Morgunblaðið - 18.08.1961, Síða 15

- Föstudagur 18. ágúst 1961
MORGUNBLAÐIÐ
15

rj Myndin sýnir tvær teikningar, sem fylgdu tillögunni er hlaut 1. verðlaun. Á teikningunni t.v.
^ sjást umferðaræðar og opin svæði, en t.h. íbúðarhverfin, verzlanir og opinberar byggingar. —
— Skipulag
Framhald af bls. 1.
Önnur verðlaun hlutu einnig
’(og 65 þús. kr.) Scherning Dyb-
bro og Knud Hastrup, arki-
tektar frá Skovlund, Danmörku.
Um tillögu þeirra segir: „Suður
hluti samkeppnissvæðisins er
látinn vera óbyggður að undan-
teknum minniháttar byggingum
við Nýbýlaveg. Heildarlausnin
er örugg og sýnir næman skiln-
ing á þeim möguleikum, sem
landslagið veitir“.
Þriðju verðlaun námu 45 þús.
kr. Þau hlaut Lars Bryde, arkti-
tekt frá Stokkhólmi, en að-
stoðarmenn hans voru: Arne
Christiansen og Axel Schov.
Auk þess keypti nefndin þrjá
uppdrætti. Hinn fyrsta fyrir 20
þús. kr., gerðan af Poul Knuds-
gaard og Ole Sörensen, arki-
tektum frá Kaupmannahöfn.
Annar var einnig keyptur fyr-
ir 20 þús. kr., eftir Gunnlaug
Halldórsson og Manfreð Vil-
hjálmsson, arkitekta í Reykja-
vík. Um tillögu þeirra segir
nefndin m.a.: „Meginhluti byggð
arinnar er á svæðinu milli
Miklubrautar og sjúkrahússins
og fyrir austan það, í norður-
hlíð dalsins. Byggðin hér —
einkum í norðurhlíð dalsins —
er vel staðsett og skipt í eining-
ar, sem eru hæfilega stórar, en
byggingarnar taka þó um of
útsýnið hver frá annarri".
Að lokum var svo, fyrir 10
þús. kr., keypt tillaga frá Per
Hansen, arkitekt frá Holte í
Danmörku.
•k Úrskurður dómnefndar
Hér fer á eftir útdráttur úr
úrskurði dómnefndar um sam-
kepnina.
Ánægjulegt er, hversu mikil
þátttakan í samkeppninni hefur
orðið. Virðist, að svo hafi farið
sem til var ætlazt af bæjarstjóm
og skipulagsnefnd ríkisins, að
samkeppnin vekti mikinn áhuga
arkitekta bæði utanlands og inn-
an. Hinn mikli fjöldi tillagna hef-
ur sýnt greinilega, hvaða mögu-
leikar eru í Fossvogsdal, jafn-
framt því að fram hafa komið
hugmyndir um ýmis konar bygg
ingarlag og þá með sérstöku til-
liti til landslags, veðurlags og
náttúrufars.
Allur þorri þátttakenda hefur
tekið fullt tillit til bæjarein-
kenna Reykjavíkur og landslags-
ins eins og það er nú á sam-
keppnissvæðinu, að því er snert
ir meginskipulag byggðarinnar.
Landslag á bæjarstæðinu er nokk
uð hæðótt, þannig að byggð minni
húsa, sem bar yrðu reist, án þess
að gróður eða annað skyggi á
eða skilji að, mundi nánast líta
út úr lofti sem breiða af húsum.
Öskjuhlíðin með vatnsgeymana
efst, en óbyggð að öðru leyti, er
áberandi; að öðru leyti má segja
að megineinkennið sé fjarlægur
fjallahringur og útsýnið til sjáv-
ar. Dómnefndin hefur talið eins
og raunar flestir þátttakendur, að
eðlilegt væri, að tekið yrði fullt
tillit til þessara sérkenna við mót
un byggðarinnar, og hún falli
inn í þá bæjarmynd, sem komin
er, skeri sig ekki úr.
Flestir þátttakenda hafa ætlað
verulegum hluta byggðarinnar
stað í norðurhlíð dalsins, sem
liggur með jöfnum halla mót
suðri.
Þeir hafa gert ráð fyrir því,
að dalbotninn yrði óbyggður og
liggur tvennt til, bæði það, að
hann er síður hæfur til bygginga,
að því er snertir jarðveg og sólar-
ljós, og svo hitt, að með því er
lögð áherzla á Seltjarnarnesið
sem heild, því að þá verður opið
svæði alla leiðina milli Fossvogar
og Elliðaárvogar. Allflestar til-
lögurnar gera ráð fyrir því að
Öskjuhlíð verði óbyggð. Dóm-
nefndin hefur fallizt á þessi
meginsj ónarmið.
Þá kemur að staðsetningu helztu
umferðaræða. í flestum tillögun-
um hefur verið fallizt á það, að
Kringlumýrarbraut verði aðal-
tengiliður við athafnasvæði og
vinnustaði norðan megin á nes-
inu, og Miklabraut verði aðal-
tengiliður við núverandi Miðbæ.
í flestum tillögunum er gert
ráð fyrir, að dalurinn milli Bú-
staðavegar og Nýbýlavegar sé ein
heild, þannig að meginumferðar-
æðar liggi á jöðrum svæðisins.
Þótt dómnefndin geti á þetta fall-
izt, getur hún ekki fallizt á þau
sjónarmið, sem sums staðar koma
fram, að safna beri saman á einn
stað öllum stofnunum og fyrir-
tækjum til almannaþarfa, með
