Morgunblaðið - 30.08.1961, Blaðsíða 13

Miðvilcudagur 30. ágúst 1961
MORGVNBLAÐIÐ
13
— Héraðsmót
Framh. af bls. 2
aðist að kveða niður þau skemmd
aröfl, sem nú reyndu að koma
efnahagsmálum þjóðarinnar í
sama öngþveiti og var, þegar
vinstri stjórnin gafst upp og
flýði frá verkefntun sínum óleyst
um.
ÓLAFSFJÖRÐUR
Á sunnudagskvöld var svo
haldið héraðsmót í Óiafsfirði,
þar sem þeir héldu ræður Bjarni
Benediktsson dómsmálaráðherra
©g Bjartmar Guðmundsson al-
þingismaður. Jakob Ágústsson
rafveitustjóri setti mótið og
Stjórnaði því.
Bjarni Benediktsson hóf mól
sitt með því að ræða um þær
miklu framfarir, sem orðið hafa
í Ólafsfirði á þeirn þremur árum,
sem liðin eru, frá því hann kom
síðast. Hið nýja félagsheimili,
Ihið glæsilegasta, er ég hefi séð,
sagði Bjarni, er ekki innantóm
yfirbygging, heldur stendur
traustum stoðum í vaxandi at-
vinnulífi og fjölgandi íbúatölu,
sem einnig lýsir sér í nýjum
hvsrfum íbúðarhúsa.
■Á Hugsjónir flokksins og
fólksins þær sömu
Ólafsfirðingum vegnar vel
vegna þess að þeir treysta sjálf-
um sér. Héðan er fast sótt á
sjó og engum kemur til hugar
að gefast upp, þótt á móti blási.
Menn kunna einnig að vinna sam
an, skilja þann mátt, sem býr
í samtökunum, jafnframt því,
sem þeir vita, að góður hagur
einstakra athafnamanna er heild
inni ekki til tjóns, heldur til
framdráttar. Sjálfstæðisflokkn-
um er til sæmdar, að fylgi hans
er óvíða sterkara en í þessu
bæjarfélagi. Hugsjónir flokksins
og fólksins hér eru þær sömu.
Eftir því sem hugsunarháttur Ól-
afsfirðinga eflist víðar um land-
ið, mun fylgi flokksins vaxa.
★ Reynslan sker úr um lausn
landhelgisdeilunnar
Síðast þegar ég kom hingað,
hélt Bjarni áfram, var herhlaup
Breta inn í íslenzka fiskveiðilög-
sögu að hefjast. V-stjórninni
hafði ekki tekizt að afla viður-
kenningar á 12 mílna fiskveiði-
lögsögu. Ég sagði þá, að vonandi
tækist íslenzkum sjómönnum að
afla þeirrar viðurkenningar, sem
stjórnmálamönnum hefði mis-
tekizt. Skömmu síðar gafst V-
stjórnin upp, einnig að þessu
máii óleystu.
Nú hefur tekizt, m. a. fyrir
þrek og stillingu varðskips-
manna okkar og annarra ís-
lenzkra sjómanna, að leysa land
helgismálið. í fyrstu var reynt
að gera þá lausn tortryggilega.
Reynslan er nú að skera úr um,
hverjir höfðu þá rétt fyrir sér.
Kjósendur dæma um það mál
sem önnur, þegar að kosning-
um kemur.
Á sama hátt munu þeir dæma
iun efnahagsmálin. Menn munu
þá kveða á um, hvort þeir meta
meira þá, sem hlaupast frá
vanda, eða hina, sem gefast ekki
upp við lausn hans. Hver mundi
treysta skipstjóra, sem gæfist
fyrstur upp og hlypi fyrir borð
ó hættunnar stund?
Núverandi ríkisstjórn tók við
jniklum vanda. Hún hefur gert
sitt til að leysa hann og mun
ekki hlaupa frá honum, þótt enn
sé reynt að magna hann. Síðan
munu málin lögð fyrir kjósend-
ur með þeim hætti, sem stjórn-
arskrá ríkisins segir fyrir um.
