Morgunblaðið - 09.06.1961, Blaðsíða 23

/ Föstudagur 9. júní 1961
MORGUNBLAÐ1Ð
23
; / NA /5 hnútor SV50hnútar ¥ Snjó/coma f 06/ \7 S/cúrir K Þrumur w.%. Kutíash'/ Hitaski/ H Hmi L Lttgi
— Bæjarstjórn
Framh. af bls. 1
aSspurðir, að ekki væri ástæða til
að hann sæti lengur, er þeir hófu
sérstakar viðræður við fulltrúa
Vinnumálasambands samvinnu-
íélaganna.
Borgarstjóri ræddi síðan, af
gefnu tilefni, almennt um við-
reisnina og hvernig verið væri
oneð henni að reyna að feta í fót-
spor þeirra þjóða, sem bjóða fólk
inu upp á bezt lífskjör. Við hefð-
ium orðið að breyta um stefnu,
þar sem lífskjörin hefðu ekki
þatnað hér í mörg ár. t
Borgarstjóri sagði að það væri
eðlilegt að halda þeirri tilhögun
sem ríkt hefði, að samtök laun-
fþega og vinnuveitenda semdu
um kaup og kjör, enn ekki að
bærinn færi að gera sérsamn-
inga, enda ætti bærinn að gæta
[hagsmuna allra stétta en ekki að
draga taum einstakra hagsmuvia
hópa.
Borgarstjóri benti á, að kaup-
hækkanir myndu hafa mikil
áhrif á rekstur bæjarins. T.d.
myndi 10% hækkun á kaupi
þýða 12,8 millj. kr. útgjöld hjá
bæjarsjóði á ári. Útsvör yrðu þá
að hækka vegna slíkrar kaup-
hækkunar úr 214,4 millj. kr. í
227.2 millj. kr. önnur útgjöld en
[kaup væru um 196 millj. kr.
Qera mætti ráð fyrir hækkun á
þeim eingöngu, vegna kauphækk
ana, um a. m. k. 3% og mundi
það hafa í för með sér tæplega
6 millj. kr. útgjaldaaukningu.
Væru útsvörin þá komin upp í
233.2 millj. kr. En það svaraði
til 8,8% hækkun útsvaranna.
I Ennfremur benti borgarstjóri
á, að Bæjarútgerðin hefði greitt
50 millj. kr. í laun á árinu
1960 og hefði tapað 14 millj.
Allir hlytu að sjá hversu miklu
verri útkoman hefði orðið, ef
vinnulaunin hefðu verið t. d.
10% hærri. Vissulega væri þó
mjög æskilegt, ef hægt væri að
hækka kaup, ekki sízt þeirra
lægstlaunuðu, en sem betur færi
væri það þó ekki að jafnaði
eins lágt og ýmsir vildu láta í
veðri vaka. Þannig hefðu meðal
árslaun verkamanna hjá bæn-
um verið nær 70 en 65 þús. sl.
ér að eftirvinnu meðtalinni.
Að lokum lagði borgarstjóri
fram áðurnefnda frávísunartil-
lögu við tillögu frá G. V. um að
gengið yrði til sérsamninga.
' ' Krlstján Thorlacíus (F) tók
næstur til máls og sagðist
Styðja tillögu Guðmundar Vig-
fússonar, en ef hún yrði felld
vildi hann láta greiða atkvæði
um tillögu, þar sem sagði, að
bærinn beitti áhrifum sínum til
þess, að vinnudeilan leystist.
^f Adda Bára Sigfúsdóttlr, sem
fiæst talaði, kvað bæinn þurfa
Síðasta listmuna-
uppboðið
SIGURÐUR Benediktsson held-
ur sitt síðasta listmunauppboð
á vorinu í Sjálfstæðishúsinu
í dag og verða þar boðin' upp
36 málverk og vatnslitamyndir
Og 15 aðrir munir.
Málverkin eru eftir 16 fs-
lenzka listamenn, þar á meðal
að beita áhrifum sínum til að
stuðla að bættum kjörum verka
lýðsins.
