Morgunblaðið - 18.04.1961, Síða 13

Þriðjudagur 18. april 1961 '
MORGlllVBL^ÐlÐ
13
■ ■
Ollum kynþáttum
fullt frelsi og
mannréttindi
Ræða ThorThors i stjórnmálanefnd
Allsherjarþings S.Þ. 7. april s.l.
SENDINEFND íslands hefur ekki yrðu
óskað að taka þátt í hinni löngu,
Iangdregnu og næsta einhliða
umræðu, sem hér hafa farið fram
um mál það, sem kallast: Suður-
Afríkanska kynþáttadeilan, sem
sprottin er af apartheid stefnu
stjórarninnar í Suður-Afríku.
teyfið mér, herra formaður, að
gera stutta grein fyrir afstöðu
vorri til þeirra tillagna, sem
liggja fyrir þessari nefnd, er nú
verður gengið til atkvæða um.
• ÖLLUM BERA SÖMU
u RÉTTINDI
T* ísland er eitt þeirra landa,
eem stóð að tillögunni lun að
(þetta mál skyldi tekið á dagskrá
Iþingsins. Síðan málið fyrst kom
fram á allsherjarþingi Sameinuðu
þjóðanna 1952, hefur fsland á
ihverju ári greitt atkvæði með
tillögum, þar sem skorað var á
etjórn Suður-Afríku að endur-
ekoða stefnu sína í þá átt, að veita
öllum kynþáttum í landi sínu
íullt frelsi og öll mannréttindi.
En þegar árið 1947, þegar mál-
efni Indverja í Suður-Afríku voru
á dagskrá allsherjarþingsins,
veittist mér tækifæri til að taka
fram, að það væri eirídregin skoð-
un vor, að „öllum þjóðum heims
um gjörvallan heim bæri að veita
eömu möguleika og sömu rétt-
indi, og að mannúð og lýðræði
ekyldi ríkja“. Vér komumst mjög
ákveðið að orðum um skoðun
vora: „Hvar sem er minnsti
ekuggi af efa um að fullrar masn
úðar sé gætt, þá verður sá skuggi
eð hverfa“.
[Vér höfum ekki breytt um skoð-
un. Oss finnst að ekki sé hægt
®ð leyfa að haldið sé áfram að
neita milljónum manna í Suður-
Afríku um mannleg réttindi.
• REFSIAÐGERÐIR KOMA
EKKI AÐ GAGNI
ff»'■' Afstaða sendinefndar minn-
er til hinna tveggja tillagna, sem
hér liggja fyrir, miðast við það
eitt, hvernig þessum tilgangi
bezt verði náð. Oss þykir miður
að hafa komizt að þeirri niður-
stöðu, að þær aðferðir og aðgerð-
f ir, sem ráð er fyrir gert í tillögu
f hinna 25 Afríku-ríkja, muni ekki
(igagna þeim tilgangi og munum
•því greiða atkvæði gegn tillög-
t unni. Sérstaklega finnst sendi-
|:siefnd minni, sem refsiaðgerðir
þær, sem 5. grein tillögunnar mæl
• sterklega með, muni ekki koma
áinu blakka kyni í Suður-Afríku
®ð neinu gagni. Setjum svo að
öllum skipum, sem sigla undir
■ fána Suður-Afríku væri bannað
að koma í nokkra útlenda höfn.
^Hverjir myndu gjalda þess? Það
> jnyndi vitanlega skaða hagsmuni
í ekipaeigenda, en myndi það ekki
koma enn harðar niður á sjó-
mönnum og hafnarverkamönn-
um, þegar til lengdar léti, og
fþeir færu að missa atvinnu sina?
Gerum ennfremur ráð fyrir að
eigendur útlendra skipa ættu að
Ibanna þeim að sigla til Suður-
efrikanskra hafna — hverjum
ðræmi það harðast niður á? Ekki
hinum færri hvítu mönnum, held
ur hinum mörgu svörtu. Það
myndu verða þeir, sem fyrstir
sviptir atvinnu og látnir
líða skort á daglegum nauðsynj-
um. Hvað væri við það unnið?
Dettur nokkrum í hug að hægt sé
að beita stjórn Suður-Afríku
beinni kúgun? Ekki bendir for-
tíðin til þess. Það virðist augljóst
að stjórn landsins muni aldrei
láta undan neinni þvingun af
hálfu Sameinuðu þjóðanna.
