Morgunblaðið - 28.06.1961, Qupperneq 13

Miðvik'udagur 28. júní 1961
MORGUNBLAÐIÐ
13
Framkvæmdastjóri
krabbameinsfélags
Noregs hér á landi
HÉR á landi er staddur Ottar S.
Jacobsen, framXv.stjóri krabba-
meinifélaganna norsku. Jacobsen
er hingað kominn í boði Krabba-
meinsfélags íslands og dvelur hér
á landi í tvær vikur og vexður
K. F. í. til ráðuneytis og aðstoðar
Við skipulagningu þess.
Bjami Bjarnason læknir, vara-
form. K. F. í. kynnti Jacobsen
fyrir blaðamönnum á dögunum.
Ottar S. Jacobsen
Jacobsen sagði krabbameinið
vera mikið vandamál í Noregi á
sama hátt og hér á landi. í Nor-
egi eru u. þ. b. 9000 ný krabba-
meinstilfelli á ári og 5000 dauðs-
föll af völdum sama sjúkdóms
órlega.
Sjálfboðaliðsstarf í baráttunni
gegn krabbameini hófst á breið-
um grundvelli í Noregi 1948, en
löngu áður höfðu læknar hafið
baráttuma og gengizt fyrir bygg-
ingu geislalækninasjúkrahúss í
Osló.
Jacobsen sagði, að lítið væri
ihægt að gera til þess að koma í
veg fyrir krabbamein. Þessvegna
vseri áríðandi að uppgötva mein-
semdina í tæka tíð. Leiðin til
þess sé að dreifa upplýsingum
um sjúkdóminn til almennings,
Leiðrétting frá
Reuter
ÞANN 9. marz sl. lenti íslenzka
flutningaskipið Vatnajökull í á-
rekstri við rússneskt skip á
Thames-fljóti. Fregnir um á-
reksturinn bárust m. a. frá Reut-
ers-fréttastofunni í London. Skip
stjórin á Vatnajökli, Bogi Ólafs-
son taldi ekki að öllu rétt með
farið í fréttaskeyti. Hann hafði
samband við fréttastofuna í Lond
©n, sem síðan hefur gefið út eftir
farandi leiðréttingu:
Bogi Ólafsson skipstjóri á flutn
ingaskipinu Vatnajökull biður að
láta þess getið, að hafnsögumað-
ur var um borð í skipi hans er
það lenti í árekstri við rússneskt
skip í mynni Thames-fljóts þann
S. marz.
Hann neitar að hafa sagt að
hann hafi misreiknað hraða
straumsins sem bar skipin sam-
an, — honum var fullkunnugt um
hina þungu strauma í mynni
Thames-fljóts.
Hann neitar einnig þeim um-
mælum sem höfð voru eftir hon-
um að hann hefði rætt um málið
við skipstjóra rússneska skips-
jns.
Reuters-fréttastöfunni þykir
það leitt ef skipstjórinn hefur orð
ið fyrir óþægindum vegna birt-
ingar þeirra ummæla, sem hann
nú neitar að hafa nokkru sinni
sagt.
setja á stofn leitarstöðvar o. þ. h.
Víðtækar rannsóknir fara fram
í heiminum á orsökum og læk-
ingu krabbameins, en þær byggj-
ast að miklu leyti á upplýsingum
frá leitarstöðvum og nákvæmri
skrásetningu á öllum krabba-
meinstilfellum. Á þessu sviði
væru íslendingar mjög framar-
lega.
Hversvegna skyldum við smá-
þjóðirnar halda að okkur
höndum og láta þá stóru um
rannsóknirnar, sagði J acobsen.
Það getum við ekki gert. Við
verðum að leggja okkar af mörk-
um, auk þess eru skilyrði til
rannsókna oft mikið betri með
smáþjóðum, eins og sannast bezt
á íslendingum.
