Morgunblaðið - 27.05.1961, Qupperneq 12

12
MORGVNBLAÐIÐ
Laugardagur 27. mai 196 J

tlStfrifofrÍft
Utg.: H.f Arvakur Reykjavík
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Valtýr Stefánsson (ábm.)
Sigurður Bjarnason frá Vigur
Matthías Johannesserv.
Eyjólfur Konráð Jónssor
Lesbók: Arni Óla, simi 33045.
Auglýsingar: Arni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgieiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Askriftargjald kr. 45.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu kr. 3.00 eintakið.
TIMABIL STÓRFRAMKVÆMDA
FRAMUNDAN
|yriKIÐ hefur verið um það^
rætt, að hér þyrftu að
rísa upp stóriðjuver og
orkuver við stærstu fljótin.
Fram að þessu hefur ekki
orðið úr framkvæmdum og
stafar það fyrst og fremst af
því að íslendingar sjálfir
höfðu ekki manndóm til að
koma á heilbrigðri stjóm
efnahagsmála eins og yfir-
leitt allar lýðræðisþjóðir
hafa gert.
Eftir það átak, sem ís-
lenzka þjóðin gerði á síðasta
ári til að rétta við fjárhag
sinn, tóku þegar að berast
fyrirspurnir erlendis frá um
aðstöðu til byggingar og
rekstrar stóriðjuvera. 'Eink-
um er áhugi á vinnslu alúm-
íníums hér, en við þann
rekstur skiptir orka mestu
máli, en flutningur hráefnis
tiltölulega litlu.
Slíkt fyrirtæki yrði gífur-
lega stórt á íslenzkan mæli-
kvarða og þótt ekki risi
nema eitt slíkt upp, mundi
það hafa geysimikla fjár-
hagsþýðingu, því að fslend-
ingar sjálfir myndu a. m. k.
eiga stórvirkjanirnar og selja
raforkuna, en auk þess gætu
þeir verið þátttakendur í
sjálfri framleiðslunni og
eignazt fyrirtækin að öllu
leyti smám saman. Hér er
um að ræða svo stórkostleg
tækifæri að einskis má láta
ófreistað til að reyna að
tryggja framgang málsins.
Frumskilyrði þess er að
traust og heilbrigt efnahags-
líf þróist hér á landi. Yið
lausn vinnudeilnanna, sem
nú standa, verður að hafa
sérstaka hliðsjón af því að
við getum glatað tækifærum,
sem ef til vill bjóðast ékki
aftur, ef jafnvægi efnahags-
lífsins verður sett úr skorð-
um.
ISRAEL OG
ÍSLAND
Ijegar Golda Meir, utanrík-
isráðherra ísraels, var
hér á ferð, gat hún þess í
blaðaviðtali við Morgun-
blaðið, að erlend fjárfesting
hefði orðið ísrael ein helzta
lyftistöngin og stuðlað mest
að þróun iðnaðar þar í landi.
Hið unga Ísraels-ríki hefur
þannig haft framsýni til þess
að hagnýta tæknikunnáttu
og fjármagn hinna þróuðu
landa og utanríkisráðherrann
gat þess að stjórnin hefði
gert það, sem í hennar valdi
stóð, til þess að örva erlenda
fjárfestingu í landinu,
íslendingar hafa verið ein-
kennilega seinir til að átta
sig á því, að við nútímaað-
stæður er lítil hætta að
flytja inn áhættufj ármagn í
allmiklum mæli, enda hægt
að gera margháttaðar varúð-
arráðetafanir í því sambandi.
En hitt er athyglisvert, að
Golda Meir svarar neitandi
þeirri spurningu blaðamanns
Morgunblaðsins, hvort ísra-
elar hefðu gert slíkar varúð-
arráðstafanir. Hún telur
enga hættu samfara erlendu
áhættufjármagni, eingöngu
ómetanlega kosti.
Margt er hliðstætt með ís-
landi og ísrael, þessum tveim
ungu ríkjum, og í þessu efni
ættum við vissulega að taka
okkur ísraela til fyrirmynd-
ar hið bráðasta.
