Morgunblaðið - 10.06.1961, Blaðsíða 11

Laugardagur 10. júní 1961
MORGVTSBLAÐIÐ
11
I

„Dr. Zivago er slæm bók“
sagði Furtseva ■ samtaii við Morgunblaðið í gær
FURTSEVA, menntamálaráð-
herra Sovétríkjanna, ræddi
við blaðamajin frá Morgun-
blaðinu í gær. Viðstödd sam-
talið voru Svetlana, dóttir
frúarinnar, og túlkur hennar.
Frúin er mjög þægileg í við-
kynningu, brosir oft og hefur
augsýnilega létta lund, eins
og sumir aðrir forystumenn
Sovétríkjanna, en hún er líka
fljót að breyta brosi í alvöru-
svip, ef mikilvæg pólitísk
vandamál ber á góma og
minnir að því leyti mjög á
Krúsjeff og Mikojan.
Frúin sagðist hafa nógan
tíma Og kvaðst vera fús að
greiða úr öllum spurningum,
sem fram væru bornar.
Samtalið við Furtsevu fer
hér á eftir:
„Hvernig hefur yður líkað
hér á íslandi?“
„Ágætlega. Ég er mjög glöð
yfir því að hafa komið til
lands yðar.“
„Er fsland öðruvísi en þér
hélduð?“
„Það er allt öðruvísi og
miklu betra land en ég hélt.
Ég hef heyrt og lesið margt
um land og þjóð. Ég er yfir
mig hrifin af þeirri kurteisi,
sem ég hef mætt hér og lít á
viðtökurnar sem vináttubragð
við Sovétríkin. Ég mun sjá
svo um að Sovétþjóðirnar
frétti af þessum glæsilegu
móttökum og þeirri kurteisi,
sem mér hefur verið sýnd, m.
a. í blöðum“.
„Og frúin hefur ekkert út á
veðrið að setja?“
„Nei, ekki lengur. Mér
finnst veðrið ágætt. Ég átti
aðeins dálítið erfitt með að
þola loftslagsbreytinguna
fyrst í stað, en nú er ég kom-
in yfir „byrjunarörðugleik-
ana“. Eða áttuð þér kannski
ekki við það? Þér vitið að
við höfum að vísu mjög ólík
stjórnmálakerfi, og þið eruð
ánægðir með ykkar pólitík,
við með okkar. En það kemur
ekki í veg fyrir að við getum
verið vinir. Ég er sérstaklega
hrifin af fólkinu á íslandi,
það leggur hart að sér og er
hugrakkt. Ég heimsótti
Reykjalund í gær og þar sá ég
fólk, sem hefur ekki enn náð
fullum bata, en gengur að
störfum sínum eins og ekkert
sé. Það hreif mig.“
„Ég hitti Mikojan á Kefla-
víkurflugvelli.“
„Jæja, hafið þér hitt hann.“
„Já, hann var mjög skemmti
legur.“
„Já, Anastas er skemmtileg-
ur og hefur gaman af gríni.
Honum þykir gaman að dansa.
Hann dansaði nú í vikunni í
indónesiska sendiráðinu, þar
var haldin veizla í tilefni af
sextugsafmæli Súkarnos Indo-
nesíuforseta. Anastas dansar
Armeniudans, sem heitir
„Lezginka". Og hann er góð-
ur dansari, það get ég fullyrt,
já, mjög góður dansari."
„Hafið þér nokkurn tíma
dansað við hann?“
„Njet, njet. Ég kann ekki
að dansa lezginka, en það er
mjög skemmtilegur dans.
Maður þarf að geta dansað á
einni tá ef vel á að fara“.
„En dansar Krúsjeff mik-
ið?“
„Honum þykir ekki eins
gaman að dansa og Anastas.
Én hann hefur mjög gaman
af gríni. Og kann alla rúss-
neska málshætti til hlítar.
Nikita er mjög skemmtilegur
maður. Hafið þér kannski
hitt hann líka?“
„Já, ég sá hann á blaða-
mannafundinum í París. Þá
var hann eins Og þrumuský.“
Frúin brosti Og kreppti
hnefana og hafði gaman af.
Hún vissi augsýnilega hvernig
Krúsjeff leit út á blaðamanna-
fundinum, en virtist ekki
ánægð með að ég skyldi ekki
hafa séð hann í öðrum ham og
sagði:
„En þér verðið að sjá hann
aftur. Komið til Moskvu á
kvikmyndahátíðina í júlímán-
uði. Þar verða fulltrúar frá 50
löndum. Þetta verður mjög
merkileg kvikmyndahátíð, ég
skal lofa yður því.“
„Ég hef heyrt að þér hafið
látið gera mynd um Stalins-
tímabilið, þar sem Stalin er
ekki sýndur í fallegu ljósi,
heldur þvert á móti.“
„Tólfta júní næstkomandi
kemur flugvél frá Moskvu
með þessa kvikmynd hingað
til Reykjavíkur. Þá getið þér
séð hana og dæmt sjálfur. Þér
hafið lesið í vestrænum blöð-
um, að Stalin sé borin illa sag-
an í þessari kvikmynd, en
dæmið sjálfur. Kvikmyndinni
hefur verið mjög vel tekið.