í Noregi hafa ménn fundið upp
aðferð til þess að greina krabba-
mein á frumstigi, jafnvel áður en
Það fer að verka og möguleikarn-
ir fyrir bata eru allt að 100%.
Aðferð þessi nefnist fleigfrumu-
greining og heur verið beitt við
fjöldarannsókn í Noregi. Þar
hafa verið rannsakaðar 10.000
konur á aldrinum 25—60 ára. 60
þessara kvenna höfðu krabba
eða frumstig hans og eru bata-
horfur þeirra miklar, vegna þess
að þær komast í lækningu svo
snemma.
Jacobsen lauk máli sínu með
hvatningu til landsmanna um að
þeir efli krabbameinsfélagið og
vinni þannig að heilbrigði og
langlífi sínu og landa sinna.
Ferðafélagið fer
um Norður- og
Austurland
NÆSTKOMANDI laugardag, 1.
júlí, ráðgerir Ferðafélag íslands
14 daga ferð til Norður- og Aust
urlands, með viðkomu á öllum
fegurstu og merkustu stöðum
þessarar löngu leiðar. Auk staða
eins og Mývatnssveitar, Keldu-
hverfis. Axarfjarðar, Fljótsdals-
héraðs og Austfjarða, er nú ráð-
gerð leið um Vopnafjörð, Þistil-
fjörð og Axarfjarðarheiði. Verður
syðri leiðin farin austur, þ.e.
Mývatnsöræfi, en niðri leiðin til
baka. En vegna þessarar breyting
ar frá fyrri ferðum, lengist ferðin
um einn dag og verður sem fyrr
segir, 14 dagar. Gist verður í
tjöldum og nesti getur hver haft
með sér að vild.
Engin ferð félagsins býður upp
á jafn mikla tilbreytni, né meiri
og víðari yfirsýn sem þessi.
Allar nánari upplýsingar á
skrifstofu Feðrafélags íslands,
Túngötu 5.
Sigríður Hulda
Agústsdótdr
F. 19. ág. 1937 — D. 17. júní 1961.
FÁEIN KVEÐJUORÐ
MARGRA ára hetjulegri baráttu
er lo'kið. Rósin er fölnuð þó að-
eins sé komið vor. Sár tregi fyllir
hjörtu okkar, sem þekktum Sig-.
ríði Ágústsdóttur. Ár eftir ár höf-
um við dáðst að hugrekki þessar
ar ungu stúlfcu, sem .barðist við
dauðann opnium augum.
Ég hugsia að allir, sem kynnt-
ust Siggu hafi lært eitthvað af
'henni. því hún var bæði glöð
og vomgóð og hafði öðlazt ótrú-
legan þroska.
Ef til vill var ti'lganigur lífs
hennar sá að við lærðum að
meta hin sönnu verðmæti lífsins,
gleymdum smámunum og dægur-
þrasi, en myndum eftir kærleik-
anum til Guðs.
Blessuð veri minning hennar.
Renuiescat in pace.
B. I.
Áðalfundur
féiags Suðurnesja
tÐALFUNDUR Skógræktarfél.
íuðurnesja var haldinn í Barna
kóla Keflavíkur föstudaginn
!6. maí sl.
Mættir voru fulltrúar frá
flestum deildum félagsins og
auk þess Egill Hallgrímsson,
kennari frá Vogum og Snorri
Sigurðsson, skógræktarráðu-
nautur. Snorri hafði þá nýlega
farið um öll skógræktarsvæðin
og var hann yfirleitt ánægður
með framfarirnar, ekki sízt við
Háa-Bjalla, þar sem þriggja ára
vöxtur á tré mældist 2 m.
Fundarmenn lögðu margvís-
legar spurningar fyrir Snorra
og svaraði hann þeim öllum
greiðlega. í lok fundarins flutti
hann ágætt erindi um skógrækt
arstarfsemina víðs vegar um
landið og sýndi um leið falleg-
ar litskuggamyndir.