NÝJUNG í
BYGGINGAR-
IÐNAÐI
CJkortur á innlendum bygg-
^ ingarefnum hefur alltaf
verið eitt helzta vandamál
íslenzku þjóðarinnar. Það
breytti þó aðstöðunni veru-
lega er farið var að byggja
úr steinsteypu, því að sand
og möl var hægt að fá í
landinu. Og fyrir nokkru var
svo hafin innlend sements-
framleiðsla.
Á síðari árum hafa ýmsar
nýjungar verið teknar upp
við steinsteypugerð, svo sem
léttsteypa ýmis konar og
framleiðsla bíta í strengja-
steypu.
Síðastnefnda aðferðin hef-
ur nú rutt sér til rúms hér
á landi. Ljósastaurar hafa
verið steyptir, grindur verk-
smiðjuhúsa hafa verið reist-
ar úr steyptum bitum og
slíka bita er nú verið að nota
við byggingu brúarinnar á
Hornaf j arðarf lj ót.
Hér er um hina merkustu
nýjung að ræða, sem getur
haft verulegt þjóðfélagslegt
gildi. Hægt er að byggja
miklu stærri brýr en áður
úr innlendu hráefni, og
uzMsm.
John F. Kennedy.
ínarfundurinn

E F ekkert ófyrirsjáanlegt
kemur fyrir hefjast við-
ræður þeirra Kennedys og
Krúsjeffs í Vín laugar-
daginn 3. júní. Þetta verð-
ur fyrsti fundur þjóð-
höfðingjanna, og er til-
gangurinn sá einn að skipt
ast á skoðunum, engin
dagskrá ákveðin og engar
samningaviðræður.
Það er ekki margt sem
þessir tveir leiðtogar hafa
sameiginlegt.
Krúsjeff er 67 ára Og á há-
tindi frægðar og valda. Hann
er sonur námumanns, alinn
upp í fátækt og basli, hefur
lifað í 40 ár við byltingar,
hreinsanir, skæruhernað Og
ihnbyrðis stjórnmálabaráttu,
þar sem mistök gátu köstað
hann lífið. Hann hefur nú ný-
lokið við að stinga Kúbu og
miklum hluta Laos í vasa sinn.
Kennedy er 44 ára, full-
trúi lands sem hefur misst
mikið af fyrri áhrifum og völd
um. Hann er auðkýfingssónur,
alinn upp við allsnægtir. Eftir
stutta en hetjulega þátttöku í
síðari heimsstyrjöldinni, hefur
hann undanfarin 14 ár átt í
stjórnmálabaráttu, þar sem ár
angurinn byggist frekar á
mælsku en gjörðum. Og þeg-
ar þeir hittast hefur Kennedy
að baki sér verulega ósigra á
Kúbu og í Laos.
ENGIR SAMNINGAR
Hvíta húsið í Washington
hefur undanfarið reynt að und
irstrika það að forsetinn hafi
ekki í hyggju að semja um
eitt eða neitt við Krúsjeff.
Tekið er fram eftirfarandi:
1. Forsetinn vill ekki að
menn gangi með þá grillu að
lausn fáist á öllum vandamál-
um heims, eða einhverju
þeirra, með viðræðum við
Krúsjeff.
2. Kennedy vill persónulega
vara Krúsjeff við því að
álykta að ósigrar Bandaríkj-
anna á Kúbu og í Laos þýði
það að Bandarí'kin séu mátt-
lítil og muni ekki verja hags-
muni sína. í fregnum frá
Moskvu er hins vegar sagt að
Krúsjeff sé sjálfsánægður og
hreykinn og haldi því fast
fram að á Vínarfundínum
verði rætt um helztu vanda-
málin eins oig til dæmis af-
vopnun Berlínar.
EKKERT NÝTT
Opinberir aðilar í Washing-
ton telja tilgang forsetans
vera áð komast að því hvað
Krúsjeff ætlar sér og að láta
hann vita að þölinmæði
Bandaríkjanna er ekki tak-
marklaus. Um fyrra atriðið
er það að segja að ekki er
við því að búast að nokkuð
nýtt komi fram, sem ekki kom
fram á þingi kommúnista-
flokka 81 ríkis, sem haldið var
í Moskvu s.l. desember, þ. e.