•fc Öfgafullur áróður
stjórnarandstöðunnar
Bjartmar Guðmundsson ræddi
um hin fjölþættU verkefni til
uppbyggingar við sjó og í sveit,
er vinna þyrfti
að á næstu ár-
u m. Einnig
ræddi h a n n
nolckuð hinn
löfgafulla áróð-
ur stjórnarand-
stæðinga o g
Ikvaðst þeirrar
trúar, að hugs-
andi fólk mundi
fá andúð á slíkum málflutningi.
Bæði þessi mót nyrðra voru
mjög fjölsótt. Er talið, að Ólafs-
fjarðarmótið hafi sótt um 300
manns og um 200 manns mótið
á Dalvík. Hlutu ræðumenn góð-
ar undirtektir á báðum mótun-
um.
Eftir ræðuhöld var báðum
þessum héraðsmótum sýnd óper
an Rita eftir Donizetti. Með
hlutverk þar fóru óperusöngvar-
arnir Þuríður Pálsdóttir, Guð-
mundur Guðjónsson og Guð-
mundur Jónsson og Borgar Garð
arsson leikari. Fritz Weisshappel
lék undir á píanó. Var sýning-
unni vel tekið. Að lokum var
svo stiginn dans.
KIRKJUBÆJARKLAUSTUR
Á héraðsmótinu á Kirkjubæj-
arklaustri, sem haldið var á laug-
ardagskvöldið, héldu þeir Ingólf-
ur Jónsson landbúnaðarráðherra
og Sigurður Óli Ólafsson alþing-
ismaður, ræður, en mótinu stjórn
aði sr. Gísli Brynjólfsson.
Ingólfur Jónsson fjallaði i
ræðu sinni um stjórnmálavið-
að því, að efna-
hagsráðstafanirn
r 1960 hefðu
verið óhjákvæmi
legar og nauðsyn
legar, að þær
hafi verið farn-
ar að bera veru-
legan árangur í
bættri gjaldeyr-
isstöðu, auknu
trausti þjóðarinnar út á við, og
vaxandi trausti almennings inn-
anlands, svo sem aukning spari-
fjár bæri með sér. Benti ræðu-
maður á, að skemmdarverk hafi
verið unnin með því að krefjast
irnir gátu staðið undir og að
hærra kaupgjalds en atvinnuveg-
irnir *gátu staðið undir og að
ráðstafanirnar, sem gerðar voru
með nýrri gengisskráningu hafi
veið nauðsynlegar. Eðlilegt hafi
verið að fela Seðlabankanum
gengisskráninguna að fengnu
samþykki ríkisstjórnarinnar,
enda gilti sú regla í öllum lýð-
ræðislöndum Evrópu að undan
skildu einu landi.
Óraunhæfar kröfur
felldu gengið
Þá taldi Ingólfur Jónsson
rangt, þegar fullyrt væri', að
ríkisstjórnin hefði fellt geng-
ið, gengið hefði verið fellt um
leið og krafizt var meira af
atvinnuvegunum en þeir fengu
staðið undir. Það, sem raun-
verulega er deilt um í sam-
bandi við gengisskráninguna,
er aðeins það, hvort þjóðin
skuli hafa rétta gengisskrán-
ingu eða búa við falskt gengi.
Seðlabankirfn með færustu
sérfræðingum hefur reiknað
út, hvað raunverulegt géngi
er, og krónan hefur verið
skráð í samræmi við það.
Loks ræddi ráðherrann nokkuð
um ósamræmið í málflutningi
stjórnarandstöðunnar. Fyrir að-
eins fáum mánuðum töldu þeir,
að viðreisnarstefna stjórnarinn-
ar hefði komið atvinnuvegunum
í kalda kol, en nokkru síðar full-
yrða þeir svo, að þessir sömu
atvinnuvegir geti tekið á sig
13—-17% kauphækkun.