Nokkuð var rætt um við-
skilnað varnarliðsins við Háa-
Bjallaveginn. Þann veg hafði
varnarliðið fengið til afnota að
skotæfingasvæðinu gegn þeirri
sjálfsögðu, siðferðilegu skyldu
að halda honum við, en þeir
hafa skilið svo við veginn, að
hann má nú heita ófær til um-
ferðar. — Bréfi Egils Hallgríms
sonar og formanns til Varnar-
málanefndar utanríkisráðuneytis
ins, m. a. varðandi þetta mál,
hefur enn ekki verið svarað.
Girðingin í Sólbrekkum hef-
ur nú verið stækkuð um 800
lengdar metra, og verða þar og
við Háa-Bjalla gróðursettar í ár
á sjöunda þúsund trjáplöntur,
en á félagssvæðinu öllu um 11
þúsund plöntur.
Hagur félagsins er góður,
þrátt fyrir miklar framkvæmd-
ir, enda hefur það nú hlotið
nokkurn styrk frá sýslufélag-
inu.
Skógræktarsjóður Suðurnesja,
sem Egill Hallgrímsson stofn-
aði, er nú orðinn um 14 þús-
und kr. % hlutum vaxta má
verja til skógræktarframkvæmda
á þessu svæði, samkvæmt skipu
lagsskrá sjóðsins.
Stjórn félagsins var að mestu
leyti endurkjörin, en hana skipa:
Siguringi E. Hjörleifsson, form.,
Huxley Ólafsson, varaform.,
Ragnar Guðleifsson, ritari, Árni
Hallgrímsson, gjaldkeri. Og
meðstjórnendur: Halldóra Thor-
lacius, Gísli Guðmundsson og
Svavar Árnason.
Varastjórn: Einar Kr. Einars-
son og Hermann Eiríksson.
Endurskoðendur: Jón H.
Kristjánsson og Rögnvaldur Sæ
mundsson.
Léleg nýting
verðmæta
GRÁSLEPPUVEIÐI var
mjög góð á þessu vori og
gaf af sér töluverð út-
flutningsverðmæti.
En mjög er það umhugs-
unarvert, að meirihluta
þess, sem á land berzt, er
hent. Hrognin eru hirt, en
fiskinum hent, víða í haf-
ið aftur, en sums staðar
ekið á mela, svo að úr-
kastið fylli ekki hafnirnar.
Hér er verkefni fyrir
fiskifræðinga okkar. Geta
þeir ekki fundið einhverja
leið til að gera einhver
verðmæti úr þessum fiski?
Er hér ekki verið að kasta
verðmætum?
(Ljósm. Mbl.: Silli.)
i
Notkun „útlends“ áburðar
Þakkarávarp
Ég undirritaður, sem gerðist
sjálfboðaliði við fjársöfnun til
minnisvarða um breiðfirzka sjó-
menn fyrir Sjómannadagsráð
Ólafsvíkur, þakka hér með öllum
körlum og konum norðan og
sunnan Breiðafjarðar stórgjafir
og vinsamlegar móttökur.
Sérstaklega þakka ég Guðmundi
Einarssyni frá Miðdal og sam-
starfsmönnum hans mikið og
óeigingjarnt starf.
Þá vil ég einnig færa Sjó-
mannadagsráði Ólafsvíkur kærar
þakkir svo og Guðmundi Einars-
syni fyrir auðsýndan heiður og
heimsókn á Sjómannadaginn.
Ólafsvík 5. júní 1961.
Eliníus Jónsson.
ÞEGAR ég var að alast upp,
þek'ktist ekki að gefa kúnum
fóðurbæti með töðunni. Stund-
um var þeim gefið fjallahey,
t. d. „brok“, saman við töðuna,
þar sem það var til, og mjólk-
uðu þær engu ver fyrir það.
Nú er svo komið að ekki nægir
að gefa tómu töðu til að láta
kýrnar mjólka. Það verður að
gefa þeim mikinn fóðurbæti líka.
