-
iða daga?
— Ó, nei, ekki vil ég sam-
þykkja það, sagði Ingólfur. Ég
var einmitt í dag að athuga þetta.
Ég hef gengið allvíða um. Það er
mikil seigla í vorblómunum.
Víða sá ég undir húsveggjum
blómstrandi krókusa, vetrargos-
ar, stjörnuliljur og vorboða (Er-
anthis) Þessi blóm voru allvíða
sprungin út áður en páskahretið
gerði, sagði Ingólfur. — Og þó
frostið hafi verið sumar nætur
8—11 stig, þá hafa þessi harð-
gerðu blóm lifað hinar köldu
nætur af. Það er auðvitað skýr-
ingin á því að ættir eiga þau að
rekja til Alpafjalla, ofan við
skógarlínuna og eins austur til
Síberíu.
Vandræðalegt.
Chanter segir í skeytinu, að
verkfallið sé vandræðalegt bæði
fyrir brezkan sjávarútveg og
ríkisstjórnina. Það er undarlegt,
að deilur skuli nú vera hafnar
um Parísarsamninginn 1956, þeg
ar mörg ár eru liðin frá gerð
hans. En þetta hefur getað gerzt
vegna þess að öllum þeim sem
starfa að brezkum sjávarútvegi
líkar stórum illa við brezk-ís-
lenzka landhelgissamninginn.
Togaraeigendur telja það þó
hart að skipstjórar á togurun
um skuli hefja verkfall, því
að þeir segja að fulltrúar allra
aðilja í brezka sjávarútveginum
hafi lofað að virða Parísarsamn-
inginn. Togarskipstjórar neita
þessu og halda því fram, að
þeir hafi aldrei verið beðnir um
að gefa neitt slíkt loforð.
Uppgjör við togaraeigendur.
Það má ekki gleyma því að
togarayfirmenn eru ekki ein-
ungis að hefna harma sinna á
íslendingum, heldur þykjast þeir
eiga margt eftir óuppgert við
brezka togaraeigendur. Þeir
Vilja fá hærri laun, fá að vera
lengur í heimahöfn, og að út-
gerðin greiði fæði þeirra um
borð í togurnum.
Vafalaust hafa skipstjórar og
stýrimenn þannig aðeins verið
I að bíða eftir góðu tækifæri til
að gera verkfall og urðu land
anir íslenzku togaranna þannig
ágætt tilefni fyrir þá.
Sumir telja að brezkir togara
eigendur hafi verið með óþarfa
ögranir við yfirmenn með því
að fá íslenzka togara til að
landa fiski á þessum tíma, en
það er víst að þeir geta ekki
hindrað slíkar landanir, sam-
kvæmt Parísar-samningnum.
Ætla að buga Welch.
Einnig telja sumir, að togara
eigendur hafi gjarnan viljað láta
skerast í odda við Dennis
Welch og að þeir vilji reyna
að brjóta niður óhrif hans.
Llewelyn Chanter segir að
lokum, að vel begi vera að
verkfallið fí Grimsby standi enn
alllengi og geti verkfallið
orðið öllum aðiljum góður lær
dómur. Telur Chanter að það
væri betra, að fslendingar séu
ekki ihikið að flagga með það
að þeir ætli að halda áfram
útvíkkun landhelginnar. Slíkt
komi sér illa fyrir brezku
stjórnina, sem hefur gert þessa
erfiðu og óvinsælu samninga við
ísland. Telur hann að þessir at
burðir sýni, að þörf sé á að
allar hinar vestrænu fiskveiði-
I þjóðir geri með sér marghliða
' samning um fiskveiðilögsöeu.