Morgunblaðið - 23.07.1961, Blaðsíða 13

Sunnudagur 23. júlí 1961
MORGUNBL2Ð1Ð
13
. maður horfinn
A Einn af ágætustu listamönnum
þjóðarinnar Jón Þorleifsson mál-
ari er fallinn frá, tæplega sjö-
rtugur. Hann var um marga hluti
Eérstæður maður, sjálfstæður og
fjölhæfur listamaður, prúðmenni
og fagurkeri. Um árabil annaðist
ihann myndlistargagnrýni fyrir
Morgunblaðið og vann þar merki
legt brautryðj andastarf.
Jón Þorleifsson var borinn og
barnfæddur í hinu fagra Horna-
fjarðarhéraði þar sem jöklar og
háfjöll standa vörð um blómleg-
ar byggðir, og stórfljót liðast um
sveitir. Á æskuheimili hans ríkti
þjóðlegur menningarandi sem
var ungu og gáfuðu fólki hollt
veganesti út í lífið.
Jón Þorleifsson fór víða um
lönd og kynntist listum og menn
ingu gamalgróinna menninga-
þjóða. Öll framkoma hans, lista-
starf og félagsmálavinna mótað-
ist jafnan af þeirri hógværð og
lítillæti hjartans, sem er einkenni
sannrar menningar og göfugrar
listar.
: Heyskaparhorf ur
\ ekki glæsilegar
J Þegar blaðið ræddi við Stein-
grim Steinþórsson búnaðarmála-
stjóra í gær sagði hann heyskap-
arhorfur almennt ekki glæsileg-
ar. Hann kvað sprettu hér sunn-
anlands þó góða. En það hefði
sprottið seint og óþurrkar tafið
heyþurrk þar og víðar um land.
Einna beztar væru heyskapar-
horfur á Suðausturlandi, í Skafta
fellssýslum og um sunnanverða
Austfirði. Á Vestfjörðum væri
sprettan fremur léleg og á Norð-
urlandi hefði sprottið mjög seint
og slátturinn byrjaði í síðasta
Heybinding í gamla daga eftir Ásmund Sveinsson, myndhöggvara
á myndinni.
REYKJAVÍKURBREF
Laugard. 22. júlf ^
lagi. Væri hann jafnvel nýbyrj-
aður sums staðar.
Að sjálfsögðu getur ræst úr
um heyskapinn þó horfur séu
ekki sem allra beztar nú. Á síð-
astliðnu ári var metheyskapur
hér á landi að magni og gæðum.
Nam töðufallið þá um þrem og
hálfri milljón hestburða. Má nú
segja að nær allra heyja sé aflað
á ræktuðu landi.
Dr. Sturla Friðriksson skýrði
frá því í samtali hér í blaðinu
fyrir skömmu að starfsmenn At-
vinnudeildar Háskólans hefðu
undanfarið gert tilraunir með
ræktun inni á hálendi og öræfum
iandsins. Til dæmis hefði í fyrra
Verið gerð ræktunartilraún inni
á Holtamannaafrétt, en þar eru
víða brunasandar. Hefðu nýlega
borizt fregnír af því, að þar sem
sáð var í smáreit og borið á fyrir
ári sé nú kominn þéttur svörður,
og það jafnvel upp undir Vatna-
jökli.
Enda þótt við íslendingar eig-
vm ennþá mikil landsvæði af
ræktanlegu landi í byggðum.
lands okkar er þó óhætt að full-
yrða, að í framtíðinni muni verða
gnúist að því að rækta upp af-
réttarlöndin. Með því væri í
senn komið í veg fyrir áfram-
haldandi uppblástur og eyðingu
lands og jafnframt hafið nýtt
landnám, sem haft gæti mikla
þýðingu fyrir búfjárrækt lands-
manna.
Vestræn
sókn
samvinna 1
Vestrænni samvinnu eykst ör-
uggum skrefum fylgi meðal ís-
lenzku þjóðarinnar. Um það vitn
ar meðal annars stofnun „Varð-
bergs“, hins nýja félags ungra
áhugamanna um vestræna sam-
vinnu. Það er myndað af ungu
fólki úr lýðræðisflokkunum
þremur, Sjálfstæðisflokknum, A1
þýðuflokknum og Framsóknar-
flokknum. Tilgangur þess er
fyrst og fremst, að efla skilning
meðal ungs fólks á íslandi á gildi
lýðræðislegra stjórnarhátta, að
skapa aukinn skilning á mikil-_
vægi samstarfs lýðræðisþjóðanna
til verndar friðinum, og að vinna
gegn öfgastefnum og öfgaöflum.