áframhaldandi barátta fyrir
heimsyfirráðum, forðast beri
allsherjar styrjöld og stuðning
ur verði veittur „Þjóðfrelsis-
hreyfingum". Það væri óraun-
sætt að ætla það að Krúsjeff
láti nokkuð frekar uppi um
fyrirætlanir sínar.
Hvað aðvörun viðvíkur,
mætti afsaka Krúsjeff þótt
hann tæki hana ekki of alvar-
lega. Hann hefur ekki gleymt
heitingum Kennedys varðandi
Laós. Hann mun ekki hafa í
huga neinar þær aðgerðir, er
gætu leitt til kjarnorkustyrj-
aldar. En hann hefur áreiðan-
lega í hyggju að grípa hvert
það tækifæri, sem leitt getur
til útbreiðslu valdasvæðis
kommúnismans, og þau tæki-
færi eru víða: I Vietnam, Suð-
ur Kóreu, íran, Kongó og
fleiri löndum.
GAGNRÝNI
Ekki skortir I Washington
þá sem gagnrýna ákvörðun
forsetans um að ræða við Krú
sjeff eins og málum er nú hátt
að. Margir gagnrýnendurnir
eru þeirrar skoðunar að hið
eina, sem Krúsjeff ber virð-
ingu fyrir sé mátturinn. Þess
vegna leggja þeir til að lögð
sé áherzla á að byggja upp
herstyrk Bandaríkjanna og
hlynna að veikustu hlekkj-
unum í brynju kommúnism-
ans — óánægju og frelsisþrá
ýmissa þjóða handan Járn-
tjaldsins, bæði í Austur
Evrópu Og í Asíu. Eins og kom
ið hefur í ljós í Austur Þýzka-
landi, Póllandi og Ungverja-
landi er þar að finna ötulustu
baráttumennina fyrir frelsi.
(Stytt úr U.S. News &
World Report).

Öryggisráðsfafan'.r
vegna siglinga v/ð Grænland
reynslan hefur þegar sýnt,
að stór verksmiðjuhús verða
mun ódýrari í byggingu með
þessari aðferð heldur en
þeim, sem tíðkazt hafa. Síð-
ast en ekki sízt er svo hugs-
anlegt, að strengjasteypan
verði til þess að lækka bygg-
ingarkostnað íbúðarhúsa.
DÖNSK blöð skýra frá því, að
tfrá og með 1. júlí n.k. verði öl(
dönsk skip, sem sigla í námunda
við Grænland, skylduð til að gefa
upp staðarákvörðun tvisvar til
fjórum sinnum á dag. Það mun
vera með tilliti til hins hryggi-
lega slyss, er Grænlandsfarið
Hans Hedtoft fórst, að þess-
ar öryggisráðstafanir verða nú
gerðar.
Skipin eiga að gefa upplýsing-
ar sínar til grænlenzku flota-
stjórnarinnar í Grönnedal — svo
að hægt verði að hefja leit þeg-
ar í stað, ef skip kemur ekki til
ákvörðunarstaðar síns á tilætl-
uðum tíma, eða ef skeyti frá því
hætta skyndilega að berast. —
Erlend skip verða einnig beðin
að hlíta þessum reglum, en Danir
geta að sjálfsögðu ek'ki skyldað
þau til slíks.
— ★ —
Á svæði, sem afmarkast að
sunnan af 57. gráðu norðl. breidd
ar og nær 250 sjómíiur frá strönd
um Grænlands, skulu skipin gefa
upp staðarákvörðun tvisvar á
dag, svo og stefnu, hraða og
ákvörðunarstað. Á nánar afmörk
uðu svæði umhverfis Hvarf, þar
sem sigling er talin hættulegust
við Grænland, skulu skipin gefa
þessar upplýsingar fjórum sihn-
um daglega.