Morgunblaðið - 18.08.1961, Síða 22

r
22
M O RGV Nltl AfílÐ
'l
Föstudagur 18. ágúst 1961
Þetta er mynd af líkani af
Reykjavík, eins og hún var
1786. Líkan þetta hefur verið
sett upp á Reykjavíkurkynn-
ingunni í Melaskólanum og
sýnir >að, auk þess sem sést
á myndinni næsta nágrenni
kaupstaðarins. Kirkjan efst til
vinstri var þar sem nú er
hom Aðalstrætis og Kirkju-
strætis, nánast þar sem líkn-
eski Skúla Magnússonar stend
ur nú. Hús Silla og Vaida í
Aðalstræti er fimmta hús að
neðan í húsaröðinni við Aðal
stræti á líkaninu. Húsin tvö
yzt til hægri og tvö fremstu
húsin í Aðalstrætisröðinni eru
hús konungsverzlunarinnar.
Bryggjan fremst á líkaninu
var þar sem Grófarbryggja er
nú. Fremst til vinstri er fálka-
hús með eldhúsi og búri. Þar
var tekið á móti veiðifálkum.
1786 voru alls 39 hús i Rvík,
þar af 7 eingöngu íbúðarhús,
flest í þyrpingunni handan við
kirkjuna. Verzlun var næstum
í hverju húsi. önnur hús voru
pakkhús, f jós, ullarstofa og ló-
skurðarstofa.
Líkan þetta gerðu þeir Egg
ert Guðmundsson og Aage
Nielsen-Edwin. Það var gert
undir umsjá Lárusar Sigur-
bjömssonar.— Ljósm.: K. M.
nafnanefnd baéjarins við nafn
giftir í Austurbænum. A ég
til dæmis við Stakkahlíð, sem
var örnefni við Bræðraborg
arstíginn á sínum tíma, hét
seinna Gíslakot og er nú al-
veg nýrifið og byggt þar
steinhús, sem enn er í smíð-
um við Bræðraborgarstíginn.
.Loca-uoia
er bezta hressingin
Framleitt á Islandi undir eftirliti eigenda
hins skrásetta vörumerkis Coca-Cola.
— Götuheiti
Framhald af bls. 13.
komin eftir það. Gatan heitir
eftir baróninum á Hvítárvöll-
um, sem alþekkt er, C. Gauld
réc Boilleau. Boilleau barón
var merkismaður, hafði verið
sendiherra Frakka í Perú og
kom hér fyrstur manna upp
mjólkurbúi upp í Borgarfirði.
Hann var mikill ævintýra-
og baráttumaður; byggði
við Barónsstíginn Barónsfjós-
ið. Þar er nú til húsa Raf-
magnsveita Reykjavíkur, inn-
lagningardeild, og hús byggði
hann fyrir sjálfan sig rétt, á
þeim stað, sem nú stendur
Stjörnubíó.
Svo við bregðum okkur í
Vesturbæinn, þá heitir Vest-
urgatan ekki Vesturgata í
upphafi heldur Hlíðarhúsa-
stígur, vegna þess að Hlíðar-
húsin lágu skáhallt frá Mýr-
argötunni og niður á móts
við Vesturgötu 22. Hlíðarhúsa
stígur eða stígurinn þarna
upp með Grófinni er með
elztu götum bæjarins, vegna
þess að þar lá leiðin suð-
ur á Nes. Læknisgata heitir
svo Vesturgatan eftir að Jón
Thorsteinsson landlæknir,
Lyggir Doktorshúsið, sem nú
stendur við Ránargötu.
Við Garðastræti, sem er
eldra götuheiti heldur en
Barónsstígur, þó að gatan
sjálf sé miklu yngri, er mesti
urmull af ágætis húsaheitum
eins og Gróubær, Dúkskot,
Hákot, Hjallhús, Hildibrands-
hús, Borgþórshús og Vaktara-
bær, að ógleymdu Unuhúsi,
allt saman heiti sem mér
persónulega finnst, að til
greina komi að nota. Nafnið
Garðastræti er, eins og ég
sagði áðan, tilkomið snemma,
og í bæjarskrá Björns Jóns-
sonar frá 1902 stendur um
þennan veg, að hann eigi
að samtengja Túngötu og
Vesturgötu. Það væri til dæm
is ástæða til þess að koma
fram með tillöga um nafna-
breytingu.
Túngata heitir auðvitað eft
ir túnunum, það er fallegt
heiti og vert að minnast þess
að í hjarta Reykjavíkur voru
iðjagræn tún Vesturbæjarins.
I Vesturbænum er mesti
urmull af húsaheitum og
yrði of langt mál að fara út
í þá sálma hér að telja þau
upp. Þó skal þess getið, að
ýmis þessi heiti úr Vestur-
bænum hafa verið notuð af
Ég get ekki skilið svo við
Vesturbæinn, að ég minnist
ekki á heiti, sem festist við
klett í fjörunni fyrir neðan
Stórasel, Upsaklett. I miklu
brimi hefur kletturinn brotn-
að niður, en hann liggur
þarna ennþá í fjörunni og
þyrfti að draga hann á þurrt
og koma fyrir við enda Hring
brautar sem minnismerki
þess, að á Upsakletti lærðu
margir góðir Vesturbæingar
að draga upsa og síðar „þann
gula“. ti|
Bráðræði og Sauðagerði eru
örnefni, sem þyrfti að
halda í heiðri. Lengi vel
hét Sauðagerði Skólholt, heiti
sem þyrfti að hverfa af þessu
húsi hið allra fyrsta að mín-
um dómi, því að Sauðagerði
er áreiðanlega eitt af allra
fyrstu örnefnum í Reykja-
víkurlandi. Yfir höfuð verða
menn að vera ákaflega var-
kárir að taka upp svona
heiti, jafnvel þó þeim per-
sónulega þyki vænt um þau,
þar sem fyrir eru góð og
gild örnefni.
Og svo ég endi á Bráðræð-
isholtinu, þá eru þau miklu
tún Bráðræðis nú komin und
ir byggingar bæjarútgerðar-
innar, sem ekki er nema gott
eitt um að segja, en Bráð-
ræði, staðarnafnið eða ör-
nefnið, þyrfti að varðveita
tryggilegar heldur en f alls-
herjarheitinu Bráðræðisholt
Það er skemmtilegt heiti, og
úr því að fallið er niður heit-
ið, sem einu sinni var aust-
asta heitið við Laugaveginn,
Ráðleysa, þá verður maður
að tryggja sér, að Bráðræðl
haldist, því það er skemmti-
leg góðgirni í garð Reykja-
víkur í ummælum sveita-
mannsins um ástándið í bæn-
um, „að ekki sé von að vel
fari, þar sem bærinn sé byggð
ur milli Bráðræðis og RáS-
leysu.“
Lárus Sigurbjörnsson,
Maður verður
bráðkvaddur
í GÆR fannst miðaldra maður
látinn í íbúð sinni í Camp Knox.
Mun hann hafa orðið bráðkvadd-
ur í rúmi sínu. Maðurinn var ein-
stæðingur, og mun hafa verið