Spurningin er hvort stjórnin
muni einhverntíma láta undan
skynsamlegum rökum og skilja
stefnu vorra tíma. Hverjum get-
ur dottið í hug í alvöru, að slit
stjórnmálasambands við Suður-
Afríku, eins og tillaga Afríku-
ríkjanna fer fram á, muni stuðla
að skynsamlegri íhugun málsins
af hálfu stjórnarinnar? Mundi
það ekki fremur auðvelda það
verk okkar að styðja réttan mál-
stað, ef útlendir stjórnarerind-
rekar í Suður-Afríku eiga kost
á að halda fram skynsamlegri
skoðun og sanngirni gagnvart
þjóð og stjórn Suður-Afríku.
• FÖRUM VARLEGA
Vér skiljum vel að þetfca mál
veki djúpar tilfiningar hjá sendi-
nefndum Afríku-ríkja, en oss
finnst að Sameinuðu þjóðirnar
eigi enn á ný að fara varlega í
sakirnar, og einmitt til þess að
reyna af fremsta megni að spilla
ekki aðstöðu né hagsmunum hins
mikla meirihluta af blökkumönn
um, sem Suður-Afríku byggir.
íslenzku sendinefndinni finnst
tillaga sú, sem hér liggur fyrir
frá Ceylon, Malaya og Indlandi,
ná betur þeim tilgangi að hjálpa
milljónum blökkumanna í Suður-
Afriku, og vera líklegri til þess
að hafa góð áhrif í þá átt. Sú á-
lyktun gerir sterkar, jákvæðar
kröfur. Þar eru endurteknar all-
ar fyrri umkvartanir og tilmæli,
og farið fram á að stjórn Suður-
Afríku endurskoði stefnu sína i
kynþáttamálum í samræmi við
stofnskrá Sameinuðu þjóðanna
og skyldur sínar henni sam-
kvæmt. Vér munum þess vegna
greiða henni atkvæði, og í þeirri
von, að málstaður réttlætisins
muni bráðlega mega sín betur.
• VINNA BUG A RANG-
LÁTRI STEFNU
Að lokum vil eg segja, herra
formaður, að íslenzka sendinefnd
in er lítt trúuð á þá aðferð að
hóta refsiaðgerðum. Samkvæmt
sfcofnskrá vorri, ber að gæta
mestu varúðar við að beita slík-
um aðgerðum, og talið, að þær
séu fyrst og fremst á verksviði
öryggisráðsins. Því baráttan fyr-
ir frelsi hins mikla meirihluta
af íbúum Suður-Afríku er ekki
háð af neinum hefndarhug, held-
ur stjórnast hún af ósk um að
vinna bug á ranglátri og skað-
legri stefnu og hennar aðferðum,
og til að bæta hag og kjör hins
svarta kyns í Suður-Afríku.
Rétt í þessu lagði Mexico fram,
fyrir hönd 18 ríkja í Suður-Amer-
íku tillögur til breytinga á
till. Indlands. Við álítum að þess-
ar breytingartillögur séu til bóta
og skýringa og munum því greiða
þeim atkvæði. Við vonum að Ind
land, Ceylon og Malaya geti fall-
izt á þessar till. svo að ekki komi
til ágreinings um þær.
Tillögur iðnrekenda
samþykktax a síðasta drsþingi F.Í.I.
Endurskoðun tollskrárinnar
Ársþing iðnrekenda bendi á,
að tollskránni hefur eigi verið
breytt undanfarin þrjú ár, en
vegna stöðugrar tilkomu nýrra
efnivara og breyttra framleiðslu
hátta er nauðsynlegt, að tollskrá
in sé endurskoðuð með skömmu
millibili með tilliti til iðnarins.
Beinir ársþingið því til fjármála
ráðherra, að við endurskoðun
tollskrárinnar verði fullt tilfit til
framtíðarþarfa iðnaðarins og
m. a. sett ákvæði til þess að
koma í veg fyrir dumping (undir
boð), sem skaða myndu innlenda
framleiðslu.
Hækkun tollvörugjalds
Ársþing iðnrekenda 1961 mót-
mælir harðlega fram kominni til
lögu á alþingi um enn frekari
álögur á innlenda tollvörufram-
leiðslu (sælgætisframleiðslu) og
bendir jafnframt á, að meiri
hækkun á þessari framleiðslu
mun leiða til stórfelldrar sölu-
minnkunar á þessum vörum og
minnkandi tekna rikissjóðs of
tollvörugj aldinu.
Ennfremur átelur þingið harð-
lega, að framleiðslutollur af inn
lendri tillvöruframleiðslu skuli
vera hærri en af sams konar inn
fluttri vöru.