Guðmundur Vigfússon sagði
það ekki vera neina sérstaka
samstöðu með verkalýðssamtök-
unum, þótt bæjarfélagið gengi
lengra en vinnuveitendur I átt-
ina til samkomulags. Það bæri
að gera. Þá talaði hann enn um
það, hvers vegna fulltrúi bæj-
arins hefði ekki verið þátttak-
andi I fundum Dagsbrúnar og
Hlífar með Vinnumálasambandi
samvinnufélagana. Eftir að hann
hefði aðspurður lýst því yfir,
að hann hefði ekki heimild til
að gera nein tilboð, hefðu for-
vígismenn verkalýðsfélaganna
tilkynnt honum, að hann hefði
ekkert að gera á þessum fund-
um. Ef atvinnurekendur gætu
ekki greitt það kaup, sem
verkalýðurinn þyrfi, ættu þeir
bara að leggja atvinnurekstur
sinn á hilluna og afhenda hann
þjóðfélaginu. Þá sakaði ræðu-
maður ríkisstjórnina um að
hafa „ráðizt á krónuna“. Alveg
væri fráleitt, að verkföllunum
væri ætlað að steypa stjórninni.
Útgjaldaaukningu af kauphækk
unum gæti bærinn bara mætt
með sparnaði.
Allangt mál talaði GV um
hlut Framsóknar í verkalýðsmál-
um upp á síðkastið. Nú hefðu
„þeir merkilegu hlutir gerzt“, að
flokkur þeirra styddi verkalýð-
inn. Væri „þetta mikil framför",
því hann hefði oft verið „óbil-
gjarn" og „harðvítugur" andstæð
ingur. f rauninni væru þó verka-
lýðurinn og samvinnuhreyfingin
„tveir kvistir á sama meiði“. Það
væri engin goðgá, þótt Tíminn
gerði kröfu um, að gerðar yrðu
ráðstafanir til að létta af sam-
vinnumönnum byrðunum, svo að
þeir þyrftu ekki sjálfir að bera
kauphækkanir uppi, t d. með því
7 eftir Kjarval, 3 eftir Jón Stef-
ánsson og gömul Heklumynd
eftir Ásgrím Jónsson. Meðal
Kjarvalsmyndanna er stór mynd
af mótvíinu Draumalandið, mál-
uð 1943 og mjög sérkennileg
mynd frá Austfjörðum. Stærsta
myndin af Jóns Stefánssonar
myndunum heitir Vor við Anda-
kílsó og er mjög falleg, og önnur
af myndum hans er af Grútar-
brælustöð í Reykjavík.
að lækka vexti og ráða með því
bót á lánsfjárskortinum ásamt
öðrum viðhlítandi aðgerðum.
Geir Hallgrímsson, borgarstj.,
tók því næst aftur til máls. Hann
kvað það einkonnilega speki, að
ætla að koma í veg íyrir láns-
fjárskort með því að lækka vexti.
Augljóst mál væri, að lækkun
vaxta yrði til þess að draga mjög
úr því að fólk legði fé í banka
tií ávöxtunar. Og þar með yrði
minna fé til lánveitinga. En í
slíkum staðhæfingum lýsti hag-
speki þeirra Alþýðubandalags-
manna sér vel. Þá minnti borg-
arstjóri á það, að vinstri stjórnin
hefði gengið vel fram í því að
rýra kaupmátt verkakaupsins.
Hún hefði hækkað toila, lagt á
yfirfærslugjald, dregið úr launa
uppbótum o. fl. Engum væri til
gagns, að kaupið hækkaði, ef
verðlag hækkaði í kjölfarið. Eng-
inn gæti neitað þeirri staðreynd,
að t.d. landbúnaðarafurðir
mundu hækka í verði, jafnskjótt
og kaup hækkaði að ráði. Það
væri skoðun meirihluta bæjar-
stjórnar, að stjórnarvöld væru
ekki heppilegasti aðilinn til þess
að reka atvinnufyrirtækin. —
Reynslan hefði sýnt, að hjá þeim
vildi oft gæta hinnar svoköll-
uðu pólitísku fjárfestingar, sem
ekki hefði reynzt farsæl. Þess í
stað ættu stjórnendur bæjarfé-
lagsins að hafa hagsmuni allra
bæjarbúa fyrir augum. Ef þjóð-
arbúið bæri ekki hækkuð laun,
væri hækkun öllum til skaða —
og mest þeim, sem lægst hefðu
launin.
