Morgunblaðið - 23.07.1961, Blaðsíða 17

Sunnudagur 23. Jfflí 1961
MORCVKVLAÐ1Ð
Vf
drap fuglinn, hann sagði þetta
Iheldur leiðinlega aðferð, en
því miður nauðsynlega og
hann tók loforð af blaðamann
inum um að segja ekki frá
þessu, sem hann svíkur hér
með.
Finnur útskýrði það, að ef
fuglinn drepist ekki í fyrsta
skoti, þá þoli hann margar
hryðjur. Þá verður að hitta í
hjartað eða hausinn, því hann
drepst ekki af innvortis
hnjaski, heldur af högginu.
Ef hann nær sér eftir hið
fyrsta þá þolir hann oftast
fleiri. Við særðum tvo fugla
og eltum þá góða stund til
þess að stytta þeim stríðið.
Rétt fyrir utan bryggjuna í
Höfnunum náðum við í gott
skrofueintak og múkka og síð
an lögðum við að. Á bryggj-
unni biðu Warfield og Rich-
dale og tvær ungar sölkuvölk-
ur, sem stóðu þar enn og
horfðu dreymnum augum út á
sjóinn. Við höfðum verið fimm
klukkutíma í hafi. Engum
hafði orðið misdægurt svo að
upplýst yrði.
-X
Snætt.
Við settumst nú að snæðingi
i grasinu fyrir ofan bryggj-
una. Warfield gæddi mönnum
á ýmiskonar amerísku lostæti,
rjómaostum og furðupylsum,
en Arnþór kvittaði fyrir hönd
landans með reyktum rauð-
imaga og rúllupylsu og svo lág
um við þarna í grasinu en það
er ekkert í óhófi þarna syðra,
t>g röbbuðum saman, mest um
fugla.
I Lance Richdale er kapítuli
út af fyxir sig, eins og áður er
getið, hann er frá Nýja Sjá-
•landi, en hefur dvalið s.l. ár
í Rretlandi við rannsóknir.
Hann hefur ritað tvær merkar
bækur um mörgæsina og er nú
að vinna að riti um skrofuna.
í>ó ekki íslenzku skrofuna,
isem nefnist á latínu puffinus
puffinus puffinus, (og þetta
er ekki prentvilla, það er þrí
tekið) heldur puffinus nokk-
urn griseus. Richdale hefur
stundað fuglarannsóknir í 20
ár, en var annars grasafræð-
ingur. Hann er kominn hingað
til lands ásamt konu sinni til
þess að hitta íslenzka fugla að
máii. Hann sagðist líka hafa
©rðið margs vísari.
'• Þegar Warfield hafði útdeilt
forláta súpu, sem hann hafði
meðferðis á hitabrúsa eða hita
geymi, eins og Kristján sagði,
því hann er að norðan, var
lagt aí stað norður að Garð-
Bkagavita í leit að þórshana.
í A leiðinni benti blaðamaður-
inn Kristjáni á, að hitageymar
í Reykjavík væru taldir vera
upp á öskjuhlíð, en það taldi
Akureyringurinn litla speki.
Þórshaninn.
Við ókum nú sem leið ligg-
ur norður í Garð, að Hafur-
bjarnarstöðum hjá Garðskaga
vita. Það hefur þórshaninn
verpt undanfarin ár, frá fimm
til tíu j>ör í lítilii vík niður
undan bænum. Þórshaninn
verpir aðeins á nokkrum öðr-
ir annars á Grænlandi og Sval
barða. Þessvegna eru útlendir
mjög spenntir að líta á fyrir
bærið og spara sér þannig
ferðina lengra norður á bóg-
inn. Þórshaninn er auk þess
mjög fallegur fugl.