Hún verður einnig sýnd
á kvikmyndahátíðinni í
Moskvu."
„Hvenær gerist þessi mynd?
í stríðinu?“
„Já, í stríðinu og einnig eft-
ir það.“
„Og um hvað fjallar hún?“
„Hún fjallar um styrjöld-
ina og þó fyrst og fremst um
ástina.“
„Ástina, já, er hún mikið
praktiseruð í Sovétríkjun-
um?“
„Ætli það sé ekki svipað og
annars staðar. Ástin 'er alls
staðar söm við sig, eins Og
þér vitið.“
„Tíðkast kirkjubrúðkauþ
í Rússlandi?"
„Já, þeir sem vilja láta gifta
sig í kirkju, geta það mjög
auðveldlega, ég hélt þér viss-
uð það. En þér hafið auðvitað
aldrei komið til Rússlands.“
„Jú, ég hef verið í Lenin-
grad í viku.“
„Hvenær var það?“
„1947“.
„Það hefur mikið breytzt
síðan og þér ættuð að koma
aftur og vera lengur. Fyrir
þremur mánuðum var ég í Len
ingrad og skoðaði „Giftinga-
höllina.“ Það er gömul höll,
sem stendur á Nevubökkum.
Nú kemur þangað ungt fólk
að láta gifta sig, konur í hvít-
um brúðarkjólum, það er
mjög skemmtilegt.“
„Er írúin alin upp í krist-
inni trú?“
„Nei, mjög snemma losnaði
ég við öll kristileg áhrif.“
„Hvar eruð þér fæddar?“
„f nágrenni Moskvu“.
„En segið mér eitt, fyrst við
vorum að tala um trúarbrögð-
in, getur kommúnismi og trú
á framhaldslíf farið saman að
yðar dómi?“
„Nei, trú á líf eftir dauðann
getur alls ekki farið saman
við hugsjónir kommúnismans.
Maður verður annað hvort að
velja trúna, og þá kristna trú
í þessu tilfelli, eða hugsjónir
kommúnismans. Og líf eftir
dauðann er í algerri andstöðu
við kenningar kommúnism-
ans. Þar getur ekki orðið nein
málamiðlun".
„Eg hef mjög sterkan grun
um að líf sé eftir dauðann.
Ekki vildi ég skipta á þeim
grun og kommúnismanum".
„Við skulum veðja að þér
eigið eftir að skipta um skoð-
un. Vísindunum fleygir fram,
eins og þér vitið, og nú er lagt
kapp á að kynnast öðrum
stjörnum og geimnum. Upp-
götvanir vísindanna munu
verða banamein trúarinnar.
Þegar Gagarin kom úr geim
ferð sinni, var móttaka í
Kreml. Meðal gesta var höfuð-
patriark rússnesku kirkjunn-
ar. Hann óskaði Gagarin til
hamingju eins og aðrir. Eg
stóð skammt frá þeirn og
heyrði að patriarkinn sagði
við Gagarin: „Guð hjálpaði
þér“.“
„Og hvað hugsuðuð þér þá,
frú Fursteva?“
„Eg hugsaði með mér, að
þessir menn hefðu sína trú og
yrðu að fá að halda henni, þó
hún ætti við lítil rök að styðj-
ast. Engin ástæða að reyna að
sannfæra þá um að þeir hafi
ekki rétt fyrir sér“.
„Við minntumst á æsku yð-
ar áðan. Áttuð þér skemmti-
lega æsku?“
„Eg er alin upp eins og
milljónir annarra Sovétborg-
ara, það er allt og sumt“.
„Hvað haldið þér að hafi
stuðlað einna helzt að því að
þér komust á „toppinn", eða
í áhrifastöðu?“
„„Toppinn" er ekki rétta
orðið. Annárs vil ég leggja
áherzlu á, að eftir byltinguna
sköpuðust ný tækifæri í landi
okkar. Eg hef alla tíð starfað
í æskulýðssamtökum og á veg-
um kommúnistaflokksins. I
styrjöldinni voru karlmennirn
ir sendir til vígstöðvanna og
þá varð kvenfólkið að taka að
sér æ fjölþættari störf en áð-
ur, einnig innan flokksins. Þá
vann ég í Moskvu“.
„Þér voruð ekki borgarstjóri
í Moskvu, var það?“
„Nei, ég var aðalritari
kommúnistaflokksins í borg-
inni“.
„Og þá hafið þér oft hitt
Stalin?“
„Eg hitti hann eins og aðrir,
en þó ekki oft“.
„Sagt er, það hafi orðið mikl
ar breytingar í Rússlandi frá
því Stalin féll frá“.