Óskar Hallgrímsson minnti á
að vinstri stjórnin hefði tvívegis
skert kjör launþega mjög alvar-
lega. Þegar þeir hefðu hækkað
kaupið um 5% og bundið það
þar, mætti segja að þeir hefðu
gefið með annarri hendinni, það
sem þeir tóku með hinni. Þó að
hann teldi afstöðu bæjarstjórn-
armeirihlutans ekki fullkomlega
rétta að því er samninga við
verkalýðsfélögin áhrærði, væri
hann þó mjög á móti tillögu GV.
Sérsamningar væru ekki lausn-
in, heldur þyrfti að ná heildar-
samningum. Að því bæri bænum
að stuðla. Flutti hann síðan til-
lögu, sem lagði áherzlu á slíkt.
Að síðustu mælti Geir Hall-
grímsson, borgarstjóri örfá orð
og sagðist, vegna tillagna KT og
ÓH, vilja gera lítilsháttar breyt-
ingu á niðurlagi tillögu þeirra
bæjarfulltrúa Sjálfstæðisflokks-
ins.
Við atkvæðagreiðslu að lokum
var frávisunartillaga Sjálfstæð-
ismanna samþykkt, gegn atkvæð
um minnihlutamanna.
— Sýslunefndar-
fundur
Framh. af bls. 17.
jarðhitasvæði Lýsuhóis var samþ.
að leggja fram 10 þús. kr. á þessu
ári til hitarannsókna í sýslunni.
Niðúrstöðutölur áætlunar um
tekjur og gjöld sýslusjóðsins eru
566.111.88. Helztu útgjaldaliðir
eru: Til atvinnumála kr.
150.937.95, til menntamála kr.
117.200.00 og til heilbrigðismála
kr. 79.000.00.
— Handritin
Framh. af bls. 2
stjórnarskrárinnar fyrir eignar-
námi, því hér er ekki um al-
menningsheill að tefla. Hæsti-
réttur verður að kveða úrskurð
í málinu áður en lengra er geng-
ið. í öðru lagi: Vísindin. Með af-
hendingu handritanna er loku
skotið fyrir áframhaldandi starfi
við Árnasafn. f þriðja lagi þjóð-
legt viðhorf: handritin hafa ein-
ungis þjóðlegt gildi fyrir okk-
ur. Þeir róttæku, sem eitt sinn
seldu Vestur-Indíur, afhenda nú
þjóðardýrgripi okkar.
Erik Eriksen, þingm. Vinstri-
flokksins gagnrýndi málsmeðferð
stjórnarinnar og sagði að afhend
ingin færi fram í illu andrúms-
lofti. Efnislega er ég sammála
menntamálaráðherranum, sagði
Eriksen. Eg meinti það sem ég
sagði er ég tók við forsætisráð-
herraembætti, þ. é. að ég óskaði
eftir að hindritin yrðu afhent.
ísland á það skilið að við af-
hendum handritin, þau eiga
heima á fslandi. Danmörk tap-
ar ekki virðingu við þetta held-
ur þvert á móti, þetta verður til
að auka hróður Dana. Þetta er
ekki vísindalegt mál heldur þjóð
legt. Danskir vísindamenn geta
ekki borið fram mótmæli á veg-
um þjóðarinnar.
Hanne Budtz, þingm. íhalds-
flokksins sagði að ríkisstjórnin
sýndi mikinn hroka er hún lagði
málið ekki fyrst fyrir háskólann
og utanríkismálanefnd. í fyrstu
var ég á móti afhendingu, sagði
Budtz, en greiði nú atkvæði með
afhendingu. Það gerum við nú
fjórir þingmenn íhaldsflokksins.
Að sjálfsögðu eiga sögulegar
minjar íslendinga heima á ís-
landi.
Ole Björn Kraft þingmaður
íhaldsflokksins kvaðst aldrei
hafa efazt um hvað gera skyldi.