Bóndinn á Hafurbjarnarstöð
um heitir Hákon Vilhjálms-
um stöðum hér á landi, en lif
son og hann er einn mesti
fuglamerkingamaður hérlend-
is. Hann hefur merkt 3000
fugla á einu sumri og það seg
ir Finnur að sé algjört eins-
dæmi. Hákon gekk með okkur
niður 1 víkina Og von bráðar
komum við auga á þórshana
par. Við komumst mjög nærri
þeim og gátum fylgst með ferð
um fuglanna góða stund, en
þórshaninn er mjög spakur.
Þarna verpir sendlingurinn
líka langt upp á landi, en hann
verpir annars ekki nema við
fjöruna. Hákon sagði okkur,
að stöðugur straumur manna
væri þarna í fjöruna til þess
að sjá þórshanann.
Dagur var að kvöldi kom-
inn. Sólin skein enn á heið-
skýrum himninum og vitinn
gnæfði yfir byggðinni. 1 Garð
inum var verið að hirða.
Við ókum af stað áleiðis til
Reykjavíkur eftir mjög á-
nægjulegan dag. Finnur og
Kristján voru mjög ánægðir
með árangur leiðangursins.
Þeir höfðu fengið fimm góð
eintök í náttúrugripasafnið.
Þessir fuglar, sem fyrir nokkr
um klukkustundum síðan
flugu og syntu undir Hafna-
bergi, verða nú settir á frysti
og bíða þess, að Kristján
stoppi þá upp, og siðan munu
þeir tróna á náttúrugripasafn
inu, landsmönnum til fróð-
leiks og ánægju. Ja, ánægju,
vissulega. Þótt ánægjulegra sé
að horfa á fuglana svífa um
loftin blá, þá er all-taf fljót-
legra að skreppa inn á safn
en í Hafnabergið. Og fuglarn
ir eru líka miklu spakari á
safninu hjá Finni. — J. R.
Bjarni M. Jónsson
námsstjóri 60 ára
ÞAÐ var fyrir nær fjörutíu ár-
um að fundum okkar bar fyrst
saman. Vorið hafði tekið ísland
í faðm sinn og fyllt hugi sona
þess og dætra björtum vonum
og trú á landið og framtíðina,
eins og svo oft áður og alltaf
mun verða meðan lögmál vors
og gróanda eru í gildi.
Að baki voru fimbulvetur og
hin fyrri heimsstyrjöld. Þrátt
fyrir það loguðu enn glatt hug-
sjónaeldar aldamótaáranna. Ungu
fólki var birta í augum og ylur
í hjarta frá þeim eldum.
Fánaberar mannræktar, fræðslu
óg uppeldis á íslandi, þeir
Magnús Helgason, skólastjóri
Kennaraskóla íslands og Jón
Þórarinsson, fræðslumálastjóri,
höfðu þá á annan áratug fylkt
4iði til sóknar þeim hugsjónum.
Þrátt fyrir fátækt þjóðarinnar,
sárfá og lítt búin skólahús, en
víðast allsleysi í hinum ytra bún
aði skólamála, var sóknarhugur-
inn mikill, borinn uppi af hug-
sjónum, ótrauðum vilja, óbilandi
trú og bjartsýni.
Foringjarnir, sem hér voru
nefndir, settu markið hátt. Þeir
fóru fyrir í fylkingu, tígulegir,
með yfirbragð hins bezta og glæsi
legasta úr heiðnum sið feðra
sinna og kristilegrar menningar.
Fána þeirra bar hátt við him-
in. Ekki sem krafa um hærri
laun, hærri fjárkröfur á hendur
opinberum aðilum, svo nauðsyn-
legt sem það nú annars er, held-
ur sem bæn til hárra hæða um
mannkosti, drengskap, þrá og
þrótt til þess að leita sannleikans,
um kærleika, samvizkusemi og
fórnarlund þeim til handa, sem
gengjust undir vanda fræðslu- og
uppeldisstarfa með þjóðinni.
Undir fána þeirra fylkti sér
ungt fólk, konur og karlar, utan
frá ströndum og innan úr dölum
fslands. Hver og einn bar sitt
„heimalandsmót".