Hhitafé Iðnaðarbankans
Ársþing iðnrekenda 1961 bein-
ir því til iðnaðarmálaráðherra,
að hann hlutist til um að Alþingi
felli niður hámarksákvæði um
hlutafé Iðnaðarbankans, til þess
að iðnrekendur og iðnaðarmenn
geti eflt bankann með hlutafjár
auka, eftir því sem þeir telja
nausynlegt. Binnig skorar árs-
þingið á Alþingi að heimila sölu
á hlutabréfum ríkissjóðs í Iðn-
aðarbankanurw, þannig að bank-
inn verði algjör einkabanki.
Erlent fjármagn
Ársþing iðnrekenda 1961 bein-
ir því til ríkisstjómarinnar að
hið fyrsta verði sett almenn lög-
gjöf um réttarstöðu erlends
einkafjármagns, sem bundið yrði
íslenzku atvinnulífi. Áður en
slík löggjöf er sett, er ekki hægt
að búast við, að erlendir aðilar
festi fé sitt í atvinnurekstri á ís
landi. Má í þessu efni t. d. hafa
hliðsjón af reynslu Norðmanna
og löggjöf þeirra um þetta efni.
Efling iðnlánasjóðs
Ársþing iðnrekenda 1961 lýsir
óánægju sinni yfir því að ekki
skuli enn hafa verið framkvæmd
fyrirheit um aukið framlag til
iðnlánasjóðs. Skorar þingið á rík
isstjórnina að framkvæma ýtar-
legar og rökstuddar tillögur
nefndar þeirrar, sem fjallað hef
ur og skilað áliti um lánsfjármál
iðnaðarins og eflingu iðnlána-
sjóðs.
Sýningaskáli
Ársþing iðnrekenda 1961 lýsir
ánægju sinni yfir því, að ríkis-
stjómin skuli hafa veitt vilyrði
fyrir útvegun 10 millj. kr. láns-
fjár til byggingar sýningahússins
í Laugardal.
Vonar ársþingið, að húsið rísi
af grunni á þessu og næsta ári
og gefi möguleika til allsherjar-
iðnsýningar haustið 1962, en þá
er liðinn áratugur frá síðustu
iðnsýningu.
Rekstrarfjárþörf
Ársþing iðnrekenda 1961 vill
enn einu sinni skora á ríkis-
stjórnina að hlutast til um, að
Seðlabankinn endurkaupi hrá-
efna- og framleiðsluvíxla iðnað-
arins.
Átelur þingið harðlega, að
ríkisstjórnir þær ,er verið. hafa
við völd síðan tillaga Sveins Guð
mundssonar um þetta efni, var
samþykkt, skuli allar hafa virt
ótvíræðan viljan Alþingis að
vettugi.
í þessu sambandi vill ársþing-
ið einnig benda á skýrslu nefnd-
ar þeirrar, er rannsakað hefur
lánsfjármál iðnaðarins.
Hagnýting náttúruauðæfa
Ársþing iðnrekenda telur nauð
synlegt að athugaðir séu mögu-
leikar á frekari hagnýtingu nátt-
úruauðlinda landsins. Vill árs
þingið í þessu sambandi benda
á framkomna möguleika á þessu
sviði, er komið hafa fram fyrir
frumkvæði og samstarf iðnrek-
endasambands Norðurlandanna.
Skipulagsmál afvinhufyrirtækja
Ársþing iðnrekenda 1961 bend-
ir á, að til þess að standast sam-
keppni við erlendar iðnarþjóðir
þurfi að bæta til muna skipulag
og verkhagræðingu á vinnustöð-
Nauðsynlegt er að tiltækir séu
sérfræðingar í skipulagningu at
vinnufyrirtækja og sérstaklega
á sviði vinnuhagræðingar og
verkkönnunar .Ákvæðisvinnu
eða afkastaverðlaunun verður
að telja æskilega, þar sem þeim
verður við komið, en þeim verð-
ur aðeins komið á með góðum
árangri með aðstoð sérfróðra
manna.
Ársþingið væntir þess, að
F.f.I. í samstarfi við IMSI, hið
nýstofnaða Stjórnunarfélag ís-
lands og aðra viðkomandi aðila,
vinni að skjótri framkvæmd
þessa máls.
Þjálfun iðnverkafólks
Ársþing iðnrekenda 1961 álítur
að koma þurfi á skipulagðri þjálf
un iðnverkafólks og væntir þing-
ið þess, að kynnisför sú, sem
farin var til Hollands og Sví-
þjóðar sl., þar sem þessi mál
voru tekin til athugunar, verði
gagnleg til að flýta undirbún-
ingi þessa máls.