Eg hef í mörg ár verið sannfærð
ur um að handritin ættu að fara
til íslands af þjóðernis og þjóð-
legum ástæðum. Tími sá, er við
lifum á, ætlast til slíkra sam-
skipta þjóðanna. Eg vona að um
ræðurnar hér verði ekki til þess
að draga úr ánægju íslendinga.
íslendingar verða að vita það
að andstaðan í Danmörku á ekki
rót sína að rekja til óvildar til
íslands.
Arne Berthilsen prófessor, þing
maður óháðra, sagði að það
stríddi gegn grundvallarlögum
lýðræðisins að þvinga málið
fram án þess að heyra álit hæsta
réttar. Eddukvæðin minnast á
orðstír, sem aldrei deyr, en orð*
stír handritamálsins verður ill-
ur. Skáld hafa lifað á Eddu. Nú
getum við með smá breytingum
tekið okkur í munn orð Gunnars
og sagt, aldrei fyrr varst þú okk
ur svo fögur. Berthilsen kvaðst
efast um að danska þjóðin stæði
á bak við lög ríkisstjórnarinnar
um afhendingu handritanna.
Chr. Christensen, þingmaður
Vinstriflokksins, sagði það vera
óheppilegt að ræða um fógeta-
úrskurði I sambandi við þetta
mál. En innstu tilfiningar okkar
segja okkur að menningarminj-
ar íslendinga eigi heima á fs-
landi, sagði Christensen. Eg skil
ekki að nokkur skuli deila um
heimild þjóðþingsins til að út-
kljá þetta mál.
Jörgen Jörgensen, menntamála
ráðherra þakkaði þingmönnum
stuðning við frumvarpið og
sagði: Með gjöfinni réttum við
íslenzku þjóðinni höndina og
hún mun tengja okkur saman
um alla framtíð. Það er talað
um fljótfærni í sambandi við af-
greiðslu málsins. En höfum við
ekki verið að ræða handritamál-
ið í fimmtán ár?
Að lokinni ræðu menntamála-
ráðherra urðu stuttar umræður,
en að þeim loknum var mál-
inu vísað til þriðju umræðu
með samhljóða atkvæðum.
— „Gullfoss"
Framh. af bls. 3.
verkamanna við að flytja far
angurinn. Kom það sér eink-
um illa fyrir einn þeirra,
sem hafði mótorhjól með-
ferðis. En þeir, sem þessi
þáttur verkfallsins bitnaði
þó fyrst og fremst á, eru
skipverjar. Þeir eru meðlim-
ir um 7 stéttafélaga, sem
ekki eru í verkfalli: Afstaða
Dagsbrúnar verður til þess,
að frí þeirra verða mun
skemmri meðan „Gullfoss“
hefur hér viðstöðu í þetta
sinn. Af öryggisástæðum,
sem í samningum er gert ráð
fyrir, verða mun fleiri
skipsmenn að vera á vakt í
skipinu, meðan það er úti á
legunni, en þegar það er
bundið við bryggju.
Innilegt þakklæti mitt færi ég öllum þeim sem glöddu
mig á 85 ára afmæli mínu 3. júní síðastliðinn, með
skeytum, blómum og gjöfum. Sérstaklega þakka ég börn-
um mínum, tengdasonum og barnabörnum fyrir hina
dásamlegu, ógleymanlegu ferð að Gullfossi, Skálholti og
Þingvöllum þennan dag.
Guð blessi ykkur öll.
Oddur Valentínusson.
Konan mín,
MARGRÉT GUÐNADÓTTIR
andaðist í Landsspítalanum 8. júní 1961.
Benedikt Sveinsson, Laugateigi 44.
Útför litlu dóttur okkar
GUÐBORGAR LEU
sem lézt af slysförum 6. júní fer fram að Kálfholti
laugardaginn 10. júní kl. 11 f. h.
Guðbjörg Tyrfingsdóttir,
Leó Johannsen,
Ljónsstöðum.
Þökkum samúð og vinarhug við andlát og jarðarför
SIGRÍÐAR BJARNASEN
Vestmannaeyjum,
er andaðist 22. maí 1961.
Axel Bjarnasen,
Linda, Sigurður Finnsson og b örn.