Fólk þetta hafði fá-tæklegan
ytri búnað, var misjafnlega búið
vopnum og verjum til þeirrar
sóknar, er hefja skyldi. Á þeim
hlaut að sannast, sem öðrum hóp
um á vettvangi mannlífsins, að
margir eru kallaðir, en fáir út-
valdir.
Framarlega í þeirri fylkingu,
sem var að hefja þessa sókn
undir fána þeirra félaga, fyrir
hartnær fjörutiu árum, gat að
líta ungan mann, grannan á
vöxt með gáfur og gjörhygli í
svip, en látlausan að öllu yfir-
bragði. Við fyrstu kynni var ljóst,
að hann hafði vopn góð Og fægð-
an skjöld. Þar mátti kenna
Bjarna M. Jónsson, kominn aust-
an frá Stokkseyri, frá hinni
miklu brimströnd, þar sem úthaf
ið mikla er á aðra hönd, en til
hinnar handarinnar mestu gróð-
urlendi íslands, vörðuð hinum
stórbrotna, fagra fjallahring
Suðurlandsundirlendisins.
Bjarni M. Jónsson er sex-
tugur í dag. Hann er fæddur 23.
júlí 1901 á Stokkseyri, Árnesing-
ur og Rangæingur að ætt, góðra
og greindra manna. Hann lauk
prófi frá Kennaraskóla fslands
1925.
Með námsdvölum og námsferð-
um erlendis hefur hann aflað
sér aukinnar menntunar. Hann
hefur starfað sem kennari og
skólastjóri. Síðustu tvo áratug-
ina hefur hann verið námsstjóri
á Suðvestur- og Suðurlandi. Auk
sinna föstu starfa hefur hann
unnið að einstökum verkefnum
fyrir fræðslumálastjórnina. Þar á
meðal samið mjög athyglisverðar
skýrslur um almenna prófið 1930
og landsprófin 1934—1938. í fór-
um sínum á hann miklar og mik-
ilsverðar heimildir um ýmsa
þætti íslenzkra skólamála. Bjarni
hefur átt frumkvæði að mark-
verðum nýjungum í skólastarfi
og framkvæmd kennslumála.
Fyrr á árum tók hann mikinn
þátt í félagsmálum kennara. M. a.
átti hann sæti í stjórn kennara-
samtakanna og í skólaráði barna-
skólanna. Ævintýrin hans, Kóngs
dóttirin fagra Og Álfagull, bera
vitni um góða höfundarhæfileika
hans í þjónustu hreinleika of feg-
urðar. Er það skaði, að Bjarni
skuli ekki hafa getað helgað sig
meira ritstörfum en raun er á.
Öll störf Bjarna M. Jónssonar
bera vitni um góðan vopnabún-
að hans, vitsmuni og mannkosti,
og um drengilega framgöngu
í dag er skjöldur hans jafn
hreinn og flekklaus sem hann var
fyrir fjörutíu árum þegar hann
skipaði sér undir merki Magnús-
ar Helgasonar og Jóns Þórarins-
sonar. Hann hefur þó marga hildi
háð. En vopnum sínum beitir
hann á þann veg, að ekki hljót-
ast af örkuml né ólífissár. Hon-
um er ekki gjarnt að ganga á
rétt annara né gera öðrum vilj-
andi rangt til.
Hann er vel máli farinn og
ágætlega ritfær. Hann heldur vel
á málum sínum á mannfundum
er fastur fyrir og hugar vel að
réttum rökum. Vinum sínum er
hann hollráður Og ber bróðurlega
þeirra byrgðar, þegar þeim þyng-
ist fyrir fæti eða raunir sækja
þá heim. Málstað sínum er hann
trúr sem gull. Ég myndi láta
segja mér það tvisvar áður en
ég tryði, að hann hefði brugðizt
manni um málefni, sem hann
hefði tekið tryggðir við.