Það er sérstaklega mikilvægt
að ungir menn úr öllum lýðræð-
isflokkunum hafa tekið höndum
saman um þessa félagsstofnun.
Undanfarið hafa samtök laumu
kommúnista gert lævíslegar til-
raunir til þess að kljúfa raðir
lýðræðissinna um afstöðuna til
vestrænnar samvinnu. En fleira
og fleira ungt fólk gerir sér
ljóst, að í heiminum í dag er
fyrst og fremst urn tvennt að
velja: Annars vegar um frelsi og
mannréttindi lýðræðisskipulags-
ins, hins vegar um einræði og
kúgun hins kommúniska skipu-
lags.
Án náinnar samvinnu og öfl-
ugra samtaka lýðræðisþjóðanna
er óhugsandi að varðveita heims
friðinn og sjálfstæði og öryggi
þjóðanna. Takmark kommúnista-
stjórnanna í Moskvu og Peking
er heimsyfirráð. Um það þarf
enginn að fara í grafgötur. Það
væru því mikil svik við framtíð-
ina ef frjálsar þjóðir létu undir
höfuð laggjast að efla varnir sín-
ar og treysta samtök sín.
Ógium úr austri
íslenzka þjóðin hefur nýlega
verið minnt á nálægð sína við
hið rússneska herveldi. Rússnesk
ir bryndrekar og kafbátar hafa
verið að heræfingum rétt fyrir
austan ísland. Hefur verið fylgst
haeð þessum heræfingum af hálfu
varnarliðsins, sem hér dvelur á
vegum varnarsamtaka hinna vest
rænu þjóða.
í Noregi hafa þessar heræfing-
ar vakið miklar umræður og ugg.
Vitað er að Rússar hafa gífurleg-
um fjölda kafbáta á að skipa á
Norður-Atlantshafi. Gefur það
glögga hugmynd um, hversu
mikilvæga þeir telja siglingaleið
ina frá Ameríku fyrir norðan ís-
land til Evrópu. En þessa leið fór
fjöldi skipalesta í síðustu heims-
styrjöld. Fluttu þær Rússum ó-
hemju af hergögnum og alls kon-
ar tækjum til þess að heyja með
styrjöldina gegn Hitler. En kaf-
bátar nazista hjuggu oft geigvæn
leg skörð í þessar skipalestir.
Þeir sökktu miklum fjölda skipa
og ollu andstæðingum sínum gíf-
urlegu tjóni. Voru þess dæmi að
af skipalest, sem í voru þrjátíu
til fjörutíu skip kæmust aðeins
fimm eða sex til hafna í Norður-
Rússlandi.
Vegavinnuverk-
fallið og bændur
Vegaframkvæmdirnar í sveit-
um og við sjó eru unnar í þágu
þjóðarinnar allrar. Bændur þurfa
að koma afurðum sínum frá sér,
neytendur þurfa að fá mjól'k,
garðávexti, kjöt Og aðrar land-
búnaðarafurðir til daglegrar
neyzlu. Það er því hagsmunamál
alþjóðar að vegavinnufram-
kvæmdirnar gangi sem greiðast,
að vegirnir séu sem greiðfærast-
ir og stöðugt sé unnið að bættum
samgöngum milli ein.=takra hér-
aða og landshluta.
. I.istamaðurinn sjálfur er með
(Ljósm. Mbl.: Ól. K. M.)
Nú hefur skemmdarstarfsemi
niðurrifsaflanna í þjóðfélaginu
beinst gegn þessum lífsnauðsyn-
legu framkvæmdum. Kommún-
istar hafa með stuðningi Fram-
sóknarmanna beitt sér fyrir verk
föllum við vegavinnu hér á Suð
vesturlandi. Þar með hafa ýmsar
aðkallandi samgöngubætur verið
hindraðar. Þessum verkföllum
hefur verið skellt á án þess að
atkvæðagreiðsla hafi farið fram
einu einasta verkalýðsfélagi
fyrrgreindu svæði um það, hvort
vinnustöðvun skyldi hafin. Mið
stjórn Alþýðusambandsins hér
Reykjavík tekur sér það vald
að skella þessum verkföllum
á meðan vegavinnan stendur
sem hæst.