Þjálfun verkstjóra
Ársþing iðnrekenda 1961 harm
ar, að Alþingi skuli ekki hafa
farið að tillögum F.f.I. um, að
IMSÍ yrði falin stjórn fyrirhug-
aðra verkstjóranámskeiða, þar
sem flestir þeir aðilar, er þessi
mál varða eiga aðild að stjóm
IMSÍ, enda telur þingið, að ný-
samþykkt lög um verkstjóranám
skeið nái ekki æskilegum til-
gangi sínum.
Tæknifræðsla
Ársþing iðnrekenda lítur svo
á, að tafarlaust verði að gera
stórt átak til þess að auka tækni
kunnáttu íslendinga.
Vill þingið í því sambandi
benda á eftirfarandi:
Að auka þarf stórlega tækni-
'kennslu í landinu með stofnun
sjálfsætðis tækniskóla (teohnic-
um). Verði athugunum og und-
irbúningi að sfcofnun slíkt skóla
hraðað sem mest vegna hinna
brýnu þarfa atvinnuveganna
fyrir tæknimenntað fólk.
Að nauðsyn sé að gefa þeim,
sem leggja vilja stund á tækni
nám, kost á að minnsta kosti
hliðstseðri fjárhagslegri fyrir-
greiðslu og veitt er námsmönn-
um í öðrum framhaldsnámsgrein
um.
Ársþingið felur stjórn F.f.I.
að skipa þriggja manna nefnd
til þess að vera stjórninni til
ráðuneytis um framkvæmd þessa
máis.
Rannsóknamá.l
Ársþingið ítrekar fyrri sam-
þykktir sínar um rannsóknamál
og fagnar þeim vísi að samstarfi,
sem hafið er við Búnaðardeild at
vinnudeildar Háskólans og sam-
þyikkir, að unniS sé áfram að þes«
um málum á sama hátt og síðast-
liðið ár.
Almennt um viðskiptamál
Ársþing iðnrekenda 1961 fagn-
ar au'knu viðskiptafrelsi, sem
leitt hefir til alhliða hagkvæm-
ari reksturs iðnfyrirtækja.
Ársþingið vill þó leggja sér-
staka áherzlu á eftirfarandi:
1. Að dregið verði úr inn-
kaupaskyldu á efnivöru frá
Clearinglöndunum.
2. Að iðnfyrirtækjum, sem að
einhverju eða að öllu leyti keppa
við frjálsan innflutning fullunn
inna vara, verði ávallt tryggður
frjáls innflutningur á efnivöru
til sinnar framleiðslu.
3. Að fyrirframgreiðslur vegna
greiðsluheimilda verði tafar-
laust lagðar niður, þar sem þær
binda fé um langan tíma og auka
þar með á hinn almenn rekstrar-
fjárskort fyrirtækja.
4. Að innborganir á glóbal
greiðsluheimildir verði ekki til
lengri tíma en á almennar
greiðsluheimildir, á meðan þær
eru ekki felldar niður.
Verðlagsmál
Ársþing iðnrekenda 1961 álykt
ar eftirfarandi:
Aukið viðskiptafrelsi hefir
komið í veg fyrir skort á inn-
lendum og erlendum iðnaðarvör-
um. Innlend iðn og verzlunar-
fyrirtæki geta nú aflað sér hrá-
efna og fullunninna vara eftir
rekstursgetu og hafa því meiri
möguleika á fullkomnari nýtingu
framleiðslutækja sinna. Frjáls
samkeppni innlendra iðnfyrir-
tækja og erlendar iðnaðarvörur
hindra vöruskort og óeðlilega
hátt verðlag í skjóli hans.
Með skírskotun til þessa rök-
stuðnings og að sú skoðun sé
að ryðja sér til rúms, að verð-
lagslöggjöfin þjóni ekki ætluðum
tilgangi, reynsla sé af því feng-
in, að það spilli frjálsri og hag-
kvæmri verðmyndun, dragi úr
samkeppm og baki rikisstjóði
milljóna einhliða útgjöld, skorar
ársþingið á háttvirt Alþingí og
rí'kisstjórn að leggja verðlags-
eftirlitið að fullu niður.
Fríverzlun
Ársþing iðnrekenda 1961 er
því fylgjandi, að íslendingar ger-
ist aðilar að öðru hvoru við-
skiptabandalagi Evrópu, ef hægt
Framh. á bls. 23.