Bjarni M. Jónsson er kvæntur
Önnu Jónsdóttur frá Loftsstöðum
í Flóa. Hún hefur staðið við hlið
manns síns í blíðu og stríðu. Hún
hefur verið honum það sem Berg-
þóra var Njáli og Auður var
Gísla. Þau eiga tvo mannvænlega
syni, Guðmund verkfræðistúdent
Og Einar, sem enn er á barnsaldri.
Þegar litið er yfir farinn veg
í sókn að því marki, sem braut-
ryðjendurnir reistu og mörkuðu
og Bjarni M. Jónsson og jafn
aldrar hans fylktu sér undir fyrir
nær fjörutiu árum, verður ljóst
að margt og mikið hefur unnizt.
Nokkuð af því, sem að var keppt
í öndverðu, annað sem þarfir og
kröfur líðandi stundar kölluðu á.
Góð skólahús hafa verið byggð,
allur aðbúnaður nemenda og
kennara við skólastarfið stór-
bættur, nýungar í kennslutækni
og fjölbreyttari kennsla. Allar
þessar umbætur voru m. a. fram
kvæmanlegar vegna betri efna-
hags þjóðarinnar.
Hlutur námsstjóranna í hinni
miklu sókn er þýðingarmikill.
Yandasamt Og viðkvæmt starf
þeirra verður seint metið að verð
leikum.
Bjarni námsstjóri hefur þar
unnið mikið og gott starf, starf
sem leynir á sér og er ekki til
auglýsinga fallið fremur en störf
annara námsstjóra. Mest um
vert er þó það, hve trúr hann
hefur verið þeim mannræktar-
hugsjónum, sem hann vígðist
ungur, hversu vel hann hefur
í öllum störfum sínum Og lífi
rækt þær skyldur, sem því fylgdi
að skipa sér undir merki hinna
ágæíu brautryðjenda. Hann nýt-
ur óskoraðs trausts Og virðingar
allra þeirra, er til hans og starfa
hans þekkja.
Á þessum tímamótum í lífi
Bjarna M. Jónssonar, vil ég færa
honum einlægar þakkir fyrir nær
íjörutíu ára samfylgd, bæði þann
spölinn, þegar við vorum um
margt öndverðir í félagsmála-
þrasi og ekki síður þann, er leið-
ir lágu meira saman í störfum
og öðrum hugðarmálum.
Þeim hjónunum og sonum
þeirra óska ég góðrar og bjartrar
framtíðar. Enn er langt til loka-
dags í störfum Bjarna náms-
stjóra.
Þess vildi ég óska honum og
okkur öllum, sem saman geng-
um í fylkingu fyrir nær fjörutíu
árum, að áður en sá lokadagur
rennur upp, að við mættum af
sama sjónarhóli líta samstillta
sókn nýrrar kynslóðar að settu
marki í fræðslu- og uppeldismál
um, þar sem sameinaðar væru
hugsjónir brautryðjendanna og
raunverulegar þarfir þjóðarinnar
í þeim málum á líðandi stund, en
hvorttveggja við hæfi glæstrar
uppeldis beri jafnan hátt við him
framtíðar. Að fáni fræðslu og
in í landi okkar, að undir hann
skipi sér ávalt úrvalslið, karla
Og kvenna, vel búið vOpnum til
göfugrar sóknar, með fægðan
skjöld til varpar.
Aðalsteinn Eiríksson.
&
SKIPAUTGCRB RiKISINS
Ms. BALDUR
fer til Búðardals, Hjallaness og
Stykkishólms á þriðjudag. Vöru
móttaka á mánudag.
RAGNAR JONSSON
hæstaréttarlögmaður
Lögfræðistörf og eignaumsýsla
Vonarstræti 4. VR-húsið.
Sími 17752
Grindavík
Stórt geymsluhús í Grindavík er til sölu.
Upplýsingar gefur
RAGNAR JÓNSSON, hæstaréttarlöginaður
Vonarstræti 4 — Sími 17752
Lóðareigendur athugið
Mokum mold á, bíla við Ljósheima 10. — Upplýsingar
í síma 37027 og 32102.