þeim afleiðingum, að þessi „ mið
bær“ verður erfiður aðkomu fyr
ir þau hverfi byggðarinnar, sem
fjarst liggja.
í flestum úrlausnunum er tek-
ið tillit til hinna mikilvægu
þarfa, skjóls, sólarljóss og út-
I sýnis.
★ Skjól
Hin lága, en þétta byggð,
sem er víðast í Reykjavík, skap-
ar allgott skjól. f skjóli við hús-
in þrífst trjágróður allvel og
skapar aftur aukið skjól. All-
margir þátttakenda hafa byggt
tillögur á þessu sjónarmiði og;
gert ráð fyrir lágri en þéttri
byggð, með einbýlishúsum, tvi- i
stæðum húsum, raðhúsum, keðju
húsum o.s.frv. í þessu sambandi
vekur nefndin athygli á húsgerð,
sem henta mundi vel á sléttlendi,
svo sem lagt er til í einni úr-
lausninni, varðandi svæðið fyrir
vestan Öskjuhlíð, en það eru 2
hæða hús, sem látin eru mynda
ferhyrning ((,,karré“), og er gert
ráð fyrir stórum, skjólgóðum
garði milli húsanna og miklu
rými milli húsa, þannig að birtu-
skilyrði verði góð.
Á Sólarljós
Rík ástæða er til að nýta sem
bezt sólarljós, sem er af skorn-
um skammti, t. d. hvílir skuggi á
suðurhlið dalsins að vetrarlagi
og Kópavogsháls skyggir á nokk
urn hluta dalsins. Þetta veldur
því, að nokkrir þátttakenda,
leggja til, að sá hluti dalsins verði
óbyggður. Aðrir láta sér nægja
að ljúka við þá byggingu, sem
hafin er á svæðunum, sem mest
eru áberandi norðan Nýbýlaveg-
ar. Enn aðrir gera ráð fyrir nokk-
urri byggð á svæðinu, en leggja
þó til, að engin byggð verði aust-
ast á því, enda nýtur þar lítillar
sólar á vetrum, meira að segja
mjög lítillar síðdegissólar mest-
an hluta ársins. Dómnefndin
taldi rangt að sleppa tilliti til
þessara aðstæðna og hafa sömu
meginsjónarmið um skipulagning
suðurhlutans og norðurhlutans.
★ Útsýni
Með byggð háhýsa verður
bezt fullnægt hinni mikilvægu
þörf um útsýni. Dómnefndin hef-
úr þó ekki getað fallizt á tillögur
um mjög áberandi byggingar há-
hýsa. Hér veldur bæði sú skoðun,
að nauðsynlegt sé að skapa sem
mest skjól og svo tillitið til þeirr
ar byggðar, sem fyrir er. Unnt
er að skapa gott útsýni úr flest-
um íbúðum, þótt byggðin sé með
alhá eða á bilinu milli lágrar
byggðar og meðalhárrar. Það
hefur verið talinn kostur, þegar
tillögur hafa stefnt að lausn á
þessum grundvelli. Nefndinni
þykir miður, að ekki hafa fleiri
þátttakenda en raun ber vitni
fengizt við úrlausnina á þeim
grundvelli, að verulegur hluti
íbúða í lágri byggð og aflíðandi
njóti útsýnis jafnframt því sem
þær njóti sólarbirtu og skjóls.
★ Byggingarlag
í samkeppnisskilmálunum
er á það bent, að eiginlegar
stórbyggingar tíðkist ekki mjög
í Reykjavík. Flestar tillögurnar
má framkvæma í áföngum eða
minni einingum. Dómnefndin tel
ur það galla, ef úrlausn er á
þann veg, að óhjákvæmilegt er
að framkvæma hana í einum
áfanga.
Fram hafa komið ýmiss kon-
ar tillögur um byggingarlag. —
Nokkur hluti þátttakenda gerir
ráð fyrir 2 og 3 hæða húsum
eftir hlíðunum, og oftast liggja
húsin samhliða hæðarlínunum.
Þetta hefur ýmsa tæknilega
kosti, en jafnframt verður að
geta þess, að flestar íbúðir
missa við þetta útsýnismögu-
leika.
Víða erlendis tíðkast allstór,
mjög þéttbýl hverfi einnar hæð
ar húsa, þar sem byggð er ekki
rofin af opnum svæðum. Þessi
hugmynd kemur fram í mörgúm
tillagnanna. Eftir að nefndin
hefur athugað tillögurnar og
rætt þær almennt, telur hún, að
þetta fyrirkomulag geti vel hent
að í Reykjavík, enda sé þá tek-
ið sérstakt tillit til loftslags og
jarðvegs.
Eins og þegar hefur verið
vikið að hafa úrlausnirnar í
heild gefið athyglisvert og al-
hliða yfirlit um þau atriði, sem
skipta máli um nýtingu sam-
keppnissvæðisins, og allmargar
verða að teljast góðar. Þó verð-
ur að segja það, að þær úrlausn
ir, sem hafa í sér fólgnar
snjallastar hugmyndir, bæði
hvað snertir skipulag og bygg-
ingarlist, eru jafnframt gallaðar
að ýmsu leyti. Þegar dómnefnd-
in hefur metið kosti og galla
hverrar úrlausnar um sig, virð-
ist henni engin ein úrlausn bera
af. Nefndinni virðist því hæpið,
að nokkur einstök af tillögun-
um verði lögð til grundvallar
að byggingu svæðisins óbreytt.

HORPU
MALNING
Varpn