Það er rétt að bændur geri sér
það ljóst, að Framsóknarflokk
urinn hefur haft nána samvinnu
við kommúnista um allt hið póli
tíska verkfallsbrölt, einnig vega
vinnuverkföllin. Með þessu at-
ferli þykjast Framsóknarmenn
vera að gæta hagsmuna fólksins
í sveitunum!!
Vegavinnuverkföllin eru hafin
þrátt fyrir það, að Vegagerð rík
isins hefur verið reiðubúin til
þess að semja um sömu kaup
hækkun við vegagerðarmenn og
Dagsbrún og önnur verkalýðsfé
lög hafa þegar fengið. Vegagerð
in var meira að segja byrjuð að
greiða verkamönnum sínum
kauphækkunina, enda þótt nýir
samningar hefðu ekki verið und-
irritaðir.
Allt samkomulag hefur strand-
að á því, að kröfur hafa verið
gerðar um helmingi meiri kaup-
hækkun í vegavinnunni en verka
menn í Reykjavik hafa til dæmis
fengið.
Bændur og aðrir þeir, sem hags
muna eiga að gæta í sambandi við
vegagerðina, munu draga Fram-
sóknarflokkinn og kommúnista
til ábyrgðar fyrir þá skemmdar-
starfsemi, sem þeir hafa þegar
unnið gagnvart samgöngubótum í
landinu.
óhjákvæmileg
Hin pólitísku verkföll, sem háð
hafa verið undanfarið og fyrst og
fremst hafa haft það takmark að
brjóta niður viðreisnarráðstafan
ir núverandi ríkisstjórnar, gera
það augljósara en nokkru sinni
fyrr að ný vinnulöggjöf er óhjé-
kvæmileg. Þær breytingar, sem
gera verður, eiga ekki að miða
að því að afnema verkfallsrétt-
inn, heldur að hinu að koma í
veg fyrir að honum verði beitt til
hreinna skemmdarverka og bar-
áttu, sem ekkert á skylt við raun-
verulega hagsmunabaráttu fólks-
ins innan launþegasamtakanna.
Það er fullkomin óhæfa, að fá-
mennt fulltrúarráð eða jafnvel
örfámenn stjórn í verkalýðsfé-
lagi, geti skellt á verkfalli án
þess að leita í nokkru álits fé-
lagsmanna sinna, sem ef til vill
skipta hundruðum.
Gegn þessu verður að reisa
skorður. Það er líka fráleitt, að
örfámennar stéttir geti einar haf-
ið verkföll og stöðvað með þvl
heilar atvinnugreinar. Það verð-
ur að koma í veg fyrir hinn stöð-
uga skæruhernað á vinnumark-
aðnum og tryggja það betur en
gert hefur verið að launþegar og
vinnuveitendur hefjist handa í
tæka tíð um samningaviðræður
um kaup og kjör. Sjálfstæðis-
menn hafa þing eftir þing flutt
tillögur, sem fela í sér nýjar
leiðir til þess að sætta vinnu og
fjármagn. Því miður hefur allt
of lítið verið á það hlustað. En
ef hið íslenzka þjóðfélag á ekki
að verða til frambúðar agalaus
úlfagryfja, þar sem allt fer í
upplausn og öngþveiti á fárra ára
fresti, þá verður nú að brjóta
hér í blað.
Pétur í Ófeigsfirði
_ Pétur Guðmundsson, bóndi í
Ófeigsfirði, var í heimsókn í
höfuðborginni í vikunni. Hann
skýrði blaðinu m.a. frá því, að í
Ófeigsfirði hefðu á sl. vori veiðzt
150 selkópar. Væri það með bezta
móti. Mest hefði selveiðin þar
norður frá verið um aldamótin.
Pétur Guðmundsson, bóndi
í Ófeigsfirði —
150 selkópar.
Aldamótaárið hefðu fengizt 310
kópar í Ófeigsfirði. Árið 1918
drapst selurinn í hrönnum. Hann
skreið jafnvel á land upp og vesl
aðist þar upp. Töldu margir, að
einhver pest væri í -honum, jafn-
vel lungnabólga.
Undanfarin ár hefur selveiðin
í Ófeigsfirði verið 120—130 kóp-
ar. Kópskinnið er nú selt á 8—
900 krónur. Er þvi auðsætt að hér
er um mikil og verðmikil hlunn-
indi að ræða. Er mikils virði að
Framhald á bls. 14.
Merkur lista-
Ný viimulöggjöf