Fyrir 50 árum komust kýr í
háa nyt engu síður en nú. Ég
man eftir, að foreldrar mínir
áttu kú, sem komst í tuttugu
merkur og hélt vel á sér.
Hvað er það þá sem að er?
Er taðan næringarminni nú en
áður var? Já, orsökin liggur í
notkun útlenda áburðarins, eins
og hann hefur verið kallaður.
Loftáburðurinn er búinn að
sýkja bæði manna- og dýraríkið,
svo að læknar standa nú orðið
ráðalitlir yfir afleiðingunum.
Gerviefnin hafa gripið inn í
lífsrás heilbrigðrar framþróunar
og hyggjast koma í staðinn fyr-
ir þau efni, sem móðir náttúra
hefur tengt saman lífskeðju fram
þróunarinnar. Jarðvegurinn er
orðinn tærður eftir loftáburðinn.
Til þess að heilbrigt líf þrosk-
ist af moldinni, þarf hún að
vera hlaðin þeim hjálparkrafti,
sem gefur jurtunum tækifæri til
að öðlast heilbrigða næringu.
Þessi hjálparkraftur er sveppa-
gróðurinn í jarðveginum. Með
því að gefa jarðveginum loft-
áburð, tærist jarðvegurinn, því
enginn möguleiki. er, að loft-
áburðurinn geti framleitt heil-
brigðan gerlagróður. Hinir
þörfu, hollu gerlar jarðvegarins
tímgast bezt við rotnandi leifar
búfjárins eða jarðargróðans. —
Allur gróður þvingast af skorti,
þegar loftáburður er notaður.
Hann sýkist og sýkir bæði menn
og skepnur, sem af honum lifa.
Þetta kemur alls staðar fram,
t.d. á rófunum, sem hafa misst
allt viðnám fyrir snýkjudýrum,
kartöflunum, sem eru að missa
sitt upphaflega góða bragð, og
grasinu sem fóðurvöru búfjár-
ins.
Alls staðar gætir þessarar
vöntunar. Þetta eru gerviefnin,
sem aldrei geta komið í stað-
inn fyrir hin lífrænu úrgangs-
efni, sem náttúran hefur ætlað
gróðrinum til framdráttar. Mér
finnst að nú sé kominn tími til
að stinga við fæti og athuga,
hvert stefnir í þessu efni. Það
er leitt, að mennirnir hafa ekki
athugað þetta fyrr, en láta fljóta
svona að feigðar ósi. Það er
hægt að segja, að hið ræktaða
land, sem áburðar þarfnast, sé
svo stórt, að búfjáráburður nægi
ekki. Fleira er áburður en
búfjártað. Við þurfum að gera
meira að því að búa til lífræn-
an áburð. Það má með mörgu
móti. Eitt bezta ráðið er að
hrúga saman jurtaleifum, fjöru-
gróðri þar sem hægt er að ná í
hann og hrossataði. 1 þessu
mundi hitna og myndast mik-
ill gerlagróður, sams konar gerl
ar og jörðin þarfnast til að gefa
af sér heilbrigða næringu. Slík-
um haugum er hægt að moka
upp og láta það, •sem utan á
var, verða innan í, svo að allt
nái að móðna og verða jafn gott
til áburðar.
Það er ekki nóg að lækna
sjúkdóminn. Það verður að kom
ast fyrir rætur hans, finna or-
sökina, sem veldur ástandinu.
Það er megin mergur málsins.
Það er kvartað undan því, að
kartöflur og alls konar græn-
meti sé búið að missa sitt upp-
haflega sæta, góða bragð. Jafn-
vel svo mikið kveður að þessu,
að sumar kartöflur eru orðnar
lítt etandi. Þetta þarf því að
athuga, og finna ástæðuna. Að
mínum dómi er þetta ástæðan,
sem að framan er getið.
j. a.