★ Um tvær
meginstefirur að velja.
Sigurður Óli Ólafsson fjall-
aði aðallega í ræðu sinni um sér-
málefni kjördæmisins, verklegar
framkvæmdir og samgöngumál,
hvað áunnizt
hefði í þessum
efnum á undan-
förnum árum og
hvað framundan
væri. Vék hann
síðan nokkuð að
þjóðmálaástand-
inu a 1 m e n n t.
Sagði hann, að
stuðningsflokkar
ríkisstjórnarinnar stefndu að alls-
herjarviðreisn efnahagsmálanna,
en stjórnarandstaðan hefði gert
Ráðstefnu um raun-
vísindi lokið
Stjórnarvöld hafa niðurstöður
umræðna til athugunar
Ráðstefnu um raunvísindarann-
sóknir, sem staðið hefur undan-
farna 2 daga, lauk í gær. Eftir há-
degi skiluðu hinir 7 umræðuhóp-
ar áliti. Urðu nokkrar umræður,
en engar ályktanir voru gerðar.
Kl. 6 sleit menntamálaráðherra,
Gylfi Þ. Gíslason ráðstefnunni.
Sagði hann að öll þau sjónarmið,
sem þar hefðu komið fram,
mundu verða mjög vel athuguð
áður en ríkisstjórnin gerði áætl-
anir um skipulagningu rannsókn-
erstarfsemi í framtiðinni. Þakk-
aði hann hinum eriendu gestum,
dr. Alexander King og Robert
Major, fyrir ráðgefandi aðstoð við
ráðstefnuna.
Eitt af viðfangsefnum ráðstefn-
unnar var í hve ríkum mæli rann
sóknarstarfsemi ætti að koma
undir Háskóla íslands. Virtust
menn þeirrar skoðunar að undir-
stöðurannsóknir ættu að vera und
ir Háskóla íslands, en skoðanir
voru skiptari um hagnýtar rann-
sóknir. í tillögu að frumvarpi frá
Atvinnumálanefnd er gert ráð fyr
ir sérstökum rannsóknarstofnun-
um fyrir iðnað, byggingariðnað
landbúnað Og sjávarútveg. Virt-
ust umræðuhóparnir um tvö fyrr-
töldu atriðin sammála því að sá
háttur yrði á, en í tveim þeim síð-
ustu komu fleiri sjónarmið til
greina.
Rannsóknarráðs þörf
Kl. 9 í gærmorgun fóru fram
umræður um rannsóknarráð rík-
isins og hlutverk þess, undir
stjórn Steingríms Hermannsson-
ar og tóku um 50 þátt í þeim. í
frumvarpi því sem lá fyrir frá
meirihluta Atvinnumálanefndar
ríkisins, er gert ráð fyrir 17
manna rannsóknarráði. í um-
ræðunum kóm það fram að sú
skoðun hefði fylgi að þörf væri
ráðs sem ynni að almennri efl-
ingu og markaði meginstefnu
landsins í vísindamálum. í frum-
varpinu er helzt gert ráð fyrir
að slíkt ráð ráðstafi fjármagni
eins og ríkisvald leyfir, en hafi
ekki bein afskipti af rekstri ein-
stakra stofnana og vísindapró-
grömmum þeirra. Taldi meiri
hluti fundarmanna slíkt til bóta,
en ýms sjónarmið komu fram.
Háskólakennsla í náttúrufræði
Sá umræðuhópur, sem fjallaði
um almennar náttúrurannsóknir
undir stjórn dr. Sigurðar Þórar-
inssonar lýsti yfir stuðningi við
frumvarp, sem lá fyrir frá At-
vinnumálanefnd, þar sem m. a.
er gert ráð fyrir stofnun nýrrar
tilraun til að eyðileggja það, sem
áunnizt hefur. Við þeim skemmd-
arverkum hefði ríkisstjórnin
brugðizt af einurð og festu. f
lok ræðu sinnar sagði Sigurður
Óli, að þjóðin ætti um tvær meg-
instefnur að velja, stefnu ríkis-
stjórnarinnar og stefnu stjórnar-
andstöðunnár. og það val gæti
ekki orðið erfitt.