„Já, það er rétt, það hafa
orðið góðar breytingar. Þar
hefur verið komið á meira
lýðræði og nú eru 40% af með
limum æðsta ráðsins fólk,
s«m hefur unnið í verksmiðj-
unum“.
„Það er margt skrifað um
ykkur Sovétleiðtogana í blöð-
um á Vesturlöndum".
„Já, margt rangt“.
„Lesið þér þessar greinar?"
„Nei, yfirleitt ekki“.
„Þér lesið þá t. d. ekki það
sem er skrifað um yður í
Time eða Newsweek?“
„Nei, ég les það ekki“.
„Svo við förum út í aðra
sálma, hvaða vandamál teljið
þér hættulegast eins og nú
standa sakir?“
„Berlínarmálið. En vart er
hægt að tala um það án þess
að setja það í samband við
afvopnunarmálin. Þau eru mik
ilvægust nú sem stendur. Ef
afvopnunarmálin verða leyst
með samningum milli stórveld
anna, hverfur Berlinarmálið
úr sögunni af sjálfu sér“.
„Afvopnunarmálin, eruð
þér bjartsýnar á lausn
þeirra?"
„Þau eru erfið viðureignar.
En það er stefna okkar að
leysa þau smátt og smátt. Við
höfum bent á ýmsar leiðir,
t.d. að NATO og Varsjárbanda
lagið geri með sér griðasátt-
mála, bannað verði að fram-
leiða kjarnorkusprengjur, her
minnkaður. Það höfum við
gert e.itt ríkja“.
„Og eruð þér yfir höfuð
bjartsýnar á lausn heimsvanda
mála?“
„Já, ég er það heldur. Eg
trúi á að stefna okkar fái þok-
að einhverju áleiðis. Við erum
alltaf reiðubúin að draga úr
spennunni í heiminum. En
lausn vandamálanna er ekki
aðeins komin undir okkur, það
verðið þér að skilja".
„Hvað vilduð þér segja um
sambandið milli Kína og Rúss
lands, fer það ekki dagversn-
andi?“
„Nei, síður en svo. Það er
mjög gott samband milli Kína
og Sovétríkjanna. Það er eng-
inn fótur fyrir því, sem sagt
er á Vesturlöndum að vinátt-
an dofni. Þvert á móti. Milli
þessara tveggja kommúnista-
landa ríkir djúp vinátta. Þér
skuluð ekki leggja trúnað á
þær sögur, sem hafa gengið
á Vesturlöndum um þverrandi
vináttu“.
„En einhver munur er nú á
framkvæmd kommúnismans í
þessum tveimur löndum?“
„Já, það má segja. En samt
enginn grundvallarmunur eða
hugsjónamunur. Munurinn er
aðeins fólginn í mismunandi
aðstæðum í hvoru landi um
sig. Það má raunar segja að
þetta sé spurning um hvernig
hentugast sé að framkvæma
kommúnismann. Aðstæður
eru allt aðrar í Kína en Sovét
ríkjunum, og þess vegna hef-
ur þeim þótt hentugra að fara
sínar eigin leiðir. En grund-
vallarsjónarmiðið er það
sama“.
„Og þér álítið að Mao Tse
Tung og Krúsjeff séu beztu
vinir?“
„Já.“
„Haldið þér að kommún-
ismi sigri, á vesturlönd-
um, t. d. hér á íslandi?“
„Það veit ég ekki. Hví
skyldi ég vera að skipta mér
af því. Maður á að gæta sín
á óskhyggjunni. Þeir sem tala
um versnandi sambúð Kína
og Sovétríkjanna hafa látið
hana blekkja sig.“
,,En er það þá óskhyggja
yðar að kommúnismi komist
hér á?“
„Ég vil ekkert tala um ykk
ar innanríkismál. Þið verðið
sjálfir að ráða fram úr þeim.“
„Teljið þér, að kommúnism
inn og kapitalsminn eigi eftir
að renna saman einhvern tíma
í fjarlægri framtíð?“
„Nei, það tel ég ekki. Kapi-
talismi og kómmúnismi eru
svo ólík kerfi, að þau geta
aldrei runnið saman. Þar er
engin málamiðlun til. Aftur
á móti getum við búið í frið-
samlegri sambúð lengi enn, án
þess að til árekstra komi.
Kommúnismi og kapital-
ismi geta þróazt samhliða um
langt skeið, en um samruna
verður aldrei að ræða.“
„Við minntumst á Berlínar
málið áðan, munduð þér ekki
vilja leyfa Morgunblaðinu að
skýra heiminum frá því, hvað
Rússar hyggjast gera í því
máli?“
„Nei, því miður. En þér haf
ið sennilega tekið eftir, að á
fundi Krúsjeffs og Kennedys
var farið varlega í sakirnar.
Það tekur langan tíma og
mikla yfirvegun að finna
lausn á þessu vandamáli. Við
skulum bíða.“
Framh. á bls. 13.
Jekaterina. Furtseva (Ljósm. Mbl.: Ól. K. M.)

:
\
\