Mót þetta var afar fjölsótt,
eins og mótin á Norðurlandi. Er
talið, að milli 200 og 300 manns
hafi sótt það. Tóku áheyrendur
ræðumönnum vel, en að ræðum
þeirra loknum var sýnd óperan
La Serva Padrona. Með hlutverk
óperunnar fóru óperusöngvararn-
ir Sigurveig Hjaltested, og Krist-
inn Hallsson og Þorgils Axels-
son leikari. Undirleik annaðist
Ásgeir Beinteinsson píanóleikari.
Þótti sýningin hin skemmtileg-
asta. Að síðustu var svo stiginn
dans fram eftir nóttu.
Náttúrufræðistofnunar fslands.
En umræðuhópurinn taldi brýna
nauðsyn að bæta ófremdarástand
það sem ríkir um náttúrufræði-
nám og kennslu og taldi að Nátt-
úrufræðistofnunin gæti gengt
hlutverki í sambandi við það að
koma á háskólakennslu í nátt-
úrufræði.
Iðnaðarstofnanir
f umræðuhópnum, sem ræddi
um byggingarrannsóknir undir
stjórn Har. Ásgeirssonar voru
fulltrúar frá 13 aðilum ög lýstu
þeir sig fylgjandi þeirri stefnu
sem mörkuð er í ofannefndu frum
varpi, en þar er gert ráð fyrir
sérstakri sjálfstæðri rannsóknar-
stofnun í byggingariðnaði, sem
hafi m. a. að verkefni endur-
bætur í byggingariðnaði og lækk-
un kostnaðar við mannvirkja-
gerð, sjálfstæðar byggingarfræði
legar rannsóknir, kynningu á nið-
urstöðum rannsókna og að veita
upplýsingar um byggingarfræði-
leg efni, aðstoð við eftirlit með
byggingarefnum og byggingar-
framkvæmdum, þjónusta með
rannsóknum í sambandi við bygg
ingarframkvæmdir. Voru þátt-
takendur í umræðunum sammála
um að gera ekki ákveðnar breyt-
ingartillögur við frumvarpið, en
ýmis sjónarmið komu þó fram.
Hópurinn sem fjallaði um iðn-
aðarrannsóknir undir stjórn Jó-
hanns Jakobssonar verkfræðings
studdi einnig stofnun sjálfstæðrar
rannsóknarstofnunar iðnaðarins,
eins og Atvinnumálanefnd lagði
til. Var talað um þrjár hugsan-
legar leiðir í uppbyggingu rann-
sókna á sviði iðnaðar. í fyrsta
lagi að ríkið byggði upp rann-
sóknarstofnanir (eins Og verið
hefur), í öðru lagi að ríkið og
viðkomandi atvinnuvegir geri
það í sameiningu, eins og gert er
ráð fyrir í fyrrnefndum tillögum,
Og í þriðja lagi önnur form, svo
sem samvinnurannsóknarstofnun
einstakra iðngreina, sem ekki var
talið að hefði starfsgrundvöll hér.
Töldu fundarmenn að þróun í
rannsóknarstarfsemi í þágu iðn-
aðarins hefði á undanförnum ár-
um verið sú, að starfsemi hefði
dreifzt óeðlilega mikið og beind
ust umræður mjög að því að
breyta þyrfti þessu og sameina í
rannsóknarstofnun iðnaðarins
sem mest af þeirri starfsemi, sem
í eðli sínu heyrir saman. f tillög-
um Atvinnumálanefndar er gert
ráð fyrir að verkefni hinnar nýju
rannsóknarstofnunar iðnaðarins
sé efnarannsóknir vegna sérverk-
efna og nýjunga í iðnaði og ann-
arri framleiðslu, almennar efna-
rannsóknir, gerlarannsóknir,
rannsóknir vegna tilraunafram-
leiðslu og rannsóknir á sviði véla
Og tækni.
Hafrannsóknarstofnun og
fiskiðnaðarrannsóknir
f fyrrnefndum tillögum Atvinnu
málanefndar er gert ráð fyrir
stofnun sérstakrar Fiskiðnaðar-
deildar, og var það tekið fyrir af
umræðuhóp undir stjórn Más
Elíassonar. Þar lögðu Jón Jóns-
son, deildarstjóri og dr. Þórður
Þorbjarnason til að rannsóknir
í þágu sjávarútvegsins verði
framkvæmdar af tveimur sjálf-
stæðum stofnunum: Hafrann-
sóknarstofnun og rannsóknar-
stofnun fiskiðnaðarins. Álitu þátt
takendur í þessum umræðum
nauðsyn á nýju fyrirkomulagi
rannsóknarmála í sjávarútvegi,
en töldu að framlögð undirstöðu
skjöl Atvinnumálanefndar leysi
ekki vandann á viðunandi hátt.
Gagnrýni á Rannsóknarstofnun
landbúnaðarins
Landbúnaðarrannsóknir voru
teknar fyrir í umræðuhóp undir
stjórn dr. Halldórs Pálssonar og
var aðallega rætt um tillögu að
sérstakri Rannsóknarstofnun
landbúnaðarins. Töldu fundar-
menn vel fallið að hún yrði sem
sjálfstæðust og margir töldu
ávinning að því að starfslið væri
ráðið af stjórn hennar fremur en
skipað af ráðherra, þar eð það
losnaði með því undan ákvæðum
launalaga. Margk voru og ánægð
ir með skipun rannsóknarráðs. En
ýmsir fundarmenn gagnrýndu
viss atriði frumvarpsins, t. d.
fannst sumum vanta ákvæði um
kröfur til menntunar og starfs-
hæfi starfsliðs Og stjórnar stofn-
unarinnar. Einnig kom fram sú
skoðun að eðlilegt væri að rann-
sóknarstarfsemin yrði öll tengd
háskólanum. Margvísleg önnur
gagnrýni kom fram á tillögur
Atvinnumálanefndar.
Umræður um undirstöðurann-
sóknir fóru fram undir stjórn
Magnúsar Magnússonar prófess-
ors. Voru menn sammála um að
undirstöðurannsóknir ættu að
vera innan vébanda háskóla a.
m. k. að langmestu leyti. Kennsla
og undirstöðurannsóknir fara vel
saman og kennsla væri ekki lif-
andi, ef rannsóknir væru ekki
með. Taldi hópurinn að rann-
sóknarráð ætti ekki að hafa bein
afskipti af undirstöðurannsókn-
um, en taldi yfirleitt nauðsyn sér
staks rannsóknarráðs fyrir þær,
náttúruvísindaráðs. Almennt
voru menn sammála í að stefna
beri að stofnun raunvísindadeild-
ar við Háskólann.
Áður en fundi lauk talaði Ár-
mann Snævarr, prófessor, forseti
ráðstefnunnar og lagði áherzlu á
gagnsemi slíkrar samvinnu sem
þessi ráðstefna hefur verið milli
vísindamanna, stjórnmálamanna
og forráðsmanna atvinnuveg-
anna.
Kaupmannasamtök
íslands
Almennur hádegisverðarfundur kaupmanna
á morgun, fimmtudag 31, ágúst kl. 12,15
innan vébanda K. í- verður haldinn í LIDÓ
Dagskrá: — Verðlagsmál.
Þátttaka tilkynnist skrifstofu K. í. sími: 19390
fyrir kl. 17 í dag-
KAUPMANNASAMTÖK ÍSLANDS